ျပန္ျမင္ခ်င္ၿပီ.... စိမ္းလန္းတဲ့ကမၻာႀကီးဆီ...

ျပတိုက္ေရွ႕နားက Serbian sculptor MATIJA VUKOVIC ရဲ႕ The miner ဆိုတဲ့ ပန္းပုရုပ္

ေဆာင္းဦးဝင္လာၿပီဆိုေတာ့ အေအးေတာ့ပိုလာပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ ေဆာင္းလို ေအးေအးစက္စက္ရာသီဥတုမ်ဳိးေတာ့ မဟုတ္ေသးဘူးေပါ့။  ဘဲလ္ဂရိတ္ၿမိဳ႕ Museum of Contemporary Art ေရွ႕မွာ Performance ပြဲတစ္ခုရွိမယ္တဲ့။ ကဗ်ာနည္းနည္းရြတ္ၾကမယ္။ ဗိုင္းရပ္စ္ကိုေၾကာက္ေနၾကရေတာ့ ျပတိုက္အတြင္းပိုင္းအခန္းေတြမွာလုပ္ဖို႔က နည္းနည္းအႏၱရာယ္မ်ားမွာ၊ အဲဒါေၾကာင့္ ျပတိုက္ေရွ႕ ျမက္ခင္းျပင္မွာလုပ္ၾကရတယ္တဲ့။ သူက ၾကည့္ခ်င္ေတာ့ သြားျဖစ္ၾကတယ္။ အျပင္သိပ္မထြက္ျဖစ္ေတာ့ ေဆာင္းဦးမွာ အေရာင္ေတြေျပာင္းလဲလာၾကတဲ့ သစ္ရြက္ညိဳညိဳ၊ သစ္ရြက္ဝါဝါေတြနဲ႔ ေႏြလက္က်န္ သစ္ရြက္စိမ္းစိမ္းေတြဟာ က်မအတြက္ေတာ့ ၾကည့္ရတာ သိပ္လွတာပဲ။ က်မကေတာ့ performance လုပ္ေနတဲ့သူေတြဆီ အာရံုမေရာက္ပါဘူး။ အေရာင္စံုသစ္ရြက္ေတြကိုပဲ အငမ္းမရ လိုက္လိုက္ၾကည့္မိတယ္။  မိုးအံု႔ေနေပမဲ့ ခပ္ဖြဖြတိုက္ေနတဲ့ ေလက မေအးလွပါဘူး။

ဟိုးတုန္းက ႏွစ္ေတြအေတာ္ၾကာၾကာၿငိမ္သက္တိတ္ဆိတ္ေနခဲ့ဖူးတဲ့  ဘဲလ္ဂရိတ္ ေခတ္ၿပိဳင္အႏုပညာျပတိုက္ႀကီးက ၂၀၁၇ ခုႏွစ္ကေန အခုလက္ရွိအခ်ိန္ထိ ျပန္ဖြင့္ေနခဲ့ၿပီ။ Covid pandemic မတိုင္ခင္ ျပပြဲေတြ ဆက္တိုက္လို ျပသႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁၇ မတိုင္ခင္ အခ်ိန္ေတြတုန္းက ဒီျပတိုက္ႀကီးရဲ႕ ေရွ႕ဘက္၊ ေဘးဘီဝဲယာမွာဆို ေဆာင္းအကုန္၊ ေႏြဦး ေႏြကာလေတြအထိ ျမက္ပင္ေတြရွည္ရွည္လ်ားလ်ား ဆန္႔ထြက္လို႔ေပါ့။ ၃ခန္းတြဲပံုစံ ျပတိုက္အေဆာက္အအံုႀကီးဟာ ျမက္ခင္းေတြၾကား ႏွစ္အေတာ္ၾကာ ခပ္ဆိတ္ဆိတ္ေလးပဲေနခဲ့ရဖူးတယ္။ 

Museum of Contemporary Art ဟာ ဘဲလ္ဂရိတ္ၿမိဳ႕ထဲဘက္က အႏုပညာျပတိုက္တစ္ခုပါ။ ၁၉၅၈ ခုႏွစ္မွာ စတင္တည္ေထာင္ခဲ့ၾကတုနး္က  ေမာ္ဒန္လက္ရာေတြျပသမယ့္ ျပခန္းတစ္ခုအျဖစ္ေပါ့။ လက္ရွိအေဆာက္အဦကိုေတာ့ ၁၉၆၅မွာ New Belgrade ဧရိယာ Ušce ဝန္းက်င္ကိုေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ပါတယ္။ ဆားဘီးယန္းဗိသုကာပညာရွင္ေတြျဖစ္ၾကတဲ့ Ivan Antic and Ivanka Raspopovic တို႔ရဲ႕ masterpiece တစ္ခုလို႔ ဆိုတယ္။ ျပတိုက္မွာ အႏုပညာလက္ရာ ၃၅၀၀၀ေက်ာ္ စုေဆာင္းထားပါတယ္။ ျပတိုက္မွာ ၁၉၀၀ခုႏွစ္ကတည္းက ဆားဘီးယားနဲ႔ ယူဂိုဆလားဗီးယားက အႏုပညာလက္ရာေတြ စုေဆာင္း၊ ျပသခဲ့တယ္။ ႏိုင္ငံတကာက modern နဲ႔ contemporary အႏုပညာလက္ရာေတြျပသတဲ့ ျပပြဲေတြလည္း စီစဥ္ျပသခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၀၇ ကေန ၂၀၁၇ အထိ ျပတိုက္ကို အသစ္ ျပန္လည္ျပဳျပင္ဖို႔ ပိတ္ထားခဲ့တာပါ။ ဖြင့္လွစ္ဖို႔သတ္မွတ္ကာလေတြ အမ်ားႀကီးပဲၾကာျမင့္ခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ၂၀၁၇ ေအာက္တိုဘာ ၂၀ ရက္ေန႔မွာေတာ့ ျပတိုက္ႀကီး ျပန္လည္သက္ဝင္လႈပ္ရွားလာႏိုင္ခဲ့ပါၿပီ။ ျပတိုက္အေဆာက္အအံုဟာ ဆာဗာျမစ္နဲ႔ ဒူးနာ့ဗ္ျမစ္တို႔ ဆံုၾကတဲ့ျမစ္ဆံုေနရာ Ušce ပန္းျခံထဲမွာ တည္ရွိပါတယ္။ (ဆားဘီးယန္းစကား Ušce အူးရွ္ခ်ဲ စကားလံုးကလည္း confluence - ျမစ္ဆံုဆိုတဲ့ အဓိပၸါယ္ပါ။)  ျပတိုက္ရဲ႕ပံုသ႑န္၊ ဗိသုကာလက္ရာနဲ႔ တည္ရွိတဲ့ ေနရာတို႔ေၾကာင့္ "ျမစ္ဆံုက ခရစ္စတယ္" ဒါမွမဟုတ္ "ဗိသုကာရတနာတစ္ခု" လို႔လည္း ေခၚၾကတယ္။

အဲဒီျပတိုက္ႀကီးေရွ႕ေရာက္ျဖစ္ေတာ့ ျမက္ခင္းစိမ္းစိမ္းေတြနဲ႔ သစ္ရြက္ေရာင္စံုေလးေတြ ေငးရင္း ျပတိုက္ပိတ္ထားခဲ့တဲ့အခ်ိန္ ၂၀၁၁ ေလာက္တုန္းက အဲဒီျပတိုက္ႀကီးကို စာတစ္ပုဒ္ထဲ ထည့္ေရးဖူးခဲ့တာ သတိရမိျပန္ေရာ။ အဲဒီအခ်ိန္ေတြတုန္းက စာေရးဖို႔၊ ဘေလာဂ့္ပိုစ့္အသစ္တစ္ပုဒ္တင္ရဖို႔ကိုပဲ အခ်ိန္တိုင္း စိတ္အားထက္သန္ေနခဲ့တာေတြလည္း ျပန္သတိရမိတယ္။ အခုေတာ့ ေန႔တစ္ေန႔အစ ၾကည္ၾကည္လင္လင္နဲ႔ ႏိုးထလာႏိုင္ဖို႔၊ ကိုယ့္ကိစၥ သူ႔ကိစၥ အိမ္ကိစၥ အသည္းေလး လူဝီနဲ႔ ဂ်က္ကီ၊ ဟက္ပီတို႔ ကိစၥေတြလုပ္ႏုိင္ဖို႔ က်န္းက်န္းမာမာရွိေနႏိုင္ဖို႔ပဲ ႀကိဳးစားေနရေတာ့တယ္။ နာမည္ၾကားလိုက္တာနဲ႔ ေက်ာရိုးထဲက စိမ့္ေနေအာင္ေၾကာက္လန္႔မိတဲ့ ဗိုင္းရပ္စ္ႀကီးကို ကာကြယ္ႏိုင္ဖို႔ က်န္းမာဖို႔ဆိုတာကိုပဲ ေန႔တိုင္းစိတ္အားထက္သန္ေနရေတာ့တာေလ။ ျပန္လည္က်န္းမာလာမယ့္ ကမၻာႀကီးကိုလည္း အျမန္ျမင္ေတြ႔ခ်င္လွပါၿပီ။ တစ္ကမၻာလံုးကလူေတြအားလံုး ဗိုင္းရပ္စ္ေဘးက ကင္းေဝးေစဖို႔ အခ်ိန္တိုင္း ေန႔တိုင္းပဲ ဆုေတာင္းေနမိတာပါ။        ။

(စာမေရးျဖစ္တာ ရက္ေတြ၊ လေတြ ႏွစ္ခ်ီေအာင္ၾကာေနခဲ့တာ ဒီေန႔ 2020, October 31 Halloween Day မွာ စာနည္းနည္းေရးျဖစ္တာ အမွတ္တရေပါ့။)
ျပတိုက္ႀကီးအေၾကာင္းနည္းနည္း ေရးျဖစ္တဲ့စာတစ္ပုဒ္ "စကားလံုးေတြထဲက နင္ဟာ... ငါ့ရဲ႕ စိမ္းလန္းတဲ့ကမၻာ" က ဒီမွာပါ https://phyophyohlaing.blogspot.com/2011/05/blog-post_13.html

သူ႔ရဲ႕ ecoart project link က http://ekoartproject.blogspot.com ပါ။

ဒီည Halloween Night ဆိုေတာ့ "ံံံHalloween သရဲည တစ္ညမွာ" https://phyophyohlaing.blogspot.com/2012/10/blog-post_1736.html link ပါ ျပန္တင္ထားလိုက္ဦးမယ္။ ကိုယ့္ဘာသာအားတက္မလားလို႔ပါ။

ၿဖိဳးၿဖိဳး

၂၀၂၀ ဇန္နဝါရီလက Serbian conceptual and performance artist MARINA ABRAMOVIĆ ရဲ႕ The Cleaner ျပပြဲ ျပတိုက္မွာျပေနခဲ့တုန္းက ေရာက္ျဖစ္ခဲ့ေသးတယ္။