သိထားရမယ့္ အစၥေရးနဲ႔ ပါလက္စတိုင္းအေရးကိစၥေတြ (၁)

သိထားခ်င္တဲ့ အစၥေရး နဲ႔ ပါလက္စတိုင္းအေရးကိစၥေတြ

(အစၥေရး နဲ႔ ပါလက္စတိုင္းပဋိပကၡေတြ ျပင္းထန္ေနတဲ့အခ်ိန္တုန္းက ကိုယ္တိုင္သိခ်င္တာနဲ႔ ေရးျဖစ္တာပါ။ စာေတြကေတာ့ အမ်ားႀကီးရယ္။ ဖတ္ရတာ စိတ္ညစ္စရာေကာင္းေနမလားပဲ။)

အစၥေရး နဲ႔ ပါလက္စတိုင္းဆိုတာဘာလဲ။ ဘာေၾကာင့္သူတို႔ တိုက္ခိုက္ေနၾကတာလဲ။

အစၥေရးဟာ ကမၻာ့တစ္ခုတည္းေသာ ဂ်ဴးဝစ္ရွ္ႏိုင္ငံေတာ္ပါ။ ေျမထဲပင္လယ္အေရွ႕ဘက္ေလးမွာပဲတည္ရွိတယ္။ ပါလက္စတိုင္းကေတာ့ အာရပ္လူဦးေရအစုအေဝးျဖစ္ၿပီး အစၥေရးက အခုထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ကုန္းေျမဟာ သူတို႔ရဲ႕ဇာတိေျမပါ။ အဲဒီနယ္ေျမကို ပါလက္စတိုင္းလို႔ပဲ ညႊန္းဆိုတယ္။ အဲဒီနယ္ေျမရဲ႕ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္း ဒါမွမဟုတ္အားလံုးကို အဲဒီအမည္နဲ႔ပဲ ပါလက္စတိုင္းႏိုင္ငံေတာ္ထူေထာင္လိုၾကတယ္။ အစၥေရး-ပါလက္စတိုင္းပဋိပကၡဟာ ဘယ္သူက ဘယ္ေျမေနရာကိုရရွိမယ္။ ဘယ္လိုထိန္းခ်ဳပ္မလဲဆိုတာနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးျဖစ္ပြားတာပါ။ ဂ်ဴးေတြနဲ႔ အာရပ္မူုစလင္ေတြဟာ နယ္ေျမျပန္လည္ရယူႏိုင္ေရးနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ သူတို႔ရဲ႕အခြင့္အေရးအတြက္ေတာင္းဆိုေနၾကတယ္။ ႏွစ္ဦးလံုးကပဲ ႏွစ္ေပါင္းႏွစ္ေထာင္ေက်ာ္ခန္႔ကတည္းက သူတို႔ပိုင္ဆိုင္ခဲ့တဲ့နယ္ေျမလို႔ ဆိုၾကတယ္။ လက္ရွိႏိုင္ငံေရးပဋိပကၡေတြကေတာ့ ၂၀ရာစုအစပိုင္းမွာစတင္ခဲ့ၾကတာပါ။ ဂ်ဴးေတြႏွိပ္စက္ညဥ္းပန္းခံရၿပီး ဥေရာပထဲထြက္ေျပးၾကရင္း ၿဗိတိသွ်အင္ပါယာထဲက အာရပ္နဲ႔ မူစလင္အမ်ားစုရွိေနတဲ့နယ္ေျမကို ေမြးရပ္ဇာတိအျဖစ္တည္ေထာင္ခ်င္ၾကတယ္။ အာရပ္ေတြက အဲဒီေျမဟာ တရားသျဖင့္သူတို႔ပိုင္ဆိုင္တဲ့နယ္ေျမအျဖစ္ ခုခံကာကြယ္လိုတယ္။ အေစာပိုင္း UN အစီအစဥ္မွာ ဆံုးရႈံးသြားတဲ့ေျမရဲ႕ အပိုင္းကို အုပ္စုတစ္ခုစီကို ေပးမယ္စီစဥ္ၾကပါတယ္။ ၿပီးေတာ့ အစၥေရးနဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ အာရပ္ႏိုင္ငံေတြဟာ အဲဒီနယ္ေျမမွာစစ္ပြဲမ်ားစြာ ဆင္ႏႊဲခဲ့ၾကတယ္။ ဒီေန႔အေရးကိစၥေတြမွာ အဲဒီစစ္ပြဲေတြထဲက စစ္ပြဲႏွစ္ပြဲေၾကာင့္ ထိခိုက္မႈရလာဒ္ေတြရရွိၾကတယ္။ တစ္ခုက ၁၉၄၈ မွာ ဆင္ႏႊဲတဲ့စစ္ျဖစ္ၿပီး တျခားစစ္ပြဲကေတာ့ ၁၉၆၇ စစ္ပြဲပါ။

၁၉၆၇ စစ္ပြဲဟာ ဒီေန႔ပဋိပကၡမွာ အထူးသျဖင့္ အေရးႀကီးလွတယ္။ West Bank နဲ႔ ဂါဇာကမ္းေျမာင္ဟာ အစၥေရးရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာက်န္ရစ္တယ္။ အဲဒီနယ္ေျမႏွစ္ခုမွာ ပါလက္စတိုင္းလူဦးေရအမ်ားႀကီးပဲရွိေနၾကပါတယ္။ 

ဒီေန႔မွာေတာ့ West Bank ဟာ ပါလက္စတိုင္းအာဏာပိုင္ကမဆိုစေလာက္ေလးဘဲထိန္းခ်ဳပ္ထားႏိုင္ၿပီး အစၥေရးတို႔ရဲ႕ ထိန္းခ်ဳပ္မႈေအာက္မွာရွိၾကတယ္။ အဲဒီအေျခအေနဟာ အေျခခ်ေနထိုင္သူ (West Bank မွာ လူစုလူေဝးအျမဲက်ယ္ျပန္႔ေအာင္တည္ေဆာက္ၾကတဲ့ ဂ်ဴးေတြ)ရဲ႕  ပံုသြင္းမႈေၾကာင့္ေပၚေပါက္လာတာပါ။ အဲဒီေျမမွာ ပါလက္စတိုင္းလူမ်ဳိးေတြကို ထိထိေရာက္ေရာက္ျငင္းဆန္ၾကတယ္။ အစၥေရးတပ္သားေတြဟာ အေျခခ်ေနထိုင္သူေတြကို အကာအကြယ္ေပးၿပီး အစၥေရးေတြရဲ႕လံုျခံဳေရးကန္႔သတ္ခ်က္အရ ပါလက္စတိုင္းေတြရဲ႕ လႈပ္ရွားမႈေတြကို အတင္းအက်ပ္ျပဳတားျမစ္ထားပါတယ္။ ဂါဇာဟာ ဘာသာေရးအယူဝါဒတင္းက်ပ္တဲ့အစၥလာမ္မစ္ပါတီတစ္ခုျဖစ္တဲ့ ဟားမာ့စ္ ကထိန္းခ်ဳပ္ထားတယ္။ အစၥေရးက တားဆီးပိတ္ဆုိ႔ထားပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ေျမျပင္တပ္သားေတြေနရာယူထားတာမ်ဳိးမဟုတ္ပါဘူး။ ပါလက္စတိုင္းအုပ္စုႏွစ္စုဟာ ဧၿပီ ၂၃ ရက္ေန႔မွာ ေစ့စပ္ညိွႏႈိင္းလုိက္ၾကတယ္။ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္ကတည္းကစလို႔ ပထမဆံုးအႀကိမ္ ႏွစ္စုလံုးနဲ႔သက္ဆိုင္တဲ့ ပါလက္စတိုင္းအစိုးရတစ္ရပ္ကို ပထမဆံုးအႀကိမ္အျဖစ္ စတင္ဖြဲ႕စည္းလိုက္တယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေစ့စပ္ေဆြးေႏြးမႈေတြဟာ ၿပိဳကြဲသြားၿပီး ဇူလိုင္မွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ပဋိပကၡဟာ အစၥေရးနဲ႔ ဟားမာ့စ္အၾကား ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမရစစ္ပြဲတစ္ပြဲအျဖစ္သို႔ အရွိန္ျမင့္သြားခဲ့တယ္။ 

ပဋိပကၡေျဖရွင္းဖို႔ ကနဦးခ်ဥ္းကပ္မႈမွာ two-state solution အျဖစ္ပါ။ ဂါဇာနဲ႔ West Bank ေနရာအမ်ားစုမွာ လြတ္လပ္တဲ့ပါလက္စတိုင္းႏိုင္ငံေတာ္အျဖစ္တည္ေထာင္ဖို႔ၿပီး က်န္တဲ့ေျမေဒသေတြကို အစၥေရးအျဖစ္ထားရွိေပးဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ two-state သီအိုရီအရေတာ့ ရွင္းလင္းေနေပမယ့္ ႏွစ္ဘက္လံုးဟာ လက္ေတြ႔မွာ ဘယ္လိုအလုပ္လုပ္ၾကမလဲ စူးစူးစိုက္စိုက္သတိထား ေဝျခမ္းေနၾကတုန္းပါ။ 

တျခားေရြးခ်ယ္စရာနည္းလမ္းဆိုရင္ two-state solution ကေန one-state ေျပာင္းလဲႏိုင္ၿပီး ေျမေနရာအားလံုးကို အစၥေရး ဒါမွမဟုတ္ ပါလက္စတိုင္းတစ္ဦးတည္းကပဲ ပိုင္ဆိုင္ေစတာပါ။ ေလ့လာသူအမ်ားစုကေတာ့ ဒီနည္းလမ္းဟာ ေျဖရွင္းတာထက္ ျပႆနာေတြပိုမ်ားေစဖို႔ပဲျဖစ္လိမ့္မယ္လို႔ ဆိုၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ေဒသတြင္းအျဖစ္အပ်က္စတဲ့အေၾကာင္းျပခ်က္ေတြေၾကာင့္ ဒီလိုအက်ဳိးဆက္ျဖစ္ပြားဖို႔ အလားအလာရွိေနပါတယ္။

Zionism ဆိုတာဘာလဲ။

ဇီယြန္ဝါဒ (Zionism-ဂ်ဴးႏိုင္ငံထူေထာင္ေရးဝါဒ)ဟာ အစၥေရးရဲ႕ အမ်ဳိးသားေရးအေတြးအျမင္ပါ။ ဇီယြန္ဝါဒသမား(Zionist)ေတြဟာ ဂ်ဴးဘာသာဟာ လူမ်ဳိး/ ႏိုင္ငံသားျဖစ္သလို ဘာသာေရးလည္း ျဖစ္ရမယ္။ ၿပီးေတာ့ ဂ်ဴးေတြရဲ႕ ဘိုးဘြားပိုင္ေျမေနရာ အစၥေရးမွာ သူတို႔ကိုယ္ပိုင္ႏိုင္ငံထူေထာင္ဖို႔ ထိုက္တန္တယ္လို႔လည္းယံုၾကည္ၾကတယ္။ ျပင္သစ္လူမ်ဳိးေတြဟာ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံမွာရွိေနဖို႔ ထိုက္တန္သလို၊ တရုတ္ႏိုင္ငံမွာ တရုတ္လူမ်ဳိးေတြရွိေနသင့္တယ္ဆိုတဲ့သေဘာမ်ဳိးပါပဲ။ အဲဒီအတိုင္း ပထမေနရာျဖစ္တဲ့ အစၥေရးကို ဂ်ဴးေတြျပန္ယူေဆာင္ႏိုင္ဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါကပဲ အစၥေရးလူမ်ဳိးေတြရဲ႕ႏိုင္ငံနဲ႔ အာရပ္ေတြ၊ ပါလက္စတိုင္းလူမ်ဳိးေတြ ပတ္သက္ၾကတဲ့အဓိကအေၾကာင္းတရားပါ။

ဂ်ဴးေတြဟာ ဘီစီ ၉၅၀ ခန္႔က သမၼာက်မ္းလာ ဘုရင္ေတြျဖစ္တဲ့ ေဒးဗစ္ နဲ႔ ေဆာ္လမြန္ေခတ္ သူတို႔ရဲ႕ႏိုင္ငံျဖစ္တည္မႈကို မၾကာခဏေနာက္ေၾကာင္းျပန္တယ္။ ေမာ္ဒန္ဇီယြန္ဝါဒဟာ ဂ်ဴးလူမ်ဳိးေတြကာလၾကာရွည္တမ္းတေနခဲ့တဲ့ ၁၉ ရာစုထဲက "ဇီယြန္ႏိုင္ငံဆီအျပန္" ကိုတည္ေဆာက္လိုတဲ့ဝါဒပါ။ ဘာသာေရးအယူအဆျပင္းထန္မႈမရွိတဲ့ ၾသစႀတီးယန္း-ဂ်ဴးလူမ်ဳိး ဂ်ာနယ္လစ္ သီအိုဒိုဟာဇဲလ္ ဟာ ဂ်ဴးအမ်ဳိးသားႏိုင္ငံခ်စ္စိတ္ျမည္ဟည္းေက်ာ္ေစာေစဖို႔ ၁၈၉၆ ခန္႔မွာ ႏိုင္ငံတကာလႈပ္ရွားမႈ ပထမဆံုးစတင္ခဲ့တယ္။ အဲဒီအခ်ိန္ဟာ ဥရာပမွာ အမ်ဳိးသားလြတ္လပ္ေရးစိတ္ဓာတ္ေတြ တိုးတက္ဖို႔ အစျပဳလာခဲ့တဲ့အခ်ိန္ပါ။ ဟာဇဲလ္ဟာ လူမဆန္တဲ့ဥေရာပ ဂ်ဴးမုန္းတီးေရးဝါဒ (Anti-Semitism)ကို မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႕ ၾကံဳခဲ့ရတယ္လို႔ဆိုတယ္။ ေနာက္ပိုင္း ဂ်ဴးလူမ်ဳိးေတြဟာ သူ႔တို႔ကိုယ္ပိုင္ျဖစ္တဲ့တိုင္းျပည္မဟုတ္တဲ့အျပင္ဘက္မွာ ဘယ္ေတာ့မွမရွင္သန္ႏိုင္ဘူးဆိုတဲ့ အယူအဆမ်ဳိးလက္ခံယံုၾကည္လာေဆာင္ သိမ္းသြင္းစည္းရုံးခဲ့ပါတယ္။ အခု အစၥေရး/ ပါလက္စတိုင္းေရာေႏွာ ငဋိပကၡျဖစ္ေနတဲ့ေနရာကို ဥေရာပကေန ဂ်ဴးလူမ်ဳိးေတြအစုလိုက္အျပံဳလိုက္ေျပာင္းေရႊ႕ၾကဖို႔ လံႈ႕ေဆာ္တဲ့ အက္ေဆးေတြေရးသားခဲ့တယ္။ ေဆြးေႏြးပြဲေတြ စီစဥ္ေဆာင္ရြက္ခဲ့ပါတယ္။ ဟာဇဲလ္မလႈပ္ရွားခင္မွာ အဲဒီ အစၥေရး/ ပါလက္စတိုင္းေနရာမွာ ဂ်ဴး ၂၀၀၀၀ခန္႔ေနထိုင္ၾကတယ္။ ဂ်ာမနီမွာ အေဒါဖ့္ဟစ္တလာအာဏာႀကီးလာေတာ့  အေရအတြက္ ၈ ဆမ်ားတဲ့ ဂ်ဴးေတြေနထိုင္လာခဲ့ၾကပါတယ္။

ဇီယြန္နစ္ေတြဟာ အစိုးရကိုကာလအေတာ္ၾကာသေဘာမတူခဲ့သည့္တိုင္ အစၥေရးေတြဟာတည္ရွိေနသင့္တယ္လို႔ အားလံုးက သေဘာတူလက္ခံထားၾကတယ္။ ဇီယြန္နစ္ေတြအားလံုးက အစၥေရးႏိုင္ငံတည္ရွိမႈကို သေဘာတူၾကေပမယ့္ အစၥေရးအစိုးရလုပ္ေဆာင္ခ်က္၊ မူဝါဒေတြအားလံုးကိုေတာ့ လက္ခံသေဘာက်ေနခဲ့ၾကတာမဟုတ္ပါဘူး။ ေယဘူယ်ဆိုရရင္ လက္ဝဲဇီယြန္နစ္ေတြဟာ ၁၉၇၀ တိုင္ေအာင္ ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးပိုင္းမွာလႊမ္းမိုးခဲ့တယ္။ အစၥေရးေတြထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ေဒသမွာ အာရပ္ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ land-for-peace ကုန္သြယ္မႈေတြလက္ခံျပဳလုပ္လိုတယ္။ ႏိုင္ငံရဲ႕ စီးပြားေရးကို အစိုးရကပိုၿပီးၾကားဝင္ေဆာင္ရြက္ေစလိုတယ္။ ဘာသာေရးအယူျပင္းထန္တဲ့အစိုးရတစ္ရပ္ထက္ ဘာသာစြဲမျပင္းထန္တဲ့အစိုးရကို ႏွစ္သက္ၾကတယ္။ လက္ယာဇီယြန္နစ္ေတြကေတာ့ land-for-peace အေပးအယူေတြကိုအယံုအၾကည္မရွိဘဲ စီးပြားေရးမွာ ပိုၿပီးလြတ္လြတ္လပ္လုပ္ကိုင္ဖို႔ ယံုၾကည္လက္ခံတယ္။ ဘာသာေရးနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး ေရာေႏွာေဆာင္ရြက္တာကို ပိုၿပီးေတာ့လက္ခံၾကတယ္။

အာရပ္ေတြနဲ႔ ပါလက္စတိုင္းေတြဟာ ေယဘူယ်အားျဖင့္ ဇီယြန္ဝါဒကို ဆန္႔က်င္ပါတယ္။ အစၥေရးႏိုင္ငံရဲ႕ ဂ်ဴးဝိေသသလကၡဏာဖြင့္ဆိုပံုျဖစ္တဲ့ ဂ်ဴးေတြမွာ တျခားသူေတြမရွိတဲ့အထူးအခြင့္အေရးမ်ဳိးရရွိၾကတယ္ဆိုတာကို ျပတ္ျပတ္သားသားဆန္႔က်င္တာပါ။ ဥပမာ-ကမၻာ့ဘယ္ေနရာမွာေနထိုင္တဲ့ဂ်ဴးျဖစ္ေနပါေစ အစၥေရးႏိုင္ငံသားျဖစ္ခြင့္ ဆိုတာမ်ဳိးပါ။ အာရပ္ေတြျမင္ၾကတာက ဇီယြန္ဝါဒဟာ ကိုလိုနီစနစ္အမ်ဳိးအစားတစ္ခုအျဖစ္၊ ပါလက္စတိုင္းနယ္ေျမကိုအပိုင္စီးခ်င္တဲ့အတြက္ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားမႈ နဲ႔ ပါလက္စတိုင္းေတြကို မဲေပးပိုင္ခြင့္မရွိျဖစ္က်န္ရစ္ေနေအာင္ စနစ္တက်လုပ္ေဆာင္မႈေတြလို႔ဆိုတယ္။ ဇီယြန္ဝါဒဟာ လူမ်ဳိးႀကီးဝါဒ၊ လူမ်ဳိးေရးခြဲျခားဆက္ဆံေရးဝါဒပံုစံ လို႔ တံဆိပ္တပ္လိုက္တဲ့ ၁၉၇၅ ခုႏွစ္ ယူအန္အေထြေထြအစည္းအေဝးဆံုးျဖတ္ခ်က္တစ္ခုကိုအတည္ျပဳဖို႔ တိုက္တြန္းခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၁၅ ႏွစ္ၾကာၿပီးေနာက္မွ ဇီယြန္ဝါဒကို ပယ္ဖ်က္လိုက္တာပါ။

အစၥေရးဟာ ဘာေၾကာင့္ ပထမေနရာကတိုင္းျပည္ျဖစ္ေနတာလဲ။

ဥေရာပမွာ လူမႈေရး၊ ႏိုင္ငံေရးဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈေတြမ်ားလာတဲ့အခါ ဂ်ဴးေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ကိုယ္ပိုင္ႏိုင္ငံလိုအပ္တယ္လို႔ လက္ခံယံုၾကည္လာခဲ့တယ္။ သူတို႔ရဲ႕ဘိုးဘြားပိုင္ေျမေနရာကိုသာႏိုင္ငံထူေထာင္ဖို႔ အမွန္ကန္ဆံုးလို႔ ထင္ျမင္ေစခဲ့တယ္။ ဥေရာပဂ်ဴးေတြအားလံုးထဲက ၉၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ဟာ ဇီယြန္္ဝါဒကိုလက္ခံလာၾကတယ္ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဥေရာပမွာ ဂ်ဴးမုန္းတီးေရးဝါဒျမင့္တက္လာမႈေၾကာင့္ရယ္၊ ၁၇၇၀ ကေန ၁၈၈၀ ခုႏွစ္အထိျပဳလုပ္လာခဲ့ၾကတဲ့ Haskalah (Jewish Enlightenment) လႈပ္ရွားမႈကလည္း ဂ်ဴးေတြကို ဘာသာေရးလႊမ္းမိုးမႈမရိွ လြတ္လပ္တဲ့အမ်ဳိးသားေရးဝါဒ နဲ႔ မိတ္ဆက္ေပးခဲ့တာေၾကာင့္လည္း တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းပါဝင္တယ္။ ၁၈၉၆ နဲ႔ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္အၾကား ဂ်ဴးသိန္းေပါင္းမ်ားစြာဟာ ဥေရာပကေန ၿဗိတိသွ်ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ပါလက္စတိုင္းဆီ ျပန္ၿပီးအေျခခ်ခဲ့ၾကတယ္။ 

အာရပ္ေတြဟာ ဂ်ဴးေတြစုျပံဳက်လာတာကို ဥေရာပကိုလိုနီစနစ္ရဲ႕လႈပ္ရွားမႈတစ္ခုအျဖစ္ျမင္ၾကၿပီး ႏွစ္ဦးသား ခါးခါးသီးသီးတိုက္ခိုက္လာခဲ့ၾကပါတယ္။ ၿဗိတိသွ်ဟာ အၾကမ္းဖက္မႈကိုမထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ခဲ့ဘဲ ၁၉၄၇ မွာ ႏိုင္ငံႏွစ္ခုကို ခြဲျခမ္းေဝမွ်ဖို႔ မဲေပးခဲ့တယ္။ ေျမပံုထဲမွာျပသထားသလို အျပာေရာင္ေနရာကို အၾကမ္းဖ်င္း ဂ်ဴးလူမ်ဳိး ၆၅၀၀၀၀ ခန္႔ဟာ အကုန္လံုးနီးပါး ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ၾကတယ္။ အာရပ္လူဦေရးအမ်ားစု(ဂ်ဴးအုပ္စုေတြရဲ႕ ႏွစ္ဆခန္႔)ဟာ လိေမၼာ္ေရာင္ေျမေနရာဆီသြားခဲ့ၾကပါတယ္။ 

ဂ်ဴးအေျခခ်ေနထိုင္သူေတြဟာ အဲဒီအေပးအယူကို လက္ခံခဲ့ၾကတယ္။ ပါလက္စတိုင္းေတြကေတာ့ ဂ်ဴးေတြ မဆံုးႏိုင္ေအာင္ေျပာင္းေရႊတိုးခ်ဲ႕လာၿပီး သူတို႔ကို အေဝးတြန္းထုတ္ျပစ္လိုက္မယ့္အစီအစဥ္လို႔ျမင္လာတဲ့အတြက္ တိုက္ခိုက္မႈေတြျဖစ္လာၾကေတာ့တယ္။ အာရပ္ႏိုင္ငံေတြျဖစ္တဲ့ အီဂ်စ္၊ ေဂ်ာ္ဒန္၊ အီရတ္ နဲ႔ ဆီးရီးယားတို႔အားလံုးဟာ အစၥေရးကို စစ္ေၾကညာခဲ့ၾကတယ္။ (ဒါေပမဲ့ ပါလက္စတိုင္းေတြကိုေတာ့ ခုခံကာကြယ္မေပးပါဘူး။)

အစၥေရးတပ္ေတြဟာ ပါလက္စတိုင္းေျပာက္က်ားေတြနဲ႔ အာရပ္စစ္တပ္ေတြကို အႏိုင္ယူခဲ့ၿပီး အဲဒီျပင္းထန္လွတဲ့ပဋိပကၡမွာ ပါလက္စတိုင္းအရပ္သား ၇၀၀၀၀၀ ခန္႔ ဒုကၡသည္ေတြျဖစ္ခဲ့ရပါတယ္။ ယူအန္အခန္းက႑အျဖစ္ ၿဗိတိသွ်ပိုင္ ၅၆ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ကို ဂ်ဴးႏိုင္ငံအတြက္ ေပးဖို႔ကတိျပဳေစခဲ့တယ္။ စစ္ပြဲအၿပီးမွာ အစၥေရးက West Bank နဲ႔ ေဂ်ာ္ဒန္ထိန္းခ်ဳပ္ထားတဲ့ ေဂ်ရုဆလင္အေရွ႕ပိုင္းကလြဲလို႔ အားလံုး ၇၇ ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔ ပိုင္ဆိုင္သြားခဲ့ပါတယ္။ ဂါဇာကမ္းေျမာင္က အီဂ်စ္ထိန္းခ်ဳပ္ထားတာပါ။ အစၥေရးလူမ်ဳိးေတြအတြက္ ႏိုင္ငံတစ္ခုက်န္ရွိခဲ့ေပမဲ့ ပါလက္စတိုင္းေတြအတြက္ေတာ့ ဘာမွ မရရွိခဲ့ၾကဘူး။

Nakba ဆိုတာဘာလဲ။

၁၉၄၈ စစ္ပြဲဟာ ပါလက္စတိုင္း ၇၀၀၀၀၀ ခန္႔ကို သူတို႔ရဲ႕ ေနအိမ္ေတြကေန လြင့္စင္သြားေအာင္ဖန္တီးခဲ့တယ္။ တြယ္ရာမဲ့ဒုကၡသည္ေတြရဲ႕ ျပႆနာဟာ အခုထက္တိတိုင္ မေျဖရွင္းႏိုင္ၾကေသးဘူး။ ပါလက္စတိုင္းေတြက ဒါဟာ ဥပေဒေဘာင္တြင္းကႏွင္ထုတ္ခဲ့မႈႀကီး "ကပ္ေဘး" (အာေရဗ်လို Nakba) လုိ႔ နာမည္ေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ အဲဒီအေမြအႏွစ္ဟာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲေတြလုပ္ရင္ ေျဖရွင္းရခက္ခက္ျဖစ္ရဆံုးေသာကိစၥေတြထဲက တစ္ခုအျဖစ္ က်န္ရွိေနဆဲပါ။

အံ့ၾသစရာေတာ့မေကာင္းလွပါဘူး။ ပါလက္စတိုင္း နဲ႔ အစၥေရးေတြရဲ႕ ပါလက္စတိုင္းဒုကၡသည္ေတြေမြးဖြားေပၚထြက္ခဲ့ရတဲ့ အေရးအခင္းကာလအေပၚျမင္တဲ့အျမင္ေတြ အလြန္အမင္း ကြဲျပားပါတယ္။ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ရရင္ ပါလက္စတိုင္းေတြက ျမင္တာက ပါလက္စတိုင္း-အာရပ္ေတြကို လူမ်ဳိးတုန္းသတ္ျဖတ္ဖို႔ ဂ်ဴးေတြရဲ႕ႀကိဳတင္ၾကံရြယ္ထားတဲ့တိုက္ပြဲတစ္ခုအျဖစ္ပါ။ အစၥေရးေတြကေတာ့ အာရပ္လူမ်ဳိးေတြ၊ အာရပ္စစ္တပ္ေတြ ေကာက္ကာငင္ကာ ထြက္ေျပးရတာကို ကံမေကာင္းတဲ့ စစ္ကာလထိခိုက္မႈေတြလို႔ပဲ အျပစ္တင္ၾကပါတယ္။ ဒီေန႔မွာ ပါလက္စတိုင္းဒုကၡသည္ ၇ သန္းေက်ာ္ရွိေနပါတယ္။ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္ အိမ္ရာပစ္ထြက္ေျပးရသူေတြနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕သားစဥ္ေျမးဆက္သူေတြပါ။ ပါလက္စတိုင္းေတြအဓိကေတာင္းဆိုတဲ့ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးေစ့စပ္ေဆြးေႏြးပြဲေတြဆိုတာက အဲဒီဒုကၡသည္ေတြအတြက္ တရားသျဖင့္ေဆာင္ရြက္ေပးႏိုင္ဖို႔ျဖစ္ပါတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ေတာ့ ၁၉၄၈ ခုႏွစ္က အိုးအိမ္စြန္႔လႊတ္ထြက္ေျပးခဲ့ရတဲ့ သူတို႔ရဲ႕မိသားစုေတြ အိမ္ကို ျပန္ႏိုင္ခြင့္ right of return ပံုစံမ်ဳိးဖန္တီေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုၾကတာပါ။

အစၥေရးက ဂ်ဴးႏိုင္ငံ ဒါမွမဟုတ္ ဒီမိုကရက္တစ္အေထာက္အထား မစြန္႔လႊတ္ႏိုင္ပါဘူး။ right of return ကိုလက္မခံႏိုင္ၾကဘူး။ အာရပ္ ၇ သန္း အစၥေရးလူဦးေရထဲေပါင္းထည့္လိုက္မယ္ဆိုရင္ အစၥေရးရဲ႕ စုစုေပါင္းလူဦးေရက ၈ သန္းခန္႔ရယ္၊ အဲဒီေနရာမွာမူလကရွိႏွင့္ေနၿပီးသား အာရပ္ ၁.၅ သန္းရယ္ေပါင္းလိုက္ရင္ ဂ်ဴးေတြဟာ လူနည္းစုျဖစ္သြားေအာင္လုပ္လိုက္သလိုျဖစ္မွာကို စိုးရိမ္ၾကတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အၿပီးသတ္အေပးအယူမွာ right to return လို႔ ပါဝင္ေစဦးေတာ့ အစၥေရးေတြကေတာ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ကိုလည္းျငင္းဆန္ၾကမွာပါ။

ေစ့စပ္ေဆြးေႏြးမႈမွာ အဓိကျပႆနာေတြထဲက တစ္ခုဟာ အစၥေရး၊ ပါလက္စတိုင္းေတြ ႏွစ္ဦးလံုးကလည္းလက္ခံၿပီး ဒုကၡသည္ေတြအတြက္ တရားမွ်တမႈရရွိႏိုင္မယ့္နည္းလမ္းဘယ္လိုရွာၾကမလဲ ဆိုတာကိုပါ။ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာ အဆိုျပဳထားခဲ့တဲ့ေတာင္းဆိုမႈေတြကေတာ့ ေငြေရးေၾကးရးအေထာက္အပံ့ျဖစ္ေအာင္ ေလ်ာ္ေၾကးေပးေစဖို႔နဲ႔ အစၥေရးမွာ အကန္႔အသတ္နဲ႔ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားေပးဖို႔ေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။ အဲဒီစိတ္ကူးေတြ အမွန္တကယ္အလုပ္ျဖစ္ႏိုင္မယ့္ အေသးစိတ္အခ်က္အလက္ေတြေဆြးေႏြးတဲ့အခါတိုင္း ႏွစ္ဘက္ေခါင္းေဆာင္ေတြ ဘယ္သူကမွ သေဘာမညီၾကပါဘူး။

West Bank က ဘာလဲ။

West Bank ဟာ အစၥေရးအေရွ႕ဘက္ပိုင္း ကုန္းေျမေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားါဝင္တဲ့ ေနရာပါ။ ပါလက္စတိုင္း ၂.၆ သန္းရဲ႕ အိမ္ျဖစ္တယ္။ ပါလက္စတိုင္းႏိုင္ငံေတာ္ရဲ႕ အသည္းႏွလံုးတည္ရွိရာေနရာေဒသလိုပါ။ ၁၉၆၇ မွာ အစၥေရးက ထိန္းခ်ဳပ္လိုက္ၿပီး ဂ်ဴးအေျခခ်ေနထိုင္သူေတြကို ေရႊ႕ေျပာင္းေစခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ ပါလက္စတိုင္းေတြနဲ႔ (ႏိုင္ငံတကာအုပ္စုေတြက) အဲဒါဟာ ပါလက္စတိုင္းကုန္းေျမကို တရားမဝင္သိမ္းပိုက္ယူလိုက္တာလို႔ ဆံုးျဖတ္ၾကတယ္။ 

၁၉၆၇ ခုႏွစ္မွာ အစၥေရးဟာ အီဂ်စ္၊ ဆီးရီးယား နဲ႔ ေဂ်ာ္ဒန္တို႔နဲံ စစ္ပြဲတစ္ပြဲဆင္ႏႊဲခဲ့ပါတယ္။ အစၥေရးက အဲဒီစစ္ပြဲဟာ အီဂ်စ္ေတြတိုက္ခိုက္မႈျဖစ္အဲ့ဆဲဆဲအခ်ိန္မွာ ႀကိဳတင္လက္ဦးမႈရယူခဲ့ရတဲ့စစ္ပြဲလို႔ဆိုတယ္။ အာရပ္ေတြက သေဘာမတူပါဘူး။ အစၥေရးပံုစံဟာ ရန္စရန္မူေနသူတစ္ဦးလို သံသယျဖစ္စရာေကာင္းတယ္လို႔ဆိုၾကတယ္။ ေျခာက္ရက္ၾကာတဲ့အခါ West Bank နဲ႔ ေဂ်ာ္ဒန္ဆီက အေရွ႕ေဂ်ရုဆလင္ကို သိမ္းယူဖို႔ စစ္ခ်ီတက္ခဲ့ပါတယ္။

Six Day War (ေျခာက္ရက္စစ္ပြဲ)လို႔ ေခၚေဝၚခဲ့ၾကတဲ့အဲဒီစစ္ပြဲအခ်ိန္ကတည္းက West Bank ကို အစၥေရးက ထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့တာပါ။ ဂ်ဴးေတြအတြက္ အဲဒီသတင္းဟာ ႏွစ္သက္ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ရာသတင္းျဖစ္ခဲ့တယ္။ West Bank ဟာ ေရွးေခတ္ဂ်ဴးႏိုင္ငံေတာ္ရွိရာ အသည္းႏွလံုးေျမေနရာျဖစ္ခဲ့တာေၾကာင့္ပါ။ အဲဒီေနရာဟာ ဂ်ဴးျမင့္ျမတ္တဲ့ေနရာေတြအမ်ားႀကီးရဲ႕အိမ္ျဖစ္ေနတယ္။ ဥပမာ အရင္က ဂ်ဴးေတြအသြားအလာမရွိရေအာင္တားျမစ္ျဖတ္ေတာက္ထားခဲ့တဲ့ ဟီဘရြန္ၿမိဳ႕ေတာ္က Cave of Patriarchs လည္းပါဝင္ေနတယ္။ အစၥေရးေတြ West Bank ကို စစ္ေရးအုပ္ခ်ဳပ္မႈယူလိုက္တယ္ဆိုေတာ့ အဲဒီေဒသမွာရွိတဲ့ပါလက္စတိုင္းအားလံုးအတြက္က အစၥေရးအမိန္႔ၾသဇာေအာက္မွာ ေနထိုင္ဖို႔ မေပ်ာ္ရႊင္ၾကေတာ့ဘူး။ 

အစၥေရးနဲ႔ West Bank နယ္နိမိတ္မွာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအေပးအယူပံုစံေတြ ေျပာင္းလဲရမယ့္အေျခအေနျဖစ္ႏိုင္လိမ့္မယ္။ West Bank မွာ ဂ်ဴးအေျခခ်သူေတြ ၅၀၀၀၀၀ ခန္႔ ေနထိုင္ေနၾကတယ္။ အမ်ားစုက အစၥေရးေျမေနရာနဲ႔နီးတဲ့ နယ္နိမိတ္အနီးမွာေနထိုင္ၾကတာပါ။ two-state အေပးအယူမွာ နယ္နိမိတ္အနီးအေျခခ်မႈေတြမွာ အစၥေရးေျမျဖစ္လာခဲ့ရင္ အဲဒီအေျခခ်သူေတြ West Bank ကို ထြက္ခြာရလိမ့္မယ္။ အျပန္အလွန္အားျဖင့္ အစၥေရးကလည္း ေျမေနရာတခ်ဳိ႕ကို ပါလက္စတိုင္းကိုေပးရပါမယ္။ အဲဒါကို "ကုန္းေျမဖလွယ္ျခင္းေတြ" လို႔ ေခၚႏိုင္မွာပါ။ အစၥေရးနဲ႔ ပါလက္စတိုင္းေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ ဘယ္ေနရာကို နယ္နမိတ္မ်ဥ္းသတ္မွတ္ေရးဆြဲၾကမလဲ အေသးစိတ္စဥ္းစားၾကရင္း သေဘာတူညီမႈမရႏိုင္ၾကေသးဘူး။

ၿဖိဳးၿဖိဳး

Source : Everything you need to know about Israel-Palestine by ZACK BEAUCHAMP | www.vox.com

သိထားရမယ့္ အစၥေရးနဲ႔ ပါလက္စတိုင္းအေရးကိစၥေတြ (၂)

သိထားရမယ့္ အစၥေရးနဲ႔ ပါလက္စတိုင္းအေရးကိစၥေတြ (၃)

သိထားရမယ့္ အစၥေရးနဲ႔ ပါလက္စတိုင္းအေရးကိစၥေတြ (၄)

သိထားရမယ့္ အစၥေရးနဲ႔ ပါလက္စတိုင္းအေရးကိစၥေတြ (၅)