ပံုတူကူးခ်ခဲ့တဲ့ လန္ဒန္က အဓိကရုဏ္းေတြ

လန္ဒန္ေျမာက္ပိုင္းမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၾကာသပေတးေန႔ကျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အသက္ ၂၉ႏွစ္အရြယ္ မာခ့္ဒတ္ဂန္ရဲ႕ေသဆံုးမႈအၿပီး အေျခအေနေတြက ရႈပ္ေထြးေနပါတယ္။ မွန္းဆသံုးသပ္ခ်က္ေတြအမ်ဳိးမ်ဳိးေပးေနၾကတယ္။ အငွားကားတစ္စီးမွာ စီးနင္းလာခဲ့တဲ့ဒတ္ဂန္ကို ရဲတပ္ဖြဲ႔ကပစ္ခတ္ခဲ့ၿပီး ဒတ္ဂန္ေသသြားခဲ့ေတာ့ အဲဒီေနာက္ပိုင္းမွာ အဓိကရုဏ္းေတြ၊ လုယက္တိုက္ခိုက္မႈေတြဟာ လန္ဒန္ၿမိဳ႕ႀကီးတစ္၀ိုက္ ကူးစက္ပ်ံ႔ႏွံကုန္ၾကတယ္။ အဲဒီေန႔က လန္ဒန္လူမည္းရပ္ကြက္အတြင္း လက္နက္ကိုင္ျပစ္မႈက်ဴးလြန္ဖို႔ စီစဥ္ေနစဥ္ လန္ဒန္ရဲတပ္ဖြဲ႔ Operation Trident က ရဲအရာရွိေတြက မသကၤာစရာအငွားကားကို ရပ္တန္႔ေစခဲ့တယ္။ ရဲက ဖမ္းဆီးဖို႔ႀကိဳးစားခဲ့ရာက တခဏေလးအတြင္း ေသနတ္ေတြနဲ႔ပစ္ခတ္မႈျဖစ္ပြားခဲ့တယ္ လို႔ Independent Police Complaints Commission (IPCC) ကေျပာပါတယ္။ ကေလး ေလးေယာက္ရဲ႕ဖခင္ ဒတ္ဂန္ဟာ ဒဏ္ရာအျပင္းအထန္ရရွိခဲ့ၿပီး ေသဆံုးသြားခဲ့တယ္။ စေနေန႔ညေနမွာေတာ့ အဓိကရုဏ္းေတြအတြင္း လူေပါင္း ၂၁၅ဦးကို ဖမ္းဆီးလိုက္ၿပီး ၂၇ဦးကို စစ္ေဆးခဲ့တယ္လို႔ အဓိကရုဏ္းကေန အိမ္ျပန္ေစာသြားခဲ့တဲ့ ၿဗိတိန္အိုးအိမ္ဌာနအတြင္းေရးမွဴးထရ္အီစာေမက ေျပာျပခဲ့တယ္။ ရဲအရာရွိ ၃၅ ဦးေက်ာ္ဒဏ္ရာရခဲ့ၾကတယ္။

ဒတ္ဂန္ဘယ္လိုေသဆံုးခဲ့တာလဲ။

ကနဦးသတင္းေပးပို႔ခ်က္ေတြမွာအမ်ဳိးမ်ဳိးျဖစ္ေနပါတယ္။ ျပန္လွန္ပစ္ခတ္မႈေတြသိသိသာသာျဖစ္ခဲ့တယ္လို႔ဆိုတယ္။ ရဲအရာရွိေတြက ေသနတ္နဲ႔ ႏွစ္ခ်က္ပစ္တယ္။ အဲဒီေနရာမွာပဲ ဒတ္ဂန္ေသသြားတယ္။ ရဲအရာရွိေတြကို ဒတ္ဂန္စီးလာတဲ့အငွားကားထဲက ပစ္ခတ္ခဲ့တယ္လို႔လည္း မွန္းဆေနၾကတယ္။ အမွန္တကယ္လို႔ယူဆရမယ့္သတင္းတစ္ခုမွာ ရဲအရာရွိတစ္ဦးကိုင္ေဆာင္ထားတဲ့ ေရဒီယိုထဲမွာ က်ည္ဆံတစ္ေတာင့္တင္ေနတာေတြ႔ရတယ္လို႔ ဆိုၾကတယ္။ အဲဒီရဲအရာရွိကို အငွားကားဆီက ပစ္ခတ္လိုက္ပံုရပါတယ္။ ဒတ္ဂန္ေသဆံုးခဲ့တဲ့ေနရာမွာ ရဲကိုင္ေသနတ္မဟုတ္တဲ့ ေသနတ္တစ္လက္ကိုလည္းေတြ႔ခဲ့ရတယ္ လို႔ IPCC က ေျပာတယ္။ ဒါေပမဲ့ တနလၤာေန႔ဂါးဒီးယန္းသတင္းမွာေတာ့ ရဲအရာရွိရဲ႕ေရဒီယိုမွာေတြ႔ရတဲ့ က်ည္ဆန္က ရဲအရာရွိေတြအသံုးျပဳတဲ့က်ည္ဆန္ျဖစ္ေနတာေၾကာင့္ ဒတ္ဂန္ ပစ္ခတ္တာမဟုတ္ဘူးလို႔ ေရးထားတယ္။ တရားရုံးကစစ္ေဆးမႈေတြ၊ ေသနတ္၊ က်ည္ဆန္စစ္ေဆးမႈေတြ အားလံုးဘာမွမၿပီးေသးခင္ ဂါးဒီးယန္းကသတင္းကိုျပန္လည္ေျဖရွင္းမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ IPCC က ဆိုတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕သတင္းေတြမွာလည္း ေဖာ္ျပေနၾကတယ္။ ရဲက ဒတ္ဂန္ကို ခ်ဳပ္ထားၿပီး ဦးေခါင္းကိုပစ္ခတ္တယ္တဲ့။ အဲဒါကို IPCC က ျငင္းဆန္ထားပါတယ္။ “မွန္းဆေဖာ္ျပေနၾကတဲ့သတင္းေတြမွာ မာခ့္ဒတ္ဂန္ရဲ႕ ဦးေခါင္းထဲ က်ည္ဆန္ေတြပစ္သြင္းခံရၿပီး တမင္ၾကံစည္သတ္ျဖတ္တဲ့ပုံစံမ်ဳိးျဖစ္ေနတယ္။ အဲဒါ လံုး၀မမွန္ပါဘူး” လို႔ IPCC က ေျပာခဲ့ပါတယ္။

ေနာက္ထပ္ ဘာေတြျဖစ္ခဲ့ၾကတာလဲ။

စေနေန႔ညေနက်ေတာ့ ေဒသစံေတာ္ခ်ိန္ ၅နာရီခြဲေလာက္မွာ ဒတ္ဂန္ရဲ႕ မိသားစု၀င္ေတြနဲ႔ ရပ္ကြက္ထဲက အလုပ္သမားေတြ လူေပါင္း ၁၂၀ ေလာက္ လန္ဒန္ေျမာက္ပိုင္းက ေတာ္တန္ဟမ္ရဲဌာနဆီ ခ်ီတက္ခဲ့ၾကတယ္။ ပစ္ခတ္မႈျဖစ္ပြားတဲ့ေနရာနဲ႔ သိပ္မကြာလွဘူး။ ခ်ီတက္မႈက ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းပါပဲ။ ဆႏၵျပသူေတြက တရားမွ်တမႈကို ေၾကြးေၾကာ္တယ္။ ေသဆံုးမႈကို စံုစမ္းေဖာ္ထုတ္ေပးဖို႔ ေတာင္းဆိုၾကတယ္။ လမ္းေတြပိတ္သြားတယ္။ ကားအသြားအလား လမ္းေတြလႊဲခဲ့ရတယ္။ ေနာက္ႏွစ္နာရီေလာက္ၾကာၿပီးေတာ့ အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ေပၚထြက္လာေတာ့တာပဲ။ ဂိုဏ္းအဖြဲ႔သားေတြ ရဲကားေတြကိုတိုက္ခိုက္တယ္။ ဆိုင္ေတြ၊ ဘဏ္ေတြနဲ႔ တျခားအေဆာက္အဦးေတြကို ဖ်က္ဆီးၾကတယ္။ ေနာက္ေတာ့ ေတာ္တန္ဟမ္တစ္၀ိုက္မွာ လုယက္မႈေတြပ်ံ႕ႏွံ႕ကုန္တယ္။

ဘာေၾကာင့္ အဓိကရုဏ္းက လန္ဒန္တစ္ျခားေနရာေတြကိုပါ ပ်ံ႕ႏွ႔ံကုန္တာလဲ။

တနဂၤေႏြညေနနဲ႔ တနလၤာေန႔ အေစာပိုင္းမွာ အဓိကရုဏ္းဆင္ႏြဲမႈေတြ လုယက္တိုက္ခိုက္မႈေတြ တစ္ျခား လန္ဒန္ကေနရာအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ျဖစ္ပြားလာခဲ့ၾကတယ္လို႔ သတင္းေတြတက္လာတယ္။ လန္ဒန္ေတာင္ပိုင္း ဘရစ္ဇ္တန္၊ လန္ဒန္ေျမာက္ပိုင္း အန္းဖီးလ္ဒ္၊ လန္ဒန္အလယ္ပိုင္းက ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္လမ္းနဲ႔ ၿမိဳ႕ေတာ္ရဲ႕ အဓိက ေစ်း၀ယ္စည္ကားရာရပ္ကြက္ေတြပါ ပါ၀င္လာၾကတယ္။ အဓိကရုဏ္းဟာ တနလၤာေန႔ညေနပိုင္းမွာ လန္ဒန္ေတာင္ပိုင္းက လူး၀စ္ဟမ္းနဲ႔ ပက္ခ္ဟမ္းမွာပါ ပ်ံ႕ႏွ႔ံကုန္ၾကတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ ကားေတြမီးရႈိ႕ခဲ့ၾကတယ္။ ေစ်းဆိုင္ေတြကို လုယက္တိုက္ခိုက္ခဲ့ၾကတယ္။ ဆက္တိုက္ျဖစ္လာတဲ့ အဓိကရုဏ္းေတြနဲ႔ လုယက္တိုက္ခိုက္မႈေတြဟာ အခြင့္ေကာင္းေစာင့္ေနသူေတြနဲ႔ ရာဇ၀တ္သမားေတြက ပံုတူကူးခ်ၿပီး လုပ္ခဲ့ၾကတာလို႔ ရဲက ေျပာခဲ့တယ္။

လူမႈဆက္သြယ္ေရးမီဒီယာေတြကေရာ ပံ့ပိုးမႈျဖစ္ခဲ့လား။

လန္ဒန္ ကိုယ္စားလွယ္ လက္ေထာက္တာ၀န္ခံ စတိဗ္ကဲဗန္းေနာ့က smart phone ေတြနဲ႔ Twitter လို လူမႈဆက္သြယ္ေရးကြန္ယက္ေတြကို ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူေတြက သတင္းဆက္သြယ္ဖို႔အသံုးျပဳေနၾကတယ္ လို႔ ဆိုတယ္။ ေခတ္မွီနည္းပညာေတြအသံုးျပဳၿပီး အရႈပ္အေထြးႀကီးဖန္တီးေနတဲ့အဖြဲ႔တစ္ခုရွိေနတယ္ လို႔ သူက ေျပာပါတယ္။ တစ္ျခားေပးပို႔ခ်က္ေတြမွာ Blackberry ရဲ႕ မက္ေဆ့ခ်္ပို႔တဲ့စနစ္ကလည္း အၾကမ္းဖက္မႈအေၾကာင္း သတင္းေတြျဖန္႔ေ၀ဖို႔ဆက္သြယ္ရာမွာ ေပၚျပဴလာျဖစ္ခဲ့တယ္ လို႔ ေျပာၾကတယ္။

၁၉၈၅ ခုႏွစ္ အဓိကရုဏ္းနဲ႔ အလားတူ အဓိကရုဏ္းတစ္ခုခုမ်ားလား။

အေပၚယံသေဘာကေတာ့ဟုတ္မလိုလိုပဲ။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခ်ဳိ႕ ျငင္းခံုစရာေတြရွိတယ္။ ၁၉၈၅မွာက လူမ်ဳိးေရးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ အဓိကရုဏ္းမ်ဳိး ျပႆနာေတြျဖစ္ခဲ့ၾကတာ။ ၁၉၈၅ မွာ အာဖရိကန္-ကရစ္ဘီယန္ႏြယ္ဖြား ဖလြိဳက္ဂ်ားရက္ထ္ ကို ေတာ္တန္ဟမ္ Braodwater လယ္ယာေျမအနီး အခြန္နံပါတ္ျပားအတုကပ္ထားတဲ့ကားေမာင္းႏွင္တယ္လို႔ သံသယရွိတာေၾကာင့္ ရဲက ရပ္တန္႔ခိုင္းခဲ့တယ္။ နာရီအနည္းငယ္ၾကာေတာ့ ရဲအရာရွိေတြက အနီးအနားက ဖလြိဳက္ဂ်ာရက္ထ္ရဲ႕ မိခင္အိမ္ကို ၀င္ေရာက္တိုက္ခိုက္ခဲ့တယ္။ အဲဒီတိုက္ခိုက္မႈမွာ ဖလြိဳက္ဂ်ာရက္ထ္ရဲ႔မိခင္ေသဆံုးခဲ့ပါတယ္။ ေနာက္ေတာ့ အဓိကရုဏ္းေတြထြက္ေပၚလာခဲ့တာပဲ။ အခုျဖစ္ေနတဲ့ ျပႆနာေတြလိုပဲ။ ေတာ္တန္ဟမ္ရဲဌာနအျပင္ဘက္မွာ ဆႏၵျပခဲ့ၾကၿပီး ၁၉၈၅ ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္မႈမီးပြားေတြလြင့္စင္ကူးစက္ခဲ့တာေပါ့။

ေနာက္ထပ္ ဘာလုပ္ၾကမလဲ။

IPCC က စံုစမ္းစစ္ေဆးမႈေတြ လုပ္ေဆာင္ေနပါၿပီ။ တာ၀န္ခံအရာရွိရဲ႕ သတင္းထုတ္ျပန္ခ်က္မွာ “ကၽြန္ေတာ္တို႔စံုစမ္းေနပါၿပီ။ ရဲအရာရွိေသနတ္နဲ႔ ပစ္ခတ္ခဲ့တဲ့ ကိစၥကိုပဲ အေရးယူမွာမဟုတ္ပါဘူး။ ရဲဌာနရဲ႕ေဆာင္ရြက္မႈနည္းလမ္းေတြ၊ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်တာေတြ၊ အေကာင္အထည္ေဖာ္တာေတြ ဆက္တိုက္စံုစမ္းစစ္ေဆးသြားမွာပါ။ အသံုးျပဳခဲ့တဲ့ က်ည္ဆန္ေတြ၊ ေသနတ္ေတြေရာ၊ ေနာက္ပိုင္း အဲဒီေနရာမွာ ေတြ႔ရွိခဲ့တဲ့က်ည္ဆန္၊ ေသနတ္အားလံုးကိုပါ ကၽြန္ေတာ္တို႔ စစ္ေဆးပါမယ္” လို႔ ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

Source : http://articles.cnn.com/2011-08-08/world/uk.london.riots.tottenham_1_police-officers-riots-spread-independent-police-complaints-commission?_s=PM:WORLD

ေမာ္နီတာဂ်ာနယ္