ေျပာင္းလဲျခင္းရဲ႕ ခပ္ျပင္းျပင္း အေတာင္ပံခတ္သံေတြ

(၂၀၁၃ ခုႏွစ္က ေဆာင္းပါးအေဟာင္းပါ။)

တူရကီမွာ ၿပီးခဲ့တဲ့လက ဆႏၵျပပြဲေတြ ဆက္တိုက္ျဖစ္ပြားခဲ့ေပမယ့္ ၂၅ ဦးေျမာက္၊ လက္ရွိဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ ရီဆက္ပ္ တာရစ္ပ္ အာဒိုဂန္ကေတာ့ ေျဗာင္က်က်ရန္တံု႔လိုဟန္ရွိေနဆဲပါ။ ဇြန္လ ၇ ရက္ေသာၾကာေန႔က အီစတန္ဘူလ္ရဲ႕မနက္ခင္းေစာေစာမွာပဲ စုရုံးေနၾကတဲ့လူစုလူေဝးႀကီးအတြက္ ေၾကညာခ်က္ထုတ္လိုက္တာက “အမိန္႔စည္းကမ္းေတြကိုဆန္႔က်င္တာဟာ ဥပေဒခ်ဳိးေဖာက္လုနီးပါး အေနအထားျဖစ္ေနၿပီ။ အဲဒီေတာ့ အဲဒါကို ခ်က္ခ်င္းအဆံုးသတ္ရမယ္” တဲ့။ မတိုင္ခင္တစ္ရက္ကလည္း သူ႔ရဲ႕ရည္ရြယ္ခ်က္အတိုင္းပဲ ေရွ႕ဆက္တိုးမယ္ လို႔ အာဒိုဂန္ေျပာခဲ့ေသးတယ္။ အာဒိုဂန္ ရဲ႕ အစီအစဥ္က အီစတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕ေတာ္ႀကီးမွာက်န္ေနေသးတဲ့ ေျမေနရာလပ္စိမ္းစိမ္းအနည္းငယ္ထဲကတစ္ခုျဖစ္တဲ့ တက္ခ္စင္မ္ဂစ္ဇီ(အပန္းေျဖ)ပန္းျခံကို တြယ္ရာမဲ့ျဖစ္ေအာင္ျပဳလုပ္သြားမယ့္ ၿမိဳ႕ျပဖြံ႔ၿဖိဳးေရးစီမံကိန္းပါ။ ၁၉၄၀ က ၿဖိဳဖ်က္ခဲ့တဲ့ ေအာ္တမန္အင္ပါယာ အထိမ္းအမွတ္စစ္တပ္ဆိုင္ရာအေဆာက္အဦးပံုတူနဲ႔ ေစ်းဝယ္စင္တာတစ္ခု တည္ေဆာက္ၾကမယ့္စီမံကိန္ုးဟာ ျပည္သူေတြအပမ္းေျဖၾကတဲ့ေနရာကို ရွင္းလင္းျပစ္လိုက္မယ္ဆိုေတာ့ အီစတန္ဘူလ္သားေတြအတြက္ မႏွစ္ၿမိဳ႔စရာပါပဲ။

Abdullah Gul

ဒါေပမဲ့ အာဒိုဂန္ကေတာ့ သူ႔ရဲ႕စီမံကိန္းကို ဆန႔္က်င္လိုပံုရတဲ့သူ႔ပါတီက တျခားအဖြဲ႕သားေတြကိုေတာင္ တြန္းတြန္းတိုက္တိုက္ဖိအားေပးခိုင္းေစသြားဦးမယ့္ပံုပါ။ Justice and Development Party (AKP) ဟာ တကယ္ေတာ့ က်စ္လစ္ခုိင္မာလွတဲ့အဖြဲ႕အစည္းမ်ဳိးမဟုတ္ပါဘူး။ ဘာသာေရးကိုင္းရႈိုင္းပံုရတဲ့မူစလင္ေတြနဲ႔ ညိွႏိႈင္းရခက္ခဲတဲ့မဟာမိတ္အဖြဲ႕၊ ကာဒစ္ရွ္လူမ်ဳိးစုတစ္စိတ္တစ္ပိုင္း၊ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္၊ အမ္နာတိုလီယမ္ေဒသတူရကီလူမ်ဳိးအမ်ားစု နဲ႔ တခ်ဳိ႕ တူရကီအမ်ဳိးသားေရးဝါဒစြဲျပင္းသူေတြကို ကိုယ္စားျပဳေနတာပါ။ ဆႏၵျပပြဲႏိုးထလာတာနဲ႔ ကြဲျပားမႈေတြဟာပိုလို႔ ပံုႀကီးခ်ဲ႕ယူလိုက္သလိုျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ပါတီမွာ ႏိုင္ငံေရးပါတီဂိုဏ္း ၂ ခုရွိေနၾကတယ္။ တစ္ဘက္က ၁၁ဦးေျမာက္ လက္ရွိ သမၼတ  အဗၺဒူလာဂူးလ္ နဲ႔ တျခားတစ္ဘက္ကေတာ့ အာဒိုဂန္ေပါ့။ ၂၀၀၂ မွာ ပါတီအင္အားႀကီးလာေတာ့ အေျခခံယူဆခ်က္ေတြအမ်ဳိးမ်ဳိးကြဲျပားေနတာကို ေရွာင္ၾကဥ္ဖို႔/ အုပ္စုဂိုဏ္းကြဲမႈေတြထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔အတြက္ ဥပေဒျပဳလုပ္ငန္းစဥ္ ဟန္ခ်က္ညီေအာင္တြန္းအားေပးခဲ့ၾကတယ္။ အခ်ိန္ေတြၾကာလာေတာ့ အဲဒီရုန္းကန္လႈပ္ရွားမႈေတြဟာ လြန္ဆဲြေနတဲ့စစ္ပြဲတစ္ပြဲျဖစ္လုနီးပါး အေျခအေနေရာက္လာခဲ့ၿပီ။ ဂူးလ္ ဘက္မွာ ပါတီဟာ ဂ်ာမနီရဲ႕ ခရစ္ယာန္ဒီမိုကရက္တစ္အသင္းအဖြဲ႕(CDU) ပံုစံမ်ဳိး ေရွးရိုးစြဲ ဒီမိုကရက္တစ္လမ္းစဥ္နဲ႔ သြားသင့္တယ္လို႔ယူဆၿပီး အဲဒီပံုစံ ပံုေဖာ္ေနၾကတယ္။ CDU လိုပဲ ဂူးလ္ဟာ သာသာေရးယံုၾကည္သက္ဝင္မႈကိုအေျခခံေပမယ့္ အေမရိကန္စတိုင္လ္ ဘာသာေရးအယူဝါဒလႊမ္းမိုးမႈမရွိတဲ့ႏုိင္ငံေရးမူဝါဒကို ႀကိဳဆိုတယ္။ ပါတီဟာ အီးယူအဖြဲ႕နဲ႔ ပူးေပါင္းေဆြးေႏြးႏိုင္ေအာင္ လိုအပ္တဲ့ဥပေဒျပဳအဆင့္ေတြကို ျပင္ဆင္ဖို႔ အသားေပးလုပ္ေဆာင္တယ္။ အဲဒီလုပ္ငန္းစဥ္ဟာ တူရကီကို ပုိၿပီးေတာ့ လစ္ဘရယ္က်က်အသြင္ပံုေဖာ္ခဲ့တာပါ။ တူရကီမွာ ႏွစ္ရွည္ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈေတြျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ ဘာသာေရးအယူအဆျပင္းထန္သူအမ်ားစုကိုပါ လက္ခံခဲ့ပါတယ္။ သူတို႔ကိုယ္တိုင္ ပိုၿပီးလြတ္လြတ္လပ္လပ္ ေဖာ္ျပေျပာဆိုခြင့္ျပဳခဲ့တယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီလုပ္ငန္းစဥ္ ရပ္တန္႔သြားခဲ့ၿပီးေတာ့ AKP ဟာ ျပင္သစ္နဲ႔ ဂ်ာမနီတို႔ရဲ႕ရန္လိုမႈေတြ/ အီးယူအဖြဲ႕ဝင္အျဖစ္လက္မခံခ်င္တာေတြအေပၚ တံု႔ျပန္ေတာ့တယ္။ နည္းလမ္းကေတာ့ ပါတီကို ေနရွင္နယ္လစ္ အျဖစ္ အသြင္ေျပာင္းျပစ္လိုက္တာပါ။ ၂၀၀၀ အေစာပိုင္းေလာက္မွာ ဥေရာပယူနီယံအတြက္လိုအပ္သလို တူရကီဒီမိုကေရစီကို အသားေပးျပင္ဆင္ခဲ့ၿပီးေနာက္ အခု ဒုတိယအႀကီးဆံုးၿမိဳ႕ေတာ္ အန္ကာရာအစည္းအေဝးမွာေတာ့ ဥေရာပဟာသူတို႔ရဲ႕ စီးပြားေရးျပႆနာအဖ်ားအနာကိုကုစားဖို႔ တူရကီကိုလိုအပ္ေနတယ္ လို႔ အခိုင္အမာဆိုလိုက္တယ္။ အထူးသျဖင့္ ၂၀၁၁ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲမွာ AKP ဟာ မဲ ၅၀ရာခိုင္ႏႈန္းနီးပါးေအာင္ျမင္ခဲ့ေတာ့ ႏွစ္စပိုင္းကျပဳလုပ္ခဲ့ၾကတဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးေလလံုးထြားမႈေတြကို ပါတီရဲ႕ အာဒိုဂန္ အုပ္စုဘက္က ဖယ္ရွားျပစ္ေတာ့တယ္။ မူဝါဒေတြကို မွ်တေအာင္ျပင္ဆင္မႈေတြကေန ပိုေဝးသြားၿပီး အခုေတာ့ ဘာသာေရးအယူဝါဒလႊမ္းမိုးတဲ့ႏိုင္ငံေရးမူဝါဒဆီ မွီတြယ္လိုက္တယ္။ အဲဒီေျပာင္းလဲမႈအာစလွ်ာစျပင္းထန္ပံုကေတာ့ အသက္ရႈမွားေလာက္စရာပါပဲ။ ေဒၚလာ၄၀၀ ဘီလီယံကုန္က်မယ့္ ဒီလို ၿမိဳ႕ျပဖြံ႔ၿဖိဳးေရးစီမံကိန္းမ်ဳိးေပၚထြက္လာေတာ့တယ္။  AKP ပါတီကေပးခ်င္တဲ့ အဓိကႏိုင္ငံေရးသတင္းစကားက ကိန္းႀကီးခန္းႀကီးႏိုင္လွတဲ့ အတိတ္က ေအာ္တမန္အင္ပါယာႀကီးရဲ႕ ဂုဏ္သတင္းကို ပဲ့တင္ထပ္ျမည္ဟီးေစဖို႔ပါပဲ။ AKP ရဲ႕ ေနရွင္နယ္လစ္အုပ္စုေတြကပဲ ဦးေဆာင္လာတယ္။ အာဒိုဂန္ အၾကံျပဳတာက ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ကိုယ္ပိုင္ဘဝေတြရဲ႕ အေနအထားခ်ိန္တြယ္ဖို႔လိုအပ္တယ္။ တာ့ခ္မိသားစုေတြမွာ ကေလးေတြအေရအတြက္မ်ားမ်ားရွိသင့္တယ္။ ေပါင္မုန္႔အမ်ဳိးအစားေကာင္းေကာင္းစားႏိုင္သင့္တယ္ လုိ႔ ဆိုလာတယ္။ အရက္ေသစာေသာက္စားသူေတြကို လတ္တေလာမွာ အာဒိုဂန္ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ဆန္႔က်င္လာတယ္။ အရက္ေသစာ ဝယ္ယူမႈ နဲ႔ ေရာင္းခ်မႈ ဆိုင္ရာ တားျမစ္ခ်က္ဥပေဒသစ္ေတြ ျပဌာန္းခဲ့ပါတယ္။

ဂူးလ္ ရဲ႕ အုပ္စုဘက္မွာေတာ့ ၾသဇာႀကီးတဲ့ ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ ေဖတူးလာ ဂူလန္ နဲ႔ ပိုၿပီးနီးစပ္လာခဲ့တယ္။ မိမိဘာသာနယ္ႏွင္ဒဏ္ေပးတိုင္းျပည္မွထြက္ခြာၿပီး ယူႏိုက္တက္စတိတ္မွာေနထိုင္ေနသူ ဂူလန္ကို ဂူးလ္ က ယံုၾကည္ပါတယ္။ ဆႏၵျပပြဲအေတာအတြင္းမွာ ဆႏၵျပသူေတြရဲ႕ ေတာင္းဆိုခ်က္ေတြကို ပိုၿပီးအေလးထားဖို႔သတိေပးတဲ့ ဂူးလ္ရဲ႕ ပိုမိုေပ်ာ့ေျပာင္းတဲ့သေဘာထားကိုလည္း ဂူလန္က ေထာက္ပံ့ေျပာဆိုေပးခဲ့တယ္။ ဂူးလ္-ဂူလန္ ပူးေပါင္းမႈဟာ အာဒိုဂန္ကို ဆန္႔က်င္မႈမွာ အားေကာင္းတဲ့အုပ္စုပံုစံျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဟာ အာဒိုဂန္ နဲ႔ ဂူးလ္ ယွဥ္ၿပိဳင္ပြဲအတြက္ စင္ျမင့္ဖန္တီးေပးႏိုင္မယ့္ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒသစ္တစ္ခုအတည္ျပဳေပးႏိုင္ေအာင္ ဆြေပးတာေတြဆက္လုပ္ေနတယ္။ အာဒိုဂန္ဟာ ၂၀၁၅ အထိ သူ႔ရဲ႕ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္သက္တမ္းၿပီးဆံုးတဲ့အခါ ေနာက္ထပ္ရာထူးသက္တမ္းအတြက္ ေနရာယူခြင့္မရွိေတာ့ပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ သူရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအနာဂတ္အတြက္ ထင္ေၾကးေပးမႈေတြ ပိုမိုပ်ံ႕ႏွံ႔ေနတယ္။ ပိုၿပီးအားေကာင္းတဲ့ ေနာက္ထပ္ရာထူးသက္တမ္းအတြက္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဟာ တားကစ္ရွ္ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပင္ဆင္ခ်က္ထုတ္ျပန္ဖို႔ စိတ္အားထက္သန္ေနတယ္ဆိုတာ သူ႔ရဲ႕လုပ္ပံုကိုင္ပံုေတြက သက္ေသျပေနပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတယ္လို႔ အားလံုးက ယူဆေနၾကတာက အာဒိုဂန္ဟာ ရာထူးသက္တမ္းသစ္ကို လက္ခံလိမ့္မယ္တဲ့။ ဒါေပမဲ့ သူ႔ရဲ႕ အာဏာနဲ႔ပတ္သတ္ၿပီး ပါတီအတြင္းမွာ အျငင္းပြားမႈေတြမ်ားျပားေနဆဲပါ။ အာဒိုဂန္ရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒအဆိုျပဳခ်က္ဟာလည္း ပါလီမန္ထဲမွာကန္႔ကြက္မႈေတြနဲ႔  ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရၿပီးပါၿပီ။ သူ႔ရဲ႕ ပါတီတြင္း အဖြဲ႔သားေတြကေတာင္မွ ဆန္႔က်င္ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကတာပါ။ ဒါေပမဲ့ AKP ပါလီမန္အဖြဲ႕ဝင္ေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ၿပီး အေကာက္ဥာဏ္နဲ႔ အသာစီးရေအာင္ အာဒိုဂန္ျပဳလုပ္ႏိုင္ေသးတယ္။ ႏိုင္ငံေရးဇာတ္ခံုေနာက္ပိုင္းအခင္းအက်င္းေတြမွာ အလုအယက္ႀကိဳးပမ္းမႈေတြ ဆက္ၿပီးရွိေနတယ္ဆိုေတာ့ ၂၀၁၄ ေနာက္ပိုင္း ပါတီကို ဘယ္သူက ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္မလဲ အာဒိုဂန္ နဲ႔ ဂူးလ္ ဘယ္သူ ဆုအစစ္ကို ပိုင္ဆိုင္ႏုိင္မလဲဆိုတာ ဒိြဟျဖစ္စရာပါ။ ၂၀၁၁ ေနာက္ပိုင္း ဂူးလ္ကို ေထာက္ခံသူ AKP ရဲ႕ လစ္ဘရယ္ပါလီမန္အမတ္ေတြထုတ္ပယ္ျပစ္ၿပီးေနာက္ ႏိုင္ငံေရးအယူဝါဒကြဲျပားမႈေတြ ပိုမိုဆိုးဝါးလာေစတယ္။ ပါတီတြင္းက လစ္ဘရယ္အုပ္စုေတြကို ဝိုင္းၾကဥ္ႏိုင္မယ့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ခ်မွတ္တယ္။ AKP ပါလီမန္အမတ္ေတြကို အားႀကီးႀကီးလႊမ္းမိုးႏိုင္တဲ့ ပါတီစာရင္းကို အာဒိုဂန္က ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတယ္။ ရလာဒ္အတိုင္းဆိုရင္၂၀၁၁ ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္းမွာ ပါတီဟာ ေနရွင္နယ္လစ္အေသြးအေရာင္ပိုျပင္းလာခဲ့တာပါပဲ။ ဒီလို ပါတီတြင္း ဂိုဏ္းကြဲမႈေတြဟာ မသင့္ေတာ္လွပါဘူး။ အာဒိုဂန္ရဲ႕ မထီတရီဥာဏ္ဆင္တတ္မႈေတြဟာ  ဂူးလ္ အုပ္စုကို ႏိုင္ငံေရးအရႈပ္အေထြးေတြနဲ႔ ဝင္တိုးမိေစခဲ့တယ္။ ဆႏၵျပပြဲေတြ ဆက္ရွိေနဦးမယ္ဆိုရင္ AKP ရဲ႕ ႏွစ္ျခမ္းကြဲမႈအႏၱရာယ္ကို ဒီ့ထက္ အာဒိုဂန္ရင္ဆိုင္ရမွာပါ။ ပါတီတြင္းအတိုက္အခံအမ်ားစုကို ထိထိေရာက္ေရာက္ထုတ္ပယ္ႏိုင္ခဲ့ခ်ိန္မွာေတာင္မွ သူ႔ရဲ႕ ရာထူးသက္တမ္းရည္မွန္းခ်က္အတြက္ ေထာက္ခံမႈတညီတညြတ္တည္းရေအာင္ သိမ္းသြင္းလုိ႔ မရႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။ အဲဒါေၾကာင့္ အာဒိုဂန္ ရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးသက္တမ္းမွာ အႀကီးမားဆံုးစိန္ေခၚမႈကို ရင္ဆိုင္ရပါၿပီ။ ဆႏၵျပပြဲကိစၥေတြထပ္ေပါင္းထည့္လိုက္ရင္ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ဟာ ပါတီတြင္းမွာ တျခား မဲဆႏၵရွင္ေတြကိုဦးတည္စည္းရုံးရေတာ့မွာပါ။ တူရကီဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒကို ျပန္လည္ပံုသြင္းဖို႔ တစ္ခဲနက္ေထာက္ခံမႈရဖို႔ သူလိုအပ္ပါလိမ့္မယ္။ အခုေတာ့ အာဒိုဂန္ေရြးခ်ယ္လိုက္တာက ေနရွင္နယ္လစ္လက္ယာ လမ္းေၾကာင္းနဲ႔ေလွ်ာက္မယ့္ ပါတီအျဖစ္ပါ။ အဲဒီ ခ်ဥ္းကပ္မႈအတိုင္းဆိုရင္ လာမယ့္ရာထူးသက္တမ္းအတြက္ သူ႔ရဲ႕ပံုစံထုတ္ထားတဲ့မူဝါဒေတြနဲ႔ ပိုလို႔သာရႈပ္ေထြးေနဦးမွာပါပဲ။

ဒီမိုကရက္၊ လစ္ဘရယ္ နဲ႔ AK ပါတီ

ဂစ္ဇီပန္းျခံဆႏၵျပပြဲေတြမွာ…  ဘာေတြေၾကာင့္ျဖစ္ခဲ့ရလဲ။ တူရကီလူ႔အဖဲြဲ႕အစည္း၊ ႏိုင္ငံေရး နဲ႔ အနာဂတ္အတြက္ ဘယ္လိုအဓိပၸါယ္မ်ဳိးလဲ နားလည္ဖို႔ ႀကိဳးစားၾကည့္ခဲ့ၾကတယ္။ ဆႏၵျပပြဲေတြအရိွန္ျမင့္ေနတဲ့အေတာအတြင္း အစိုးရအတြက္ တန္ျပန္ထိခိုက္ႏိုင္တာတစ္ခုသိသာေစပါတယ္။ တူရကီႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္း SETA ရဲ႕ အႀကီးအကဲ တာဟာအိုဇန္ က “ႏိုင္ငံ့ဝန္ထမ္းေတြရဲ႕ Kemalism ဟာ စီမံခန္႔ခြဲမႈေတြ မွားယြင္းေနၿပီး လစ္ဘရယ္လိမ္လည္လွည့္စားမႈေတြျပည့္ေနတဲ့ Kemalism အျဖစ္ မဆင္မျခင္ တဆင့္တက္လိုက္တာပဲ” လို႔ မွတ္ခ်က္ေပးလိုက္တယ္။ (Kemalism ဟာ တူရကီ ပထမဆံုးသမၼတ/ စာေရးဆရာ/ ေတာ္လွန္ေရးသမား၊ တပ္မေတာ္အရာရွိ Mustafa Kemal Atatürk ရဲ႕ တူရကီ ေခတ္မီသမၼတႏိုင္ငံကိုဦးတည္တဲ့ႏိုင္ငံေရးသေဘာတရား၊ အေတြးအျမင္စနစ္ပါ။ Kemal ကို တူရကီႏိုင္ငံရဲ႕ ဖခင္ “Atatürk” လို႔ နာမည္ေပးထားၾကတယ္။)  

Mustafa Kemal Atatürk

အိုဇန္ဟာ တူရကီက ဆႏၵျပပြဲေတြမွာ အစကေနစၿပီး ပါဝင္ေဆာင္ရြက္သူ/ အေထာက္အပံ့ေပးသူ ဒီမိုကရက္ေတြ၊  လစ္ဘရယ္ေတြနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး သူ႔ရဲ႕ အားမလုိအားမရျဖစ္ရပံုကို ေျပာျပခဲ့တယ္။ ဒီမိုကရက္ေတြနဲ႔ လစ္ဘရယ္ေတြဟာ AKP ကို အားေပးေထာက္ခံေနၾကတယ္ဆိုတာ ပိုၿပီးသိသာလာေစတယ္။ အားလံုးၿပီးသြားတဲ့အခါမွာလည္း မူလကတည္းက အားႀကီးေနၿပီးသား AKP ကပဲ တူရကီမွာ ေအာင္ျမင္မႈအရွိဆံုးပါတီျဖစ္လာတာပါပဲ။ တုန္လႈပ္စရာစိန္ေခၚမႈေတြနဲ႔ ရင္ဆိုင္ခဲ့ရတဲ့၊ Kemalist သေဘာတရားအထူးအေလးထားတဲ့ ဒီႏိုင္ငံမွာ AKP ဟာ အရပ္သား-စစ္တပ္ဆက္ဆံေရးကို ပံုေျပာင္းဖို႔ အဓိကတြန္းအားေပးခဲ့တယ္။ တူရကီကို EU နဲ႔ စားပြဲတင္ေဆြးေႏြးေရးလမ္းေၾကာင္းေပၚေရာက္လာႏိုင္ေအာင္ယူေဆာင္ခဲ့ၿပီး စီးပြားေရးတိုးတက္မႈမွာ အထင္ႀကီးေလာက္စရာျဖစ္ေအာင္ ပံ့ပိုးဖို႔ႀကိဳစားပါတယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏွစ္က ကို႔ရို႕ကားယားႏိုင္လွတဲ့ပိတ္ဆို႔မႈေတြနဲ႔ ႀကံဳခဲ့တဲ့အခါမွာ ျပည္တြင္း၊ ျပည္ပကိစၥတိုင္းမွာ ကာကြယ္ေနခဲ့တယ္။ ၂၀၁၀မွာ AKP ၊ ဒီမိုကရက္၊ လစ္ဘရယ္၊ ကာ့ဒ္ နဲ႔ Nationalist Movement Party(MHP) တို႔ က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႕ ပူးေပါင္းမဟာမိတ္ဖြဲ႕ႏိုင္ခဲ့တာေၾကာင့္ ျပည္သူ႔ဆႏၵခံယူပြဲႀကီးကို အတိုက္အခုိက္ ခပ္မ်ားမ်ားနဲ႔ပဲ ျပဳလုပ္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ မဲေပးသူ ၅၈ ရာခိုင္ႏႈန္းရရွိၿပီး အေရးႀကီးတဲ့ ဖြဲ႔စည္းပံုအေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ခ်က္ ထြက္ေပၚလာခဲ့ပါတယ္။ ၂၀၁ဝ ကေနစၿပီး ဘယ္လိုအေျခအေနေတြျဖစ္ပြားခဲ့သလဲ။ ၂၀၁၁ မွာေတာ့ ပါလီမန္အုပ္စုေတြကို အႀကီးအက်ယ္စစ္ေဆးျပဳျပင္မႈေတြ ျပဳလုပ္လာခဲ့တယ္။ ႏိုင္ငံေရးအျမင္မွ်တတဲ့ centralist ေတြနဲ႔ လစ္ဘရယ္အယူရွိသူေတြကို အမ်ားအျပားထုတ္ပယ္ခဲ့တယ္။ ပါတီဟာ ၂၀၀၇ ခုႏွစ္က အေျခအေနမ်ဳိး၊ ဗဟိုခ်ဳပ္ကိုင္စနစ္မ်ဳိးဆီျပန္သြားေနတယ္လို႔ နားလည္/ ယူဆထားေတြသူေတြကို ထုတ္ပစ္ခဲ့တာပါ။ ပါတီရဲ႕အမႈေဆာင္ဌာနေတြမွာရွိတဲ့ အဲဒီလိုသေဘာထားတူညီတဲ့သူေတြကို ထုတ္ပယ္ျဖစ္လိုက္ၿပီး ပါတီညီလာခံကို ၂၀၁၂ စက္တင္ဘာမွာၿပီးစီးေစခဲ့တယ္။ တူရကီ သတင္းမီဒီယာေတြမွာ သမၼတ အဗၺဒူလာ ဂူးလ္နဲ႔ နီးစပ္တဲ့သူေတြကို ထုတ္ပယ္ခဲ့တယ္လို႔ ေရးသားခဲ့ၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒီထက္ပိုၿပီး ထုတ္ျပစ္ခဲ့တာပါ။

ဒီႏွစ္ ဧၿပီလမွာဆိုရင္ အီစတန္ဘူလ္ပါတီအဖြဲ႔အစည္းက အာဏာႀကီးတဲ့ဥကၠဌ အဇစ္ ဘာဘူစကူက ပြင့္ပြင့္လင္းလင္းပဲေျပာလာခဲ့တယ္။ ပါတီဟာ တူရကီ လစ္ဘရယ္ေတြရဲ႕သေဘာထားနဲ႔ကြဲျပားတဲ့ လမ္းေၾကာင္းနဲ႔သြားေနတယ္ တဲ့။ ပထမဆံုးသမၼတႏိုင္ငံအျဖစ္တည္ေဆာက္တဲ့အခါ လစ္ဘရယ္အယူရွိေနတဲ့လူေတြနဲ႔ ဆက္လက္ပူးေပါင္းဖို႔ မလိုအပ္ေတာ့ပါဘူးလို႔ ဆိုတယ္။ ဘာဘူစကူ က “လာမယ့္ဆယ္စုႏွစ္ေတြမွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ရွယ္ယာပိုင္ရွင္ေတြဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၁၀ ႏွစ္က ရွယ္ယာပိုင္ရွင္ေတြမျဖစ္ႏို္င္ေတာ့ဘူး။ တျခားနည္းနဲ႔ေျပာမယ္ဆိုရင္ လစ္ဘရယ္ေတြမရွိႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ဒါေပမဲ့ အနာဝတ္မွာေတာ့ တည္ေဆာက္ေရးလုပ္ငန္းစဥ္နဲ႔ပဲသြားေနပါမယ္။ ဒီတည္ေဆာက္ေရးေခတ္မွာ သူတို႔(လစ္ဘရယ္)ေတြမပါႏိုင္ဘူး။ သူတို႔ေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔နဲ႔ အတူဆက္ၿပီးရွိေနၾကေတာ့မွာမဟုတ္ဘူး။ တူရကီရဲ႕ အနာဝတ္ကို တည္ေဆာက္မယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ သြားမယ့္အနာဝတ္လမ္းေၾကာင္းမွာ သူတို႔ကို လက္ခံထားေတာ့မွာမဟုတ္ဘူးလို႔” ေျဗာင္က်က်ေျပာခဲ့တာပါ။ ဘာဘူစကူဟာ အဲဒီလိုေျပာၿပီး ေနာက္တစ္ေန႔မွာျငင္းဆန္လိုက္ေပမယ့္ Anatolia သတင္းေအဂ်င္စီနဲ႔ ခန္းမထဲက တိုက္ရိုက္နားေထာင္ခဲ့ရတဲ့သူေတြကေတာ့ ဘာဘူစကူ အမွန္တကယ္ေျပာခဲ့တယ္ဆိုတာ အတည္ျပဳခဲ့ၾကတယ္။

ဂစ္ဇီပန္းျခံထဲက ၿငိမ္းၿငိမ္းခ်မ္းခ်မ္းဆႏၵျပေနသူေတြကို ေသာၾကာေန႔မနက္က ျပင္းျပင္းထန္ထန္တံု႔ျပန္တာရယ္၊ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ရဲ႕ ခပ္ၾကမ္းၾကမ္းထုတ္ျပန္ခ်က္ေတြလိုအမွားေတြနဲ႔၊ တျခားအမွားအယြင္းေတြလည္း ျပဳလုပ္လာခဲ့ေတာ့ တူရကီ ဒီမိုကရက္ေတြနဲ႔ လစ္ဘရယ္ေတြဟာ ဆႏၵျပသူေတြဘက္က ရပ္တည္ဖို႔ေရြးခ်ယ္လိုက္ၾကတာဟာ အံ့အားသင့္စရာေတာ့မဟုတ္လွဘူး။ Kemalist ေတြနဲ႔ ဒီမိုကရက္ေတြ၊ လစ္ဘရယ္ေတြ အတူတကြစုရုံးမိၾကတာဟာ မတရားမႈအတြက္ခ်ည္းပဲ မဟုတ္ေတာ့ဘဲ တက္ခ္စင္မ္ရင္ျပင္ နဲ႔ တိုင္းျပည္ေနရာတိုင္းက အမွန္တကယ္ျဖစ္ပ်က္ေနတာေတြကို မသိက်ဳိးကၽြံျပဳမႈေတြအတြက္ သိသာထင္ရွားေစခ်င္ၾကလို႔ပါပဲ။ ဒီမိုကရက္ နဲ႔ လစ္ဘရယ္ေတြကို ေျဗာင္က်လြန္းတဲ့အမွားေတြနဲ႔ အျပစ္တင္ေနတာေတြ အစိုးရဟာ ဒီအေရးအခင္းကာလတစ္ေလွ်ာက္လံုးျပဳလုပ္လာခဲ့တာဟာ တာဝန္မဲ့တာပါပဲ။ လစ္ဘရယ္ေတြဟာ လိမ္ညာလွည့္စားမႈေတြကို စိတ္မဝင္စားပါဘူး။ သူတို႔ ရပ္တည္တာက လြတ္လပ္မႈေတြအတြက္နဲ႔ ၂၀၀၃ ကေန ၂၀၁၀ အထိ မေျပာင္းလဲခဲ့တဲ့ပါတီရဲ႕လုပ္ေဆာင္ခ်က္ေတြကို ခုခံကာကြယ္ဖို႔ပါ။ ပူးေပါင္းမဟာမိတ္ျပဳမႈမွာ တျခားပါတီေတြေျပာင္းလဲေစဦးေတာ့ လစ္ဘရယ္ေတြကေတာ့ မေျပာင္းလဲပါဘူး။

တူရကီက ဆႏၵျပပြဲေတြ

Islamist ယိမ္းတဲ့ Justice and Development Party (AKP) အာဏာယူထားတဲ့ဆယ္စုႏွစ္တစ္ခုေက်ာ္အတြင္းမွာ အင္အားအႀကီးမားဆံုးလမ္းမေတြေပၚက ဆႏၵျပပြဲေတြပါ။ ေမလ ၂၈ ရက္ေန႔က စတင္ခဲ့ၿပီး တက္ခ္စင္မ္ရင္ျပင္က ဂစ္ဆီပန္းျခံမွာ စတင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဘာသာေရးလႊမ္းမိုးမႈလက္မခံခ်င္ၾကတဲ့ တာ့ခ္ေတြနဲ႔ ေခတ္မွီအီစတန္ဘူၿမိဳ႕ေတာ္သားေတြ စတင္ခဲ့ၾကတာပါ။ အီစတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ဆုေတာင္းသူေတြအတြက္ အစၥလာမ္မစ္အေဆာက္အဦးေတြ၊ ဗလီဝတ္ေက်ာင္းေတြ အမ်ားအျပားရွိႏွင့္ခဲ့ၿပီးေပမဲ့ ေအာ္တမန္အင္ပါယာေခတ္က စစ္တပ္အေဆာက္အဦးမ်ဳိးေဆာက္လုပ္မယ့္အစီအစဥ္ဟာ ဘာသာတရားလႊမ္းမိုးခ်ဳပ္ကိုင္မႈ ပိုမိုလာတဲ့အေနအထားလို႔ ေဝဖန္မႈေတြရွိခဲ့ၾကတယ္။ ဆႏၵျပသူေတြရဲ႕ ေဒါသ ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားခဲ့ၾကတာက ကနဦး ဆႏၵျပသူအနည္းပါတဲ့အုပ္စုေလးတစ္ခု ဂစ္ဆီမွာေနရာယူခဲ့ၾကတယ္။ ရဲက မ်က္ရည္ယိုဗံုး နဲ႔ ေရဖိအားသံုးပိုက္ေတြနဲ႔ ပစ္ခတ္ပက္ဖ်န္းၿပီးရွင္းလိုက္တယ္။ အဲဒီမွာ ဆူပူအံုၾကြမႈဟာ ခ်က္ျခင္းဆိုသလို ႀကီးမားတဲ့လူထုဆႏၵျပပြဲႀကီးအသြင္ ေျပာင္းလဲသြားခဲ့တာပါ။ 

ဇြန္ ၁ ရက္ေန႔က Bosphorus တံတားတစ္ဖက္ကေန ရင္ျပင္ဆီ လူေပါင္း တစ္ေသာင္းခန္႔ခ်ီတက္လာခဲ့ၿပီး စုစည္းညီညြတ္တဲ့ဆႏၵျပပြဲေတြဟာ တာကစ္ရွ္ၿမိဳ႕ေလးေတြနဲ႔ တျခားၿမိဳ႕ တစ္ဒါဇင္ေလာက္အထိ ပ်ံ႕ႏွံ႔သြားတယ္။ အစိုးရခြင့္ျပဳခ်က္နဲ႔ ရဲတပ္ဖြဲ႕ တုန္႔ျပန္မႈေတြဟာ လြန္လြန္ကဲကဲပါ။ ဆႏၵျပသူ ၂၈၀၀ ခန္႔ အနည္းဆံုး ဒဏ္ရာရခဲ့ၿပီး အမ်ားအျပားဒဏ္ရာျပင္းထန္ခဲ့ၾကတယ္။ ၈၀၀ ခန္႔ ဖမ္းဆီးခံရၿပီး အမ်ားစုကိုေတာ့ ေနာက္ပိုင္းမွာ ျပန္လႊတ္ေပးခဲ့ပါတယ္။ ဆႏၵျပပြဲအတြင္း ႏွစ္ဦးေသဆံုးခဲ့ပါတယ္။ ဆႏၵျပပြဲေတြမွာ ပါဝင္ခဲ့ၾကသူေတြဟာ လူငယ္ေတြကေန၊ ဘာသာေရးလႊမ္းမိုးမႈမလိုလားတဲ့ သေဘာထားရွိသူ အမ်ဳိးသမီးေက်ာင္းသူေလးေတြ၊ ၿမိဳ႕တြင္းေက်ာင္းေတြက ေဘာလံုးပရိသတ္လူငယ္ေတြလည္းပါဝင္ၾကတယ္။ Taksim Solidarity Platform (TSP) က အစိုးရနဲ႔ ညိွဳႏိႈင္းမႈေတြလုပ္ဖို႔ႀကိဳးစားပါတယ္။ တစ္ဦးခ်င္းတစ္ေယာက္ခ်င္း ဦးေဆာင္တဲ့သူေတာ့ ေပၚထြက္မလာခဲ့ပါဘူး။ TSP ဟာ အကယ္ဒမစ္ေက်ာင္းသား၊ ဗိသုကာပညာရွင္ေတြ နဲ႔ ပတ္ဝန္းက်င္ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရးပညာရွင္ေတြ ပါဝင္ၾကတဲ့ ေကာ္မတီပါ။ ဘာသာေရးလႊမ္းမိုးမႈမလိုလားတဲ့ အတိုက္အခံအဖြဲ႕ Republican People’s Party (CHP) ရဲ႕ အဖြဲ႕ဝင္ဘယ္ေလာက္အထိ ဆႏၵျပသူေတြထဲလႊမ္းမိုးပါဝင္ခဲ့တယ္ ေသခ်ာမသိႏိုင္ခဲ့ေပမဲ့ အစိုးရကေတာ့ အဲဒီပါတီဟာ ဆႏၵျပပြဲေတြမွာ အဓိကေနရာက ကစားေနခဲ့တာပါလို႔ ဆိုတယ္။

TSP က ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးစီမံကိန္းဖ်က္ၿပီး ပန္းျခံကိုျပန္လည္ျပင္ဆင္တည္ေဆာက္ေပးဖို႔ရယ္၊ အီစတန္ဘူလ္ နဲ႔ တျခားၿမိဳ႕ေတြမွာ ရဲက ဖိအားသံုးတိုက္ခိုက္တာ၊ မ်က္ရည္ယိုဗံုးအသံုးျပဳတာေတြ တားျမစ္ေပးဖို႔နဲ႔ ဖမ္းဆီးခံရတဲ့ ဆႏၵျပသူေတြကို ျပန္ၿပီးလႊတ္ေပးဖို႔ေတာင္းဆိုပါတယ္။ အဲဒီဆႏၵျပပြဲေတြဟာ ဝန္ႀကီးခ်ဳပ္ အာဒိုဂန္ရဲ႕ ဆိုင္ေတြမွာ ညအခ်ိန္အရက္ေသစာမေရာင္းရ ေၾကညာခ်က္ကို ပါလီမန္ကထုတ္ျပန္ခဲ့တဲ့ေန႔ကေန တစ္စတစ္စျဖစ္ပြားလာခဲ့တာပါပဲ။ အဲဒီညက အာဒိုဂန္ရဲ႕ ေၾကညာခ်က္ကို ေျပာင္ေျပာင္တင္းတင္းဖီဆန္ၾကတဲ့ ဆႏၵျပသူေတြဟာ ဘီယာဗူးခြံေတြကိုင္ေဆာင္ၿပီး ၿပိဳင္တူကိုင္ေျမွာက္ကာ ဆုေတာင္းပ်က္ရယ္ျပဳခဲ့ၾကတယ္။ အာဒိုဂန္ရဲ႕ ဖြဲ႔စည္းပံုဥပေဒတားျမစ္ခ်က္တစ္ခုမွာလည္း အစၥလာမ္မစ္ေခါင္းစည္းပုဝါအသံုးျပဳမႈ နဲ႔ လူျမင္ကြင္းမွာ နမ္းရႈံ႕ျခင္းမျပဳရ တားျမစ္ခ်က္ေတြပါဝင္တယ္။ တျခား အာဒိုဂန္ရဲ႕ အာဏာရွင္ဆန္လွတဲ့စနစ္ရဲ႕ ၾကမ္းတမ္းစြာဆက္ဆံပံုေတြေၾကာင့္ အာဒိုဂန္ကို ဆန္႔က်င္တဲ့လႈံ႔ေဆာ္မႈျပဳလုပ္လာခဲ့ၾကေသးတာပါ။

(အာရပ္ႏိုင္ငံေတြမွာ ဆႏၵျပပြဲေတြဟာ တဆက္တည္းဟိုမွာသည္မွာ ျဖစ္ပြားေနၾကတယ္။ အီဂ်စ္မွာဆိုရင္ ၿပီးခဲ့တဲ ဇူလိုင္ ၄ ရက္ေန႔မွာ စစ္တပ္အႀကီးအကဲ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး အဗၺဒူလ္ ဖာတာ အယ္စီစီက သမၼတေမာ္စီကို ရာထူးကေနဖယ္ရွားခဲ့ၿပီး တရားသူႀကီးခ်ဳပ္ အက္ဒ္လီမန္းေစာကို ၾကားျဖတ္ကာလ ယာယီသမၼတအျဖစ္ေၾကညာခဲ့တယ္။ အီဂ်စ္ရဲ႕ အျမင့္ဆံုး အစၥလာမ္မစ္ အာဏာပိုင္ဘာသာေရးေခါင္းေဆာင္ နဲ႔ Coptic ေအာ္သိုေဒါစ့္ဘုရားေက်ာင္း အႀကီးအကဲေတြနဲ႔ အတုိက္အခံေခါင္းေဆာင္ မိုဟာမက္ အယ္လ္ဘာရားေဒ တို႔က ေထာက္ခံအတည္ျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။  မိုဟာမက္ေမာ္စီဟာ ၂၀၁၂ ဇြန္လက ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ သမၼတေရြးေကာက္ပြဲမွာ မဲအေရအတြက္သိပ္မကြာဘဲနဲ႔ အႏိုင္ရသြားခဲ့တယ္။ ၅ ဦးေျမာက္ သမၼတျဖစ္လာခဲ့တာပါ။ အဲဒီေရြးေကာက္ပြဲဟာ ေယဘူယ်အားျဖင့္ေတာ့ လြတ္လပ္ၿပီး မွ်တတယ္လို႔ ဆိုႏိုင္ခဲ့တယ္။ အီဂ်စ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏွစ္ရွည္ေခါင္းေဆာင္ ဟိုစနီ မူဘာရက္ရဲ႕ စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကို ဆန္႔က်င္လာၾကတဲ့ ဆူဆူပူပူအံုၾကြမႈေတြေနာက္ပိုင္း ေဖေဖၚဝါရီ ၂၀၁၁ မွာ မူဘာရက္ကို ျဖဳတ္ခ်ၿပီး ျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ေရြးေကာက္ပြဲပါ။ ေမာ္စီ သမၼတသက္တမ္းမွာ အစၥလာမ္မစ္ေထာက္ခံအားေပးသူ နဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ အတိုက္အခံေတြရဲ႕ သေဘာထားကြဲလြဲမႈေတြဟာ ပိုလို႔သာထင္ရွားလာခဲ့ၾကတယ္။ ေမာ္စီ အစိုးရရဲ႕ အတိုက္အခံေတြမွာ လက္ဝဲသမား၊ လစ္ဘရယ္ေတြ နဲ႔ ဘာသာေရးအယူအဆလႊမ္းမိုးမခံလုိသူ(secularist) ေတြပါ ပါဝင္ၾကေနၾကတယ္။ ေမာ္စီကိုေတာ့ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ခ်ထားလိုက္တယ္။ ႏိုင္ငံေရးအတိုက္အခံအဖြဲ႕အစည္း Muslim Brotherhood ေခါင္းေဆာင္ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီး မိုဟာမက္ ဘာဒီ လည္း ဖမ္းဆီးခံရပါတယ္။ Muslim Brotherhood က ေျပာတာက စစ္တပ္ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံျပဳထားတဲ့ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ငန္းစဥ္ေတြမွာ ပါဝင္လက္တြဲမွာမဟုတ္ဘူးလို႔ ဆိုတယ္။ ေမာ္စီကို ေထာက္ခံသူေတြဟာလည္း တန္ျပန္ဆႏၵျပမႈေတြျဖစ္လာခဲ့တယ္။ နားစ္ ၿမိဳ႕ Rabea Al-Adaweya ဗလီေရွ႕မွာ ေမာ္စီကိုအားေပးေထာက္ခံသူေပါင္း ေထာင္ႏွင့္ခ်ီကာစုေဝးခဲ့ၾကပါတယ္။ ေမာ္စီအတြက္ အသက္ေပးၿပီး ေထာက္ခံသြားမယ္လို႔သစၥာျပဳခဲ့ၾကပါတယ္။ အခုဆိုရင္ ေမာ္စီေထာက္ခံအားေပးသူ လူအုပ္ထဲ အီဂ်စ္တပ္သားေတြက ပစ္ခတ္ခဲ့တာေၾကာင့္ ေသေၾက ဒဏ္ရာရသူေတြလည္း ရိွလာခဲ့ျပန္ပါၿပီ။ အီဂ်စ္ရဲ႕ လမ္းမေတြေပၚမွာလည္း ေသြးစြန္းခဲ့ၾကျပန္ပါၿပီ။)

တူရကီမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ လႈပ္လႈပ္ခတ္ခတ္ဆႏၵျပပြဲေတြကို “တာကစ္ရွ္ေႏြဦး” လို႔ ေျပာႏိုင္မလားဆိုရင္ေတာ့ ဒီမိုကေရစီကိုလံုးဝမျမည္းစမ္းဖူးေသးတဲ့ အာရပ္တိုင္းျပည္ေတြနဲ႔ေတာ့ တူရကီကို ႏိႈင္းယွဥ္လို႔မရႏိုင္ပါဘူး။ တူရကီမွာ ၂၀၁၁ မွာ AKP ရဲ႕ ေအာင္ျမင္မႈဟာ ႏိုင္ငံတကာကေစာင့္ၾကည့္သူေတြအၾကား ေယဘူယ်အားျဖင့္ေတာ့ တရားမွ်တမႈရွိတယ္လို႔ ယံုၾကည္လက္ခံခဲ့ၾကတယ္။ မစၥတာ အာဒိုဂန္နဲ႔ သူ႔ရဲ႕ ပါတီဟာႏိုင္ငံတစ္ခုလံုးက်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ေနရာယူထားႏိုင္တာ၊ တိုင္းျပည္ရဲ႕ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ေတြေထာက္ပံ့ေပးႏိုင္တာကို သာယာၾကည္ႏူးေနၾကဆဲပါပဲ။ တာ့ခ္ ၆၂ ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္က အာဒိုဂန္ကို မ်က္ႏွာသာေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ အီစတန္ဘူလ္ၿမိဳ႕ေပၚ နဲ႔ ဘာသာေရးလႊမ္းမိုမႈမလိုလားတဲ့ တာ့ခ္ တစ္ဦးခ်င္းစီသာ အာဒိုဂန္ကို ေထာက္ခံလိုစိတ္မရွိၾကတာပါ။ AKP ရဲ႕ကာလမွာ တူရကီဟာ စီးပြားဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈမွာေပ်ာ္ရႊင္ေနခဲ့ၾကတယ္။ ေဒသတြင္း ၾသဇာႀကီးလာတာကိုလည္း ေက်နပ္ေနခဲ့ၾကတယ္။ အာဒိုဂန္ကို သူ႔ရဲ႕ ပါတီက ေထာက္ပံ့မႈေပးတာေတြေလ်ာ့က်သြားတာကိုၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြၾကားထဲမွာ ကြဲျပားမႈရွိတဲ့လကၡဏာေတာ့ ေတြ႕ေနရပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ အဗၺဒူလာဂူးလ္ေရာ၊ မစၥတာ အာဒိုဂန္ရဲ႕ AKP မိတ္ေဆြႀကီးေတြေရာ ဆႏၵျပသူေတြနဲ႔ ပိုၿပီးေျပရာေျပေၾကာင္းအေနအထားမ်ဳိးေရာက္ေအာင္ လုပ္ယူခဲ့ၾကတယ္။ လက္ရွိတူရကီအာဏာပိုင္ေတြက ေျပာေနၾကေသးတယ္။ “ဒီမိုကေရစီဆိုတာဟာ ေရြးေကာက္ပြဲေတြက်င္းပေပးရုံပဲ မဟုတ္ဘူး။ အဲဒီတစ္ခုတည္းကိုပဲ ဆိုလိုတာမဟုတ္ပါဘူး” တဲ့။           ။

Ref : Wings of Change - By Aaron Stein, Foreign Policy,

        Democrats, liberals and the AK Party by SUAT KINIKLIOĞLU, Today Zaman
ၿဖိဳးၿဖိဳး

Nweni Magazine, August, 2013