အနာဂတ္အတြက္ ကိုယ္ပိုင္ဆံုးျဖတ္ခြင့္ (သို႔မဟုတ္) ဒီမိုကေရစီ

မာခ့္မဲေလာခ့္ဘေရာင္း Democratic Governance: Linking the Security and Development Agendas- Mark Malloch Brown

ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံရဲ႔ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈနဲ႔ဘ၀လံုျခံဳမႈေတြက ဒီမိုကရက္တစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး (ဒီမိုကေရစီနည္းက် အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္)နဲ႔ ပတ္သက္ ဆက္ႏြယ္ ေနၾကတယ္။ တစ္ခ်ဳိ႕ေသာေဒသ၁၀၀ေက်ာ္ဟာ ကမၻာအဆင့္မွီေစဖို႔အတြက္ သူတို႔ရဲ႕တိုင္းျပည္ေတြမွာဒီမိုကေရစီကို အေထာက္အပံ့ေပးဖို႔၊ ခ်ီးေျမွာက္အားေပးဖို႔အတူတကြၾကိဳးပမ္းေနၾကၿပီ။ ဒီမိုကေရစီကိုဦးထိပ္ထားတဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရာအကူအညီေပး အဖြဲ႔အစည္း (စီဒီ-Community of Democracies) ဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႔ အေရးၾကီးေနတဲ့ ဒီမိုကေရစီ အကူးအေျပာင္းကာလမွာ အေျခခံအက်ဆံုး စိန္ေခၚမႈတစ္ခုကို ေထာက္ပ့ံ ေပးမယ့္ အဓိကဇာတ္ေကာင္အျဖစ္ က်ားက်ားလ်ားလ်ားရွိေနတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အေရးၾကီးေနတဲ့အခ်ိန္ ဆိုတာ ကေတာ့ ဒီမိုကေရစီ အကူးအေျပာင္းကာလရဲ႕ လႈိင္းတံပိုးေတြရိုက္ခတ္မႈ ၾကံ႕ၾကံ႕ခံရင္ဆိုင္ရမယ့္ အခ်ိန္ကို ေျပာခ်င္တာပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေပါင္း သံုးဆယ္ အတြင္းကမၻာၾကီးရဲ႔ အစိတ္အပိုင္းအေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ဒီလိုသာဓကေတြ ကြ်န္ေတာ္တို႔အမ်ားၾကီးပဲၾကံဳခဲ့ရၿပီ၊ အဲဒီတိုင္းျပည္ေတြနဲ႔ ျပည္သူျပည္သားေတြအတြက္ ဒီမိုကေရစီ ဆိုတဲ့ လြတ္ေျမာက္ရာ လြတ္ေျမာက္ေၾကာင္း လမ္းေၾကာင္း မွန္ေပၚေရာက္ေအာင္ ဘယ္လိုေထာက္ပံ့ရမလဲ ကြ်န္ေတာ္တို႕အေတြ႕အၾကံဳေတြရွိခဲ့ၾကပါၿပီ။

ႏိုင္ငံေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြ ေမႊေႏွာက္ခေလာက္ဆန္လိုက္ေတာ့ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသမွာဆို ရလာဒ္က သတိရွိရမယ့္ ေမွ်ာ္တလင့္လင့္အခိုက္အတန္႔ေတြ ေပၚေပါက္လာေရာ၊ ဘယ္လိုေမွ်ာ္လင့္စရာ ေတြမ်ားလဲ။ အီရတ္မွာ စစ္ပြဲဂယက္ဖုံလံုးေတြတအံုးအံုးထတုန္းပါ ဆိုတဲ့ အျမင္မ်ဳိးရွိေနပါေစ မၾကံဳစဖူးထူးကဲတဲ့ အေထြေထြေရြးေကာက္ပြဲ ေအာင္ျမင္မႈရွိခဲ့ၿပီ။ အဲဒီေရြးေကာက္ပြဲကေနဆက္ၿပီး အီရတ္ျပည္သူျပည္သားေတြရဲ႔ ဘ၀ေတြ ဒီမိုကေရစီလူ႔အဖြဲ႔အစည္းအတြင္း တည္ျငိမ္ေအးခ်မ္းေစဖို႔ တည္ေဆာက္ၾကတဲ့အခါ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႕ေထာက္ပ့ံမႈ၊ အဲဒီလို တန္ဘိုးၾကီးတဲ့ အခြင့္အေရးေတြရၾကၿပီ၊ တစ္ခါ ပါလက္စတိုင္းသမၼသစ္ေရြးေကာက္ပြဲေတြကလဲ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းေဒသ ျငိမ္းခ်မ္းေရးျဖစ္စဥ္ အတြက္ လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ ယူလာတယ္။ ေနာက္ထပ္  အီဂ်စ္က လာမယ့္၂၀၁၁သမၼတေရြးပြဲမွာဆိုရင္ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ေတြ အမ်ားၾကီး ခြင့္ျပဳေပးမယ္။ ဒီမိုကေရစီ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္လို႔ေၾကညာထားတယ္။ လက္ဘႏြန္ႏိုင္ငံသား ေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာဟာလည္း လြတ္လပ္ေရးနဲ႔ ဒီမိုကေရစီအတြက္ ေဘရြတ္ျမိဳ႕ရဲ႕လမ္းမေတြေပၚထြက္ခဲ့ၾကတယ္။ အင္မတန္ၾကီးမားတဲ့ ဆႏၵျပပြဲေတြ ေဘရြတ္မွာ ေပၚေပါက္လာရတယ္။ အဲဒီအျဖစ္အပ်က္ေတြအားလံုးက ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို တပ္လွန္႔လိုက္တာပါပဲ။ အဲဒီေဒသေတြမွာဒီမိုကေရစီဖြံ႕ျဖိဳးမႈအတြက္ စိတ္လႈပ္ရွားစရာ အခ်ိန္ျဖစ္လာၿပီ။ ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံသားတိုင္းဟာ သူတို႔ရဲ႔ကိုယ္ပိုင္အနာဂါတ္အတြက္ဦးတည္ရာကို ကိုယ္တိုင္ပဲ ဆံုးျဖတ္ၾကလိမ့္မယ္။ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ ႏိုင္ငံအျပင္ဘက္မွာမဟုတ္ဘူး၊ အတြင္းမွာပဲရွိေနတာပါ၊ အခ်ိန္အခါမေရာက္ႏိုင္ေသးတဲ့သေဘာပဲ၊ ဒီမိုကေရစီဆိုတာ တိတိက်က်ဆိုရရင္ အံ့အားသင့္စရာပါ၊ ဘာေၾကာင့္လဲ။ ဒီမိုကေရစီဟာ လူတိုင္းအတြက္ သူတို႔အနာဂါတ္ကို ကိုယ္တိုင္ဆံုးျဖတ္ဖို႔ အခြင့္အေရးေပးကမ္းလို႔ပါပဲ။

လူမႈစီးပြားဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈမွာ အဓိကက်တဲ့ အတားအဆီး အပိတ္အဆို႔ ၃ ခုကို မီးေမာင္းထိုးျပရရင္ လြတ္လပ္မႈ၊ အမ်ဳိးသမီးေတြရဲ႕အခြင့္အာဏာ နဲ႔ အသိဥာဏ္ပညာ ေတြမွာ ကြာဟမႈသိပ္ႀကီးမားလြန္းတာ ေတြေၾကာင့္ျဖစ္ရတယ္ဆိုတာ သိခဲ့ၾကရတယ္။ UNDP-United Nations Development Programme ကမကထျပဳခဲ့တဲ့ Arab Human Development Reports (AHDRs) ဟာ အဲဒီေဒသက ျငင္းခုံမႈေတြ၊ ေဆြးေႏြးပြဲကို အကူအညီေပးႏိုင္ခဲ့တယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒီမိုကရက္တစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ အာရပ္ေဒသကို ယူအန္က ဘယ္လိုခ်ဥ္းကပ္ရမလဲ၊ အတိတ္က ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ အခက္အခဲေတြကို ဘယ္လိုဆက္ၿပီး ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းမလဲ ဆိုတာ ညႊန္ျပႏိုင္ခဲ့တဲ့ မွတ္တမ္းေတြပါပဲ။

ယူအန္အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး လတ္တေလာကပဲ လန္ဒန္မွာ ရွင္းျပခဲ့သလို စစ္ေအးကာလအျမင့္ဆံုး အခ်ိန္အေတာအတြင္း ကမၻာၾကီးဟာ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ အာဏာရွင္၀ါဒဆိုၿပီး စခန္း၂ခုကြဲေနခ်ိန္မွာ ယူအန္ဟာ အဲဒီစခန္း၂ခုလံုးအတြက္ ၾကား၀င္ျဖန္ေျဖႏိုင္မယ့္အခ်က္အလက္ေတြ ရွာေဖြခဲ့ရတယ္။   စခန္း ၂ ခုဟာ လံုးလံုးလ်ားလ်ား အျဖဴနဲ႔အမည္းလို ကြဲျပားေနတာေၾကာင့္  ဒီေန႔မွာေတာ့ အျဖဴျဖစ္တဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ကသာ ကမၻာ့စံျပဳတန္ဘိုးအျဖစ္ ထင္ျမင္သံုးသပ္မႈေတြ ပိုပိုၿပီး တိုးလာေနပါၿပီ။ ယူအန္အဖြဲ႔၀င္ေဒသအေတာ္မ်ားမ်ား သူတို႔ဆႏၵအေလ်ာက္ ဒီမိုကေရစီ အကူးအေျပာင္းကာလ ဆီကိုေလွ်ာက္လွမ္းေနၾကတယ္။ အနည္းဆံုးေတာ့ သီအိုရီအရ ခ်ဥ္းကပ္ေနၾကၿပီ၊ စစ္ေအးကာလ စခန္း ၂ ခုအကြဲအျပဲထက္ အဲဒီေဒသေတြမွာ ေရာင္စဥ္ေတြျဖာထြက္လာၾကၿပီ။ အဲဒီေရာင္စဥ္ေတြဟာ ဒီမိုကေရစီ ခရီးရွည္ၾကီးကို အတူတကြလွမ္းေလွ်ာက္ေနၾကတဲ့ ႏိုင္ငံသား ေတြရဲ႕ေျခလွမ္းေတြပဲ ျဖစ္တယ္။

ကမၻာၾကီးရဲ႕တြယ္ယွက္ဆက္ႏြယ္မႈေတြကေတာ့ မယံုၾကည္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ပါပဲ။ ဆန္႔က်င္တိုက္ခိုက္မႈ၊ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈနဲ႔ မတရားအုပ္စိုးမႈ ေတြ ဒီကမၻာလံုးၾကီးရဲ႕တစ္ေနရာမွာျဖစ္လိုက္ပီဆိုတာနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔ အားလံုးကို အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈရွိႏိုင္တယ္။ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာအၾကမ္းဖက္၀ါဒ အရွိန္အဟုန္ ျမင့္တက္လာမႈ ေတြ စီတန္းၿပီးျဖစ္ပ်က္ခဲ့ၾကတာေတြၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ၂၀၀၁ စက္တင္ဘာမွာ နယူးေယာက္ တိုက္ခိုက္မႈ ကေနစၿပီး ၂၀၀၂ ဘာလီ အၾကမ္းဖက္တိုက္ခိုက္မႈ၊ ၿပီးေတာ့ လူေပါင္း ၂၀၀ ခန္႔ ေသဆံုးခဲ့တဲ့ ၂၀၀၄ မက္ဒရစ္ရထား ဗံုးခြဲမႈအထိ ေတြ႕ႏိုင္တယ္။ ဒီအက်ည္းတန္ အျဖစ္အပ်က္ေတြဟာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကို သတိေပးလိုက္ပါတယ္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအစီအစဥ္နဲ႔ ယူအန္ရဲ႔ေထာက္ပံ့မႈေတြ ထင္ထင္ရွားရွားပိုင္ဆိုင္ထားတဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကိုတည္ေဆာက္ဖို႔၊ တည္ေဆာက္ၿပီးရင္ခိုင္မာအားေကာင္းေစဖို႔ တတ္ႏိုင္တဲ့ႏိုင္ငံေတြက အားေပးကူညီၾကဖို႔ပါပဲ။

ဒီမိုကရက္တစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရး - လံုျခံဳမႈနဲ႔ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈအၾကား အေရးပါတဲ့ဆက္ႏြယ္မႈ

   

ကမၻာတ၀ွမ္းလံုးဒီမိုကေရစီအေျခအေနေတြကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ေလ့လာဆန္းစစ္တဲ့အခါ အေကာင္း၊ အဆိုးသတင္းေတြ မ်ားျပားေနတာ ေတြ႕ရတယ္။ ၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြ နဲ႕ ၁၉၉၀ခုႏွစ္ေတြမွာ ဒီမိုကေရစီေပါက္ကြဲမႈ၊ တစ္နည္းဆိုရရင္ ဒီမိုကေရစီေပါက္ဖြားမႈ အေရအတြက္ဟာ တခ်ဳိ႕ႏိုင္ငံ ၈၀ေလာက္က ဒီမိုကေရစီကိုဦးတည္ၿပီး ေလွ်ာက္လွမ္းေနၾကၿပီ။  ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ကတည္းက- ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ UNDP အခ်က္အလက္ေတြအရဆိုရရင္ ပါတီစံုေရြးေကာက္ပြဲစနစ္ေတြဟာ ၄၄ရာခိုင္ႏႈန္းကေန ၅၈ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ ျမင့္တက္ေနၿပီ။ လူေပါင္း၁.၄ ဘီလီယံေလာက္ဟာ မဲေပးႏိုင္တဲ့အခြင့္အေရး ရွိမႈနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ စိတ္ၾကိဳက္အစိုးရကို ေရြးခ်ယ္ပိုင္ခြင့္ေတြအတြက္ ေပ်ာ္ရႊင္ေက်နပ္ေနၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့လည္း စိတ္ေအးေခတ္ၿပီးဆံုးသြားတဲ့ကာလ ေက်နပ္အားရမႈေတြနဲ႔ ဇာတ္လမ္းဇာတ္ကြက္က်က်တိုးတက္လာတဲ့ ကမၻာ့တ၀ွမ္းႏိုင္ငံေရးစနစ္၊ ႏိုင္ငံေရးလြတ္လပ္မႈေတြဟာ တခ်ဳိ႕ကိစၥေတြမွာေတာ့ ၂၁ရာစုႏိုင္ငံေရးလိုပဲ မူ၊ စနစ္ေတြက က်န္ရစ္ေနတုန္းပဲ။

ဒီမိုကရက္တစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဟာ ေရြးေကာက္ပြဲေတြမွာ အေခၚအေ၀ၚအားျဖင့္တိုးတက္လာေသာ္လည္း ဒီမိုကေရစီဟာ တိုင္းျပည္ရဲ႔ ေျခလွမ္းေတြကိုျငိမ္ေအာင္ မထိန္္းႏိုင္ဘူး။ ၅ႏွစ္တစ္ခါ အမည္ခံမဲတစ္မဲ ေပးကမ္းတာထက္ ႏိုင္ငံသားေတြလိုအပ္တဲ့ ဦးစားေပးအရာေတြကို တစ္ဦးတည္းကသာ အစစ္အမွန္ျဖန္႔ေ၀ေပးႏိုင္တယ္ လို႔ဆိုတယ္။ ပထမအခ်က္ ၁၉၈၀ နဲ႔ ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ေတြမွာ ဒီမိုကေရစီဟာအဆင့္ျမင့္ဖို႔ အေျခအေနေကာင္းေတြရွိေပမဲ့၊  အဲဒီကာလေတြမွာ အမည္ခံေရြးခ်ယ္ တင္ေျမွာက္လိုက္တဲ့ အစိုးရအဖြဲ႕ေတြရဲ႕ ၆၀ရာခိုင္ႏႈန္းထက္နည္းတဲ့အေရအတြက္က သူတို႔ေပးတဲ့ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမ်ဳိးဟာ လံုးလံုးလ်ားလ်ား ဒီမိုကေရစီစနစ္လိုပဲ အတန္းအစားသတ္မွတ္ႏိုင္တယ္လို႕ ေရွ႕ကညႊန္းဆို ေဖာ္ျပခဲ့ၾကတယ္။ အမွန္တကယ္ေတာ့ ကမၻာတလႊားမွာစိတ္ပူပန္ေနၾကတာက အာဏာရေနတဲ့ ေခါင္းေဆာင္ေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕အာဏာကိုဆုပ္ကိုင္ထားၿပီး အားေကာင္းေစဖို႕၊ သက္တမ္းရွည္ၾကာေစဖို႔ ဖြဲ႔စည္းပံုေျပာင္းလဲေရးဆြဲ ျခင္းျဖင့္ နည္းလမ္းရွာေနၾကတာကိုပါပဲ၊ အဲဒီဖြဲ႕စည္းပံုဆုိတာက အားနည္းတဲ့ ဥပေဒျပဳအဖြဲ႔ေတြနဲ႔ တရားသူၾကီးေတြကို ဗိုလ္က်ၿပီး၊ ေရြးေကာက္ပြဲကို စိတ္ၾကိဳက္ကိုင္တြယ္ႏိုင္တဲ့ အစီအမံတစ္ခုျဖစ္သြားတတ္တယ္။

ဒုတိယအခ်က္ ဒီမိုကေရစီက ႏိုင္ငံသားေတြရဲ႕ ေတာင့္တခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ လူသားေတြရဲ႕ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈ၊ ျငိမ္းခ်မ္းေရးနဲ႔ စီးပြားျဖစ္ ေအာင္ျမင္တိုးတက္ျခင္းေတြမွာ  ေျခလွမ္းေတြကိုထိမ္းညိွမထားႏိုင္ဘူး။ လက္တင္အေမရိက ဥပမာၾကည့္ရေအာင္၊ UNDP ကမကထ ျပဳခဲ့တဲ့  ၂၀၀၄ ခုႏွစ္မွတ္တမ္း Democracy in Latin America: Towards a Citizens' Democracy မွာ လက္အေမရိကဟာ ဒီမိုကရက္တစ္ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဆီကို ေျခလွမ္းက်ဲနဲ႔ပဲ ခပ္သြက္သြက္လွမ္းခဲ့ၾကတယ္။ စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ၾကီးေတြကို စစ္တန္းလ်ားေတြ ဆီကို ႏွင္ထုတ္ခဲ့ၾကတယ္။ ဆယ္စုႏွစ္၂ခုေက်ာ္စာ ဒီမိုကရက္တစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအတြက္ ဂုဏ္ယူ၀ံ့ၾကြားစြာ ေနာက္ျပန္လွည့္သံုးသပ္ၾကည့္တဲ့အခါမွာေတာ့ ဒီမိုကေရစီကတိုင္းသူျပည္သားေတြ ေမွ်ာ္လင့္သလိုရလာဒ္မ်ဳိးျဖန္႔ေ၀မေပးႏိုင္ခဲ့ဘူး။ ဒီမိုကေရစီခ်င္းတူေနေပမဲ့ ကမၻာထဲက မတူညီဆံုးေဒသတစ္ခုအျဖစ္ ရွင္သန္ေနတယ္။ အထူးသျဖင့္ေတာ့ လက္တင္အေမရိကရဲ႕ ဆင္းရဲမြဲေတမႈပါပဲ။

ဒါေၾကာင့္မို႔ အဲဒီေဒသမွာ အရင္မၾကံဳဖူးခဲ့တဲ့ ဖြံ႕ျဖိဳးမႈေတြနဲ႔ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာစီးပြာေရးအခြင့္အလမ္းေတြ တိုးတက္လာေပမဲ့ လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာဟာ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈျဖစ္စဥ္ေတြထဲမွာ ပါ၀င္ႏိုင္ျခင္းမရွိပဲ ခ်န္လွပ္ခံေနရတယ္။ ပစၥည္းရွိ နဲ႔ ပစၥည္းမဲ့လူတန္းစားကြာဟမႈက သို႔မဟုတ္ ရွိ၊ မဲ့ ႏႈန္းက တိုင္းျပည္အတြင္း ၾကီးသထက္ၾကီးလာတယ္။  တစ္ဦးခ်င္းဆီရဲ႕ ဆင္းရဲမြဲေတမႈေတြဟာ ဖြံ႔ျဖိဳးေနတဲ့ကမၻာက ျပည္သူျပည္သားေတြ တိုးတက္မႈေတြကို လွမ္းေမွ်ာ္လို႔မမွီႏိုင္ေအာင္ အလွမ္းေ၀းေနပါတယ္။ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ ဆင္းရဲမြဲေတမႈရဲ႕ လက္ရွိ လက္ခံႏိုင္စရာမရွိ ျမင့္တက္ေနတဲ့အဆင့္ေတြဟာ က်ဳိးလြယ္ပဲ့လြယ္ျဖစ္ေနတဲ့ျပည္နယ္ေတြကို ျခိမ္းေျခာက္တယ္။ အျမစ္လွန္ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲဖို႔ၾကိဳးစားမႈ၊ ထိပ္တိုက္ရင္ဆိုင္မႈနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအေျခအေန ျပင္းထန္မႈေတြပိုမ်ားလာဖို႔ အားေပးကူညီတဲ့ကိစၥေတြျဖစ္တယ္။

ဒီေန႔ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာပတ္၀န္းက်င္မွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရင္ဆိုင္လာရတဲ့ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာျခိမ္းေျခာက္မႈေတြ၊ အဲဒီျခိမ္းေျခာက္မႈေတြကို ဖန္တီးတဲ့ ကမၻာလံုးဆုိင္ရာႏိုင္ငံေရးမူ စနစ္အသစ္ေတြကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ မ်က္ကြယ္ျပဳေနလို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ဒီမိုကေရစီျဖန္႔ေ၀သူေတြအတြက္ က်ိန္းေသေပါက္ဘာေတြလိုမလဲ၊ ဘာေတြျပီးစီးဖို႔ လိုမလဲဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ တခ်ဳိ႕ကိုသိထားေသာ္လည္းပဲ၊ တစ္ခ်ဳိ႕ဆိုတာက - ႏိုင္ငံသား - ဘယ္လိုႏိုင္ငံသားေတြလဲ - ႏိုင္ငံေရး၊ ျပည္တြင္းေရး၊ လူမႈအခြင့္အေရးေတြမွာ စိတ္၀င္စားမႈရွိသူေတြ၊ ႏိုင္ငံေရး - ဘယ္လိုႏိုင္ငံေရးမ်ဳိးလဲ - ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈလက္ခံႏိုင္ျခင္း၊ ထုတ္ခ်င္းခတ္ျမင္ရျခင္း၊ တာ၀န္ရွိ-တာ၀န္သိ-တာ၀န္ယူျခင္း၊ စစ္မွန္တဲ့ေနရာ - ဘယ္လိုေနရာမ်ဳိးလဲ - ဆင္းရဲႏြမ္းပါသူ၊ အားနည္းသူေတြအတြက္ အစဥ္အျမဲၾကိဳဆိုတဲ့ေနရာ၊ အတိအက်ဆိုရရင္ အမ်ဳိးသမီးေတြ၊ ကေလးသူငယ္နဲ႔ ႏိုင္ငံေရးျဖစ္စဥ္ေတြမွာ အစြန္အဖ်ားမွာပဲ ကပ္တြယ္ေနရတဲ့အစုအဖြဲ႔ေတြအတြက္အရာထား စဥ္းစားေဆာင္ရြက္ေပးတဲ့ေနရာျဖစ္တယ္။ ဒီလိုအရွိအတိုင္း ရႈျမင္သံုးသပ္ခ်က္ေတြအားလံုးကို ဘယ္လိုေအာင္ျမင္ၿပီးေျမာက္ႏိုင္မလဲဆိုတဲ့ ရွင္းလင္းတဲ့လမ္းျပေျမပံု ကြ်န္ေတာ္တို႔မွာမရွိခဲ့ပါဘူး။

ဒီမိုကရက္တစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးအဆင့္ျမွင့္တင္ျခင္း နဲ႔ လံုျခံဳမႈနဲ႔ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈ အစီအစဥ္ -
ယူအန္ရဲ႔ အခန္းက႑

   

ကြ်န္ေတာ္တို႔ရင္ဆိုင္ရတဲ့ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ ျခိမ္းေျခာက္မႈေတြ (ဒီမိုကေရစီကေန လံုျခံဳမႈ၊ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈဆီ) ရဲ႕ အျပန္အလွန္ဆက္သြယ္မႈေတြ ရႈပ္ေထြးနက္နဲလြန္းတာကို သေဘာေပါက္ နားလည္ၿပီးတဲ့အခါ၊ ယူအန္အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးက ကမၻာလံုးဆိုင္ရာျငိမ္းခ်မ္းေရး၊ လံုျခံဳေရး ေျခာက္လွန္႔မႈေတြကိုစစ္ေဆးဖို႔ အဆင့္ျမင့္အကဲျဖတ္အဖြဲ႕သတ္မွတ္ထားၿပီး လုိအပ္တဲ့မူ၀ါဒေတြ သူတို႔ကိုကူညီညႊန္ၾကားေပးတယ္။ အကဲျဖတ္အဖြဲ႕ရဲ႕ မွတ္တမ္းပါ အထူးေကာက္ႏႈတ္ခ်က္ေတြအရ ဒီေန႔ေခတ္ကမၻာၾကီးကို ျခိမ္းေျခာက္ရာမွာ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈ၊ ကူးစက္ေရာဂါဆိုးေတြနဲ႔ ပတ္၀န္းက်င္ ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အဆင့္ေလွ်ာ့ခ်သတ္မွတ္ခံရျခင္း၊ အဲလိုပဲ ေရွးထံုးစံျဖစ္ေနတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ပြဲေတြရဲ႔ ေျခာက္လွန္႔မႈနဲ႔ အၾကမ္းဖက္မႈ၊ ၿပီးေတာ့ ႏူကလီးယား၊ ဓါတုလက္နက္၊ ဇီ၀ပိုးမႊားလက္နက္ေတြ ျပန္႔ႏွံ႕မႈနဲ႔ေရွ႕အလားအလာ၊ အၾကမ္းဖက္၀ါဒနဲ႔ ႏိုင္ငံတြင္း/နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္ ရာဇ၀တ္မႈေတြက အဓိက တရားခံ ေတြ ပါ။

မွတ္တမ္းကေနၿပီးရလာတဲ့ ရွင္းလင္းျပတ္သားတဲ့ကိစၥက စီးပြားေရးနဲ႔လူမႈဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈဟာ ယံုၾကည္စိတ္ခ်ရတဲ့ လံုျခံဳေရးစနစ္ရဲ႔ အေျခခံ အုတ္ျမစ္တစ္ခုျဖစ္ရမယ္တဲ့၊ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာအစည္းအေ၀းက ေကာက္ခ်က္ခ်တဲ့အခါ Milliennium Developemnt Goals အခ်က္အလက္ ေတြကို ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ ေတြက လက္ခံသေဘာတူခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီ MDGs အခ်က္အလက္ေတြျဖည့္ဆည္းဖို႔ ဆိုရင္ ဆင္းရဲ/ခ်မ္းသာ ႏိုင္ငံေတြၾကံဳေတြ႕ရတဲ့ လံုျခံဳေရးလိုအပ္ခ်က္ေတြကို တရားဥပေဒနဲ႔အညီ အသိအမွတ္ျပဳေပးဖို႔ လိုအပ္ပါတယ္။

(MDGs ပန္းတိုင္ေတြကေတာ့ အခ်က္ရွစ္ခ်က္ပါ စံသတ္မွတ္ ထားတဲ့ ဖြံ႔ျဖိဳးတိုးတက္မႈအစီအစဥ္ေတြပါ၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ MDGs ကို အက်ဥ္း ရွင္းျပေပးပါမယ္)

တစ္ဦးနဲ႔တစ္ဦး အျပန္အလွန္ ပိုမိုအားကိုးေနထိုင္လာရတဲ့ ကမၻာၾကီးမွာ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ဖြဲ႔စည္းပံုဟာ လူသားေတြရဲ႕ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈနဲ႔လံုျခံဳေရးကို ပိုၿပီးဂရုျပဳတာ မေတြ႕ခဲ့ ရဘူး၊ လံုျခံဳေရးနဲ႔ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈဆိုတဲ့ တည္ျငိမ္လူ႔အဖြဲ႔အစည္းအေထာက္အပံ့အမႊာတိုင္လံုးၾကီး ၂တိုင္ အရင္ ခိုင္မာေအာင္တည္ေဆာက္ဖို႔ ဒီေန႔မွာ ေတာ့ အရင္ကထက္ပိုၿပီး ဂရုစိုက္လာၾကၿပီ။

အဲဒီအေၾကာင္းျပခ်က္ေတြအတြက္ ဒီမိုကေရစီပံုေဖာ္တည္ေဆာက္ရာမွာယူအန္ရဲ႔ အခန္းက႑က အေရးပါတယ္ဆိုတာထက္ ပိုသာတဲ့အေျခအေနမ်ဳိးေတာ့မရွိခဲ့ဘူး။ ယူအန္က ဒီမိုကေရစီေဖာ္ေဆာင္တဲ့ ေနရာမွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔အကူအညီလိုအပ္တဲ့ တိုင္းျပည္ေတြကို အားေပးကူညီခဲ့တာဟာ အေရအတြက္ေတြ တိုးတက္ခဲ့ပါၿပီ၊ ႏွစ္စဥ္ႏွစ္တုိင္း ေရြးေကာက္ပြဲေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ရႈေပးဖို႔ ၂ဒါဇင္၀န္းက်င္ေတာင္းခံလႊာေတြ ယူအန္ကရရွိခဲ့တယ္။ အေရွ႕တီေမာကေန ဓနသဟာယအဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံ ဆီရာရာလီယြန္နီ၊ အာဖဂန္နစ္စတန္ ကေန လတ္တေလာအီရတ္အေရးကိစၥထိ၊ ယူအန္ဟာ စစ္မွန္တဲ့ေရြးေကာက္ပြဲ ျပင္ဆင္က်င္းပဖို႔ လိုအပ္တဲ့ နည္းပညာအေထာက္အပံ့ေတြနဲ႔ ဒီမိုကေရစီလမ္းေၾကာင္းေပၚ လွမ္းေလွ်ာက္ လာတဲ့ႏိုင္ငံေတြကို အားေပး ေထာက္ပံ့ခဲ့တယ္။ ယူအန္လူ႔အခြင့္အေရး၀န္ထမ္းေတြကို ၃၉ႏိုင္ငံမွာ အခုေနရာခ်ထားေပးတယ္။  ႏိုင္ငံေပါင္းဒါဇင္ေက်ာ္မွာ နည္းပညာနဲ႔အၾကံေပးအဖြဲ႕ေတြ ေစလႊတ္ထားေပးၿပီး၊ လိုအပ္ရင္ အထူးသံတမန္၊ တျခား လူ႔အခြင့္အေရးကြ်မ္းက်င္သူေတြကို သြားေရာက္လည္ပတ္ေစတယ္။ UNDP ဟာ အကူအညီ ေပးေနတဲ့ တိုင္းျပည္ေတြမွာ မွန္ကန္တဲ့ ဒီမိုကရက္တစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးရရွိေစဖို႔ အာရုံစူးစိုက္တယ္။ အဆံုးသတ္ ရည္မွန္းခ်က္ျဖစ္တဲ့ အဲဒီအုပ္ခ်ဳပ္ေရးစနစ္ဟာ လြတ္လပ္မႈနဲ႔ ပြင့္လင္းတဲ့လူ႔အဖြဲ႕အစည္းေဘာင္အတြင္းမွာ လူေတြထိတ္လန္႔မႈကင္းကင္း ေနထိုင္သြားႏိုင္ဖို႕ ျဖန္႔ေ၀ ေပးကမ္းႏိုင္တယ္။

ပါလီမန္လႊတ္ေတာ္တိုးတက္လာေအာင္ ျဖည့္တင္းေထာက္ပံ့မႈကေန၊ ေရြးေကာက္ပြဲစနစ္နဲ႔ ျဖစ္စဥ္ေတြ (လတ္တေလာကြ်န္ေတာ္တို႔ ေထာက္ခံအားေပးခဲ့တဲ့ ၃၇ ႏိုင္ငံ) ဟာ တရားမွ်တမႈ၊ လူ႔အခြင့္အေရးနဲ႔ သတင္းစီးေျမာမႈကိုလက္ခံျခင္း၊ ဗဟိုမွ အာဏာခြဲျဖာေပးေ၀ျခင္း၊ ျပည္တြင္း အုပ္ခ်ဳပ္ေရး၊ အမ်ားျပည္သူႏွင့္ စပ္ဆိုင္တဲ့စီမံခန္႔ခြဲေရးနဲ႔ စစ္မႈထမ္းမဟုတ္ ျပည္သူျပည္သားစစ္စစ္ ႏိုင္ငံ့၀န္ထမ္းေတြရဲ႕ တာ၀န္ပိုင္း ျပန္လည္ပံုသြင္းျခင္းေတြမွာ ေအာင္ျမင္ခဲ့ၾကပါၿပီ၊ UNDP ဟာ ဒီမိုကေရစီလုပ္ငန္းလုပ္ေဆာင္တဲ့အခါ အခြံနဲ႕ေလးျမွားထဲ က်င္လည္လုပ္ရွားေနရတယ္။ ဒီမိုကေရစီ လုပ္ငန္းဆိုတာေတြက တိုင္းျပည္နဲ႔လူသားေတြရဲ႔လံုျခံဳမႈ၊ စီးပြားေရးဖြံ႕ျဖိဳးမႈနဲ႔ လူစြမ္းအားဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈေတြကို ဘယ္လိုေစာင့္ေရွာက္မလဲ ဆိုတာ ေတြျဖစ္တယ္။ ဒီမိုကရက္တစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးဟာ ဆင္းရဲမြဲေတမႈေလွ်ာ့ခ်ျခင္းနဲ႔ လူသားစြမ္းအား ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈေတြဟာ ဆက္ႏြယ္ေနတယ္ဆိုတာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ၂၀၀၅ ထုတ္ျပန္ခ်က္အရသိရွိႏိုင္ပါတယ္။ အဲဒီေဖာ္ျပခ်က္ဟာ လံုျခံဳေရးနဲ႔ Milliennium Developemnt Goals အဆင့္ျမွင့္တင္ေရး အတြက္ အေရးပါတဲ့ အခြင့္အေရးတစ္ခု နားလည္သေဘာေပါက္ေစတယ္။

ဒီမိုကရက္တစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးနဲ႕ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာလံုျခံဳေရးအဆင့္ျမွင့္ျခင္း
MDGs ပန္းတိုင္ၿပီးစီးေအာင္ျမင္ျခင္းအတြက္
အေရးၾကီးတဲ့ႏွစ္တစ္ႏွစ္

ဒီမိုကေရစီေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ရႈအဖြဲ႕ (Democracy Caucus) ကဲ့သို႔ လုပ္ေဆာင္မႈအေၾကာင္း၊ ျငင္းခံုမႈေတြၾကြယ္၀ေနတဲ့ (စီဒီ-Community of Democracies) အတြင္း နားလည္သေဘာေပါက္မႈမွာ ၾကည့္မယ္ဆိုရင္ ၂၀၀၅ စက္တင္ဘာကျပဳလုပ္ခဲ့တ့ဲ ညီလာခံရဲ႕ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး ထားရွိရမဲ့ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ေတြကို ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ေတြကအေရးတယူရွိမယ္။ ဒါကိုလည္း အဖြဲ႕၀င္အားလံုးကသေဘာတူၾကမယ္ လို႔ ကြ်န္ေတာ္ယံုၾကည္ပါတယ္။ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ေတြမွာ ျပည္တြင္း/အဖြဲ႕အစည္းတြင္းအဆင့္မွာပဲ ျပင္ဆင္လုပ္ေဆာင္ရမွာ မဟုတ္ပဲ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ ဘယ္လိုစုေပါင္းအလုပ္လုပ္ႏိုင္ၾကမလဲ၊ အထူးသျဖင့္ ယူအန္အဖြဲ႕အစည္းရဲ႕ ပူးေပါင္းပါ၀င္မႈ၊ အဲဒါ ရွိရပါမယ္။ ဒီမိုကေရစီဲရဲ႕ အခ်က္အခ်ာက်မႈနဲ႔ ကမၻာၾကီးအတြက္အားလံုးနဲ႔ဆိုင္တဲ့ ရည္မွန္းခ်က္ေတြကဲ့သို႔ ဥပေဒစည္းမ်ဥ္းေတြ အတိအလင္းထုတ္ျပန္ ေၾကျငာဖို႔ တြန္းအားေပးသင့္တယ္ဆိုတာ CD အဖြဲ႔၀င္တုိင္း လက္ခံသေဘာတူၾကမယ္လို႔ ကြ်န္ေတာ္ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ တျခားတစ္ဖက္မွာလည္း ေဒသတြင္း၊ ေဒသျပင္ပ ႏိုင္ငံေတြနဲ႔ပါ ဆက္ဆံေရးစီစဥ္တဲ့အခါ တာ၀န္ရွိမႈ၊ ထုတ္ခ်င္းခတ္ျမင္ႏိုင္မႈေတြမွာလည္း ထိန္းညွိေပးရမယ္။

ေနာက္ထပ္အေရးပါတဲ့ထုတ္ျပန္ခ်က္က ၂၀၀၅ မွာ ယူအန္ဒီမိုကေရစီေစာင့္ၾကပ္ၾကည့္ရႈအဖြဲ႔ (UN - Democracy Caucus) ဟာ MDGs အခ်က္အလက္ေတြ ျပည့္စံုေအာင္ ျဖည့္တင္းမႈမွာကူညီပံ့ပိုးတဲ့ တာ၀န္ယူရတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဒီမိုကရက္တစ္ကမၻာပံုသြန္း ေလာင္းဖို႔ ကူညီၾကမယ္ဆိုရင္  ျပည္တြင္းျပည္ပကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အဖြဲ႕အစည္းအားလံုး ဒီမိုကရက္တစ္ေၾကညာခ်က္ကို ထုတ္ျပန္သတင္းပို႔ ေပးဖို႔ လိုအပ္ တယ္။ MDGs ဟာ အဲဒီအခ်က္အလက္ေတြအရ ဆင္းရဲတဲ့ကမၻာအတြက္ျဖစ္လာတယ္။ ဒီမိုကေရစီျဖန္႔က်က္ေရးအတြက္ စီးပြားနဲ႔လူမႈဖြံျဖိဳးေရး အတြက္ လိုအပ္သလို အင္တိုက္အားတိုက္လုပ္ ေဆာင္ဖို႔ျဖစ္တယ္။

MDGs ဟာ ေနရာတိုင္းကလူေတြအတြက္ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈ အဆံုးသတ္၊ အလြန္အကြ်ံ ဆင္းရဲမြဲေတျခင္းကို ေလွ်ာ့ခ်၊ က်န္းမာေရးနဲ႔ပညာေရးအတြက္ေထာက္ပံ့ HIV/AIDS/TB နဲ႔ MALARIA လိုကူးစက္ေရာဂါေတြကို ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ေအာင္ စီစဥ္ေပးဖို႔ျဖစ္ၿပီး၊ မိန္းကေလးငယ္ေတြ ပညာေရးမွာခြဲျခားခံရျခင္းနဲ႔ လူ႔အဖြဲ႔အစည္းထဲကအလႊာအားလံုးရွိ အမ်ဳိးသမီးမ်ားကို ခြဲျခား ျပဳမူခံရျခင္း၊ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ေတြျဖစ္တဲ့ အေျခခံစြမ္းအင္၊ ေရသန္႔၊ က်န္းမာေရးစနစ္ ေထာက္ပံ့ေပးဖို႔အတြက္ လုပ္ေဆာင္တယ္။ အဲဒါ ေတြက ေနရာတိုင္းကငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈေတြရဲ႕ အေျခခံလိုအပ္ခ်က္ေတြပဲရွိေသးတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ ႏိုင္ငံေရးအတိုင္ပင္ခံအျဖစ္ ႏိုင္ငံေတြမွာ ႏွစ္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားလုပ္ခဲ့တဲ့အခါ၊ ေရြးေကာက္ပြဲမွာအၾကံေပးအျဖစ္ လုပ္ခဲ့တဲ့အခါ ဒီေန႔ လူေတြ (ႏိုင္ငံသားေတြ)ဟာ အမတ္ေလာင္းေတြဆီက ဘာေတြ လိုခ်င္ေနၾကသလဲဆိုတာရွာေဖြဖို႔ ပိုၿပီးသုေတသနျပဳေလ့လာႏိုင္ခဲ့တယ္။ အဲဒီႏွစ္ေတြတုန္းက MDGs မရွိေသးပါဘူး၊ ဒါေပမဲ့ ေနရာတိုင္း၊ အခ်ိန္တိုင္း၊ ႏိုင္ငံတိုင္းက ဆင္းရဲမြဲေတသူႏိုင္ငံသားေတြဟာ သင့္တင့္ေလွ်ာက္ပတ္တဲ့က်န္းမာေရးစနစ္၊ သူတို႔ရဲ႕ကေလးငယ္ေတြအတြက္ ပညာေရး၊ အလုပ္ အကိုင္ရရွိႏိုင္မယ့္အခြင့္အေရး၊ သူတို႔ရဲ႕ဘ၀နဲ႔ မိသားစုကို သူတို႔ကိုယ္တိုင္တိုးတက္ေအာင္ဖန္တီးႏိုင္ဖို႔ အခြင့္အေရးေတြလိုခ်င္ၾကတယ္။ ဒါေၾကာင့္ MDGs ဟာ ဆင္းရဲမြဲေတသူႏိုင္ငံသားတိုင္းအတြက္ ရွင္းလင္းျပတ္သားတဲ့အခ်က္ေတြ စုစည္းထားတာျဖစ္ပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဒီႏွစ္မွာ ဖြံ႕ျဖိဳး တိုးတက္မႈအတြက္ တကယ္လိုအပ္တဲ့ေနရာေတြကို ဦးတည္လုပ္ေဆာင္ ေပးႏိုင္ျခင္း မရွိခဲ့ဘူးဆိုရင္၊ အေျခခံအားျဖင့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ Summit က်ရႈံးတာပဲေပါ့၊ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ လံုျခံဳေရးအေျခအေနေတြမွာ ေအာင္ျမင္ပါတယ္။

၁၉၈၀ ခုႏွစ္ေတြမွာ ဒီမိုကေရစီျပန္႔ႏွ႕ံမႈဟာ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈကို အဆံုးသတ္ဖို႔ အခြင့္အေရးေတြ ေဆာင္ယူလာတယ္။ ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈ ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ အရင္းအျမစ္၊ အေျဖ၊ ဒါေတြကို အရင္ကထက္ပိုသိလာခဲ့ၾကၿပီ၊ အဲဒီေတာ့ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈ အဆံုးသတ္ ေရး ဒီ၂ခုကို ဦးတည္လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ပါပဲ။

ဒီဦးတည္ခ်က္ဟာ နယူးေယာက္မွာေတြ႕ၾကမယ့္ Summit မွာ ကမၻာ့ေခါင္းေဆာင္ေတြကို ခ်ျပမယ့္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အဓိကေမတၱာရပ္ ခံခ်က္ျဖစ္တယ္။ ဒါကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးရဲ႕ မွတ္တမ္းနဲ႔အတူ အရင္ဆံုးအယူခံမယ္။ ဒါေပမဲ့ ဆင္းရဲ၊ ခ်မ္းသာႏိုင္ငံသားတိုင္း အတြက္ ပိုမိုလံုျခံဳတဲ့ ကမၻာၾကီးျပဳလုပ္တဲ့အခါ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ ငတ္မြတ္ေခါင္းပါးမႈရဲ႕ၾကီးမားတဲ့အႏၲရာယ္ကို အျမစ္ပါမက်န္ ႏႈတ္ပယ္ပစ္ဖို႕ လုပ္ေဆာင္ သင့္တာေတြကိုေတာ့ ဘယ္သူ႔မ်က္ႏွာေၾကာင့္မွ ေနာက္ဆုတ္မွာမဟုတ္သလို၊ ေၾကာက္ရြ႕ံေတြေ၀မႈမရွိ ေအာင္ျမင္မႈရတဲ့အထိ အခု ကြ်န္ေတာ္တို႔ လုပ္ကိုင္သြားမယ္။ ဒီေန႔ ႏိုင္ငံေတြဟာ သူတို႔ရဲ႔ လုပ္ပိုင္ခြင့္ အခြင့္အေရး၊ နားလည္သေဘာေပါက္မႈမွာ ေခါင္းမာစြာပဲ ကိုယ့္စိတ္ၾကိဳက္ဆုပ္ကိုင္ ထားၾကတယ္၊ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာဖြဲ႕စည္းပံုေတြကို လူသားဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈနဲ႔လူသားေတြရဲ႕ လံုျခံမႈေတြထက္ အဓိကထားေနၾကတယ္။ ႏိုင္ငံေရး မွာပဲ က်ားကြက္ေတြေရႊ႕ေနၾကတယ္။ ဒီမိုကေရစီကို ေလးနက္ေအာင္လုပ္ေဆာင္တဲ့အခါ အဲဒီအစဥ္၂ခုကို တြဲၿပီးလုပ္ေဆာင္မွျဖစ္မယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဒီေန႔ရင္ဆိုင္ေနရတဲ့ အၾကီးေလးဆံုးစိန္ေခၚမႈေတြက ယူအန္နဲ႔အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴးတို႔ဟာ အခန္းက႑တစ္ခုလံုးမွာ ျပည့္ျပည့္၀၀ပါ၀င္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ေအာင္ လႊဲအပ္ခံရဖို႔ဆိုတဲ့ စိန္ေခၚမႈျဖစ္ေနပါတယ္။

(ဒီေဆာင္းပါး ဟာ Milliennium Developemnt Goals ကို အဓိကရွင္းျပခ်င္တဲ့ ေဆာင္းပါးမဟုတ္တဲ့ အတြက္ MDGs အေၾကာင္း အက်ယ္ခ်ဲ႕ မေရးျပေတာ့ပဲ အက်ဥ္းခ်ဳပ္မွ်သာ ေရးသားလိုက္ပါတယ္။ အေသးစိတ္သိခ်င္ရင္ေတာ့ http://en.wikipedia.org/wiki/Millennium_Development_Goals  မွာ ဖတ္ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။ )

Milliennium Developemnt Goals

Milliennium Developemnt Goals ဟာ အခ်က္ ၈ခ်က္ပါ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္မႈ ရည္မွန္းခ်က္ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ၂၀၁၅မွာ ဒီပန္းတိုင္ေတြ ၿပီးေျမာက္ ေအာင္ျမင္ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ၾကဖို႔ ယူအန္အဖြဲ႕၀င္ ၁၉၂ ႏိုင္ငံနဲ႔ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာအဖြဲ႕အစည္း အနည္းဆံုး ၂၃ ခု က သေဘာတူညီထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြပါ။

Goal 1 - အလြန္အမင္း ဆင္းရဲမြဲေတမႈနဲ႔ဆာေလာင္မြတ္သိပ္မႈ အျမစ္ပါမက်န္ႏႈတ္ပယ္ျခင္း။

Target 1A- - တစ္ေန႔တစ္ေဒၚလာေအာက္သံုးေနရတဲ့ လူ ထက္၀က္ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း။

        Target 1B- အမ်ဳိးသမီး၊ အမ်ဳိးသား နဲ႔ လူငယ္ေတြအတြက္ သင့္ေတာ္တဲ့အလုပ္အကိုင္ရရိွျခင္း။

        Target 1C- - ဆာေလာင္မြတ္သိပ္မႈခံစားေနရသူ ထက္၀က္ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း။

 Goal 2 - အားလံုး အေျခခံမူလတန္းပညာေရးၿပီးဆံုးျခင္း။

        Target 2A - ၂၀၁၅မွာ ကေလးတိုင္း(ေယာက်္ားေလး၊ မိန္းကေလး)မူလတန္းပညာၿပီးဆံုး ေအာင္ျမင္ျခင္း။

Goal 3 - အမ်ဳိးသမီး၊ အမ်ဳိးသား သာတူညီမွ်ရွိျခင္း၊ အမ်ဳိးသမီးမ်ားေနရာ(အာဏာ)ရျခင္း။

        Target 3A - ၂၀၀၅မွာ မူလတန္း၊ အထက္တန္းပညာေရး က်ား၊မ မညီမွ်မႈတိုက္ဖ်က္ျခင္း။ ၂၀၁၅ မွာ အဆင့္အားလံုးအတြက္

Goal 4 - ကေလး ေသဆံုးႏႈန္းေလွ်ာ့ခ်ျခင္း။

        Target 4A - ၁၉၉၀နဲ႔ ၂၀၁၅ အတြင္း ၅ ႏွစ္ေအာက္ကေလးငယ္ေသဆံုးႏႈန္း ၃ပံု ၂ပံုေလွ်ာ့ခ်ျခင္း။

Goal 5 - မိခင္က်န္းမာေရးအဆင့္ျမွင့္ျခင္း။

        Target 5A - ၁၉၉၀နဲ႔ ၂၀၁၅ အတြင္း မိခင္မ်ားေသဆံုးႏႈန္း ၄ပံု ၃ပံု ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း။

        Target 5B - ၂၀၁၅ ေမြးဖြားျခင္းနဲ႔သက္ဆိုင္ေသာက်န္းမာေရးက႑အတြက္ ႏိုင္ငံတိုင္းကလက္ခံေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း။

Goal 6 - HIV/AIDS/Malariaနဲ႕ တျခားေရာဂါမ်ား တြန္းလွန္တိုက္ခုိက္ျခင္း။

        Target 6A - ၂၀၁၅မွာ HIV/AIDS ေရာဂါျပန္႔ႏွံ႕မႈ ရပ္တန္႔ေစျခင္း၊ တန္ျပန္တိုက္ခိုက္ျခင္း။

        Target 6B -  ၂၀၁၀မွာ HIV/AIDS ကုသမႈ လိုအပ္သူတိုင္းရရွိေစရန္ ႏိုင္ငံတိုင္းကလက္ခံ ေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း။

        Target 6C - ၂၀၁၅မွာ ငွက္ဖ်ားနဲ႔ အျခားေရာဂါပမာဏကို ရပ္တန္႔ေစျခင္း၊ တန္ျပန္တိုက္ခိုက္ျခင္း။

 Goal 7 - ပတ္၀န္းက်င္စြမ္းအင္ဆိုင္ရာအေထာက္အပံ့ေပးျခင္း။

        Target 7A - ဖြံ႕ျဖိဳးတိုးတက္ေရးအေထာက္အပံ့ေတြကို ႏိုင္ငံရဲ႕မူ၀ါဒနဲ႔အစီအစဥ္အျဖစ္စုစည္း လုပ္ေဆာင္ျခင္း၊ ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာ အရင္းအျမစ္ဆံုးရႈံးမႈေတြကို တားဆီးျခင္း။  

        Target 7B - အပင္၊ တိရစၦာန္ျပဳန္းတီး ဆံုးရႈံးမႈ ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း၊ ၂၀၁၀ မွာျပဳန္းတီး၊ ဆံုးရႈံးမႈႏႈန္း ရပ္တန္႔ျခင္း။

        Target 7C - ၂၀၁၅ မွာ စိတ္ခ်ရတဲ့ေသာက္ေရနဲ႕ အေျခခံက်န္းမာေရးစနစ္ အေထာက္အပံ့မရရွိတဲ့ လူေပါင္း တ၀က္ေလွ်ာ့ခ်ျခင္း။

        Target 7D - ၂၀၂၀ မွာ ဆင္းရဲသားရပ္ကြက္မ်ားမွာ ေနထိုင္သူအနည္းဆံုးသန္းတစ္ရာ အတြက္ တိုးတက္မႈရရွိေစရန္ ေဆာင္ရြက္ျခင္း။

Goal 8 -  ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈအတြက္ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ အက်ဳိးတူပူးေပါင္းလုပ္ကိုင္မႈမ်ား တိုးတက္ျခင္း။

        Target 8A - ပြင့္လင္း၊ နည္းစနစ္က်က်၊ အက်ဳိးအျမတ္ခန္႔မွန္းႏိုင္၊ သာတူညီမွ် ကုန္သြယ္မႈနဲ႔စီးပြားေရးစနစ္ တိုးတက္ျခင္း။

        Target 8B - ဖြံ႕ျဖိဳးမႈအနည္းဆံုး ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အထူးလိုအပ္ခ်က္ကို အာရုံစိုက္လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ျခင္း။

        Target 8C - ကုန္းတြင္းပိုင္းေဒသ၊ ကြ်န္းေဒသ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အထူးလိုအပ္ခ်က္ကို အာရုံစိုက္လုပ္ကိုင္ေဆာင္ရြက္ျခင္း။

        Target 8D - ႏွစ္ရွည္ေခ်းေငြအေထာက္အပံ့အတိုင္း ျပည္တြင္း ျပည္ပတိုင္းျပည္ေတြနဲ႔အတူ ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြရဲ႕ေခ်းေငြျပႆနာကိုဆက္ဆံလုပ္ကိုင္ျခင္း။

        Target 8E - ဖြံ႕ျဖိဳးဆဲႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ အဓိကလိုအပ္တဲ့ေဆး၀ါး အေထာက္အပံ့ေပးေရး ေဆး၀ါးကုမၸဏီမ်ားနဲ႔ အက်ဳိးတူပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း။

        Target 8F- သတင္းအခ်က္အလက္နဲ႔ဆက္သြယ္မႈဆိုင္ရာ နည္းပညာအသစ္ေတြရဲ႕ အက်ဳိးရလာဒ္ရရွိႏိုင္ေအာင္ ပုဂၢလိကကုမၸဏီမ်ားနဲ႔ အက်ဳိးတူပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ျခင္း။

• တယ္လီဖုန္းလိုင္းနဲ႔ ဆယ္လူလာ လူေပါင္း ၁၀၀မွာ တစ္ေယာက္ သံုးစြဲႏိုင္ျခင္း။
• PC(personal computer)လူေပါင္း ၁၀၀မွာ တစ္ေယာက္ သံုးစြဲႏိုင္ျခင္း။
• အင္တာနက္ လူေပါင္း ၁၀၀မွာ တစ္ေယာက္ သံုးစြဲႏိုင္ျခင္း။

စာေရးသားသူ မာခ့္မဲေလာခ့္ဘေရာင္း (Mark Malloch Brown) ၏အတၳဳပတၱိ

အာရွ၊ အာဖရိကျပည္နယ္၀န္ၾကီး နဲ႔ ယူအန္အဖြဲ႕၀န္ၾကီး

တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခ်ိန္ - ၂၈ ဇြန္ ၂၀၀၇ - ၂၄ ဇူလိုင္ ၂၀၀၉

၀န္ၾကီးခ်ဳပ္ - ေဂၚဒန္ဘေရာင္း

ယူအန္လက္ေထာက္အေထြေထြအတြင္းေရးမွဴး

တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခ်ိန္ - ၁ ဧၿပီ ၂၀၀၆ - ၃၁ ဒီဇင္ဘာ ၂၀၀၆

အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး - ကိုဖီအာနန္

ယူအန္ဒီပီ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမွဴး

တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ခ်ိန္ - ၁ ဇူလိုင္ ၁၉၉၉ - ၁၅ ၾသဂုတ္ ၂၀၀၅

အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး - ကိုဖီအာနန္

Styles & Honours

• Mr Mark Malloch Brown (1953-2006)
• Sir Mark Malloch Brown KCMG (December 2006-July 2007)
• The Rt. Hon. The Lord Malloch-Brown KCMG, PC (July 2007-)
• Eminent member of the Sergio Vieira de Mello Foundation
• Honorary Patron, University Philosophical Society, Trinity College, Dublin.

Ref : Democratic Governance: Linking the Security and Development Agendas- Mark Malloch Brown
http://en.wikipedia.org/wiki/Millennium_Development_Goals
http://en.wikipedia.org/wiki/Mark_Malloch_Brown,_Baron_Malloch-Brown