ႏိုင္းလ္ျမစ္ႏွင့္ ဧရာ၀တီ ဘ၀တူေတြပါဘဲ (ေမေမ့ရဲ႕စာ)

ႏိုင္းလ္ျမစ္
ႏိုင္ငံ= ေျမာက္အာဖရိက
အရွည္=  ၆၆၉၂ ကီလိုမီတာ (၄၁၆၀မိုင္)

ဧရာ၀တီျမစ္
ႏိုင္ငံ…ျမန္မာႏိုင္ငံ
အရွည္=၂၁၇၀ ကီလိုမီတာ (၁၃၄၈မိုင္)

ႏိုင္းလ္ျမစ္သည္ အရွည္္ကီလိုမီတာ 6,692 ( 4,160မိုင္) ရွည္လ်ားၿပီး   အာဖရိကတြင္မက ကမၻာ့ အရွည္ဆံုးျမစ္ႀတီးတစင္းျဖစ္သည္။အီဂ်စ္၊ ႏ်ဴးဘီးယား၊အီသီယိုပီးယား၊တန္ဇန္နီးယား၊ဆူဒန္၊ ရ၀မ္ဒါ၊ ယူဂမ္ဒါ ဇိုင္ယာ  စသည္ အာဖရိကႏိုင္ငံေပါင္း၁၀ ႏိုင္ငံ ကို အက်ိဳးျပဳသည္။ ျမစ္ေအာက္ပိုင္း အဖိုးတန္ ျမစ္၀ကြ်န္းေပၚေဒသကို ပိုင္ဆိုင္သည့္ အီဂ်စ္က  အက်ိဳးအျမတ္တြင္ ပိုမို အသာစီးရခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္ ...
အီသီယိုပီးယားေရတံခြန္္မွ စခဲ့ေသာ Blue Nile သည္ ဆူဒန္မွ စတင္စီးဆင္းေသာ White Nile ႏွင့္ ခါတြန္ (Khartoum) တြင္ေပါင္းဆုံၿပီး Nile ျမစ္ႀကီးအသြင္ ျဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္၍ ေျမထဲပင္လယ္သို ့ စီး၀င္သည္။ ေမခ မလိချမစ္ႏွစ္သြယ္ ေပါင္းဆုံရာမွ ဧရာ၀တီ ျဖစ္တည္လာသကဲ့သို႔ White Nile ႏွင့္ Blue Nile တို ့ ေပါင္းဆုံရာမွ ႏိုင္းလ္ျမစ္ ဟူ၍ျဖစ္တည္ေပၚထြန္းလာခဲ့သည္ဟု ဆိုရမည္ျဖစ္ပါသည္။
ေရစီးဆင္းမွဳတြင္ အေမဇံုျမစ္ထက္ ပမာဏနည္းသည္။ ေရစီးဆင္းမွဳဧရိယာ စတုရန္းကီလိုမီတာ ၃၃၄၉၀၀၀ရွိသည္။ ၿဗိတိန္ကိုလိုနီဘ၀မွာရွိစဥ္ ကတည္းက ေရခြဲေ၀သုံးစြဲေရးတြင္ သေဘာတူစာခ်ဳပ္မ်ား ခ်ဳပ္ဆိုခဲ ့ၾကၿပီး အီဂ်စ္အားႏိုင္းျမစ္စီမံခန္ ့ခြဲေရးကိစၥအေပၚ  (Veto) အာဏာ ေပးအပ္ခဲ ့သည္။အီဂ်စ္က ၇၅ရာခိုင္ႏႈန္း ရရွိၿပီး ဆူဒန္ႏိုင္ငံက ၁၀ရာခိုင္ႏႈန္းသာ ရရွိသည္။ အျခားအဖရိကႏိုင္ငံမ်ား ၁၅ရာခိုင္ႏႈန္းစီ ရရွိႀကသည္။ ႏိုင္းလ္ျမစ္ျဖစ္တည္ရာသည္ ဆူဒန္ႏိုင္ငံဟု ဆိုရမည္ျဖစ္ပါသည္။
၁၉၆၀ခုႏွစ္က အီဂ်စ္သမၼတ"နာဆာ"သည္ ဆိုဗီယက္အကူအညီျဖင့္ အက္စ၀မ္ေရကာတာႀကီးကို တည္ေဆာက္၍ ႏိုင္ငံအတြက္ လိုအပ္ေသာ ေရအားလွ်ပ္စစ္ကို ထုတ္ယူခဲ့သည္။ (ျပင္ပေရာင္းခ်မွဳမရွိပါ။ )  ထိုစဥ္က လူဦးေရ နည္းပါးသည့္အေလွ်ာက္ေျပာပေလာက္ေအာင္ ထင္ရွားသိသာမွဳ မရွိေသး။ အသိဥာဏ္မဖြံ ႔ျဖိဳးေသးေခ်။ “သမၼတနာဆာ “ကိုလည္း  လူထုက ႀကည္ညိဳေလးစားခဲ့ၾကသည္။

Blue Nile Falls (Tis Issat) at Lake Tana

သို ့ေသာ္ အက္စ္၀မ္ဆည္ႀကီးတည္ေဆာက္မွဳအတြက္  တဲမ္ပဲလ္၀တ္ေက်ာင္းတခု ႏွင့္  ဂီဇာ ပိရမစ္ႀကီး (၁၇)ခုပါ၀င္ေပးဆပ္လိုက္ရသည္။  ေဒသခံလူေပါင္း (၉၀၀၀၀)တို႔ သည္ မိမိတို႔ အိုးအိမ္ကို စြန္႔ခြာ ထားရစ္ခဲ့ၾကရၿပီး  အခ်ိဳ႕က မိမိတို႔ ေနအိမ္မွ  ၂၈မိုင္ အခ်ိဳ႕က ၃၇၀မိုင္ ေ၀းကြာေသာ အရပ္ေဒသမ်ားသို႔အၿပီးအပိုင္ေျပာင္းေရႊ႔သြားႀကရသည္္။ ယခုအခါ အာဖရိကသည္လူဦးေရ မမွ်တမွဳ မိုးေခါင္မွဳ အစာေရစာျပတ္လပ္မွဳေပါင္းစုံတို႔ျဖင့္  ျပည္သူမ်ားသည္အထိနာခဲ့ရသည္မို႔ အသိဥာဏ္ႀကြယ္၀ခဲ့ၿပီ။ ႏိုင္းျမစ္တေလွ်ာက္ ေရကာတာမ်ား အခ်ိဳးက် တည္ေဆာက္ထားမွဳကိုလည္း  မလိုလားၾကေတာ့။ အီဂ်စ္သည္ မိမိတို႔၏အသက္ေသြးေၾကာ မိမိတို ့ မွီခိုရွင္သန္ေနရေသာ ႏိုင္းလ္ျမစ္ႀကီးကိုေရစီးေရလာ ေႏွးေကြးေအာင္  အထက္မွ ပိတ္ဆို႔ဟန္႔တားထားသည္ကို မၾကည္ျဖဴေတာ့။ ေနာက္ထပ္၍အတားအဆီးမ်ား  အလိုမရွိၾကေတာ့။ မိမိအထက္မွ တည္ေဆာက္ေနသည့္ ဆည္မ်ားေၾကာင့္ အီဂ်စ္သည္ ယခုအခါေသာက ေ၀ေနရၿပီျဖစ္သည္။ လိုအပ္လ်င္ အီဂ်စ္က မိမိတို႔ရရွိထားသည့္ ဗီတိုအာဏာကို ထုတ္သုံးမည္ သို႔မဟုတ္ စစ္ျပဳမည္ဟု အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံမ်ားကို ျခိမ္းေျခာက္စျပဳလာသည္။

White Nile, Uganda - Itanda

တရုတ္ကလည္းပါးနပ္သည္။  ေျခလွမ္းအလြန္ႀကဲသည္။ ေဒၚလာေတြပိုက္ၿပီး ကမၻာတခြင္ ျပဲျပဲစင္ ခရီးလွည့္သည္။ ေငြေတြ ပံုေအာရင္းႏွီးသည္။ တရုတ္၏ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမွဳျဖင့္ ႏိုင္းလ္ျမစ္ဖ်ားတြင္ အထက္ေအာက္   မာရ၀ီေရအားလွ်ပ္စစ္ ေရကာတာမ်ားပိတ္ဆို ့တည္ေဆာက္ခဲ့သျဖင့္ ေရွးေဟာင္းရွားပါး  ဂႏၵ၀င္လက္ရာ အေဆာက္အဦးမ်ားပ်က္သုဥ္းရျခင္းအေပၚ လူထုက မေက်မနပ္ျဖစ္ ကန္႔ကြက္ေနသည္။ ပတ္၀န္းက်င္္ေရေျမေတာေတာင္ ပ်က္စီးယိုယြင္းမွဳအေပၚ ေ၀ဖန္ တိုက္ခိုက္လာႀကသည္။ အီသီယိုပီးယားတြင္ မိုးေခါင္ေရရွားျဖစ္မွဳေႀကာင့္ ေရျပႆနာ အႀကီးအက်ယ္ ေပၚေပါက္ခဲ့သည္။ အငတ္ေဘးျပသနာမ်ားဆိုက္ေရာက္သည္။ ထိုအခ်ိန္မွာမွ အေၾကာင္းရင္းကို မွန္းဆသိရွိလာသည္။

Men pull each other across Blue Nile River by rope prior to Bridges to Prosperity building new bridge

အီဂ်စ္တြင္ မူဘာရက္ အစိုးရ ျပဳတ္က်အၿပီး ေနာက္ လူထုက ေရကာတာမ်ားဆက္လက္တည္ေဆာက္မွဳကို္ ရပ္ဆိုင္းရန္ ေတာင္းဆိုလာႀကသည္။ အစိုးရအဖြဲ႔ အစည္းမ်ား၏ ရပ္တည္မွဳကို စိစစ္လာႀကသည္။ ေရြးေကာက္ပြဲ မတရားမွဳျဖင့္ အႏိုင္ရထားေသာ အီသီယိုးပီးယားအက်င့္ပ်က္ျခစားအစိုးရႏွင့္ ႏိုင္ငံတကာရာဇ၀တ္ခုံရံုးမွ  အလိုရွိေနေသာ ဆူဒန္သမၼတတို႔ကို  တရုတ္ႏိုင္ငံက ပူးေပါင္းသိမ္းသြင္းထားသည္။ ဆူဒန္မွ ေရနံတြင္းမ်ားေတြ႔ရွိလာမွဳအေပၚ လက္ဦးမွဳရယူလိုသည္။ တရုတ္သည္ ျမန္မာႏိုင္ငံ ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းႏွင့္အလားတူ ႏိုင္းလ္ျမစ္တြင္လည္း ေငြပင္ေငြရင္းမ်ားစြာ ရင္းႏီွွးျမဳပ္ႏွံ မတည္ကာ မိမိကိုယ္က်ိဳးအတြက္ အလုံးအရင္း စိုက္ထုတ္ ေဆာက္လုပ္ေနဆဲျဖစ္သည္။

View of Nile River delta, Red Sea & Sinai Peninsula from space

ယခုအခါ အုပ္ခ်ဳပ္သူအစိုးရအဖြဲ႔အစည္းမ်ား မိမိတို႔ လုပ္လိုသမွ် လုပ္ခြင့္မရွိေတာ့ပါ။ အာဖရိကျပည္သူလူထုသည္ ႏိုးၾကားတက္ႀကြလာသည္။  ဒီမိုကေရစီကို အူလွဳိက္သဲလွဳိက္ ေတာင္းဆိုေနႀကၿပီ။ ဆူဒန္လူထုက တရုတ္သံရံုးကိုသြားေရာက္ ကန္႔ကြက္သည္။ အစိုးရက အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္းသည္။ လူအေသအေပ်ာက္ရွိသည္။

ႏ်ဴးဘီးယားတြင္ ဆည္တည္ေဆာက္ျခင္းကို ျပည္သူလူထုက အလိုမရွိ Save  Nubia ဟု ေအာ္သည္။   China stop building dams in Nubia ဟု ေအာ္သည္။ ႏိုင္းလ္ျမစ္ရွင္သန္ဖြံ ့ျဖိဳးေရးကိုသာ အလိုရွိႀကသည္။ ႏိုင္းျမစ္ အင္အားခ်ိနဲ႔ ပိန္ပါးသြားမည္ကို ႏိုင္ငံ အားလုံးက မလိုလားႀက။ ေနာက္ထပ္ဆည္မ်ား ေဆာက္လုပ္လာမွဳကို အလိုမရိွၾကေတာ့။ ဧရာ၀တီကိုျမန္မာေတြခ်စ္သလို ရွင္သန္စိုျပည္ေစခ်င္သလို အီဂ်စ္ေတြလည္း ႏိုင္းလ္ျမစ္ကို ခ်စ္သည္။ ရွင္သန္ စိုျပည္ႀကေစခ်င္ပါသည္။

Longest River Nile

ခု ႀကည့္ပါ။ ႏိုင္းလ္ျမစ္ဖ်ားတေလွ်ာက္မွေန မာလ၀ီေရကာတာမ်ား အထက္ေအာက္  ဆီးဆ႔ို ့ပိတ္ထားျခင္းအတြက္ အီဂ်စ္က သူ႔ႏိုင္ငံကို အႏၱရာယ္ရွိေစသည္ဟု ယူဆသည္။ အီဂ်စ္သည္္္ မ်ားစြာ စိုးရိမ္ပူပန္္လာသည္။ အီဂ်စ္အတြက္  အေရးတႀကီး ဦီးစားေပး ေျဖရွင္းရေတာ့မည့္ အေနအထားမွာ ရွိလာသည္။
ယခုေတာ့ ..
အေႀကာင္းအမ်ိဳးမ်ိဳးေႀကာင့္ အီဂ်စ္ျပည္သူျပည္သားမ်ား ႏိုးထလာေခ်ၿပီ။
ေရလုပြဲ ျဖစ္စရာရွိလာသည္။ ကိုလိုနီဘ၀က ရရွိထားသည့္ အခြင့္အာဏာကို သံုးစြဲေကာင္း သုံးစြဲလာႏိုင္သည္။ ေရကို အေၾကာင္းျပဳ၍အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံအခ်င္းခ်င္း စစ္မက္ျဖစ္ပြားလာႏိုငျ္ပန္ရာ  သူတို႔သည္ ေသြးႀကြ ဆူပူလြယ္တတ္သူမ်ားျဖစ္သည့္ေၾကာင့္  စစ္မက္ျဖစ္ပြားလွ်င္ ေသြးေခ်ာင္းစီးလာသည္အထိ ႀကီးမားက်ယ္ျပန္႔လာႏိုင္သည္ဟု ႏိုင္ငံတကာက သုံးသပ္ေ၀ဖန္ၾကပါသည္။

Florist
Source: internet