ပင္လယ္ေသကို ရွာေဖြျခင္း

တည္ေနရာ ..အေရွ႔အလယ္ပိုင္း

ေဂ်ာ္ဒန္ေတာင္ၾကာဒေဒသခ်ိဳင့္၀ွမ္း

အရွည္ - 67.4 km (41.9 mi)

အက်ယ္ - 18km (11 mi)

အနက္ - 377 m (1,237ft)

ထူးျခားတဲ့ သူ႕အမည္

ပင္လယ္ေသ (dead sea) အမည္ဟာ အေနာက္တိုင္း အေခၚအေ၀ၚျဖစ္ၿပီး အာရဗစ္ဘာသာ၊ ဟီဘရူးဘာသာအေခၚအေ၀ၚမ်ားရွိပါတယ္။ ျမန္မာလို ဆိုရင္ေတာ့ “ေသမင္းပင္လယ္္” သို႕မဟုတ္ “ဆားပင္လယ္" The Sea of Death သို႕မဟုတ္ Salt Sea” ပါတဲ့ ။

အဓိကစီး၀င္တဲ့ျမစ္ကေတာ့ ေဂ်ာ္ဒန္ျမစ္ျဖစ္တယ္။အေရွ႕ဘက္မွာ ေဂ်ာ္ဒန္ နယ္စပ္မ်ဥ္း အေနာက္ဘက္မွာ အေနာက္ဘက္္ကမ္း(west bank) ႏွင့္ အစၥေရး တို႕အၾကားမွာ ထိစပ္တည္ရွိေနပါတယ္။ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္ 423 metres(ေပအားျဖင့္ 1.388ft) နိမ့္က်ေနပါတယ္။ ကမၻာ့ေျမမ်က္ႏွာျပင္မွာ အနိမ့္ဆံုးအပိုင္းျဖစ္ေနျခင္းဟာ ထူးျခားမွဳတခုပါဘဲ။ ကမၻာေပၚမွာ ဆားပါ၀င္မွဳ လြန္ကဲတဲ့ေရအိုင္ပါ။ 33.7% ေပ်ာ္၀င္ပါရွိတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ဒီလို မ်ားျပားတဲ့ ဆားပါ၀င္မွဳ ႏွဳံးထားေၾကာင့္ ေရသတၱ၀ါေတြရွင္သန္ႀကီးထြားဖို႕ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး တဲ့။ ေနပူရွိန္ျပင္းတဲ့အခါ ေရဟာ အေငြ႕ပ်ံပါတယ္။ ေရေလ်ာ့နည္းသြားတဲ့အခါ နဂိုက ငံေနတဲ့ေရဟာ အငံဓါတ္ပိုကဲလာတတ္ပါတယ္။ ေလ့လာဆန္းစစ္သူမ်ားကေတာ့ ဒီလို အငံဓါတ္လြန္ကဲတဲ့ေရမ်ိဳးမွာ ဇီ၀သက္ရွိအပင္မ်ား ေရမွာရွင္သန္ေနထိုင္တဲ့ သတၱ၀ါမ်ား ေပါက္ပြားဖို႕ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ရွင္သန္ရန္ခက္ခဲလြန္းလို႔ ေသမင္းပင္လယ္လို႔ ေခၚတြင္ေစတာပါ။ ဒါေပမဲ့ မုိက္ကရိုစကုပ္ျဖင့္သာ ႀကည္႕ႏိုင္မယ့္ အလြန္ေသးငယ္လြန္းတဲ့ ဘက္တီးရီးယားမ်ား မိုက္ကရိုစကုပ္ေအာက္က ေသးမႊားမႊား မွဳိမ်ိဳးမ်ား ကေတာ့ အေရအတြက္ မ်ားစြာ ရွိေနတာပါ။ ေရႀကီးတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာဆါးပါ၀င္မွဳ 35% မွ 30% ကို က်ဆင္းသြားတတ္ပါတယ္။

မိုးပါးေပမယ့္ ယာယီအားျဖင့္ မိုးသည္းတဲ့ေဆာင္းရာသီမ်ားလည္း ႀကံဳရတတ္ပါတယ္။ 1980 ခုႏွစ္က ေဆာင္းတြင္း မိုးႀကီးခဲ့တဲ့ အျဖစ္ကိုၾကည့္ရင္ ပံုမွန္အတိုင္းဆို ျပာေမွာင္ေနတတ္တဲ့ ပင္လယ္ဟာ အနီေရာင္ေျပာင္းၿပီး အလွပိုလာတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ခ်ီ ရွိေနစဥ္ကတည္းက သူ႕အလွကို လူေတြ စိတ္၀င္စားၾကပါတယ္။ ယေန႔ ပင္လယ္ေသဟာ ကမၻာတ၀ွမ္းက လူေတြကို သိမ္းႀကံဳးဆြဲေဆာင္ေနတာပါ။ ေျမထဲပင္လယ္တ၀ိုက္က ဗဟုသုတရွာေဖြလိုသူမ်ားမၾကာခဏ က်က္စားေပ်ာ္ေမြ႕ႀကပါတယ္။ သမၼာက်မ္းကိုးေျပာရရင္ ကမၻာ့ ပထမ အပန္းေျဖစခန္းျဖစ္ၿပီးေတာ့ ေဒးဗစ္ဘုရင္ႀကီး ခိုလွဳံနားေနရာ ေဒသျဖစ္ပါတယ္။ က်န္းမာေရးအတြက္ အေကာင္းဆုံး အနားယူႏိုင္တဲ့ ေနရာျဖစ္ပါတယ္။

Movenpick အပန္းေျဖစခန္းျမင္ကြင္းက်ယ္

အစၥေရး ဘက္မွ လွမ္းေမွ်ာ္ႀကည့္ရင္ ရွဳမဆုံးေအာင္ ျမင္္ရမဲ့ ပင္လယ္ေသရဲ႕ အလွ ျမင္ကြင္းက်ယ္

ေမာင့္ဆိုဒြမ္ေတာင္ေပၚကၾကည္႕ရင္ျမင္ရမဲ့ ပင္လယ္ေသ အလွ ျမင္ကြင္းက်ယ္ပါ

ပင္လယ္ေသက ထြက္ရွိတဲ့ သဘာ၀ ဓါတ္ဆားမ်ားဟာ ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ကုသေပးႏိုင္တဲ့ အေနအထားမွာရွိတာမို႕ ေဆး၀ါးကြ်မ္းက်င္မ်ားႏွင့္ သိပၸံပညာရွင္ႀကီးမ်ားဟာ သုေတသနျပဳ ေလ့လာၾကဖို႕ မၾကာခဏ ေရာက္လာၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့လည္း ေလ့လာစူးစမ္းဖို႔ အေကာင္းဆုံး စင္တာ တခုျဖစ္လာတာပါ။ စင္တာတခုျဖစ္လာခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းရင္း မ်ားစြာရွိေနပါတယ္။ ေရမွာေပ်ာ္၀င္ပါရွိတဲ့ သတၱဳဓါတ္မ်ား က ေလမွာ ပ်ံ႕လြင့္ေနတဲ့ ပန္း၀တ္မွဳံႏွင့္ အျခားယားယံေစႏိုင္တဲ့ ဓါတ္မတဲ့ပစၥည္းမ်ား၊ ေနစြမ္းအင္မွျဖာထြက္တဲ့ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္စတာ တို႕ကို ခုခံကာကြယ္ဖို႕ ေလ်ာ့ခ်ဖို႔၊ ၿပီးေတာ့ ေနေလာင္ျခင္း၊ ဖ်ားနာျခင္း၊ အေအးမိႏွာရည္ယိုစီးျခင္း၊ အရိုးအဆစ္ ဒူးေယာင္ ဒူးနာအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ၾကမ္းေထာ္ေသာ အနီပိမ့္မ်ားထြက္သည့္ အေရျပားေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ အျခား အေထြေထြ ေရာဂါမ်ားကို ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တဲ့ စြမ္းအင္ရွိပါတယ္။

ဥပမာ ဒူးေခါင္းနာျခင္းကို သတၱဳဓါတ္ႀကြယ္၀ေသာေရအိုင္မွ ရႊံ႕မ်ားႏွင့္ ဖိသိပ္အုံခဲၾကပ္စည္းျခင္း။ႏွာရည္ယိုျခင္းကို ပင္လယ္ေသမွရရွိသည့္ ဓါတ္ဆားရည္ျဖင့္ု စပေရးျဖန္းကုသျခင္းစသျဖင့္ ေရွးယခင္ကတည္းက ေရာဂါ ကုထုံးမ်ားစြာရွိပါတယ္။ ပင္လယ္ေသဟာ လူတို႔အတြက္ အက်ိဳးျပဳ ျဖစ္ထြန္းေစတဲ့ ပိုတက္ရွ္ ဓါတ္ဆားတမ်ိဳးကိုလည္း ထုပ္လုပ္ေပးေနတာပါ။ သတၱဳနဲ႔အက္ဆစ္ ဓါတ္ျပဳၿပီး ေျမဆီေျမႏွစ္ ေျမၾသဇာကိုပါ ေကာင္းမြန္ေစတဲ့ဓါတ္ဆားတမ်ိဳးျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ အီဂ်စ္လူမ်ိဳးတို႔ဟာ အဲဒီကရတဲ့ေနထရြန္ ဓါတ္ဆားႏွင့္ ဖါရိုဘုရင္မ်ားရဲ့အေလာင္းကို Mummification လို႕ေခၚတဲ့ ေဆးစိမ္ျခင္းျပဳလုပ္ရတာပါ။
(ဒီအေၾကာင္းအေသးစိတ္ ဒီမွာ ေရးဖူးပါတယ္။ ဒီ့ထက္မက က်ယ္ျပန္႕စြားေရးသားဖို႕ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။)

ေျမထဲပင္လယ္ေဒသတစ္၀ိုက္ ျဖန္႕က်က္ေနထိုင္သူမ်ားဟာ ပင္လယ္ေသက ထြက္ရွိတဲ့ ဓါတ္သတၱဳကေန cosmetics လို႕ အလြယ္ေပါင္းရံုးေခၚတြင္တဲ့ အသားလွ ဆီ ႏွဳုတ္ခမ္းဆိုးေဆး၊ ေခါင္းလိမ္းဆီ ေဆးတို႕ဖတ္ စသည္တို႕ကို ဖါရိုးမင္းဆက္မ်ားမွာ ထုတ္လုပ္သုံးစြဲ ေန တတ္ၾကပါၿပီ။ ႀကိဳတင္္ကာကြယ္ဖို႕ နည္းပညာမ်ားလည္း တတ္ကြွ်မ္းေနပါၿပီ။ ၂၀၀၉ခုႏွစ္ေလာက္မွာေတာ့ လာေရာက္ႀကည့္ရွဳေလ့လာသူေပါင္း ေထာင္ခ်ီၿပီး (1.2million) အစၥေရးကို ေရာက္လာၾကတယ္။ပင္လယ္ေသဟာ 1.24kg/L သိပ္သည္းမွဳ ရွိတာေၾကာင့္ ေရကူးလိုသူႏွင့္ ေရေပၚေပါေလာေမွ်ာလိုသူတို႕လည္း အေတြ႕အႀကံဳရေအာင္ လာေရာက္လည္ပတ္ၾကတာမို႕ ပင္လယ္ေသမွာ ဧည့္ပရိသတ္မ်ားႏွင့္ စည္ကားေနပါတယ္ တဲ့။

ပင္လယ္ေသမွာ ေနာက္တခု ထူးျခားတာက သူဟာ ကုန္းတြင္းပိတ္ ေရအိုင္ႀကီးျဖစ္ၿပီး သူ႕ရဲ့ ပုံသ႑ာန္ အသြင္အျပင္မွာ ဘယ္ဘက္ကို ေဘးတိုက္ ေရြ႕ရွားႏိုင္တဲ့ ကမၻာေျမလႊာျပတ္ေရြ႕ေၾကာင္း တိုက္တိုနစ္ပလိတ္ ႏွင့္ အာဖရိကဲန္ပလိတ္ အာေရဘီယဲန္ ပလိတ္ တိုရဲ့ ၾကားမွာ တည္ရွိေနျခင္းပါဘဲ။ ပင္လယ္ေသထဲကိုစီး၀င္တဲ့ ေဂ်ာ္ဒန္ျမစ္ဟာ ျပန္လမ္းမႀကံဳတဲ့ ေရယမုန္လဲ ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ ထြက္ေပါက္မရွိဘူး။

ပင္လယ္ေသ၀န္းက်ဥ္မွာေတာ့ ေႏြဦးရာသီမ်ားမွာ လွပတဲ့ ႏွစ္ရွည္ခံ အပင္ငယ္ကေလးမ်ား ႀကိဳႀကား ေပါက္ေရာက္ပါတယ္။ ေရအိုင္ငယ္ကေလးမ်ားလည္းရွိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ နင္းမိလွ်င္ ကြ်ံ၀င္သြားႏိုင္တဲ့ သဲနံဳးတြင္းမ်ာလည္း ကမ္ေျခတေလွ်ာက္ရွိေနပါတယ္။

ပင္လယ္ေသရဲ႕ ေျမာက္ဘက္အစြန္က်တဲ့ အပိုင္းမွာ ေတာ့ မိုးေရဟာ ရွားရွားပါးပါး လို႕ ဆိုရမွာပါဘဲ။ ႏွစ္စဥ္ မိုးေရခ်ိန္လကၼ 100mm(4in) ရြာသြန္းေလ့ရွိီၿပီး ေတာင္ဘက္က်တဲ့ ေဒသေတြမွာေတာ့ မဆိုသေလာက္ 50mm (2in) ရြာသြန္းေလ့ရွိတယ္။ ဂ်ဴဒီယဲန္ ေတာင္ကုန္းေတြမွာ မိုးရိပ္မိုးေငြ႔ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ေပမဲ့ ပင္လယ္ေသမွာေတာ့ ေျခာက္ေျခာက္ေသြ႕ေသြ႕ပါပဲ။ အေရွ႕ ဘက္ကုန္းျမင့္ေတြက ရြာခ်လာမဲ့ မိုးေရ ေလာက္ဘဲ လက္ခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ဴဒီယဲန္ ေတာင္ကုန္းေတြက အနည္းငယ္ မတ္ေစာက္ၿပီး အေရွ႕ဘက္ေတာင္တန္းေတြက ေအာက္ဘက္က်ပါတယ္။ ေရကန္ရဲ့ အေနာက္ေတာင္ဘက္က်တဲ့အရပ္ေဒသေတြမွာေတာ့ ျမင့္မားတဲ့ ဆိုဒြန္ေတာင္ႀကီးရွိေနတဲ့အတြက္ 210mm( 700in) ရြာသြန္းပါတယ္။ ပင္လယ္ေသကို၀န္းရံေနတဲ့ ေတာင္တန္းေတြမွာ ကုလားအုပ္မ်ား၊ေတာင္ဆိတ္ရိုင္းမ်ား၊ ေတာယုန္ႀကီးမ်ား၊ေခြးအႏွင့္ က်ားသစ္မ်ားက သူႏိုင္ ကိုယ္ႏိုင္ မင္းမူေနတာပါ။ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ ငွက္မ်ိဳးစံုကေလးမ်ားက ဘာသာဘာ၀ ေပ်ာ္ရႊင္ျမဴးထူးလို႕ေနၾကတယ္။

ဒီေနရာေတြကို အစၥေရး ေရာ ေဂ်ာ္ဒန္ကပါ သဘာ၀ ေတာရိုင္းနယ္ေျမ သတ္မွတ္ၿပီးသီးသန္႕ ထားရွိတာပါ။ ယေန႕မွာေတာ့ ၿဗိတိသွ်တို႔က ပင္လယ္ေသေျမာက္ဘက္ကမ္းအနီး ေဂါက္ကြင္းတခု တည္ေဆာက္ထားပါတယ္။ ဓါတုေဗဒပညာရွင္မ်ားႏွင့္ စူးစမ္းေလ့လာလိုသူမ်ားကလည္း ၀င္လာမစဲ တသဲသဲပါ။ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ထက္ ေပေပါင္း 1,289ft နိမ့္တဲ့ အေ၀းေျပးလမ္းမႀကီးတခု အေနာက္ဘက္ကမ္းႏွင့္ အစၥေရးကမ္းေျခတေလွ်ာက္မွာ ေဖါက္လုပ္တည္ရွိေနပါတယ္။ ကမၻာ့ပထမတန္းစား ဟိုတယ္ႀကီးမ်ား အပန္းေျဖစခန္းမ်ားလည္း အလားတူေဆာက္လုပ္ထားပါတယ္။

အီဂ်စ္လူမ်ိဳးတို႔ ဟာ ယခုလို အေလာင္းမ်ား မပုပ္မသိုးေအာင္ မမ္မီလုပ္ ေဆးစိမ္ဖို႔ ပင္လယ္ေသက ႏ်ဴထရြန္ ဓါတ္ဆားကို အသုံးျပဳၾကရတာပါ။ ေနပူရွိန္ျပင္းတဲ့အခါ ေရဟာ အေငြ႕ပ်ံပါတယ္။ေရေလ်ာ့နည္းသြားတဲ့အခါ နဂိုက ငံေနတဲ့ေရဟာ အငံဓါတ္ပိုကဲလာတတ္ပါတယ္။ 1979ခုႏွစ္မွာက ပါလက္စတိုင္းကုပၼဏီ တစ္ခုက( Palestine Potash company) ပိုတက္ရွ္ ႏွင့္ ဘရိုမိုင္းသတၱဳမ်ား ေဖၚထုတ္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရရွိခဲ့တယ္။ ပိုတက္ သို႕မဟုတ္ ပိုတက္စီယံ ကလိုရိုက္ ကုိပါ။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းျငိမ္းေအးေနစဥ္ကာလမ်ိဳးမွာ အာရပ္ႏွင့္ဂ်ဴး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ားက ေျခသြက္လက္သြက္ အႀကီးအက်ယ္ ထုတ္လုပ္ လာၾကတယ္။

1934ခုႏွစ္မွာ တစ္ခါ စီမံကိန္းခ်ၿပီး အေနာက္ေတာင္ဘက္ကမ္းရိုးတန္းမွာ ဒုတိယအႀကိမ္ အေျခခ် လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒုတိယ ကမၻာစစ္အတြင္းမွာလည္း ထုတ္လုပ္ခဲ့ေသးတာပါ။ ေနာက္ဆုံး ေရွာင္တခင္ျဖစ္လာတဲ့ 1928ခုႏွစ္ အာရပ္အစၥေရးစစ္ပြဲအတြင္းမွာလည္းထုတ္လုပ္ျဖန္႕ျဖဴးခဲ့တာပါ။ ၿဗိတိသွ်တို ့ကလည္း ထုတ္ယူခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၅၂ခုႏွစ္မွာေတာ့ အမ်ိဳးသားပိုင္ Dead Sea Works Ltd က က်န္ေနတဲ့ ပိုတက္မ်ားႏွင့္ သတၱဳပစၥည္းမ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္ကိုယ္စား ပင္လယ္ေသမွေန ထုတ္ယူခဲ့ႀကတယ္။ 2001ခုႏွစ္မွာ ဒီငံက်ိက်ိ ပင္လယ္ေသက ပိုတက္ တန္ခ်ိန္ေပါင္း 1.77 ၊ ဘရိုမိုင္းဓါတ္ေပါင္း တန္ခ်ိန္ 206,000 ၊ ေကာ့စတစ္ဆိုဒါ 44.900 တန္ခ်ိန္၊ မက္ဂနီစီယမ္ႏွင့္ ဆိုဒီယံ ကလိုရိုက္ 25.000တန္ အစၥေရး  တဦးတည္းထုတ္ယူခဲ့ပါတယ္။ Dead Sea Magician Ltd ရဲ႕ အေထာက္အပံ့ႏွင့္ပါ။ ေဂ်ာ္ဒန္ဘက္မွာလည္းထုတ္ယူတာမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ပင္ကိုယ္အားျဖင့္ဓါတ္သတၱဳမ်ားႏွင့္ ႀကြယ္၀ေနတဲ့ ပင္လယ္ေသဆားကို ကမၻာတစ္၀ွမ္းက စိတ္၀င္စားေနၾကသူေတြ ဒုႏွင့္ေဒးပါ။ ကုိယ္ခႏၶာသန္႕ရွင္းစင္ၾကယ္ေစဖို႕အသားအရည္ လွပေခ်ာေမြ႕ေစဖို႕ စိုေျပ၀င္းအိေနေအာင္ ထိန္းသိမ္းထားဖို႕ ဓါတုေဗဒနည္းနွင့္ အသားလွဆီ အမ်ိဳးမ်ိဳး ထုတ္လုပ္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

Florist

Source: Wikipedia

Living Fashion Magazine, November, 2012

အေမဇံုျမစ္သို႔

 ျမစ္၀

ျဖတ္သန္းရာ ႏိုင္ငံမ်ား - ဘရာဇီးလ္ ကိုလံဘီယာ ပီရူး ေတာင္အေမရိက

ျမစ္လက္တက္မ်ား။
ညာဘက္တြင္  (Ucayali , Purus Madeira, Xingu, Tocantins, Leticia,Manaus  အဓိက ျမစ္လက္တက္မ်ားရွိသည္။
အရွည္……….6,400 km (4,000 မိုင္ )
ျမစ္၀ွမ္းအက်ယ္ .7,050,000 k 2 (2,720,000 sq mi)
ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ အျမင့္ 5,170m(16,962 ft)
အင္းဒီးစ္ ေတာင္တန္းမ်ားမွ ျမစ္ဖ်ားခံ စတင္ခဲ့ဲျပီး အတၱလန္တစ္သမုဒၵရာအတြင္းသို႔ စီး၀င္သည္။

အေမဇံုျမစ္၏ ထင္ရွားသိသာေသာ ျမစ္လက္တက္မ်ား

အေမဇံုျမစ္၀ွမ္းေဒသ

အေမဇံု (Amzone)အမည္မွာ အဂၤလိပ္အေခၚအေ၀ၚသာျဖစ္သည္။ စပိန္ဘာသာျဖင့္ ေသာ္၄င္း ေပၚတူဂီဘာသာျဖင့္ေသာ္၄င္း သီးျခားအေခၚအေ၀ၚမ်ားရွိသည္။

ကမၻာေပၚရွိ အရွည္ဆုံးျမစ္ႀကီးခုႏွစ္စင္းတြင္ ေတာင္အေမရိကတိုက္မွ  အေမဇံုျမစ္သည္ ဒုတိယအရွည္ဆံုးျဖစ္ၿပီး ျမစ္ေရစီးဆင္းရာတြင္ အႀကီးဆုံးျမစ္ ခုႏွစ္စင္းထက္ပ်မ္းမွ်ေရစီးဆင္းမွဳႏွဳံး ပိုမိုသြက္လက္မ်ားျပားသည္။

ေရေပၚရြာကေလး

၁၅၀၀တြင္ဗင္းဆင့္ ပင္ဇြန္ ဆိုသူ ဥေရာပတိုက္သားတဦး ရြက္လႊင့္ ေရာက္ရွိလာသည္။၁၅၆၀တြင္ အျခားေပၚတူဂီလူမ်ိဳး လုဒ္ ဆိုသူေရာက္ရွိလာၿပီး  ၁၆၃ရတြင္ေပၚတူဂီလူမ်ိဳး စူးစမ္းရွာေဖြသူ ပီထရို ထရိုင္စီရာ ဆိုသူ အေမဇံုျမစ္၀တြင္ အေခ်ခ်ေနထိုင္ခဲ့သည္။

ျမစ္စတင္ေပၚေပါက္ရာ မူလေဒသ ကို ဤသို႔ အပါခ်ီတာ ေက်ာက္ထရံႀကီး အနီးရွိလက္၀ါးကပ္တိုင္အမွတ္အသားျဖင့္ ညႊန္ျပထားသည္။

အေမဇံုျမစ္၏ဇစ္ျမစ္

အေမဇံုျမစ္သည္ ျမစ္လက္တက္ေပါင္းေထာင့္တရာေက်ာ္ေက်ာ္ ရွိသည့္အနက္ဆယ့္ခြန္ႏွစ္ခုသည္ ကီလိုမီတာ ေထာင့္ငါးရာေက်ာ္ (မိုင္အားျဖင့္ ၉၃၀ မိုင္ ေက်ာ္)ရွည္လ်ားႀကၿပီး ကိုလံဘီယာႏိုင္ငံတြ င္ အဓိကက်ေသာ ျမစ္မႀကီးမ်ား အသြင္တည္ရွိသည္။ အီေကြေဒါႏိုင္ငံႏွင့္ ပီရူးႏိုင္ငံတို႔ရွိျမစ္မ်ားသည္လည္း အေရးပါေသာ ျမစ္လက္တက္မ်ားအျဖစ္  အေမဇံုျမစ္အတြင္း သုိ႔တုိက္ရိုက္စီး၀င္သည္။

 ျမစ္၏ေရႀကီးေနသည့္ အစိတ္အပိုင္းတခုကို နာဆာမွ ရိုက္ကူးထားပံု

 အေမဇံုျမစ္၏ ျမစ္လက္တက္ႏွစ္ခု ေပါင္းဆံုရာ (ရိုင္အိုနီဂရိုးျမစ္ႏွင့္ရိုင္အို ဆိုလီမိုးစ္ျမစ္)

ျမစ္၀အက်ယ္ဘယ္ေလာက္ဆိုတာ ပထ၀ီအေနအထား ထူးျခားေနျခင္းေႀကာင့္ ခုထိ ပညာရွင္မ်ားျငင္းခုံဆဲျဖစ္ပါတယ္။

အေမဇံုျမစ္၀ေတာင္ဘက္ျခမ္းကို ဆဲတဲလ္လိုက္မွၿကည့္လွ်င္  ျမင္ရပံု

အေမဇံုျမစ္၏ မိုးသည္းစိုစြတ္ခ်ိန္

သိပၸံဆရာအခ်ိဳ႔က ႏိုင္းလ္ျမစ္ထက္ ပိုရွည္လ်ားသည္၊  အေမဇံုျမစ္က ကီလိုမီတာ ၆၉၉၂ (၄၃၄၅မိုင္) ရွိၿပီး ႏိုင္းလ္ျမစ္က ကီလိုမီတာ၆၈၅၃(၄၂၅၈မိုင္)သာရွိသည္ဟု ေကာက္ခ်က္ခ်ႀကသည္။၂၀၀၇ခုႏွစ္  ဇြန္လ ၁၆ရက္ BBC သတင္းကလည္း ႏိုင္းလ္ျမစ္ထက္ ပိုရွည္ေႀကာင္း ဆိုခဲ့သည္။

လူကို အႏၱရယ္ေပးႏိုင္ေသာ္လည္း ဖ်ံဘီလူးႀကီးမ်ား၏သားေကာင္ ျဖစ္ရသည့္ ပီရန္ညားငါးမ်ား

ႏို႔တိုက္သတၱ၀ါမ်ား  ရွစ္ေပ ေျခာက္လက္မအရြယ္ရွိ အသက္ႏွင့္အလိုက္ အေရာင္ေျပာင္းလဲတတ္သည့္ လင္းပိုင္ စသည္ (ငယ္စဥ္ဘ၀တြင္ အညိဳေရာင္ အရြယ္ရင့္က်က္လာေသာ္ ပန္းေရာင္ အၿဖဴေရာင္သို႔ ေျပာင္းလဲတတ္သည္)ပင္လယ္ဖ်ံ ႏွင့္ သားစား အပင္စားသတၱ၀ါမ်ား ေပ်ာ္ေမြ႔ေနထိုင္ႀကသည္။   ေ၀လငါး ႏွင့္္ငါးမန္းႀကီးမ်ားမွစ၍ ငါးမ်ိဳးစိတ္ေပါင္း ၅၆၀၀ ေက်ာ္ရွိသည္ဟု သုေတသန ပုဂၢိဳလ္တို႔က ဆိုသည္။                 

မန္ဒူရူကူ အင္ဒီးယဲန္ လူမ်ိဳးမ်ား ပန္းခ်ီကား(၁၅၆၀ တြင္ ဟာက်ဴလီ ဖေလာရင္းက ေရးဆြဲသည္)

စပိန္လူမ်ိဳးစစ္ဘုရင္ လု( ပ္ )အာဂြာရီ က ဒုတိယ မ်ိဳးဆက္အျဖစ္အေမဇံုသို႔ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။

၁၆၃၇ ႏွင့္ ၁၆၄၇အတြင္းစပိန္လူမ်ိဳးမ်ား လူေပါင္း၂၀၀၀ေက်ာ္ ကႏူးေလွ ၃၇စင္းျဖင့္ အင္အားျပည့္ၿဖိဳးစြာ ေရာက္ရွိလာႀကသည္။ ၁၆၄၈-၁၆၅၂တြင္ျပင္သစ္မွ  အန္ေထာ္နီယို ရာပိုဆို တာဗာရီဦးေဆာင္၍ ဆပိုလိုမွအေမဇံုျမစ္၀အထိခရီးမိုင္ေပါင္းမ်ားစြာ စြန္႔စားရွာေဖြ ေလ့လာခဲ့ႀကသည္။ ရိုင္အိုနီဂရိုးအပါအ၀င္ ျမစ္လက္တက္မ်ား၏ အသုံး၀င္ပံု ကို ကီလိုမီတာ တေသာင္းေက်ာ္(မိုင္အားျဖင့္၆၂၁၄မိုင္)အက်ယ္အ၀န္းကို ္ စုံစမ္း စစ္ေဆးႀကည္႔ရွဳႀကသည္။ ဘရာဇီးလ္ အီေကြေဒါလ္ ဘိုလီဗီးယား ၊ကိုလံဘီယာ၊ပီရူး၊ ဗင္နီဇြဲလား စသည္ကိုလိုနီ ႏိုင္ငံမ်ားမွ လာေရာက္ႀကသူမ်ား။မစ္ရွင္ေက်ာင္းမ်ားတည္ေထာင္ႀကသူ သာသနာၿပဳသင္းအုပ္ဘုန္းႀကီးမ်ား၊ ခရစ္ယန္တရားေဟာဆရာမ်ား ကုန္ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ ေဖါက္ကားလိုသူမ်ားျဖင့္ အေမဇံုျမစ္သည္ စည္ကားသိုက္ျမိဳက္လာသည္။ခ်ားလ္ေမရီ ဒီ  လာ ကြန္ဒါမိန္း ၏ သိပၸံဆိုင္ရာ စူးစမ္းေလ့လာသူမ်ား တဖြဲဖြဲ ေရာက္ရွိလာႀကသည္။

 ၁၈၄၈ - ၁၈၅၉ ခုႏွစ္တြင္ ရွာေဖြစြန္႔စားသူ

ဟင္နရီေ၀ၚတာေဘ့သ္ ေရာက္ရွိခဲ့သည္။၁၈၅၀ခုႏွစ္စက္တင္ဘာလ(၆)ရက္တြင္ျပင္သစ္ ဧကရာဇ္ဘုရင္ ပီထရိုတူး(PedroII) က Maua   ၿမိဳ႔စားကို အာဏာအပ္ႏွင္း၍ ေရေႀကာင္းခရီးစုန္ဆင္းေစၿပီးၿပဳရန္ရွိသည္တို႔ကို ကိစၥအ၀၀ေဆာင္ရြက္ေစသည္။၁၈၅၂ခုႏွစ္တြင္လည္း ၿမိဳ႔စားမ်ားကို မီးသေဘၤာငယ္သုံးစင္းျဖင့္လည္း ေစလႊတ္၍ရိုင္အို ဒီဂ်ေနးရိုး အေမဇိုနီးယားမ်ားႏွင့္ မိတ္ဖြဲ႔ခါ သက္ဦးဆံပိုင္ဘုရင္ဘဲြႊကို ခံယူသည္။

နာဆာမွ ရိုက္ကူးခဲ့ေသာ ျမစ္၏ မိုးႀကီးေရလွ်ံ  ပံုရိပ္အစိတ္အပိုင္းတခု

၁၈၅၇တြင္ တန္၂၀၀ ၀န္ေဆာင္မွဳေပးႏိုင္ေသာ မီးသေဘၤာငယ္မ်ားၿဖင့္ ကုန္ပစၥည္းမ်ားတင္ေဆာင္ကာ လစဥ္ကူးသန္းေရာင္၀ယ္မွဳ ဆိုင္ရာ သေဘာတူစာခ်ဳပ္ကိုအတည္ၿပဳ၍  ပါရာႏွင့္ မာႏ်ဴးစ္ျမစ္မ်ားအႀကားမွာ ကူးသန္းသြားလာခဲ့သည္။ ဤကဲ့သို႔ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္မွဳသည္ ျပည္တြင္းေရေႀကာင္းကုန္စည္ျဖန္႔ျဖဴးေရာင္း၀ယ္မွဳအစပ်ိဳး ဖြင့္လွစ္ခဲ့ႏိုင္ျခင္းဟု ဆိုရမည္ျဖစ္သည္။

အေမဇံုျမစ္အတြင္းမွာ ကူးခ်ီ သမ္းခ်ီ ၀န္ေဆာင္မွဳေပးေနတဲ့ ပီရူးက ေရေပၚသြား တကၠစီေလး

အေမဇံုျမစ္အထက္ပိုင္း

 ေၿမြတေကာင္လို ေကာက္ေကာက္ေကြ႔ေကြ႔ စီးဆင္းေနတဲ့ျမစ္က အူယားစရာ…

လက္တင္ အေမရိကဲန္ႏွင့္ သို႔မဟုတ္ အေမရိကဲန္အင္ဒီးရဲန္ႏွင့္စပိန္္မ်ဳိုးႏြယ္တို႔မွ ဆင္းသက္ေသာ ေဒသခံဌာနီတိုင္းရင္းသား လူမ်ိဳးစု မ်ား အေမဇံု တ၀ိုက္ ပ်ံ႔လြင့္ေနထိုင္ႀကသည္။(၄င္း၏ဦးေခါင္းပံု)

ထိုမွ ယေန႔တိုင္ အေမဇံုျမစ္သည္ လူတို႔ အမ်ားဆံုးစိတ္၀င္စားမွုဳ ျဖစ္လာေနဆဲ ေဒသတခုျဖစ္သည္။

ပင္လယ္နက္ကို ရွာေဖြျခင္း

ပင္လယ္နက္ရဲ့ ေန၀င္ခ်ိန္ကေလး

အေရာင္ေတြႏွင့္ ခြဲျခားသတ္မွတ္တဲ့ ပင္လယ္ေတြထဲမွာ ပင္လယ္နက္လည္း တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္ပါတယ္။ Black Sea ဆိုတဲ့အမည္ဟာ အဂၤလိပ္ေတြရဲ့ အေခၚအေ၀ၚပါ။ ပင္လယ္နက္ကို ဂရိ၊ ဘယ္လ္ဂီ်ယန္၊ ေဂ်ာ္ဂ်ီယန္၊ ရိုေမနီယန္၊ ရုရွား၊ တူရကီ၊ ယူကရိန္း စသည္တို႔ကလည္း မိမိတို႔ ဘာသာစကားအရ တစ္မ်ိဳးစီ ေခၚေ၀ၚၾကပါတယ္။


ပင္လယ္နက္ကို အေစာပိုင္းကာလေတြမွာ ေႏြးေထြးပ်ဴငွာမွဳကင္းမဲ့သူ ( Inhospitable)ရယ္လို႕ ေခၚခဲ့ၾကတာပါ။ ဂရိတို႔ ကိုလိုနီ မျပဳမီ ေခတ္မွာ ေရေၾကာင္းသြားလာမွဳ ခက္ခဲလြန္းတာမို႕ တေၾကာင္း၊ ဒီေဒသမွာ မွီတင္းေနထိုင္ၾကသူ လူမ်ိဳးစုေတြကလည္း ရက္စက္ ရိုင္းပ် လြန္းတာေၾကာင့္၄င္း ဂရိ-ေရာမေတြက အလင္းကင္းမဲ့သူ (unlit) ေခၚရာမွ Black Sea ရယ္လို ့ ျဖစ္သြားတာပါ။

ရွည္ေမ်ာတဲ့ ဘူလ္ေဂးရီးယားကမ္းေျခေဒသမွာဆိုရင္ အနယ္အႏွစ္ေတြ သဲ ႏံုး ရႊံ႕စတာေတြေရစီးႏွင့္ေမ်ာပါၿပီး ႀကာလာတဲ့အခါ ေရျပင္မွာ ထိုးထြက္လာတဲ့ ကုန္းတန္းေလးေတြ ေသာင္ခုံေလးေတြ ဖြဲ႕စည္းမိ္ရက္သားျဖစ္တတ္တယ္။ တဲ့။

ဘူမိေဗဒဆိုင္ရာ အရင္းအျမစ္ကို ေျခရာခံ ျပန္ၾကည့္ရင္ အဆင့္ဆင့္ေျပာင္းလဲ ျဖစ္ေပၚတတ္တဲ့ သဘာ၀ ျဖစ္စဥ္မ်ားအရ မူလက အဲဒီျမစ္၀ွမ္းတ၀ိုက္မွာ တက္တိုးနစ္ (Tectonic) ပလိတ္ျပားမ်ားရဲ႕ ဖိႏွိပ္ တြန္းထိုးမွဳေၾကာင့္ ေျမသားအက္ကြဲျခင္း ေျမကြ်ံျခင္း ေျမသားဟိုသည္ျပန္႔ထြက္ျခင္းမ်ား ျဖစ္ေပၚခဲ့ၿပီး ႏွစ္ျခမ္းခြဲ ေကြ႕၀ိုက္ျဖာထြက္စီးဆင္းတာမ်ိဳးရွိႏိုင္တယ္လို႕ ဘူမိေဗဒပညာရွင္တစုက သုံးသပ္ႀကတယ္။ ပလိပ္ျပားမ်ား အခ်င္းခ်င္း၀င္ေဆာင့္ရာမွာလည္း ေကာ့ေကးဆပ္စ္၊ ပြန္တိုက္ထ္၊ ကရိုင္းမီးယား၊ ေဘာ္လ္ကန္ စတဲ့ ေတာင္တန္းမ်ားကိုလည္း ျဖစ္ေပၚေစခဲ့တာပါ။ ဆက္လက္ၿပီး Eurasian ႏွင့္ Africian platesမ်ားအၾကား၀င္ေဆာင့္အၿပီး အေနာက္ဘက္ေဒသဆီ လြတ္ထြက္သြားရာမွေျမာက္ အနာတိုလီယဲန္ေျမလႊာ ျပတ္ေရြ႕ေၾကာ (North Anatolian Fault) ႏွင့္ အေရွ႕ အနာတိုလီယဲန္ေျမလႊာ ျပတ္ေရြ႕ေၾကာ တေလွ်ာက္ ပိတ္ဆို႔လွ်က္ တက္တိုးနစ္ ပလိတ္ ေရစီးေၾကာင္းအတိုင္း တည္ရွိေနတယ္။ ဒါဟာ ပင္လယ္နက္ေဒသမွာ လည္း ေျမသားကြ်ံက်ျခင္းကို ျဖစ္ေပၚေစၿပီး အနတိုလီေဒသကိုပါ ထူးျခားတဲ့ ေတာင္လွဳပ္ရွာမွဳမ်ိဳး ျဖစ္ေပၚေစတယ္။

ကာလၾကာျမင့္တဲ့အခါ ဘူမိေဗဒတည္ေဆာက္မွဳ သေဘာတရားအရ ကမၻာ့သမုဒၵရာႀကီးမ်ား အစဥ္အလာက ခြဲထြက္ၿပီးေတာ့အေႀကာင္းအားေလ်ာ္စြာ ပင္လယ္နက္ဟာ သီးျခား တည္ရွိေနျခင္းျဖစ္တယ္။ ယေန႔ ျမင္ေတြ႕ႏိုင္တဲ့ ျမစ္၀ွမ္းအေနအထားကေတာ့ ကရိုင္းမီးယဲန္ေဒသကြ်န္းဆြယ္မွ ေတာင္ဘက္ တိုးၿပီး The Danube discharge into the Black Sea ဒူးနာ့ဘ္ျမစ္စီး၀င္တဲ့ ပင္လယ္နက္(ဒူးနာ့ျမစ္ရဲ႕ ေရထြက္ေပါက္ဟာ ပင္လယ္နက္ျဖစ္တယ္။ပင္လယ္နက္ဟာ ကမၻာ့အႀကီးဆုံး Meromictic အမ်ိဳးအစားျမစ္၀ရွိတဲ့ ပင္လယ္ပါ။ ေရနက္ပိုင္းေရဟာ ေလထုထဲက ေအာက္ဆီဂ်င္ကို လက္ခံရယူသိမ္းဆည္းတဲ့ အေပၚယံအလႊာအထပ္ေတြႏွင့္ ေရာေႏွာျခင္းမရွိဘူး။ အေျဖကေတာ့ ပိုနက္တဲ့ ပင္လယ္ေရထုထည္ပမာဏ ၉၀%ေက်ာ္ေက်ာ္က အင္ႏိုးစစ္ေရ (anoxic water) ျဖစ္ေနျခင္းပါဘဲ။ ျမစ္၀ွမ္းတည္ရွိမွဳ ပထ၀ီအေနအထားအရ ျမစ္ေရ စီး၀င္မွဳ က ျမစ္ေၾကာင္းထိန္းသိမ္းရာမွာ အဓိက က်တယ္။ ျဖည့္ဆီး၀င္ေရာက္လာတဲ့ ေရက အားေကာင္းတဲ့အလႊာအထပ္ထပ္ ကို ျဖစ္ေစၿပီး တိက်တဲ့ ေရပမာဏကို ညီမွ်ေစတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ အေပၚယံေရလႊာမ်ားက ေအးျမၿပီး အခိုးအေငြ႕မ်ားစုပံုထူထပ္ျခင္းႏွင့္ ဆားပါ၀င္ျခင္းကို ေလ်ာ့နည္းေစတယ္။ ျမစ္ေၾကာင္းျဖစ္ထြန္းမွဳကို တိုးခ်ဲ့တဲ့ သေဘာပါဘဲ။ စင္စစ္ ေရနက္ထဲက မူလေရေႏြးမ်ားဟာ မက္ဒီတာေရးနီးယဲန္က (ေျမထဲပင္လယ္)ဆားေပ်ာ္၀င္ေရမ်ားပါဘဲ။ ဒီလို ေျမထဲပင္လယ္ထဲက စုပုံစီး၀င္လာတဲ့ ေရဟာ လတ္ဆတ္တဲ့ ပင္လယ္နက္ထဲက စီးထြက္သြားတဲ့ ေရႏွင့္ညီမွ်ပါတယ္။ ေနာက္ၿပီး သူက မာမရာ(Marmara sea ) ပင္လယ္ထဲကို ဆက္လက္စီး၀င္သြားခဲ့တယ္။ သူ႕အလႊာႏွင့္သူ ဆားပါ၀င္လည္း အညီအမၽွပါ။

နာဆာက ေပးပို႕ထားတဲ့ ပုံေတြအရ ပင္လယ္နက္မွာ ႏွစ္စဥ္ ေရႀကီးေလ့ရွိေႀကာင္း သိရတယ္။ ေရွးေခတ္ေရေႀကာင္းခရီးသြားလာသူမ်ားဟာ ေလွ သေဘၤာမ်ား ပ်က္စီးဆံုးရွးမွဳ ႏွစ္စဥ္ႀကံဳေတြ႕ေနရတာပါ။

စစ္ေအးတိုက္ပြဲအၿပီးမွာ ကမၻာတ၀ွမ္းက ခရီးသြားဧည့္သည္မ်ား ေထာင္ေသာင္းခ်ီလာေရာက္ႀကတယ္။ အားလပ္ရက္ေတြမွာ အပန္းေျဖစခန္းမ်ားႏွင့္ ေရပူစမ္းေတြ ရွိရာ သြားေရာက္ႏိုင္လို႔ပါ။ လူသိမ်ားထင္ရွားတဲ ့ အပန္းေျဖစခန္းေတြကေတာ့… 2 Mai (ရိုေမးနီးယား), Agigea (ရိုေမးနီးယား),. Ahtopol (ဘူေဂးရီးယား), Anaklia(ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ ) တို႔ပါဘဲ။

၁၉၃၆ ခုႏွစ္ Montreux သေဘာတူညီခ်က္အရ ႏိုင္ငံ့ေခါင္းေဆာင္မ်ားက ေျမထဲပင္လယ္ႏွင့္ ပင္လယ္နက္အႀကား သေဘၤာမ်ားသြားလာခုတ္ေမာင္းမွဳကို ခြင့္ျပဳခဲ့တယ္။ ပင္လယ္အတြင္း ေၾကာင္းထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ဖို႕ကိုလည္း ဘလက္ဆီးယူကရိန္းေရတပ္အုပ္စုက တာ၀န္ယူေပးဖို႔ ရုရွားကပဲ သေဘာတူညီခဲ့တယ္။ ပင္လယ္နက္ဟာ Dardanelles ေရလက္ႀကားႏွင့္ Bosphorus ေရလက္ႀကားတို႕ကို မွီၿပီး သမုဒၵရာႏွင့္ ေပါင္းကူးခ်ိတ္ဆက္ပါတယ္။ Dardanelles ေရလက္ႀကားဟာ 55m ( 180.45ft )နက္ၿပီးေတာ့ Bosphorus ေရလက္ႀကားကေတာ့ 36m (118.11ft) သာ ရွိတဲ့အတြက္ ေရတိမ္ပါတယ္။


ေဒသဆိုင္ရာ အဖြဲ႕အစည္းမ်ား
1992ခုႏွစ္က အဓိက ပင္လယ္နက္ေဒသ ႏိုင္ငံမ်ားျဖစ္တဲ့ ဘူလ္ေဂးရီးယား၊ ရိုေမနီးယား၊ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာ၊ရပ္ရွင္းဖယ္ဒေရးရွင္း။ ယူကရိန္း၊တူရကီ တို႕ဟာ ပင္လယ္နက္ ညစ္ညမ္းမွဳကို တားဆီး ကာကြယ္ဖို႕ ျမစ္ေၾကာင္း ေစာင့္ေရွာက္ထိန္းသိမ္းဖို႕ေကာ္မရွင္တရပ္ဖြဲ႕စည္းၿပီး (The Commission on the Protecti0n of the Black Sea Against Pollution) သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ခ်ဳပ္ဆို လက္မွတ္ေရးထိုးအတည္ျပဳခဲ့ၾကတယ္။ မဟာဗ်ဴဟာ စီမကိန္းတခုကို ခ်မွတ္ေဖၚေဆာင္ခဲ့ၾကတာပါ။ အလယ္ေခတ္က ပင္လယ္နက္ ေရွးေခတ္ ပင္လယ္နက္ ေရတပ္အုပ္စု တခုကရီးမီးယဲန္ စစ္ပြဲ မတိုင္မီေရွးအခါက ပင္လယ္နက္တခြင္ ဟစ္တိုက္စ္၊ ဂရိစ္၊ ပါရွဲန္၊ ရိုမဲန္၊ ေဂါ့သ္၊ ဟန္စ္၊ ဆလပ္ဗ္စ္၊ ခရူဆိတ္တာ၊ လစ္သူးနီးယဲန္၊ ေဂ်ာ္ဂ်ီယဲန္၊ ပိုးလ္၊ တာတာ ၊ေအာ့တိုမဲန္ စတဲ့ လူမ်ိဳးစုမ်ား ကုန္ေရာင္းကုန္၀ယ္ရြက္လႊင့္သြားလာခဲ့ၾကဖူးတဲ့ ကမၺည္းေက်ာက္စာမ်ားရွိေၾကာင္း သုေတသနပညာရွင္တို႔က ဆိုပါတယ္။ ပင္လယ္နက္ဟာ အေရွ႕ အေနာက္ ေတာင္ေျမာက္ အရပ္ေဒသအားလုးကို ရြက္လႊင့္ထြက္ခြာႏိုင္တဲ့ ခရီးလမ္းဆုံတခုလည္းျဖစ္တယ္။ ေရွးအခါက တည္းက ေဘာ္လ္ကန္မွ အေနာက္ဘက္ Eurasia မွ ေတာင္ဘက္၊ ေကာ့ေကးဆပ္ႏွင့္အလယ္အာရွမွ အေရွ႕ဘက္.အာရွမိုင္းနား ႏွင့္မက္ဆိုပိုေတးမီးယားမွ ေတာင္ဘက္၊ ဂရိမွ အေနာက္ေတာင္ဘက္ စတဲ့ အရပ္ေဒသတို႕ကို ရြက္လႊင့္ သြားလာခဲ့ႀကတယ္။

ဘလက္ခ္ဆီးေရလမ္းေၾကာင္းဟာ ေရွးကပင္ အလြန္အသံုးမ်ားတဲ့လမ္းဆုံ တခုျဖစ္ခဲ့တာပါ။ ပထမကမၻာစစ္မွာေရာ ဒုတိယကမၻာစစ္မွာပါ အလြန္အေရးပါတဲ့ ေရေၾကာင္းလမ္း တခုျဖစ္ပါတယ္။ ေရွးေခတ္ဆိပ္ကမ္းၿမိဳ႕ႀကီးေတြဟာ ပင္လယ္နက္ကမ္းရိုးတန္းေတြမွာ အမ်ားဆံုးတည္ရွိေနတာပါ။ စစ္ေအးတိုက္ပြဲ ၿပီးဆုံးခ်ိန္ကာလမွာ နီင္ငံရပ္ျခားခရီးသြားဧည့္သည္မ်ား တဖြဲဖြဲလာေရာက္ခဲ့ၾကတယ္္။ ရိုေမးနီးယားက 2 Mai ႏွင့္ Agigea အပန္းေျဖ စခန္းႏွစ္ခုဟာ နာမည္အႀကီးဆံုးပါ။ ဘူလ္ေဂးရီးယား၊ တူရကီ ႏွင့္ ေဂ်ာ္ဂ်ီယာတို႔က အပန္းေျဖစခန္းမ်ားဟာလည္း အလားတူ နာမည္ႀကီးေတြပါဘဲ။

Source : wikipedia

Living Fashion Magazine, October, 2012

Florist

မစၥစၥပီျမစ္ကို ေတြ႕ရွိျခင္း

သူမနာမည္ရင္းက မီစီဇီဘီ (MIsi-ziibi)ပါ။ အဓိပၸါယ္က ၿကီးျမတ္ေသာျမစ္ (Great River) သို႕မဟုတ္ ျမစ္ၿကီး မစၥစ္စစ္ပ္ပီ(Big River) ပါတဲ့။ ဌာေနတိုင္းရင္းသားမ်ားရဲ့ အသံုးအႏွဳံးပါ။ ကာလေရြ႕ေလ်ာလာေတာ့ မစၥစၥပီ လို႕ တြင္လာခဲ့တယ္။  ကမၻာ့ ရွိရွိသမွ် ျမစ္ႀကီးေတြထဲမွာ   စတုတၳေျမာက္ အရွည္ဆုံးျဖစ္ၿပီး ဆယ္ခုေျမာက္ အၿကီးဆုံးျဖစ္သတဲ့။သူမဟာ ၂, ၃၂၀ မိုင္ (ကီလိုမီတာ၃,၇၃၄)ရွည္လ်ားၿပီးေတာ့ ေျမာက္အေမရိကရဲ့ အရွည္ဆံုးျမစ္လဲ ျဖစ္တယ္။ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာဘဲ လုံးလံုးလ်ားလ်ား စီးဆင္းၿပီးေတာ့ ျပည္နယ္ေပါင္း၃၁ျပည္နယ္ကို ျဖတ္သန္းသြားတယ္။သူမဟာ မင္နီဆိုတာျပည္နယ္ အေနာက္ဘက္အရပ္မွ စတင္ထြက္ခြာလာၿပီး ေကြ႕ေကြ႕ေကာက္ေကာက္ႏွင့္ု ၂,၅၃၀ မိုင္(ကီလိုမီတာ ၄,၀၇၀)ခရီး အကြာအေ၀းေရာက္ ေအာင္ စီးဆင္းသြားရာမွာ  မက္ဆီကိုပင္လယ္ေကြ႕က မစၥ္စစ္ပ္ပီ ျမစ္၀ွမ္းအထိပါဘဲ။ သူမဟာ ျမစ္လက္တက္ေပါင္းမ်ားစြာျခံရံၿပီးေတာ့ သိုက္သိုက္၀န္း၀န္းရွိစြာ “ေရာ့ကီးေတာင္တန္း”ႏွင့္ “အပ္ပ္ပါလာခ်ိန္န္” ေတာင္တန္းႏွစ္သြယ္အၾကားကေန တျျဖည္းျဖည္းခ်င္းစီးဆင္းသြားပါတယ္ တဲ့။

ႏိုင္းလ္ျမစ္ႏွင့္ ဧရာ၀တီ ဘ၀တူေတြပါဘဲ (ေမေမ့ရဲ႕စာ)

ႏိုင္းလ္ျမစ္
ႏိုင္ငံ= ေျမာက္အာဖရိက
အရွည္=  ၆၆၉၂ ကီလိုမီတာ (၄၁၆၀မိုင္)

ဧရာ၀တီျမစ္
ႏိုင္ငံ…ျမန္မာႏိုင္ငံ
အရွည္=၂၁၇၀ ကီလိုမီတာ (၁၃၄၈မိုင္)

ႏိုင္းလ္ျမစ္သည္ အရွည္္ကီလိုမီတာ 6,692 ( 4,160မိုင္) ရွည္လ်ားၿပီး   အာဖရိကတြင္မက ကမၻာ့ အရွည္ဆံုးျမစ္ႀတီးတစင္းျဖစ္သည္။အီဂ်စ္၊ ႏ်ဴးဘီးယား၊အီသီယိုပီးယား၊တန္ဇန္နီးယား၊ဆူဒန္၊ ရ၀မ္ဒါ၊ ယူဂမ္ဒါ ဇိုင္ယာ  စသည္ အာဖရိကႏိုင္ငံေပါင္း၁၀ ႏိုင္ငံ ကို အက်ိဳးျပဳသည္။ ျမစ္ေအာက္ပိုင္း အဖိုးတန္ ျမစ္၀ကြ်န္းေပၚေဒသကို ပိုင္ဆိုင္သည့္ အီဂ်စ္က  အက်ိဳးအျမတ္တြင္ ပိုမို အသာစီးရခဲ့သည္။

သို႔ေသာ္ ...
အီသီယိုပီးယားေရတံခြန္္မွ စခဲ့ေသာ Blue Nile သည္ ဆူဒန္မွ စတင္စီးဆင္းေသာ White Nile ႏွင့္ ခါတြန္ (Khartoum) တြင္ေပါင္းဆုံၿပီး Nile ျမစ္ႀကီးအသြင္ ျဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္၍ ေျမထဲပင္လယ္သို ့ စီး၀င္သည္။ ေမခ မလိချမစ္ႏွစ္သြယ္ ေပါင္းဆုံရာမွ ဧရာ၀တီ ျဖစ္တည္လာသကဲ့သို႔ White Nile ႏွင့္ Blue Nile တို ့ ေပါင္းဆုံရာမွ ႏိုင္းလ္ျမစ္ ဟူ၍ျဖစ္တည္ေပၚထြန္းလာခဲ့သည္ဟု ဆိုရမည္ျဖစ္ပါသည္။