ပုလဲနားကပ္တစ္ရံေၾကာင့္လင္းလက္ေတာက္ပလာခဲ့သူ စာေရးဆရာမ ထေရစီရွဲဗါလီရဲ

သမိုင္းေၾကာင္းေနာက္ခံံ၀တၳဳေတြေရးသားရာမွာနာမည္ေက်ာ္ၾကားေနေသာ၊ အေရာင္းရဆံုးစာရင္း၀င္ စာေရးဆရာမ ထေရစီရွဲဗါလီရဲ ဟာ အေမရိကန္ႏိုင္ငံ၊ ျမိဳ႔ေတာ္ ၀ါရွင္တန္ဒီစီမွာ ၁၉၆၂ ခုႏွစ္ကေမြးဖြားခဲ့သည္၊ ယခုလက္ရွိ လန္ဒန္ျမိဳ႔ၾကီးမွာ ခင္ပြန္းနဲ႔ သားငယ္နဲ႔အတူေနထိုင္လွ်က္ရွိသည္။ ၀ါရွင္တန္ဒီစီမွာပဲ ၾကီးျပင္းခဲ့ၿပီး ေမရီလန္းျပည္နယ္က ဘဲသက္စ္ဒါ-ရွဲဗီးေခ်႕စ္ အထက္တန္းေက်ာင္းမွာ တက္ေရာက္ေအာင္ျမင္ခဲ့သည္။ အိုဟိုင္းဟိုးျပည္နယ္ ေအာ္ဘာလင္တကၠသိုလ္မွာ အဂၤလိပ္ဘာသာ အဓိကဘြဲ႔ရရွိခဲ့ပါသည္၊

http://blog.oregonlive.com/books/2008/02/large_tracy.JPG

ဘြဲ႔ရၿပီးတဲ့ေနာက္ ၁၉၈၄ခုႏွစ္မွာ အဂၤလန္ကိုေျပာင္းေရႊ႔ျဖစ္ခဲ့သည္။ အဂၤလန္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ က်မ္းကိုးစာအယ္ဒီတာအျဖစ္အလုပ္လုပ္ခဲ့သည္။ ၁၉၉၃မွာ အလုပ္ကထြက္ခဲ့ၿပီးသည့္ေနာက္ ေနာ္၀င့္ခ်္ ကနာမည္ၾကီး စာကြန္႔ စာညြန္႔ေရးနည္း ပို႔ခ်သည့္ University of  East Anglia မွာ မဟာဘြဲ႔တစ္ႏွစ္တက္ခဲ့ျပန္သည္။ ရွဲဗါလီရဲ ၏ဆရာေတြက စာေရးဆရာ ဆာဘြဲ႔ရ မဲလ္ကြန္မ္ဘရက္ဘာရီ ႏွင့္ စာေရးဆရာမရို႕စ္ထရီမိန္းတို႔ျဖစ္ၾကသည္။

The Virgin Blue ဆိုသည့္ စာအုပ္ႏွင့္ရွဲဗါလီရဲ ၏ စာေရးဆရာမဘ၀ကိုစတင္ခဲ့ေပမဲ့ The Virgin Blue မွာ စာဖတ္ ပရိတ္သတ္အမ်ားစုက သတိမမူမိခဲ့ၾကပဲ Girl with a Pearl Earring ႏွင့္မွ ေက်ာ္ၾကားသည့္ စာေရးဆရာမ ျဖစ္လာခဲ့သည္။ ပုလဲနားကပ္တစ္ရံႏွင့္မိန္းကေလး ဟာ ဒက္ခ်္ပန္းခ်ီဆရာ ဂ်ဳိဟန္နက္စ္ဗါးမီးရားရ္ ရဲ႔ ဂႏ႖၀င္ေျမာက္ ပန္းခ်ီလက္ရာေတြထဲက နာမည္ေက်ာ္ပန္းခ်ီကားတစ္ခ်ပ္ရဲ႔နာမည္ပါ။ နယ္သာလန္ႏိုင္ငံရဲ႕တတိယအၾကီးဆံုး ျမိဳ႔ေတာ္ ဒန္ဟာခ့္(The Hague)က ေတာ္၀င္ပန္းခ်ီျပခန္း-ေမာ္ရီးစ္မွာ ယခုျပသထားသည္။ တစ္ခါတစ္ရံမွာ ဒီပန္းခ်ီကားကို ေျမာက္ပိုင္းမိုနာလီဇာ၊ ဒတ္ခ်္မိုနာလီဇာ လို႔ ညႊန္းဖြဲ႔ေခၚဆိုၾကသည္။ ကမၻာေက်ာ္ မိုနာလီဇာပန္းခ်ီကားမွာ ပေဟ႒ိေတြ စြက္ေနသလို ဗါမီးရားရ္၏ ပုလဲနားကပ္တစ္ရံႏွင့္ မိန္းကေလးရဲ႔ တစ္၀က္တပ်က္အျပံဳး၊ ရီေ၀ေ၀အၾကည့္၊ စသည့္ထူးျခားမႈေတြအမ်ားၾကီးလို႔ ပန္းခ်ီကားေတြကို စိတ္၀င္စားၾကသည့္ သူေတြက သတ္မွတ္ၾကသည္။ ထိုပန္းခ်ီကားကို အင္မတန္သေဘာက်ႏွစ္သက္ခဲ့သည့္ ထေရစီရွဲဗါလီရဲကလည္း Girl with a Pearl Earring ဆိုတဲ့ နာမည္ရင္းႏွင့္ပဲ သမိုင္းေနာက္ခံ၀တၳဳတစ္ပုဒ္အျဖစ္ ၁၉၉၉ခုႏွစ္က ေရးသားခဲ့သည္။ ထေရစီရွဲဗါလီရဲလည္း ပုလဲနားကပ္ တစ္ရံႏွင့္မိန္းကေလးေၾကာင့္ ပိုၿပီးလူသိမ်ားလာခဲ့ပါသည္။

http://expasy.org/spotlight/images/sptlt112.jpg

ရွဲဗါလီရဲ၀တၳဳေၾကာင့္ ဗါးမီးရားရ္ရဲ႔ ပန္းခ်ီကားအေၾကာင္း စံုစမ္းဖတ္ရႈလာၾကသူေတြ ပိုမ်ားလာသလို၊ ဗါးမီးရားရ္ရဲ႔ ပန္းခ်ီပရိသတ္ေတြကလည္း ရွဲဗါလီရဲ ရဲ႔ ပုလဲနားကပ္ကိုဖတ္ၾကည့္ၾကဖို႔ ကိုလည္းအလြန္အမင္း စိတ္၀င္စားခဲ့ၾကသည္။

“ပန္းခ်ီကားထဲက မိန္းကေလး၏ ရီေ၀ေ၀မ်က္လံုးက်ယ္ၾကီးေတြ၊    

စဥ္းစားရခက္ခက္၊ အျပံဳးတ၀က္စြက္ေနသည့္ ရိုးသားမႈ၊

ပုလဲနားကပ္တစ္ရံ၊

အေစခံမေလးဟန္ ရိုးရွင္းလွသည့္၀တ္စားဆင္ယင္မႈ၊

ခပ္စိုက္စိုက္ၾကည့္ေနသည့္ အဲသည္မိန္းကေလး၊ သူ...ဘာေတြကိုမ်ား ေတြးေတာေနခဲ့သလဲ၊

ပုလဲနားကပ္ႏွင့္မိန္းကေလးကဘယ္သူမ်ားလဲ” စတဲ့ ေမးခြန္းေတြအမ်ားၾကီး ဗါးမီးရားရ္၏ပန္းခ်ီကားတစ္၀ိုက္မွာ ပ်႕ံလြင့္ေနၾကသည္။ ဗါးမီးရားရ္၏ ပန္းခ်ီကားကိုၾကည့္ၿပီး ပရိသတ္ေတြထဲက ထြက္လွ်ံေနသည့္ ေမးခြန္းေတြကို ရွဲဗါလီရဲက ေျဖၾကည့္ခဲ့ပါသည္။ ရွဲဗါလီရဲ ၏ပုလဲနားကပ္ဇာတ္ေၾကာင္းယူၿပီး ရိုက္ကူးခဲ့တဲ့ ရုပ္ရွင္လည္း၂၀၀၄ ခုႏွစ္ အကယ္ဒမီသံုးဆုစကာတင္စာရင္း၀င္ခဲ့သည္။

အဂၤလိပ္ကဗ်ာဆရာ၊ ပန္းခ်ီဆရာ ၀ီလွ်ံဘလိတ္ခ္ ႏွင့္ အိမ္နီးခ်င္းျဖစ္ခဲ့ၾကသည့္ ကေလးငယ္ႏွစ္ေယာက္အေၾကာင္း ေရးဖြဲ႔ထားသည့့္ Burning Bright သည္လည္း ၁၇၉၂ အတြင္း ၁၈ရာစု အဂၤလန္ေနာက္ခံသမိုင္း ရုပ္လုံးေဖာ္ခဲ့သည့္ ၀တၳဳအျဖစ္ ထင္ရွားခဲ့သည္၊ ရွဲဗါလီရဲ ရဲ႔ ေနာက္ဆံုးထုတ္၀တၳဳ Remarkable Creatures  ဟာ ၁၉ရာစုအတြင္းက သမိုင္းသုေတသီ၊ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းစုေဆာင္းသူ ေမရီအန္းနင္းရဲ႕ ဘ၀အေတြ႕အၾကံဳေတြကို အေျခခံၿပီး ေရးသားထားပါသည္။ ရွဲဗါလီရဲသည္အေမရိကန္ႏိုင္ငံမွာေမြးဖြားခဲ့သူျဖစ္ေပမဲ့ အဂၤလန္သမိုင္းေၾကာင္းကို စုးစူးစိုက္စိုက္ စိတ္၀င္စားသူျဖစ္တယ္ဆိုတာကို ရွဲဗါလီရဲ႔ရ၀တၳဳေတြကို ေလ့လာဖတ္ရႈၾကည့္ၿပီး သိရွိႏိုင္ၾကသည္။ သမိုင္းေၾကာင္းဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ေတြကို ေရးသားရာတြင္ တကယ့္သမိုင္းျဖစ္ရပ္ေတြထဲက ထူးျခားသည့္လူေတြကို ေနာက္ခံသမိုင္းေၾကာင္း အခ်က္အလက္ေတြႏွင့္အတူ ဆြဲထုတ္ ေရးသားရျခင္းကို သေဘာက်ေလ့ရွိသည္။ ရွဲဗါလီရဲ ေျပာဖူးသည့္ သူရဲ႔ အေၾကာင္းက “ကြ်န္မ ငယ္ငယ္ေလးကတည္းက စာေရးတဲ့သူျဖစ္ခ်င္တယ္၊ စာအုပ္ေတြကို ခ်စ္တယ္၊  သူတို႔နဲ႔ မိတ္ေဆြျဖစ္ခ်င္တယ္လို႔ ခဏခဏ ေျပာျဖစ္တယ္၊ ဒီလိုေျပာျဖစ္ေနခဲ့ေပမဲ့ လက္ေတြ႔မွာေတာ့ စာရြက္ေပၚ စာလံုးေတြခ်မေရးျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။ အထက္တန္းေက်ာင္းသူဘ၀၊ ၂၀ ၀န္းက်င္အသက္အရြယ္မွာ ခပ္ဆန္းဆန္း၀တၳဳေလး တစ္ပုဒ္ ေရးဖူးခဲ့တယ္။ အဲဒီတစ္ခုပဲ၊ ေနာက္ေတာ့ တကယ့္၀တၳဳေလးေတြစၿပီး ေရးၾကည့္ခဲ့တယ္။ ညဘက္ေတြမွာေရးတယ္။ ေက်ာင္းနားရက္ေတြမွာေရးတယ္။ တစ္ခါတစ္ေလေတာ့ ညေနခင္းေတြမွာ ၂ ရက္ ၃ ရက္ေလာက္ေရးလိုက္ရင္ၿပီးသြားတတ္ေပမဲ့ တစ္ခ်ဳိ႕၀တၳဳတိုေလးေတြကေတာ့ လက္စသတ္ဖို႔ ၁ႏွစ္ေလာက္အခ်ိန္ယူလိုက္ရတာလဲ ရွိတယ္။ ကြ်န္မရဲ႔ စာေရးဆရာမ ဘ၀အစမွာ ေန႔တိုင္းစာေတြေရးတယ္။ အဲဒါကိုလဲ ကြ်န္မသိပ္ၾကိဳက္တယ္ဆိုတာကို ကြ်န္မကိုယ္တိုင္သိခဲ့ရတယ္။ စာတိုစာရွည္ေလး ေတြေရးေနခဲ့ၿပီးတဲ့ေနာက္ ၀တၳဳတစ္ပုဒ္အျဖစ္ ျဖည့္စြက္ေရးသင့္ၿပီလို႔ ဆံုးျဖတ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီႏွစ္မွာပဲ The Virgin Blue ကို စၿပီးေရးခဲ့တယ္။ အယ္ဒီတာအလုပ္ကလဲ စာကို ဘယ္လုိလွည့္စားၿပီး ေရးတတ္ရမလဲ ဆိုတာအမ်ားၾကီးသိခဲ့ရပါတယ္” လို႔ ရွဲဗါလီရဲက  သူမ၏ စာေရးျခင္းအလုပ္အေတြ႕အၾကံဳကို ရိုးရိုးရွင္းရွင္းပဲ ေျပာျပခဲ့ပါသည္။

ရွဲဗါလီရဲေရးခဲ့သည္၀တၳဳတိုမ်ား

The Virgin Blue (1997)

Girl with a pearl earing (1999)

Falling Angels (2001)

The Lady and the Unicorn (2003)

Burning Bright (2007)

Remarkable Creatures (2009)

Non fiction

Twentieth-Century Children's Writers (1989)

Contemporary Poets (1990)

Contemporary World Writers (1993)

Encyclopedia of the Essay (1998)

Concise Encyclopedia of the Essay (2003)

(အေရာင္းရဆံုးစာရင္း၀င္ စာေရးဆရာမရွဲဗါလီရဲ ရဲ႔ ၀တၳဳတစ္ပုဒ္ဆီမွာ စ်ာန္၀င္စားပံု၊ ၾကိဳးပမ္းအားထုတ္ပုံေတြဟာ စိတ္၀င္စားဖို႔ေကာင္းလွတယ္၊ စာေရးျခင္းကိုစိတ္၀င္စားသူမ်ား၊ စာေရးဆရာျဖစ္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနၾကသူမ်ားအတြက္ တစ္စံုတစ္ရာ အသံုး၀င္ႏိုင္မယ္လို႔ ယူဆမိတဲ့အတြက္ ေဖာ္ျပေပးလိုက္ရပါတယ္။)

The Virgin Blue ကိုပံုေဖာ္ျခင္း

၁၉၉၃ခုႏွစ္ ေႏြရာသီေန႔တစ္ေန႔မွာ ကြ်န္မတည္းျဖတ္ရတဲ့ က်န္းကိုးစာအုပ္တစ္အုပ္အတြက္ လိုအပ္တဲ့အခ်က္အလက္ေတြ စာၾကည့္တိုက္မွာ ရွာေဖြေနရင္း အေတြးထဲကို ကြ်န္မညီမအေၾကာင္း၀င္လာတယ္။ သူက ျပင္သစ္ႏိုင္ငံကို သြားဖို႔ျပင္ဆင္ေနတဲ့ အခ်ိန္ေပါ့၊ ရွဲဗါလီရဲ မိသားစုကို ကို ဆြဇ္စလန္မွာ ျပန္လည္ေပါင္းစည္းၾကဖို႔ဆိုတဲ့ ညီမရဲ႔ အေတြးေတြက ကြ်န္မရဲ႔အသိထဲကို အခါမလပ္တိုး၀င္လာေနတယ္။ ကြ်န္မတို႔ရဲ႕ အေဖက အေမရိကန္ပါ။ ဆြဇ္စလန္မွာေမြးဖြားခဲ့တယ္။ ၁၉၂၄မွာ ကြ်န္မရဲ႔အေဖနဲ႔ သူ႔မိသားစုေတြ အေမရိကကိုေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ၾကတယ္။ ဆြဇ္စလန္ႏိုင္ငံက ျပင္သစ္စကားေျပာေဒသျဖစ္တဲ့ မဲ့တီးရားျမိဳ႕ငယ္ေလးမွာ ကြ်န္မအေဖ၊ အဖိုးအဖြား ရွဲဗါလီရဲမိသားစုေတြေနထိုင္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ၁၅၇၂ခုႏွစ္အတြင္း ျပင္သစ္မွာ ပရိုတက္စတင့္ဘာသာ၀င္ေတြ အစုလိုက္အျပံဳလိုက္အသတ္ခံရၿပီး တိုင္းျပည္တျပည္လံုး ဘာသာေရးဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မႈ လႈိင္းတံပိုးေတြရဲ႕ရိုက္ခတ္မႈ ျပင္းထန္ လာတာေၾကာင့္ ရွဲဗါလီရဲမိသားစု၀င္ေတြပါ ဆြဇ္စလန္ကိုေရွာင္တိမ္းထြက္ေျပးခဲ့ၾကရတယ္။ ရွဲဗါလီရဲဘိုးဘြားေတြ ေျပာင္းေရႊ႕ေနထိုင္ခဲ့ၾကတဲ့ႏိုင္ငံေတြဟာ ျပင္သစ္၊ ဆြဇ္စလန္၊ အေမရိကန္၊ ျပင္သစ္ ဒီလိုနဲ႔ စက္၀ိုင္းတစ္ပတ္လည္ေတာ့မယ္ ဆိုတဲ့ အေတြးေၾကာင့္ ကြ်န္မ ဒီ The Virgin Blue ကိုေရးျဖစ္ဖို႔ စိတ္ကူးရသြားမိတယ္။ အဲဒီစက္၀ိုင္းတစ္ပတ္လည္ခရီးသြားခဲ့ရတဲ့ မိသားစုေတြအေၾကာင္း စာေရးခ်င္စိတ္ျပင္းထန္သြားခဲ့ပါတယ္။ ေရွာင္တိမ္းထြက္ေျပး ခဲ့ၾကရတဲ့ မိသားစုေတြတိုင္းမွာ သူ႔တို႔ရဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ေတြ၊ ေၾကကြဲဖြယ္ျဖစ္ရပ္ေတြ၊ ေဖ်ာက္ဖ်က္မရတဲ့စြဲလမ္းမႈေတြကို အထုပ္အပိုးေတြနဲ႔အတူသြားေလရာ တနင့္တပိုးသယ္ေဆာင္သြားခဲ့ရမွာပဲ။ ေနရာတစ္ေနရာကေန တစ္ေနရာေျပာင္းေရႊ႕ၾကတိုင္း၊ အထုပ္အပိုးေတြျပင္ဆင္သိမ္းထုတ္ ၾကတဲ့အခါတိုင္း၊ အဲဒီအခ်ိန္ေတြတိုင္း သူတို႔နဲ႔ စိတ္ခံစားမႈေတြလဲတပါတည္းသိမ္းယူခဲ့ရမွာပဲ။ ကြ်န္မ အသံထြက္ေအာ္မိမတတ္ စိတ္လႈပ္ရွားသြားခဲ့ၿပီ။ ကြ်န္မေရးခ်င္တဲ့၀တၳဳတစ္ပုဒ္အတြက္ လံုေလာက္တဲ့ အေၾကာင္းရင္းတစ္ခု ရသြားခဲ့ပါတယ္။ ဒီလိုနဲ႔ The Virgin Blue ကို စၿပီးေရးခဲ့တယ္။

Girl with a Pearl Earring ကိုပံုေဖာ္ျခင္း

ဒီ၀တၳဳအတြက္ စိတ္ကူးကိုေတာ့လြယ္လြယ္ကူကူပဲရခဲ့တယ္လို႔ေျပာႏိုင္ပါတယ္။ မနက္ခင္းတစ္ခုမွာ အိပ္ရာထဲပ်င္းပ်င္းနဲ႔ လွဲေနရင္း စိတ္ထဲမွာ ေနာက္ထပ္ေရးရမယ့္၀တၳဳဳတစ္ပုဒ္အတြက္လဲ ပူပင္ေနမိခဲ့တယ္ (စာေရးတဲ့သူေတြဟာ ဒီ့အတြက္အျမဲပူပင္ တတ္ၾကတယ္)၊ ကြ်န္မအိပ္ခန္းကနံရံမွာ ဗါးမီးရားရ္ရဲ႕ပန္းခ်ီကား Girl with a Pearl Earring ခ်ိတ္ထားတယ္။ ကြ်န္မ ၁၉ႏွစ္ေလာက္ကတည္းက ရွိေနခဲ့တာပါ၊ ကြ်န္မအိပ္ရာထဲကေန ပန္းခ်ီကားထဲကမိန္းကေလးရဲ႔ မ်က္ႏွာကို စူးစူးစိုက္စိုက္ ၾကည့္မိတယ္။ ခ်က္ခ်င္းဆိုသလိုပဲ ဗါးမီးရားရ္က ဘာေၾကာင့္ဒီမိန္းကေလးကို ဒီလံုပံုစံမ်ဳိးနဲ႔ဆြဲခဲ့သလဲ ဆိုတဲ့ အေတြးက ေခါင္းထဲ၀င္လာေတာ့တယ္။ အခုေတာ့ ပန္းခ်ီကားမွာ ပံုျပင္ေတြအမ်ားၾကီးျပည့္ႏွက္ေနတာသိခဲ့ၾကရၿပီ၊ သံုးရက္အတြင္း ၀တၳဳတစ္ပုဒ္လံုးကိုဇာတ္လမ္းဆင္ႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ အားမစိုက္လိုက္ရပါပဲနဲ႔ မိန္းကေလးမ်က္ႏွာေပၚက ခပ္ေဆြးေဆြးအရိပ္ေတြ တိုက္ခိုက္ေနပံုအားလံုးကို ကြ်န္မျမင္ႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဗါးမီးရားရ္ ကြ်န္မအတြက္ အလုပ္တစ္ခုလုပ္ေပးခဲ့တာပဲေပါ့၊ ကြ်န္မ ဗါးမီးရားရ္ပန္းခ်ီကားေတြအားလံုးကိုသိပ္ၾကိဳက္ပါတယ္။ ကြ်န္မဘ၀ရဲ႔ရည္မွန္းခ်က္ေတြထဲက တစ္ခုက ဗါးမီးရားရ္ပန္းခ်ီကား ၃၆ကားမူရင္းေတြ ၾကည့္ရႈခြင့္ရဖို႔ပါပဲ၊ ၂၀၀၄ မတ္လမွာYoung Woman Seated at the Virginals ကိုမူရင္းအတိုင္း ၾကည့္ခဲ့ရတယ္။ အဲဒီပန္းခ်ီကားမွာလည္း လွဳိ႔၀ွက္ဆန္းၾကယ္မႈေတြအျပည့္အသိပ္ပဲ၊ ဗါးမီးရားရ္ဟာဖြင့္ဟေျပာျပမထားပဲ ပန္းခ်ီကားေတြထဲက အမ်ဳိးသမီးေတြဆီမွာပံုျပင္ေတြ သိမ္း၀ွက္သရုပ္ေဖာ္ထားတတ္တယ္။ အဲဒီပန္းခ်ီကားေတြထဲက တစ္ခုအေၾကာင္း ကြ်န္မက ေျပာျပခ်င္ခဲ့တယ္။

Falling Angels ကိုပံုေဖာ္ျခင္း

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေတြတုန္းက လန္ဒန္ကြ်န္မအိမ္ခန္းနဲ႔ မေ၀းတဲ့ေနရာက Highgate  သခ်ဳိင္းကိုေရာက္ခဲ့ပါတယ္။ ၁၈၃၀ခုႏွစ္ေလာက္က စၿပီးတည္ရွိခဲ့တဲ့သခ်ဳိင္းျဖစ္ၿပီး ဗိသုကာလက္ရာနဲ႔ အခင္းအက်င္းေတြက အဂၤလန္ဘုရင္မဗစ္တိုးရီးယားေခတ္ အုတ္ဂူလက္ရာ ေတြကို အမွတ္ရစရာပါ။ အလယ္အလတ္တန္းစား မိသားစုေတြအမ်ားဆံုး သၿဂိဳဟ္ျမဳပ္ႏွံၾကတာေပါ့။ ပထမကမၻာစစ္ၾကီးၿပီးေတာ့ ထိမ္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္မႈေတြလဲ ေလ်ာ့ရဲလာၿပီး တခ်ဳိ႔အုတ္ဂူေတြက ေစာင္းရြဲ႔လို႔၊ တခ်ဳိ႔အုတ္ဂူေတြဆို ဦးစိုက္ဂြ်မ္းျပန္က်တဲ့အထိ ပ်က္ဆီးေနၾကၿပီ၊ သစ္ပင္ေတြလဲအမ်ားၾကီးအုပ္ဆိုင္းလို႔ အုတ္ဂူနံရံေတြမွာလဲ နံရံကပ္ပန္းႏြယ္ေတြ ဖံုးကာေနခဲ့ၿပီ၊ ကြ်န္မရဲ႔ ဂိုက္(guide)က တစ္ေနရာကိုညႊန္ျပလိုက္တယ္။ အဲဒါက ကြယ္လြန္သူတစ္ဦးအတြက္ အမွတ္တရထုလုပ္ထားတဲ့ သဲနာရီတစ္ခုပါ၊ သဲနာရီမွာအေတာင္ပံေတြ တပ္ထားတယ္၊ “အခ်ိန္ေတြကပ်ံသန္းေနၾကတယ္၊ အားလံုးဟာ ေခတၱခဏပဲ” ဒီအဓိပၸါယ္ကို ကြ်န္မရလိုက္တယ္။ ကြ်န္မေတြးခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္မရဲ႔၀တၳဳသစ္ကို ဒီသခ်ဳိင္းေနရာက စတင္ဖို႔စိတ္ကူးရခဲ့လိုက္ၿပီ။ သခ်ဳိင္းေတြရဲ႔ဗိသုကာဟာ အဲဒီေခတ္က လူ႔အဖြဲ႔အစည္းေတြရဲ႔စ်ာပနေတြ၊ အခမ္းအနားေတြကို အထင္ရွားဆံုးေလ့လာႏိုင္ခဲ့ပါတယ္။ ကြ်န္မ သခ်ဳိင္းမွာ ေဗာ္လန္တီယာ (volunteer) ၀င္လုပ္ခဲ့တယ္၊ ဗစ္တိုးရီးယားေခတ္သခ်ဳိင္းေတြရဲ႔သမိုင္း၊ စ်ာပနာအခမ္းအနား ထံုးထမ္းစဥ္လာ၊ သခ်ဳိင္းအုတ္ဂူဗိသုကာလက္ရာ၊ အထိမ္းအမွတ္ရုပ္ထုေတြနဲ႔ အယူအဆ ဒါေတြအားလံုး ပိုၿပီးသိႏိုင္ေအာင္ စာအုပ္စာတမ္းေတြရွာၿပီးေလ့လာခဲ့တယ္။ ဗစ္တိုးရီးယားေခတ္အကူးအေျပာင္းကာလအတြင္းက တိက်ၿပီးအေသးစိတ္ဆန္လွတဲ့ စ်ာပနအခမ္းအနားျပင္ဆင္က်င္းပပံုေတြဟာ ကြ်န္မအတြက္ မအ့ံၾသပဲ မေနႏိုင္ေအာင္ ဆြဲေဆာင္လြန္းခဲ့ပါတယ္။ ေခတ္မွီလာတဲ့ ေမာ္ဒန္ကမၻာၾကီးမွာေတာ့ စ်ာပနအခမ္းအနားေတြရဲ႔ ထံုးထမ္းစဥ္လာေတြကိုတန္ဘိုးမထားၾကေတာ့ပဲ ၿပီးစလြယ္က်င္းပ ခဲ့ၾကတာေတြ ရွိလာခဲ့ၿပီ၊ အဲဒီအေျပာင္းအလဲဟာ ျဗိတိန္မွာ သတၱမေျမာက္အက္ဒ၀ပ္ဘုရင္ေခတ္က စတင္ခဲ့တယ္။ ကြ်န္မရဲ႔ Falling Angels ဟာ ၁၉၀၁ခုႏွစ္ ဗစ္တိုးရီးယားဘုရင္မကြယ္လြန္ၿပီးေန႔မွာစတင္ခဲ့ၿပီး ၁၉၁၀ သတၱမေျမာက္အက္ဒ၀ပ္ဘုရင္ရဲ႔ စ်ာပနအခမ္းအနား မတိုင္မီညမွာ အဆံုးသတ္ထားပါတယ္၊ ကြ်န္မက ေသဆံုးျခင္း၊ ၀မ္းနည္းပူေဆြးျခင္းေတြရဲ႔၀န္းက်င္က စ်ာပနအခမ္းအနားထံုးထမ္းစဥ္လာ အကူးအေျပာင္းတစ္ခုကို မီးေမာင္းထိုးျပခ်င္တာပါ၊ သခ်ဳိင္းမွာ ကပ္လ်က္ရွိေနတဲ့ အုတ္ဂူႏွစ္ခုရဲ႔ ဆက္ႏြယ္ေနတဲ့မိသားစုေတြရဲ႔ အသိုက္အ၀န္းကိုယဥ္ျပခဲ့တယ္၊ အုတ္ဂူတစ္ခုက ဗစ္တိုးရီးယားေခတ္ ထုံးထမ္းစဥ္လာေတြကိုင္စြဲထားတယ္ဆိုရင္ ေနာက္တစ္ခုက ေမာ္ဒန္ေခတ္ကိုေရွ႕ရႈေနတယ္ေပါ့၊ အဲဒီမိသားစုႏွစ္စုက သမီးေတြဟာ သူငယ္ခ်င္းေကာင္းေတြျဖစ္လာႏိုင္ရဲ႔လား၊ ေရွးရွိုးမဆန္၊ ေခတ္လဲမလြန္၊ လက္ရွိအခ်ိန္ကာလတစ္ခုမွာပဲ ျမဲျမဲျမံျမံရပ္တည္ေနတဲ့ လူငယ္ေလးတစ္ေယာက္ကို အဲဒီမိန္းကေလးႏွစ္ေယာက္က ေတြ႕ဆုံခဲ့ၾကတဲ့အခါ ... ေၾကြက်လာတဲ့ နတ္သမီးေလးေတြဟာ ရုပ္လံုးေပၚလာခဲ့ပါတယ္။

The Lady and the Unicorn ကိုပံုေဖာ္ျခင္း

ကြ်န္မဆယ္ေက်ာ္သက္အရြယ္တုန္းက ယူနီေကာ္န္(ဦးေခါင္းတြင္ခ်ဳိတစ္ေခ်ာင္းပါသည့္ျမင္း)ကို အရူးအမူးစြဲလမ္းခဲ့ဖူးတာေပါ့။ တျခားမိန္းကေလးေတြလည္း အဲဒီျမင္းကိုသည္းသည္းလႈပ္ၾကိဳက္ၾကတာေတြရွိတယ္။ ကြ်န္မမွာ ယူနီေကာ္န္ပါတဲ့ စာအုပ္ေတြ၊ ပိုစတာေတြ၊ စတစ္ကာေတြနဲ႔ ယူနီေကာ္န္ပံုေရးထြင္းထားတဲ့ တန္ဖိုးၾကီးလည္ဆြဲတစ္ခုေတာင္ရွိခဲ့ဖူးတယ္။ ကြ်န္မမွာရွိတဲ့ ရုပ္ျပစာအုပ္ေတြထဲမွာ ျပင္သစ္ကျပတိုက္တစ္ခုမွာခ်ိတ္ဆြဲျပထားတဲ့ the six Lady and the Unicorn ကမၺလာထည္ရဲ႔ ပံုပါတယ္။ သိပ္လွတာပဲလို႔ ကြ်န္မေတြးေနခဲ့ၿပီးေတာ့ အသက္ ၂၀ေလာက္မွာ ျပင္သစ္က အဲဒီ National Museum of the Middle Ages ျပတိုက္ကိုသြားျဖစ္ခဲ့တယ္။ ယူနီေကာ္န္ကမၺလာထည္ၾကီးကိုၾကည့္ခ်င္လို႔ပါ၊ အျပင္မွာၾကည့္လိုက္ရေတာ့ ကြ်န္မရဲ႔စိတ္၀င္စားမႈေတြ ပိုလို႔ျပင္းထန္ခဲ့ပါေသးတယ္။ တကယ့္ကိုအံ့ဘနန္းပဲ၊ ထူးထူးျခားျခားလက္ရာေျမာက္လြန္းလွတယ္။ ဒါေပမဲ့ေနာက္ပိုင္း စိတ္၀င္စားစရာေတြပိုပိုမ်ားလာတဲ့ ဆက္ေက်ာ္သက္လြန္ကာလမွာ ကြ်န္မ ယူနီေကာ္န္ကို ခဏေမ့သြားခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၉၉ ခုႏွစ္မွာ ယူနီေကာ္န္စြဲလမ္းမႈက ျပန္ၿပီးအသက္၀င္ျပန္တယ္၊ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ Art Quarterly ဂ်ာနယ္မွာပါတဲ့ ဒတ္ခ်္စာေရးဆရာ ဆီးစ္ႏူးထဲဘြန္းမ္ ရဲ႕စာမူတစ္ပုဒ္ကုိဖတ္ၾကည့္ျဖစ္ခဲ့လို႔၊ သူ႔ရဲ႕ အေရးအသားေတြန႔ဲ တန္ဘိုးၾကီးရုပ္ျပပံု ေတြက ငယ္ငယ္ကစြဲလမ္းခဲ့ဖူးတဲ့ ကမၺလာထည္ေတြရဲ႕အလွအပနဲ႔ စြမ္းအားေတြကို ျပန္အမွတ္ရမိတယ္။ ဒီလိုကမၺလာထည္ၾကီး ေတြ၀န္းက်င္က လွဳိ႕၀ွက္ဆန္းၾကယ္မႈေတြကိုလဲ သတိျပဳမိေစပါတယ္။ ကမၺလာထည္မွာရက္ထားတဲ့အလႊာေတြက အမွတ္အသားေတြရဲ႕လွဳိ႕၀ွက္နက္နဲတဲ့အဓိပၸါယ္ေတြကို ကြ်န္မသိပ္သိခ်င္တာပဲ၊ ရက္ကန္းသမားေတြကအမ်ားၾကီး၊ ၿပီးေတာ့ ကြဲျပားတဲ့ အမွတ္အသားေတြကို ကမၺလာထည္ရဲ႔ မူရင္းအဓိပၸါယ္ေဘာင္တစ္ခုအတြင္းမွာပဲ အတူတူယက္လုပ္ၾကတာကလည္း စိတ္၀င္စားဖို႔ သိပ္ေကာင္းပါတယ္။ ကြ်န္မရဲ႕The Lady and the Unicorn မွာ ပန္းခ်ီကားထဲကအမ်ဳိးသမီး ေအမန္းဆိုးလ္ ဒက္ဆီးယား ဟာ “သူမလည္မွာဆြဲထားတဲ့လည္ဆြဲကို ၀တ္ဆင္ေနတာလား၊ ဆြဲျဖဳတ္ဖို႔ ၾကိဳးစားေနတာလား” ဒါကို The Lady and the Unicorn မွာ ကြ်န္မေျဖထားပါတယ္။

Burning Bright ကိုပံုေဖာ္ျခင္း

၂၀၀၁ ခုႏွစ္ေလာက္မွာ လန္ဒန္ကတိတ္ျပတိုက္မွာျပသခဲ့တဲ့ ၀ီလ်ံဘလိတ္ခ္ ရဲ႔ ျပပြဲကိုေရာက္ခဲ့တယ္။ အဲဒီျပပြဲဟာ ၀ီလ်ံဘလိတ္ခ္ရဲ႔ ဘ၀တစ္ခုလံုး ခင္းက်င္းျပထားသလိုပါပဲ၊ သူ႕ရဲ႕ ပန္းခ်ီကားေတြ၊ ေစ်းကြက္၀င္တံဆိပ္တုံးေတြ၊ စာအုပ္ေတြအမယ္စံု၊ သူ႔ရဲ႔ပုံႏွိပ္ ကဗ်ာေတြ၊ ရုပ္ျပကဗ်ာစာအုပ္ေတြ၊ ဘိုဟီးမီးရန္းကမၻာနဲ႔ဇစ္ျမစ္လိုက္စူးစမ္းေရးသားထားတဲ့ သူ႔ရဲ႕ ကိုယ္ပိုင္အေတြးအေခၚ စကားေျပ၊ စာတိုစာရွည္ေတြအမ်ားၾကီးပဲျပထားတယ္၊ ကြ်န္မ တကၠသိုလ္မွာတုန္းက ဘလိတ္ခ္ရဲ႔ကဗ်ာေတြနဲ႔အကြ်မ္းတ၀င္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႔ပန္းခ်ီကားတစ္ခ်ပ္ကိုလဲ သင္တန္းတစ္ႏွစ္ကေလ့လာခဲ့ရတယ္၊ တစ္ခါမွ အခုလိုအစံုအလင္မၾကည့္ဖူးခဲ့ဘူး၊ ဘလိတ္ခ္ရဲ႔မ်ားျပားလွတဲ့ လက္ရာေတြၾကည့္ရင္း ျပပြဲက အခန္းတစ္ခုအလယ္မွာ  စိတ္ရႈပ္ေထြးေနာက္က်ိစြာနဲ႔ ေတြးမိတယ္။ “ဒီလူၾကီးက.. ရုးေၾကာင္ေၾကာင္ျဖစ္ေနပံုရတယ္။ ဒါမွ မဟုတ္ရင္လဲ မူးယစ္ေဆးစြဲေနရမယ္” လို႔ အေတြးခပ္ညစ္ညစ္ေတြးမိ လိုက္တယ္။ ေနာက္ပိုင္းမွာေတာ့ တႏွစ္လံုးနီးပါး ဘလိတ္ခ္ရဲ႔အေၾကာင္း၊ ဘလိတ္ခ္ရဲ႔စာ၊ ပန္းခ်ီကားေတြ မျပတ္ေလ့လာခဲ့တယ္။ ေလ့လာရင္းမွပဲ ဘလိတ္ခ္အေၾကာင္း ေလွာင္ေျပာင္ေရးသားထားတာေတြ၊ ရႈပ္ရႈပ္ေထြးေထြး ေရးသားထားတာေတြ ေတြ႕ခဲ့ရေတာ့တယ္၊၊ ကြ်န္မအတြက္ကေတာ့ ဘလိတ္ခ္က မွန္တစ္ခ်ပ္လိုပဲ၊ ကြ်န္မတို႔ရဲ႔ကိုယ္ပိုင္အယူအဆ၊ အတြင္းစိတ္မွာ တည္ရွိေနတာေတြကို ေရာင္ျပန္ဟတ္ေစတဲ့မွန္လိုပဲ၊ ဘလိတ္ခ္မွာ ကဗ်ာဥာဏ္၊ ပန္းခ်ီဖန္တီးမႈအႏုပညာရွိတယ္။ စိတ္ပညာဆင္ျခင္သံုးသပ္ႏိုင္တယ္။ သီအိုရီပိုင္း၊ အခ်စ္စိတ္တက္ၾကြမႈ၊ ႏိုင္ငံေရးသေဘာတရား၊ လူမႈ-စီးပြား ဒါေတြအားလံုး သူ႔ဆီမွာရွိေနတယ္။ ကြ်န္မတို႔ တစ္ခုခုကို ေရြးခ်ယ္လိုက္တာနဲ႔ ဘလိတ္ခ္မွာ ရွိေနခဲ့ၿပီ။ ေလ့လာစရာေတြအမ်ားၾကီးျပည့္ေနတဲ့လူမွန္း ကြ်န္မသိလိုက္ရပါတယ္။ တကယ္ဆို ဘလိတ္ခ္ရဲ႔ ကဗ်ာေတြဟာရွည္လ်ားလွတယ္။ ကိုယ္ေရးကိုယ္တာေတြျပည့္ၿပီး ရႈပ္ေထြးပါတယ္၊ သူ႕ရဲ႔ပန္းခ်ီကားေတြဆိုရင္ လဲ မည္းမည္းသိပ္သပ္နဲ႔၊ စိတ္လႈပ္ရွားစရာၾကီးေတြ၊ တစ္ႏွစ္သာကုန္သြားေရာ ကြ်န္မအရင္သူ႔ကို သိထားတာထက္ဘာမွ ပိုမသိခဲ့ေသးသလိုပဲ၊ ဒါေပမဲ့ ကြ်န္မသေဘာေပါက္လိုက္တာက ဘလိတ္ခ္ဟာရူးႏွမ္းႏွမ္းလူ မဟုတ္သလို၊ ေဆးေၾကာင္ေနတဲ့သူလဲ မဟုတ္ဘူး ဆိုတာပါပဲ။ ဘလိတ္ခ္ရဲ႔ အပိုင္း၂ပိုင္းပါ Songs of Innocence and of Experience ကဗ်ာစာအုပ္ကို ကြ်န္မေတာ္ေတာ္ေလးၾကိဳက္တယ္။ ကဗ်ာေလးေတြဟာတိုၿပီး ရိုးရွင္းလို႔ပါ၊ ကြ်န္မက ဖတ္ရနားလည္လြယ္တဲ့ ကဗ်ာမ်ဳိးေတြကိုပဲ ပိုသေဘာက်မိပါတယ္။ The Story of Adam and Eve ကို စာသင္သားေတြကမၾကိဳက္ၾကဘူး။ ကြ်န္မကေတာ့ သေဘာက်မိတယ္။ လူသားဆန္လွတဲ့ ဘလိတ္ခ္ကိုနားလည္မိတာကိုး။ အဲဒီကဗ်ာကိုဖတ္ၿပီးကြ်န္မဖတ္ဖူးထားတဲ့ ဘလိတ္ခ္နဲ႔သူ႔ဇနီး အေၾကာင္းကိုျပန္ၿပီး သတိရမိေသးတယ္။ ဘလိတ္ခ္ရဲ႔သူငယ္ခ်င္း ေသာမတ္စ္ဘတ္ထ္စ္လို႔ ကြ်န္မထင္တယ္။ ဘတ္ထ္စ္က ဘလိတ္ခ္ရဲ႔အိမ္ကိုအလည္သြားတဲ့အခါ ဘလိတ္ခ္နဲ႔ သူ႔ရဲ႔ဇနီးကို ပန္းျခံထဲမွာ ႏွစ္ဦးသားအ၀တ္အစားဗလာက်င္းလို႔ မီလ္တန္ရဲ႔ Paradise Lost  စာအုပ္ကို တစ္ေယာက္တစ္လွည့္ ဖတ္ေနၾကတာေတြ႔ခဲ့ရတယ္။ ဘထ္ထ္စ္ကိုေတြ႕ေတာ့ ဘလိတ္ခ္က “စိတ္မရွိပါနဲ႔ကြာ၊ ဒါ အာဒံနဲ႔ ဧ၀ပဲေလ မင္းသိတယ္မဟုတ္လား” လို႔ ေျပာခဲ့တယ္တဲ့၊ ဘလိတ္ခ္နဲ႔သူ႔ဇနီး အိမ္နီခ်င္းေတြနဲ႔ ဘယ္လိုေနထိုင္ၾကလဲဆိုတာ ကြ်န္မ သိပ္ၿပီးစိတ္၀င္စားခဲ့မိတယ္၊ ဒီလိုနဲ႔ Burning Bright  ၀တၳဳမွာ ကေလး၂ ေယာက္ကို ေခၚၿပီး ဘလိတ္ခ္ရဲ႕ အိမ္ထဲအလည္သြားခဲ့ၾကပါတယ္။

Remarkable Creatures ကိုပံုေဖာ္ျခင္း

ၿပီးခဲ့တဲႏွစ္အနည္းငယ္ကကြ်န္မသားေလးနဲ႔အဂၤလန္ေတာင္ဘက္ကမ္းရိုးတန္း ေဒၚခ်က္စတာမွာရွိတဲ့ ဒိုင္ႏိုေဆာျပတိုက္ေလးကို ေရာက္ခဲ့ေသးတယ္။ နံရံတစ္ခုမွာ ေမရီအန္းနင္းကိုရည္းညႊန္းထားတဲ့ sketch ပန္းခ်ီကားကိုေတြ႔ခဲ့ရပါတယ္၊ ေမရီက ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းေတြအမ်ားအျပားေတြ႔ရတတ္တဲ့ လိုင္းမ္ရီးဂ်စ္က ၿမိဳ႔ေလးမွာေနထိုင္တဲ့ ၁၉ ရာစုႏွစ္ထဲက အမ်ဳိးသမီး တစ္ဦးပါ၊ အဲဒီ sketch မွာ ေမရီ႕ပံုကိုကမ္းေျခမွာ တူတစ္ေခ်ာင္းကိုကိုင္ထားဟန္နဲ႔ ေက်ာက္ေဆာင္ေက်ာက္ခဲေလးေတြ ေခါင္းေပၚျပိဳက်တာကို ကာကြယ္ႏိုင္တဲ့ ဦးထုပ္မ်ဳိးေဆာင္းထားတဲ့ပံုစံ ေရးဆြဲထားတယ္၊ ေမရီက အသက္၁၂ႏွစ္မွာပဲ သန္း၂၀၀ ေက်ာ္ သက္တမ္းရွိ တြားသြားေရသတၱ၀ါ အစ္သီယက္ေဆာ(Ichthyosaur)ရုပ္ၾကြင္းတစ္ခုလံုး အျပည့္အစံုရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့ ပါတယ္၊ ၁၉ရာစုႏွစ္အတြင္း အမ်ဳိးသားသိပၸံပညာရွင္ေတြေတာင္ မထြန္းကားေသးတဲ့အခ်ိန္မ်ဳိးမွာဆယ္ေက်ာ္သက္ အမ်ဳိးသမီးေလးေမရီက အဲဒီအလုပ္ကို စိတ္၀င္တစားစီမံေနခဲ့တဲ့သူေလးပါ။ ေမရီက ထက္ျမက္တယ္။ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေတြးေခၚႏိုင္တယ္။ အမ်ားနဲ႔မတူ ထူးျခားတဲ့မိန္းကေလးျဖစ္ေနတယ္၊ ကေလးဘ၀ထဲက စူးရွတဲ့အလင္းတလက္လက္နဲ႔ ရွင္သန္ေအာင္ျမင္ခဲ့တဲ့ ေမရီရဲ႕အေၾကာင္းကို ဖတ္ခဲ့ရတဲ့အခါ၊ ေမရီရဲ႕ အလင္းက ကြ်န္မကိုယ္ပိုင္အလင္းလိုပဲ ခံစားလိုက္ရတယ္၊ ကြ်န္မသိလိုက္တယ္။ ေမရီ႕အေၾကာင္းကို ကြ်န္မေရးရေတာ့မယ္။

• ထေရစီရွဲဗါလီရဲ - Tracy Chevalier

• ဂ်ဳိဟန္နက္စ္ဗါးမီးရားရ္ - Johannes Vermeer

• ေတာ္၀င္ပန္းခ်ီျပခန္း-ေမာ္ရီးစ္ - Mauritshuis

• ပင္သစ္စကားေျပာေဒသျဖစ္တဲ့ မဲ့တီးရားျမိဳ႕ငယ္ေလး - Moutier

• ဒတ္ခ်္စာေရးဆရာ ဆီးစ္ႏူးထဲဘြန္းမ္ - Dutch novelist Cees Nooteboom

• အဂၤလိပ္ကဗ်ာဆရာ၊ ပန္းခ်ီဆရာ၀ီလ်ံဘလိတ္ခ္ - William Blake

• သမိုင္းသုေတသီ၊ ေက်ာက္ျဖစ္ရုပ္ၾကြင္းစုေဆာင္းသူ ေမရီအန္းနင္း - Mary Anning

• တြားသြားေရသတၱ၀ါ အစ္သီယက္ေဆာ - Ichthyosaur

Ref: -http://www.tchevalier.com/index.html

       -http://en.wikipedia.org/wiki/Tracy_Chevalier

အလကၤာ၀တ္ရည္ဂ်ာနယ္

ဧၿပီလ ၂၀၁၁