ဘီလ္ဂိတ္ရဲ႕ ဒုတိယေျမာက္ပရဟိတပစ္မွတ္

မိုက္ကရိုေဆာဖ့္တည္ေထာင္သူ ဘီလ္ဂိတ္ဟာ ကမၻာတစ္၀ွမ္းက ဆင္းရဲမြဲေတတဲ့တိုင္းျပည္ေတြရဲ႕ က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈအတြက္ ေဒၚလာဘီလီယံေပါင္းမ်ားစြာအသံုးျပဳခဲ့ပါတယ္၊ ေနာက္ပိုင္းမွာ ခက္ခဲၾကမ္းတမ္းစြာရုန္းကန္ေနရတဲ့ အာဖရိကန္လယ္သမားေတြရဲ႕ စိုက္ပ်ဳိးေရးအတြက္ အေထာက္အပံ့ေပးဖို႔အတြက္ ေျခဦးလွည့္လိုက္ပါၿပီ။ ကမၻာ့ၾသဇာအရွိဆုံး အလွဴအတန္းရက္ေရာသူ ဘီလ္ဂိတ္က သူ႔ရဲ႕ေဖာင္ေဒးရွင္းက ဘာေၾကာင့္ လယ္ယာလုပ္ငန္းေတြဆီ ဦးတည္လိုက္တာလည္းဆိုတာကို အင္တာဗ်ဴးတစ္ခုမွာေျပာျပခဲ့ပါတယ္။ လယ္ယာလုပ္ငန္းေတြဆီခ်ည္းကပ္မႈမွာ အထူးျပဳျပင္ထားတဲ့မ်ဳိးေစ့၊ စိုက္ပ်ဳိးနည္းသတင္းအခ်က္အလက္ ျပည့္ျပည့္စံုစံုေပးေ၀ေရး စတဲ့ လက္ေတြ႔က်တဲ့အကူအညီမ်ဳိးကို အပင္စိုက္ပ်ဳိးသူေတြဆီအေရာက္ပို႔တဲ့ အစီအစဥ္ေတြပါ၀င္တယ္။ အျငင္းပြားေနၾကဆဲ မ်ုိးဗီဇျပဳျပင္ထားတဲ့မ်ဳိးေစ့(GM)ေတြဟာ တခ်ဳိ႕အေျခအေနေတြမွာ ျပႆနာေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့နည္းလမ္းအျဖစ္ အသံုး၀င္တာကိုလည္းေတြ႔ခဲ့ရတယ္၊ ဒါေပမဲ့ ဘီလ္ဂိတ္ရဲ႕ေဖာင္ေဒးရွင္းကေတာ့ မ်ဳိးဗီဇျပဳျပင္မထားတဲ့မ်ဳိးေစ့(non-GM)ေတြကို အမ်ားအားျဖင့္အသံုးျပဳတယ္လို႔ လည္းရွင္းျပခဲ့ပါတယ္။ ဆယ္စုႏွစ္အတြင္း လက္ရွိ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး အထူးတလည္တိုးတက္မႈမရွိတဲ့ ေျမေနရာေတြမွာ လယ္သမားေတြမွီ၀ဲစားသံုးရတဲ့ အစားအစာေတြရဲ႕ ေစ်းႏႈန္းေတြျမင့္တက္ေနမႈက အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥအသစ္တစ္ခုျဖစ္ေနပါၿပီ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၄၀ အတြင္း တကမၻာလံုးမွာ အစားအေသာက္ထုတ္လုပ္မႈဟာ ၁၄၅ရာခိုင္ႏႈန္းအထိ တိုးျမင့္လာခဲ့ေပမဲ့ အာဖရိကေဒသရဲ႕ အစားအေသာက္ထုတ္လုပ္မႈကေတာ့ ၁၉၆၀ ခုႏွစ္ကတည္းက ၁၀ ရာခိုင္ႏႈန္းက်ဆင္းခဲ့တယ္လို႔ ဟားဗာဒ့္တကၠသိုလ္ပေရာ္ဖက္ဆာ ဆာလက္စ္တာစ့္ဂ်ဴးမာ ေရးသားထားတဲ့ “ေကာက္သစ္ရိတ္ခ်ိန္” စာအုပ္မွာ ေရးသားေဖာ္ျပထားတယ္။ 

၁၉၉၄ ခုႏွစ္ကတည္းက ကမၻာ့က်န္းမာေရးကူညီေထာက္ပံ့မႈမွာေတာ့ ေဒၚလာ ၁၄.၅ ဘီလီယံအသံုးျပဳခဲ့ၾကတယ္ေပမဲ့ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးကူညီေထာက္ပံ့မႈ အပါအ၀င္ ကမၻာ့ဖြံၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ ဘီလ္နဲ႔ မီလင္ဒါဂိတ္စ္ေဖာင္ေဒးရွင္း က ေဒၚလာ ၃.၃ ဘီလီယံ(ေပါင္၂ ဘီလီယံ-ယူရို၂.၃ ဘီလီယံ) အသံုးျပဳခဲ့ၾကတယ္လို႔ ႏိႈင္းယွဥ္ေဖာ္ျပထားပါတယ္။

ဂါနာအေရွ႕ပိုင္းက လယ္သမားတစ္ဦးက ေဒသခံလယ္သမားေတြက ေျမဆီလႊာကို အေလးထားထိန္းသိမ္းရေကာင္းမွန္းမသိေသးပဲ ေရွးရိုးအေလ့အထအတိုင္းပဲ အပင္ေတြကို ခုတ္ျဖတ္တာ၊ မီးရိႈ႔ရွင္းလင္းတာေတြလုပ္ေနၾကဆဲပဲလို႔ ဆိုတယ္။ ဘီလ္ဂိတ္ရဲ႕အစီအစဥ္သစ္မွာ အသားက်ေနတဲ့ အေလ့အထေတြကို ေလွ်ာ့ခ်ၿပီး နည္းလမ္းသစ္ေတြ မွ်ေ၀မယ္၊ ထြက္ႏႈန္းေကာင္းတဲ့ မ်ုိးေစ့ေတြပိုၿပီးျဖန္႔ေ၀ေပးမယ္၊ ေျမဆီလႊာအေျခအေနကို တိုင္းတာစိစစ္မႈေတြလုပ္ၾကမယ္၊ မ်ဳိးေစ့နဲ႔ ေျမၾသဇာ၀ယ္ယူႏိုင္ဖို႔ အရင္းအႏွီးလြယ္လြယ္ကူကူထုတ္ယူရရွိေစရမယ္ ဆိုတဲ့ အဆင့္ေတြပါ၀င္ပါတယ္။ ေရဒီယိုကေန လယ္သမားေတြလိုအပ္မယ့္အခ်က္အလက္ေတြ အသံလႊင့္ေပးေနမယ့္ အစီအစဥ္လည္းပါ၀င္ပါေသးတယ္။ ကင္ညာက လယ္လုပ္သူအမ်ဳိးသမီးတစ္ဦးကေတာ့ “လမ္းပမ္းဆက္သြယ္ေရးမေကာင္းတာေၾကာင့္ သတင္းအခ်က္အလက္ေတြခ်ဳိ႕တဲ့ရတယ္၊ ဘယ္မ်ဳိးေစ့ကို သံုးရမယ္၊ ဘယ္လိုပိုးသတ္ေဆးမ်ဳိးကို သံုးရမယ္ဆိုတဲ့ အသိပညာျဖန္႔ေ၀ေပးမႈေတြ မရႏိုင္ဘူး၊ လယ္သမားေတြမွာ တစ္ခါတစ္ရံ ကုန္ပစၥည္းေရာင္း၀ယ္သူေတြက မ်ဳိးေစ့အတုေတြလွည့္စားေရာင္းခ်လိုက္တာလည္းခံရတတ္သလို အင္းဆက္သတ္ေဆးနဲ႔ မႈိသတ္ေဆးေရာေထြး၊ လြဲမွားၿပီးသံုးစြဲမိတာေတြလည္း ရွိတယ္”လို႔ ဆိုပါတယ္။

ေအာင္ျမင္တဲ့ ေဒသခံလယ္သမားေတြရဲ႕လယ္ယာလုပ္ငန္းလုပ္ကိုင္ပံုေတြနဲ႔ အေမးအေျဖ သတင္းမွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ေတြကိုလည္း ရိုက္ကူးေနပါၿပီ။ ေဒသခံေတြရဲ႕ ဘာသာစကား၊ အေခၚအေ၀ၚေတြေျပာဆိုၿပီး တူညီတဲ့ေျမအေနအထားမွာလုပ္ကိုင္ေနၾကတဲ့ မွတ္တမ္းရုပ္ရွင္ထုတ္လုပ္သူေတြကို တျခားလယ္သမားေတြကလည္း ပါ၀င္ကူညီေပးခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘီလ္ဂိတ္ဟာ အာဖရိကလယ္သမားေတြရဲ႕ လယ္ယာလုပ္ငန္းစိုက္ပ်ဳိးမႈေတြမွာ အတားအဆီးျဖစ္ႏိုင္တဲ့အခ်က္အလက္ေတြအားလံုးစုေဆာင္းခဲ့ပါတယ္။ ေရႀကီးေရလွ်ံတဲ့ျပႆနာနဲ႔ေတြ႔ႀကံဳခဲ့ရတဲ့ ဆန္စိုက္ပ်ဳိးသူ အမ်ုဳိးသမီးတစ္ဦးေျပာျပတာကိုလည္း ဘီလ္ဂိတ္က ျပန္ေျပာျပပါတယ္။ “အဲဒီအမ်ဳိးသမီးရဲ႕ သီးႏွံေတြဟာ မၾကာခဏ ေရထဲမွာအၾကာႀကီးပဲနစ္ျမဳပ္ေနခဲ့တယ္တဲ့။ အဲဒါကို တံု႔ျပန္ႏိုင္ေအာင္ ဂိတ္စ္ေဖာင္ေဒးရွင္းက ပူးေပါင္းဖန္တီးထားတဲ့ ဖိစီးမႈဒဏ္ခံစပါးမ်ဳိးသစ္တစ္မ်ဳိးကို စမ္းသပ္စိုက္ပ်ဳိးေနပါၿပီ။ စပါးမ်ုိးသစ္ဟာ အၾကမ္းခံသလို စပါးအထြကႏႈန္းလည္း မ်ားတယ္၊ ဖိစီးမႈဒဏ္ခံစပါးမ်ဳိးသစ္ကို ဖန္တီးၾကတုန္းက မ်ဳိးဗီဇျပဳျပင္တဲ့နည္းကို မသံုးခဲ့ပါဘူး၊ မ်ဳိးကြဲေတြ ေပါင္းစပ္ဖန္တီးတဲ့နည္းကိုပဲ အသံုးျပဳခဲ့တယ္၊ ေဖာင္ေဒးရွင္းရဲ႕ ပေရာဂ်က္တစ္ခ်ဳိ႔မွာ GM အသံုးျပဳတာေတြလည္း ရွိပါတယ္” လို႔ ဆိုတယ္။

အာဖရိကေဒသက လယ္ယာေတြဟာ တျခားေဒသေတြမႀကံဳေတြ႔ႏိုင္တဲ့ အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လြန္းတာကိုလည္း မၾကာခဏ ရင္ဆိုင္ရတတ္ပါတယ္။ ကံမေကာင္းစြာပဲ သနားစရာအာဖရိကန္လယ္သမားေတြဟာ ကမၻာႀကီးလံုးဆိုင္ရာ ပူေႏြးလာမႈေၾကာင့္ ပိုၿပီးပူျပင္းတဲ့ရာသီဥတုမ်ဳိးနဲ႔ ရင္ဆိုင္ရျပန္ပါတယ္။  ဘီလ္ဂိတ္က “တခ်ဳိ႔အေျခအေနမ်ဳိးမွာ မ်ဳိးဗီဇျပဳျပင္ထားတဲ့ မ်ဳိးေစ့ေတြက မ်ဳိးေစ့အသစ္ေတြ ဘယ္လိုရမလည္းဆိုတဲ့ ျပႆနာကုိ ေျဖရွင္းႏိုင္တဲ့နည္းလမ္းလို႔ ကၽြ်န္ေတာ္လံုး၀ယူဆပါတယ္” လို႔ ဆိုတယ္။ ပတ္၀န္းက်င္ဆိုင္ရာေဘးအႏၱရာယ္လို႔ Greenpeace အဖြဲ႔က ျပစ္တင္ေျပာဆိုေနၾကတဲ့ GM သီးႏွံေတြဟာ ကမၻာႀကီးရဲ႕ ထြန္ယက္စိုက္ပ်ဳိးႏိုင္တဲ့ကုန္းေျမဧရိယာ ၁၀ရာခိုင္ႏႈန္းခန္႔မွာ ႀကီးထြားေပါက္ေရာက္ေနၾကၿပီလို႔ ယူအန္က သတ္မွတ္ခဲ့ၿပီး ယူအက္စ္စာရင္းအရ ကမၻာႀကီးရဲ႕ထက္၀က္ခန္႔ စိုက္ပ်ဳိးၿပီးၾကၿပီလို႔ ဆိုတယ္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ လက္ရွိစိုက္ပ်ဳိးမႈလမ္းေၾကာင္းအတိုင္းသာ ဆက္သြားမယ္ဆိုရင္ေတာ့ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲတိုင္းျပည္ေတြမွာ GM ေတြ စိုက္ပ်ဳိးလာၾကမယ္၊ ႏွစ္အနည္းငယ္အတြင္း ထက္၀က္ေက်ာ္ခန္႔ ျမင့္တက္သြားႏိုင္ပါတယ္။ 

ဘီလ္ဂိတ္က အာဖရိကန္လယ္သမားေတြကို ကူညီဖို႔ သန္းၾကြယ္သူေဌးေတြကို တိုက္တြန္းလိုက္ပါၿပီ။ ယူအက္စ္လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရး အတြင္းေရးမွဴး တြမ္ဗီးလ္ဆက္ခ္ က အာဖရိကအစိမ္းေရာင္ေတာ္လွန္ေရးအဖြဲ႔(Agra) ရဲ႔ အစီရင္ခံစာကို ေထာက္ခံလိုက္ၿပီး လယ္ယာေျမနည္းနည္းသာပိုင္ဆိုင္ၾကတဲ့ လယ္သမားေတြအတြက္ အကူအညီေပးႏိုင္ဖို႔  ၀ါရွင္တန္မွာ သေဘာတူလက္မွတ္ေရးထိုး လိုက္ပါတယ္။ အာဖရိကအစိမ္းေရာင္ေတာ္လွန္ေရးအစီအစဥ္မွာ မ်ဳိးေစ့ျဖန္႔ေ၀ေပးရန္၊ ေျမဆီလႊာျပဳျပင္ထိန္းသိမ္းေပးရန္၊ သီးႏွံရိတ္သိမ္းရာမွာ အေလအလြင့္နည္းပါးေစရန္၊ ေရေပးေ၀ေရးစနစ္ေတြစီစဥ္ရန္ စတဲ့ အဆင့္ေတြပါ၀င္တယ္။ လယ္သမားေတြကို ေလက်င့္သင္ၾကားေပးရန္၊ ေစ်းကြက္တည္ေဆာက္ေပးရန္နဲ႔  လယ္ယာသံုးပစၥည္း၊ အေျခခံအေဆာက္အဦး အေထာက္အပံ့ေပးရန္ စတဲ့အစီအစဥ္ေတြကိုလည္း ဂါနာ၊ ကင္ညာ၊ မာလီ၊ တန္ေဇးနီးယား နဲ႔ မိုဇမ္ဘစ္ ေဒသေတြမွာ ကနဦးစတင္အေကာင္အထည္ ေဖာ္ၾကပါလိမ့္မယ္။ အဲဒီေဒသေတြရဲ႕ အသီးအႏွံစိုက္ပ်ဳိးႏႈန္း နဲ႔ အစားအေသာက္ထုတ္လုပ္မႈႏႈန္းေတြ တိုးတက္ေစဖို႔ ရည္ရြယ္ၾကပါတယ္။ မစၥတာဗီးလ္ဆက္ခ္ က “လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈဟာ လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာရဲ႕ ဆင္းရဲမြဲေတမႈကို တိုက္ဖ်က္ႏိုင္ၿပီး ၀င္ေငြတိုးတက္ေစတဲ့ အဓိက်ေသာ့ခ်က္ျဖစ္တယ္” လုိ႔ ၀ါရွင္တန္လက္မွတ္ေရးထိုးပြဲေန႔က ေျပာခဲ့တယ္။

“ကၽြန္ေတာ္တို႔ အလြန္အမင္းစိတ္လႈပ္ရွားမိေနၾကပါတယ္၊ လယ္သမားေတြရဲ႕ ျဖစ္ထြန္းေအာင္ျမင္မႈေတြအတြက္ ကူညီၾကတဲ့အခါ ဘာေတြတိုးတက္လာမလဲဆိုတာ ေတြ႔ခ်င္ေနၾကပါၿပီ၊ လယ္သမားေတြနဲ႔ ကေလးငယ္ေတြရဲ႕ တႏိုင္တပိုင္ စား၀တ္ေနေရး လံုေလာက္ေအာင္အတြက္ပဲ စိုက္ပ်ဳိးဖို႔မဟုတ္ပါဘူး၊ လယ္သမားေတြ လစာ၀င္ေငြေကာင္းရလာၾကၿပီး ကေလးငယ္ေတြကို ေက်ာင္းေတြကိုပို႔ႏိုင္ဖို႔၊ ဆင္းရဲတဲ့ ၿမိဳ႕ျပေဒသေတြမွာပါ စားေသာက္ကုန္ေစ်းႏႈန္းေတြ က်ဆင္းႏိုင္ၾကဖို႔ ရည္ရြယ္ပါတယ္” လို႔  ဘီလ္ဂိတ္က ဆုိတယ္။

Bill and melinda Gates Foundation ဟာ ကမၻာ့အႀကီးဆံုးပုဂၢလိကပိုင္ေဖာင္ေဒးရွင္းျဖစ္ေနပါၿပီ။ စံျပအလွဴရွင္ ဘီလ္ဂိတ္ဟာ သူ႔ရဲ႕ ကုသိုလ္ျဖစ္လုပ္ငန္းေတြဟာ အခြန္လြတ္ေျမာက္ေစဖို႔မဟုတ္ပါဘူး လို႔ ဂ်ာမန္သတင္းစာတစ္ေစာင္ျဖစ္တဲ့ FAZ နဲ႔ အင္တာဗ်ဳးတစ္ခုမွာ ေျပာလိုက္ပါတယ္။ FAZ အင္တာဗ်ဳးကို ဖတ္ၾကည့္ရေအာင္ပါ။

မစၥတာဂိတ္ထ္စ္ခင္ဗ်ား၊ မစၥတာဂိတ္ထ္စ္၊ အမ်ဳိးသမီး မီလင္ဒါ နဲ႔ အေမရိကန္သူေဌးႀကီး ၀ါရန္ဘာဖက္ အပါအ၀င္ အေမရိကန္ဘီလ်ံနာသူၾကြယ္ ၅၈ ဦးက ပုိင္ဆိုင္သမွ်စည္းစိမ္ေတြရဲ႔ ထက္၀က္ေက်ာ္ကို ကုသိုလ္ျဖစ္လုပ္ငန္းေတြအတြက္ လွဴဒါန္းမယ္လို႔ ကတိေပးခဲ့ၾကတယ္။ တခ်ဳိ႕စူပါသူၾကြယ္ႀကီးေတြနဲ႔ ေရရွည္မွာလက္တြဲဖို႔အဆင္မေျပျဖစ္လာခဲ့ရင္ေရာ။ ျဖစ္ခဲ့ၿပီးၿပီလား။

အမွန္တကယ္ေတာ့ တခ်ဳိ႕နဲ႔အဆင္မေျပျဖစ္ႏိုင္ေပမဲ့၊ မျဖစ္ဘူးလို႔ပဲ ေျပာရမွာပဲ။ တခ်ဳိ႕လူေတြက သူတို႔ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာမႈေတြကို ေသတမ္းစာနဲ႔ပဲ ခ်န္ထားခဲ့ခ်င္ၾကတယ္။ သူတို႔ရဲ႕ ကေလးေတြက က်ိန္းေသတယ္၊ စူပါသူၾကြယ္ေတြျဖစ္လာၾကဦးမွာပဲ။ တျခားးသူၾကြယ္ေတြကေတာ့ သူတို႔အလွဴအတန္းေတြဟာ ကုိယ္ေရးကိုယ္တာကိစၥလို႔ျမင္ၾကတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔လုပ္ေဆာင္ၾကသလိုပဲ အမ်ားအတြက္အသံုးျပဳေစခ်င္ၾကတယ္။ ကတိျပဳၾကတဲ့သူေတြထဲက ဘယ္သူေတြ ပထမဆံုးလွဴလာၾကမလဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ထပ္ၿပီး ဆံုးျဖတ္ၾကရတယ္။ ဒါေပမဲ့ အားလံုးျခံဳၾကည့္ရင္ေတာ့ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္ၾကပါတယ္။

ဘီလ်ံနာေတြထပ္ၿပီး စုေဆာင္းႏိုင္ဦးမလား။

စာရင္းအသစ္ေတြ မျပတ္ရေနဆဲပါပဲ။ လအနည္းငယ္အတြင္း နာမည္ေတြ ေနာက္တစ္ႀကိမ္ထပ္ၿပီ ေၾကညာပ့ါမယ္။

ခင္ဗ်ားရဲ႕လုပ္ေဆာင္မႈေတြက တစ္ျခားတစ္ေယာက္ေယာက္ မလုပ္ႏိုင္ဘူး။ တခ်ဳိ႔ကလည္း ဘီလ်ံနာလူစုေတြရဲ႕လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္သေဘာမ်ဳိးလုိ႔ မေက်မနပ္ေျပာၾကတယ္။ ၀င္ေငြခြန္ေပးဆပ္စရာရွိတာေတြကို ေရွာင္လႊဲခ်င္လို႔ အလွဴအတန္းေတြ တြဲဘက္ၿပီးလွဴၾကတယ္လို႔ အေႏွာင့္အယွက္ျဖစ္ေအာင္ ေျပာၾကတယ္။

ဒါေပမဲ့ဗ်ာ ကုသိုလ္ျဖစ္လုပ္ငန္းအတြက္အသံုးျပဳတယ္ဆိုတာ ခ်မ္းသာၾကြယ္၀တဲ့လူေတြရဲ႕ ေကာင္းတဲ့အရာေတြ အမ်ားႀကီးေပးလိုက္ရတာ၊  အဲဒါ ေျပာင္းလဲလို႔မရတဲ့ အခ်က္ပဲ။ ၿပီးေတာ့ အေျမာက္အမ်ားလွဴဒါန္းသူတစ္ဦးက အခြန္လြတ္ကင္းဖို႔ မရည္ရြယ္ပါဘူး။ အခြန္ကင္းလြတ္္ခြင့္အက်ဳိးခံစားရတာေတာ့ ဟုတ္ပါတယ္။ ပမာဏအမ်ားႀကီးပဲလွဴမယ္လို႔ ကတိျပဳထားၾကတဲ့ အလွဴရွင္တခ်ဳိ႕ကၽြန္ေတာ္တို႔မွာရွိထားပါတယ္။ တခ်ဳိ႕ဆို႔ ၁၀၀ရာခိုင္ႏႈန္း လွဴမယ္လို႔ ကတိေပးထားတဲ့သူေတြေတာင္မွ ရွိေနတယ္။

ဘီလ်ံနာေတြကေတာ့ ခင္ဗ်ားေလွ်ာက္တဲ့လမ္းအတိုင္း အျမဲတမ္းေတာ့ လိုက္ၾကမွာမဟုတ္ဘူး။ သူတို႔ အိႏိၵယနဲ႔တရုတ္က ခ်မ္းသားတဲ့သူေတြနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီမွာဘီလ်ံနာေတြ ပိုၿပီးေတာ့ေတာင္မ်ားေသးတယ္တဲ့၊ ဒါေပမဲ့ သူတို႔ရဲ႕ ကုသုိလ္ျဖစ္လွဴဒါန္းမႈေတြမွာေတာ့ အကန္႔အသတ္ေတြရွိေနတုန္းပဲ၊ ခင္ဗ်ား အလည္အပတ္သြားခဲ့တုန္းက အလွဴအတန္းအတြက္ ကတိက၀တ္ျပဳခဲ့ၾကသူေတြ အခုထက္ထိ မရွိခဲ့ၾကဘူး။

အိႏိၵယနဲ႔ တရုတ္ႏိုင္ငံတို႔မွာ ကၽြန္ေတာ္တို႔အတြက္ အလြန္ကြဲျပားတဲ့ရည္မွန္းခ်က္ပန္းတိုင္ေတြ ရွိၾကပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ အဲဒီတိုင္းျပည္ေတြမွာ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈေတြလုပ္ခဲ့ၾကတယ္။ ကြန္ကရစ္သားလိုခိုင္မာတဲ့အာမခံခ်က္ေတြ တစ္ထိုင္တည္း ရွာေဖြရယူခဲ့ၾကဖို႔မဟုတ္ပါဘူး။ ပရဟိတလုပ္ငန္းေတြအတြက္ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္မယ့္ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးမႈေတြ စတင္ၾကတာပါ။ ကၽြန္ေတာ္တို႔လည္း အေမရိကအတြက္ အကန္႔အသတ္ေတြလုပ္ထားပါတယ္။

ဂ်ာမနီနဲ႔ တျခားဥေရာပတိုင္းျပည္ေတြက ဘီလ်ံနာေတြကိုေရာ ဆြဲေဆာင္ဖို႔ မႀကိဳးစားဘူေပါ့။

မဟုတ္ပါဘူး၊ ၾကြယ္၀ခ်မ္းသာတဲ့ဂ်ာမန္ေတြနဲ႔ ပရဟိတလုပ္ငန္းေတြအတြက္ ေဆြးေႏြးဖို႔။ ကၽြန္ေတာ့္အေတြ႔အႀကံဳေတြ ဖလွယ္ဖို႔ ကၽြ်န္ေတာ္အင္မတန္စိတ္၀င္စားပါတယ္။

ခင္ဗ်ားရဲ႕ကေလးသံုးေယာက္ေရာ မိဘေတြအတြက္ ဘာေတြလုပ္ေပးၾကလဲ။ အလွဴရွင္အေဖ အေမေတြက အလွဴအတန္းရက္ေရာၾကလြန္းသူေတြျဖစ္ေတာ့ အေမြခံပစၥည္းအစိတ္အပိုင္းနည္းနည္းေလးပဲ က်န္ေတာ့မွာေလ။

မီလင္ဒါနဲ႔ ကၽြန္ေတာ္ ... ကၽြ်န္ေတာ္ တို႔ရဲ႔ ရပ္တည္ခ်က္အေၾကာင္း ကေလးေတြကို အႀကိမ္မ်ားစြာ ရွင္းျပခဲ့တယ္။ သူတို႔လည္း နားလည္သေဘာေပါက္ၾကတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။ ရည္မွန္းခ်က္ရွိရွိ၊ သူတို႔ဘ၀ကိုဖန္တီးႏိုင္တဲ့ အဆင့္ေလးတစ္ခုေရာက္ေစခ်င္တယ္။ ေလာဘတၾကီး ႀကီးပြားလိုစိတ္ေတြမရွိေစခ်င္ဘူး၊ အဲဒါက သူတို႔ကို ေသခ်ာေပါက္ က်န္းမာေစမွာပဲ။

ေနာက္တစ္ပတ္မွာ ခင္ဗ်ား ဂ်ာမနီကိုလာမယ္၊ ဂ်ာမန္ အဓိပတိ  အန္ဂ်ဲလာမာကဲလ္၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရး၀န္ႀကီးဒြတ္ခ္နီးဘဲလ္တို႔နဲ႔ ေတြ႔ဆံုၾကမယ္။ ဘာေတြေျပာျဖစ္ၾကမလဲ။

ဂ်ာမနီက ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးလုပ္ငန္းကူညီေထာက္ပ့ံမႈေတြမွာ အင္မတန္ရက္ေရာပါတယ္။ ဂ်ာမန္အစိုးရကလည္း တက္တက္ၾကြၾကြရွိတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ေဖာင္ေဒးရွင္းလုပ္ငန္းေတြမွာ ပါ၀င္ကူညီခဲ့ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔လုပ္ငန္းေတြရဲ႕ တိုးတက္မႈနဲ႔ အက်ဳိးေက်းဇူးေတြအေၾကာင္းေဆြးေႏြးၾကမယ္၊ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈလုပ္ငန္းေတြအတြက္ ေတြ႔ဆံုၾကပါမယ္။

ဒါေပမဲ့.. အဲဒီေတြ႔ဆံုမႈက စည္း၀ါးမိႏိုင္ေျခနည္းမယ္ထင္တယ္။ အဂတိလိုက္စားတဲ့သတင္းေပၚထြက္လာၿပီးေနာက္ပိုင္း လတ္တေလာ ဂ်ာမန္အစိုးရက ေအအိုင္ဒီအက္စ္၊ တီဘီနဲ႔ ငွက္ဖ်ားေရာဂါတိုက္ဖ်က္ေရး ကမၻာ့ရံပံုေငြအဖြဲ႔အစည္း(GFATM)ကို ကူညီေထာက္ပံ့ေပးေနတာေတြရပ္လိုက္တယ္။ အဲဒီေဖာင္ေဒးရွင္းအဖြဲ႕အစည္းက ရံပံုေငြေထာက္ပံ့မႈအေပးႏိုင္ဆံုးသူေတြထဲက တစ္ဖြဲ႔ပဲ။

မွန္ပါတယ္။ ဂ်ာမနီက ရံပံုေငြ အျမန္ဆံုး ျပန္လည္ေထာက္ပံ့ႏိုင္လိမ့္မယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ေနာက္ဆံုးေတာ့ ကမၻာ့ရံပံုေငြအဖြဲ႔ ေဆာင္ရြက္မႈေတြက ကန္႔ကြက္စရာမရွိတာ သိလာရတယ္၊ အဂတိလိုက္စားမႈက ေသးငယ္တဲ့ပမဏေလးပါ၊ အဖြ႔ဲအစည္းက ဒါကို သိရွိခဲ့ၾကပါၿပီ။ ဒုစရိုက္မႈမရွိဘူးဆိုတာ ရွာေဖြေတြ႔ရွိခဲ့ၾကပါတယ္။ ရံပံုေငြအဖြဲ႔ဆိုတာ ခြ်တ္ယြင္းခ်က္မကင္းႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္သူက လွဴဒါန္းဖို႔ျငင္းဆန္မလဲ၊ ျငင္းဆန္ခဲ့ရင္ ထင္ထင္ရွားရွားသိလာရမွာက ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေဆး၀ါးမရႏိုင္ဘူး၊ လူေတြအမ်ားႀကီးပဲ ေသေၾကၾကလိမ့္မယ္။

ဘယ္လိုဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအတြက္ ကူညီၾကမွာလဲ။ ဂ်ာမနီက ေနရာတိုင္းကူညီလား။

ဂ်ာမနီက ကာကြယ္ေဆးအစီအစဥ္ေတြအတြက္ အရင္ကထက္ ကူညီေထာက္ပံ့မယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဂြ်န္လထဲမွာ GAVI - The Global Alliance for Vaccines and Immunisation ညီလာခံကို လန္ဒန္မွာလုပ္ၾကမယ္။ ဂ်ာမနီကလည္း ျပင္သစ္နဲ႔ ဂရိတ္ၿဗိတိန္တို႔လို ေထာက္ပံ့မႈေတြ ပိုၿပီးေပးလိမ့္မယ္လို႔ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။ ဂ်ာမနီက Gavi အတြက္ အလွဴေငြသိပ္မထည့္ခဲ့ဘူး၊ Gavi က ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ကေလးေသေၾကပ်က္ဆီးႏႈန္းေလွ်ာ့ခ်ေရးအစီအစဥ္မွာ အႀကီးအက်ယ္ ပါ၀င္လွဴဒါန္းေပးတယ္။

ခင္ဗ်ားရဲ႕ေဖာင္ေဒးရွင္းအေၾကာင္းကို အစိုးရပိုင္းေတြက တံု႔ျပန္သံ ဘယ္ေလာက္ၾကားရလဲ။ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးကူညီေထာက္ပံ့မႈအတြက္ သံုးစြဲတာနည္းပါးတယ္လို႔ အီတလီကို ခင္ဗ်ား အျပစ္တင္ခဲ့ဖူးတယ္။ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ဆီလ္ဗီယိုဘာလူစကိုနီကို ခင္ဗ်ားကိုယ္တိုင္ ေမတၱာရပ္ခံခဲ့ေပမဲ့ ရႈံးနိမ့္ခဲ့တယ္။

အစိုးရေတြက ကၽြန္ေတာ္ေျပာခ်င္တာေတြကို ေသေသခ်ာခ်ာနားစိုက္ခဲ့ၾကပါတယ္။ ဘာလူစကိုနီနဲ႔ ေတြ႔ဆံုခြင့္ေတြရခဲ့တယ္။ တျခားလူေတြနဲ႔လည္း ေတြ႔ႏိုင္ခဲ့တာပဲ၊ အဆံုးမွာေတာ့ ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ႏြယ္တဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ေတြ ခ်မွတ္လိုက္တယ္။ ဆံုးျဖတ္ခြင့္က ကၽြန္ေတာ့္လက္ထဲမွာမွ မရွိတာဗ်ာ။

လူေတြက ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးကူညီေထာက္ပံ့မႈေတြရဲ႕ တိုးတက္မႈဟာ ခက္ခဲတယ္လို႔ ထင္ေနၾကတာကို ခင္ဗ်ား ဘယ္လိုျမင္လဲ။

တကယ့္အျခင္းအရာက ေပၚလြင္ထင္ရွားတဲ့အခ်က္ေတြကို လစ္လ်ဴရႈထားတာပဲ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ငါးဆယ္ကအေျခအေနနဲ႔ ဒီေန႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးဆဲတိုင္းျပည္ေတြက ကေလးေသေၾကပ်က္စီးႏႈန္းေတြ ျပန္ၿပီး ႏႈိင္းယဥ္ၾကည့္ရမွာ။ ပိုလီယိုအေၾကာေသေရာဂါ ပ်ံ႕ႏွံမႈကို ဘယ္ေလာက္ထူးထူးျခားျခား ေလွ်ာ့ခ်ႏိုင္ခဲ့လည္းဆိုတာ ၾကည့္ပါ။ အဲဒါေတြက ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးအေထာက္အပံ့ ရလာဒ္ေတြပဲ။

ဒါနဲ႔မ်ား ... ခင္ဗ်ားလိုလူမ်ဳိးမွာေတာင္ စိတ္ရွည္သည္းခံမႈေတြ မရွိသလိုေတြ႔ေနရသလားလို႔ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈလုပ္ငန္းေတြ ျမန္ဆန္မႈမရွိတဲ့အတြက္ မၾကာခဏအခ်ည္းႏွီးျဖစ္ေနရလား။

ဟုတ္မွာပဲ၊ ကၽြန္ေတာ္က စိတ္မရွည္ႏိုင္ျဖစ္တယ္၊ မၾကာခဏ စိတ္ဓါတ္ပ်က္ျပားတာလည္းျဖစ္တယ္။ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ေဖာင္ေဒးရွင္းက ပေရာဂ်က္ေတြ ေအာင္ျမင္ေနတာေတာင္မွ ၇ႏွစ္က ေန ၈ႏွစ္ေလာက္အထိ အခ်ိန္ယူရလိမ့္မယ္။ ဥပမာဗ်ာ .. ကာကြယ္ေဆးကို ျဖန္႔ေ၀ရာမွာ ပထမ အတည္ျပဳခ်က္လိုတယ္၊ ၿပီးေတာ့ ေစ်းနည္းနည္းနဲ႔ လူေတြလက္ထဲ ျဖန္႔နိုင္ဖို႔လိုတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ခင္ဗ်ားက စပါးမ်ုိးသစ္တစ္မ်ဳိး ရွာေဖြေတြ႔ရွိထားသည့္တိုင္ေအာင္ လြယ္လြယ္ကူကူရရွိႏိုင္ရမယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ .. တခ်ဳိ႕ပေရာဂ်က္ေတြ အတူတူရႈံးနိမ့္ကုန္ၾကတယ္။

ခင္ဗ်ား မိုက္ကရိုေဆာဖ့္ကေန အနားယူလိုက္ၿပီး ေဖာင္ေဒးရွင္းမွာပဲ လံုးလံုးလ်ားလ်ားစိတ္ႏွစ္ၿပီးလုပ္ကိုင္ေနခဲ့တာ ၃ႏွစ္နီးပါးရွိခဲ့ၿပီ။ ခင္ဗ်ားကိုယ္တိုင္ ဘာေတြေျပာင္းလဲသြားလဲ။

ေဖာင္ေဒးရွင္းအလုပ္ေတြက ကၽြန္ေတာ့္ကို အင္မတန္ေပ်ာ္ရႊင္ေစတယ္။ ကၽြန္ေတာ္ ခရီးေတြ အမ်ားႀကီးသြားတယ္။ ခ်မ္းသာတဲ့၊ ဆင္းရဲတဲ့တိုင္းျပည္က ႏိုင္ငံေရးသမားေတြနဲ႔လည္း စကားေတြေျပာျဖစ္တယ္။ အတတ္ပညာရွင္ေတြနဲ႔လည္း အလုပ္ေတြအတူတကြလုပ္ႏိုင္ၾကတုန္းပဲ၊ ဒါေပမဲ့ ဆင္းရဲမြဲေတမႈက ကင္းလြတ္ေရးအတြက္ အလုပ္အတူတူလုပ္ေနၾကတာ၊ ေဆာ့ဖ္၀ဲေတြအတြက္ အလုပ္လုပ္ၾကတာ မဟုတ္ေတာ့ဘူး။

၂၀၀၈ ႏွစ္လယ္ပိုင္းေလာက္မွာ မိုက္ကရိုေဆာဖ့္ဖန္တီးရွင္ဘီလ္ဂိတ္ဟာ ေဆာ့ဖ္၀ဲ(စက္ပစၥည္း)ေတြနဲ႔ အလုပ္လုပ္ျခင္းကေန ရပ္တန္႔လိုက္ၿပီး လူသားေတြရဲ႕ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ(စိတ္ႏွလံုး)ေတြဆီကို ခ်ဥ္းကပ္ခဲ့ပါတယ္။ ဘီလ္ဂိတ္တည္ေထာင္ခဲ့တဲ့ Bill and Melinda Gates(B&MGF)ေဖာင္ေဒးရွင္းဟာ ေဒၚလာ ၃၆.ရ ဘီလီယံ လွဴဒါန္းခဲ့ၿပီးပါၿပီ။ (B&MGF)ေဖာင္ေဒးရွင္းက တကမၻာလံုးက ဆင္းရဲမြဲေတတဲ့တိုင္းျပည္ေတြနဲ႔ ဖြြံ႔ၿဖိဳးဆဲတိုင္းျပည္ထဲက အကူအညီအေထာက္အပံ့လိုအပ္သူေတြရဲ႕ “ပညာေရး”၊ “က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈ” နဲ႔ “ဆင္းရဲမြဲေတမႈအဆံုးသတ္ေရး”အတြက္ ဦးတည္လုပ္ေဆာင္ေနပါတယ္။ ဘီလ္ဂိတ္ရဲ႕ ရည္မွန္းခ်က္အတိုင္းပဲ ပညာေရး က်န္းမာေရးေစာင့္ေရွာက္မႈနဲ႔ ေနာက္ရည္မွန္းခ်က္တစ္ခုျဖစ္တဲ့ “ဆင္းရဲမြဲေတမႈအဆံုးသတ္ေရး”အတြက္ လယ္ယာစိုက္ပ်ဳိးေရးလုပ္ငန္းျမွင့္တင္ေပးရန္ အာဖရိကန္လယ္သမားေတြဆီကို သူ႔ရဲ႕ ပရဟိတ ပစ္မွတ္ဦးလွည့္လိုက္ပါၿပီ။     ။

Source : http://www.bbc.co.uk/news/world-africa-13594085
             http://www.faz.net/artikel/C30770/bill-gates-im-interview-mir-geht-es-nicht-ums-steuersparen-30332318.html

ေပၚျပဴလာဂ်ာနယ္ (Tuesday July 5 2011)