ေခၽြေခၽြတာတာ ေလွ်ာ့ေစ်းပြဲေတာ္ရက္ေတြမွာ

 ေစ်းဝယ္ထြက္ရတာကို ကစားနည္းတစ္ခုလိုစြဲလမ္းေနၾကတဲ့သူေလးေတြဟာ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ကုန္ဆံုးေတာ့မယ့္အခ်ိန္ဆို ဆိုင္ေတြမွာ ျမင္သာေအာင္ေရးထားတဲ့ discount ႏႈန္း စာလံုးေလးေတြကို စိတ္ဝင္တစားၾကည့္မိၾကမွာပါ။ အဲဒီ ေလွ်ာ့ေစ်းစာလံုးေလးေတြကပဲ အိတ္ကပ္ေပါင္းမ်ားစြာထဲက ပိုက္ဆံေလးေတြကို ဆြဲထုတ္ယူသြားႏိုင္တာေပါ့။ ေစ်းဝယ္ထြက္ၾကတဲ့အခါ ပိုၿပီးေခၽြတာႏိုင္ေအာင္ စိတ္ကိုလွည့္စားႏိုင္မယ့္လွဳိ႕ဝွက္နည္းလမ္းေတြကို ေျပာျပခ်င္ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္သံုးမွာလဲ။ ဘယ္လိုသံုးမွာလဲ။ ဘယ္ေလာက္သံုးမွာလဲ အဲဒီလိုအေတြးေလးတခ်ိန္လံုးေတြးေတာရင္း သတိရွိတဲ့ ေစ်းဝယ္ထြက္သူေလးေတြျဖစ္ႏိုင္ၾကေစဖို႔ပါေနာ္။

ရာသီစာအျပင္အဆင္ေလးေတြက ေထာင္ေခ်ာက္ေလးေတြပါ

အားလပ္ရက္ဝန္းက်င္ေတြမွာဆိုရင္ အနီ၊ အစိမ္း အေသြးအေရာင္စံုေလးေတြနဲ႔ ျပင္ဆင္ခင္းက်င္းထားတဲ့ စတိုးဆိုင္ေလးေတြဟာ ကိုယ္တို႔ကို ပိုက္ဆံေတြပံုေအာသံုးျဖဳန္းမိသြားေစေအာင္ စြဲေဆာင္ႏိုင္တဲ့ေနရာေလးေတြပါ လို႔ Psychologytoday.com အဖြဲ႕ဝင္ ဆန္ဖရန္စၥကို Golden Gate တကၠသိုလ္ စိတ္ပညာဌာန ပေရာ္ဖက္ဆာ Kit Yarrow က ေျပာပါတယ္။ အနီေရာင္ဟာ စိတ္ကိုလႈပ္ရွားတက္ၾကြေအာင္လႈံ႕ေဆာ္ေပးပါတယ္တဲ့။ အနီေရာင္ယူနီေဖာင္းဝတ္စံုေလးေတြ ဝတ္ဆင္ထားတဲ့ဧည့္ႀကိဳေလးေတြဟာ ၁၄ ရာခိုင္ႏႈန္း ဒါမွမဟုတ္ ၂၆ ရာခိုင္ႏႈန္း ပိုျမင့္မားတဲ့ tip money ရရွိၾကတယ္လို႔ သူမကရွင္းျပပါတယ္။ အစိမ္းေရာင္ကေတာ့ ေကာင္းမြန္ရွင္သန္တဲ့အေတြးအျမင္မ်ဳိး ရရွိေစတယ္။ ၾကြယ္ဝခ်မ္းသာျခင္းနဲ႔ ကံေကာင္းျခင္းေတြနဲ႔ သက္ဆိုင္ေစတယ္တဲ့။ အဲဒီလိုစြမ္းအင္ေတြရွိေနတဲ့ အေသြးအေရာင္ႏွစ္ခုကို ေပါင္းစပ္ခင္းက်င္းထားလိုက္မယ္။ ၿပီးေတာ့ ေစ်းအႀကီးဆံုး အမ်ဳိးအစားေလးေတြကို မ်က္ဝန္းအၾကည့္အမ်ားဆံုး စုျပံဳေရာက္ရွိႏိုင္တဲ့ေနရာေလးေတြမွာ ခ်ျပထားလိုက္မယ္။ ကိုင္တြယ္ၾကည့္မိတဲ့ပစၥည္းေလးေတြက ဝယ္ျဖစ္ဖို႔ ပိုၿပီး ေသခ်ာေနတတ္တယ္ေလ။ စတိုးဆိုင္ေလးေတြမွာ ရာသီအလိုက္ ထင္းရႈးရနံ႔ေလးေတြလို၊ ပက္ပါမင့္ရနံ႔မ်ဳိးေတြလို အသံုးျပဳထားမယ္ဆိုရင္ အဲဒီဆိုင္ေတြမွာ ကိုယ္တို႔ အခ်ိန္ၾကာၾကာေပး ၾကည့္ရႈျဖစ္ေတာ့မယ္။ အဲဒါဆိုရင္ ပိုက္ဆံေလးေတြ အမ်ားႀကီးခုန္ထြက္သြားႏိုင္တာေပါ့။

ေစ်းဝယ္ထြက္ရင္ ခြာျမင့္ျမင့္ဖိနပ္ေလးေတြ စီးပါ

လတ္တေလာေတြ႕ရွိထားတဲ့ ေနာက္တီးေနာက္ေတာက္ေလ့လာခ်က္တစ္ခုမွာဆိုရင္ စားသံုးသူ/ ေစ်းဝယ္ထြက္ၾကသူေတြရဲ႕ စိတ္ဟာ ဟန္ခ်က္ညီေနတဲ့အေပၚအာရုံစိုက္တတ္တယ္။ ေစ်းသိပ္ႀကီးလြန္းတာ၊ ဒါမွမဟုတ္ အရည္အေသြးသိပ္နိမ့္လြန္းတာထက္ အလယ္အလတ္အဆင့္ရွိတဲ့ပစၥည္းမ်ဳိး ေရြးခ်ယ္ဝယ္ယူဖို႔ျဖစ္ႏိုင္ေျခမ်ားပါတယ္တဲ့။ ေယာဂေလ့က်င့္ခန္းယူၿပီးသလို၊ စက္ေလွကားနဲ႔တက္ေနရသလို ခံစားမႈမ်ဳိးရွိႏိုင္တဲ့ high-heeled ေတြစီးၿပီးေစ်းဝယ္ထြက္ၾကမယ္ဆိုရင္ သိပ္ၿပီးေတာ့ သက္ေတာင့္သက္သာရွိေနေတာ့မွာမဟုတ္ပါဘူး လို႔ Brighham Young University ေလ့လာသူေတြက HealthDay(News for Healthier Living)မွာ ေျပာထားပါတယ္။

ေငြစကၠဴအသစ္ေလးေတြ ကိုင္ေဆာင္ထားပါ

လူေတြဟာ သစ္လြင္ၾကြပ္ရြေနတဲ့ ေငြစကၠဴေလးေတြကိုပဲ ပိုၿပီးသေဘာက်ႏွစ္သက္ၾကတယ္။ သိမ္းဆည္းလိုၾကတယ္။ Consumer Research ဂ်ာနယ္ရဲ႕ ေလ့လာေတြရွိခ်က္ေတြမွာ ကိုယ္တို႔ဆီမွာမ်ား ေငြစကၠဴအႏြမ္းေတြရွိေနခဲ့ရင္ ဘယ္ေလာက္ရွိေနတယ္ သိပ္ၿပီးတြက္ခ်က္မေနေတာ့ဘဲ ခပ္ျမန္ျမန္ေလးသံုးစြဲပစ္လိုက္ဖို႔ပဲ အားသန္ၾကပါတယ္လို႔ ဆိုထားတယ္။ ေငြစကၠဴအသစ္ေလးေတြဆိုရင္ တန္ဖိုးနည္းေနပါေစဦး သံုးစြဲလိုက္ဖို႔ ႏွေျမာတြန္႔တိုေနတတ္ၾကတယ္တဲ့။

ေျခစံုရပ္ၿပီး မ်ားမ်ားေတြးတတ္တဲ့အက်င့္ေလးရွိေနပါေစ

စိတ္ျမန္လက္ျမန္ ျဖတ္ခနဲဝယ္ယူတတ္တာထက္ စိတ္ကိုတင္းထားပါ။ ကိုယ့္ရဲ႕ credit ကတ္ေလး ေလထဲဆြဲယူကိုင္ေျမွာက္ၿပီး မသံုးစြဲခင္မွာ အဲဒီေျပာင္လက္ေတာက္ပ မက္ေမာစရာပစၥည္းေလးေတြ ဝယ္မလား၊ မဝယ္ဘူးလား သတိရွိရွိ ခဏေလးရပ္တန္႔ၿပီး စဥ္းစားေတြးေတာေပးပါ။ ကိုယ္တို႔ဝယ္ဖို႔ ေရြးခ်ယ္လိုက္တဲ့ပစၥည္း အေရာင္းစာေရးတစ္ဦးဆီ ေပးလိုက္ၿပီးတဲ့အခါမွာေတာင္ အဲဒီပစၥည္းေလးနဲ႔ ခပ္ေဝးေဝးတစ္ေနရာရာမွာ ထိုင္ၿပီး ကိုယ့္ကိုကိုယ္ေမးၾကည့္ပါဦး။ “ငါ ဘာေၾကာင့္မ်ား ဒီေနရာကိုေရာက္ေနရတာလဲ” ။ “ဘယ္လိုမ်ား ခံစားရသလဲ”။ “အဲဒီပစၥည္းေလး ငါ တကယ္လိုအပ္ေနလို႔လား”။ “ေစာင့္လိုက္ဦးမယ္ဆိုရင္ေရာ”။  “ဘယ္ေလာက္မ်ားေပးရမွာပါလိမ့္” ။ “ဘယ္ေနရာထား/ ဘာအတြက္သံုးရမွာလဲ” စတဲ့ အဲဒီေမးခြန္းေလးေတြတသီတတန္းႀကီး ေမးၾကည့္ၿပီးရင္ေတာင္မွ ကိုယ္တို႔အတြက္ သိပ္ကိုလိုအပ္တဲ့ ပစၥည္းမွန္းေသခ်ာေနခဲ့ၿပီ ဆိုရင္ ဝယ္ယူသင့္ပါတယ္လို႔ To Buy or Not to Buy: Why we overshop and how to stop ေဆာင္းပါးေရးသားခဲ့တဲ့ စိတ္ပညာရွင္ April Lane Benson က ရွင္းျပပါတယ္။

ကိုယ္သြားမယ့္စတိုးဆိုင္အေရအတြက္ကို ကန္႔သတ္ထားပါ

စတိုးဆိုင္မ်ားမ်ား ေလွ်ာက္ၾကည့္ေလေလ ဝယ္ယူျဖစ္ဖို႔ ပုိၿပီးအခြင့္အေရးမ်ားေလေလပါ လို႔ Forbes.com မွာ ေရးထားပါတယ္။ ကိုယ့္တို႔ဘာသာ ေျပာေနတတ္တာက ေစ်းႏႈန္းေတြတစ္ဆိုင္နဲ႔တစ္ဆိုင္ ႏႈိင္းယွဥ္ၿပီးမွ ဝယ္ယူသင့္တယ္ဆိုၿပီးေတာ့ေပါ့။ ဒါေပမဲ့ ေျခေထာက္ေလးေတြ အလုပ္မ်ားမ်ားပိုၿပီးလုပ္လိုက္ရၿပီဆိုရင္ ကုိယ့္တို႔ရဲ႕ ေစ်းဝယ္ျခင္းမွာလံု႔လထားအားထုတ္ျခင္းအေပၚ ဆုလာဘ္ခ်ီးျမွင့္ခ်င္တဲ့ခံစားခ်က္မ်ဳိး ျဖစ္လာေတာ့မယ္။ ပိုပိုၿပီး ဝယ္ယူမိေတာ့မွာ အေသအခ်ာပါ။

တျခားသူေတြကိုလည္း ေမးျမန္းၾကည့္ပါ

ဒယ္ဒီက ေကာ္ဖီေဖ်ာ္စက္ ဒါမွမဟုတ္ ဗီဒီယိုကင္မရာ လိုအပ္တာလားေတြးေတာပါ။ ၆၀ ရာခိုင္ႏႈန္းေသာ holiday လက္ေဆာင္ပစၥည္းေလးေတြဟာ တကယ္ေတာ့ လူေတြေမွ်ာ္လင့္ထားတာထက္ အသံုးျပဳျဖစ္ၾကတာနည္းေနပါတယ္။ အဲဒီ ေနာက္ဆံုးေပၚ holiday လက္ေဆာင္ပစၥည္းေတြ ကိုယ္တကယ္အသံုးလိုရဲ႕လား၊ ဟုတ္မဟုတ္ ဝယ္ယူဖို႔မေသခ်င္ရင္ အနီးအနားက ေစ်းဝယ္လာသူေလးေတြနဲ႔ စကားစျမည္မိတ္ဖြဲ႕ၿပီး အၾကံေတာင္းၾကည့္ပါ။ သူေရာ ဘာဝယ္မွာလဲ ေမးျမန္းစပ္စုၾကည့္ပါ။

ေလွ်ာ့ေစ်းေတြကို ရူးသြပ္မေနပါနဲ႔

ေလွ်ာ့ေစ်းေရာင္းခ်တဲ့ဆိုင္ေတြရဲ႕ ရွိမယ့္ေနရာေတြကို အမဲလိုက္သလို အငမ္းမရအခ်ိန္ယူရွာေဖြစုေဆာင္းထားၿပီး ဆိုင္ေတြဆီအေရာက္သြားလို႔ ဝယ္ယူခဲ့ပါၿပီ။ အေကာင္းဆံုးအေပးအယူၿပီးေျမာက္ခဲ့တယ္လို႔ ကိုယ္တို႔ထင္ျမင္ေနေပမဲ့ အဲဒီေနာက္မွာ ရလာဒ္ကေျပာင္းျပန္ပါ။ ကိုယ္ဟာ ေငြေၾကးေခၽြတာႏိုင္လိုက္ၿပီး တျခားသူအတြက္ေပရးမယ့္ လက္ေဆာင္ေကာင္းေလးရလိုက္တယ္။ အဲဒါ ကိုယ့္ကိုကိုယ္စိတ္ေက်နပ္စရာလို႔ ထင္ေနမိမယ္။ Yarrow ရွင္းျပတာက ေလွ်ာ့ေစ်းေတြမွာရူးသြပ္ၿပီး ျဖဳန္းတီးမိတဲ့အရာေတြဟာ ကိုယ္တကယ္ ေခၽြတာႏိုင္လိုက္တဲ့ေငြေၾကးထက္ ပိုၿပီးကုန္က်ခဲ့ပါတယ္ တဲ့။

အေရာင္းစာေရးမေလးေတြနဲ႔ မိတ္ေဆြဖြဲ႕ျခင္းေရွာင္ၾကဥ္ပါ

သူတို႔ေလးေတြနဲ႔ ပိုၿပီးအေတြ႕အျမင္မ်ားေလေလ တစ္ခုခုဝယ္ယူမိဖို႔ အခြင့္အေရးပိုမ်ားေလေလပါလို႔ Forbes.com မွတ္စုေတြမွာေရးထားပါတယ္။ ကိုယ့္တို႔ကို အကူအညီေပးေနတဲ့ သူငယ္ခ်င္းေကာင္းေလးေတြ ကိုယ့္ကို အားမလိုအားမရ ျဖစ္ကာ စိတ္ပ်က္သြားၾကမွာမ်ဳိး မလိုလားၾကဘူးမဟုတ္လား။

ေဝးေဝးေရွာင္ႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားပါ

ခမ္းခမ္းနားနားလွပလြန္းၿပီး သက္ေတာင့္သက္သာရွိလွတဲ့ ေစ်းဝယ္စင္တာေတြမွာ စိတ္ႏွလံုးေပ်ာ္ဝင္သာယာမႈဟာ သင့္ရဲ႕ ဦးေႏွာက္ကိုပါလန္းဆန္းေစပါတယ္။ ခံစားမႈအားေကာင္းေနတဲ့ဦးေႏွာက္မွာ ဓာတုပစၥည္း dopamine ေတြဟာ နာဗ္ေၾကာဆက္ေတြကို ျဖတ္ေလွ်ာက္သြားၾကတယ္။ အဲဒီအေနအထားမွာ ေစ်းဝယ္ထြက္ေနသူဟာ သူ႔ရဲ႕စိတ္ကို အပိုင္စီးထားႏိုင္တယ္။ အဲဒီေတာ့ လိုအပ္သည္ျဖစ္ေစ မလိုအပ္သည္ျဖစ္ေစ ၾကည္လင္တဲ့စိတ္နဲ႔ ပစၥည္းေတြအမ်ားႀကီးပဲ ဝယ္ျဖစ္သြားႏိုင္ပါတယ္ လို႔ Wall Street Journal မွာ ေဖာ္ျပထားတယ္။ အဲဒီ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈမ်ဳိးေလွ်ာ့ခ်ခ်င္တယ္ဆိုရင္ေတာ့ အဲဒီလိုေစ်းဝယ္ျခင္းမ်ဳိး ျဖစ္သြားေစႏိုင္တဲ့ေနရာေတြကို ေရွာင္ရမွာပဲေပါ့ လို႔ က်န္းမာေရး သတင္းေထာက္ Tara Parker-Pope က အၾကံျပဳပါတယ္။ ေရာက္ျဖစ္သြားတယ္ဆိုရင္ေတာ့ ျပန္လာပါ။ ပစၥည္းေတြ ပိုင္ဆိုင္ခ်င္ေနေသးတဲ့ခံစားခ်က္မ်ဳိးရွိေနေသးတတ္တယ္။ ဒါေပမဲ့ အခ်ိန္ေလးနည္းနည္းၾကာလာေတာ့ အဲဒီလိုခ်င္ေနေသးတဲ့စိတ္ဟာ ရွင္းပစ္လိုက္သလို ေပ်ာက္ကြယ္သြားႏိုင္ပါတယ္တဲ့။

Credit ကတ္ေတြ အိမ္မွာပဲ ထားခဲ့ပါ

လူအမ်ားစုဟာ ေငြသားနဲ႔ေပးေခ်ေစ်းဝယ္တာထက္ အဲဒီ ပလပ္စတစ္ကတ္ေလးေတြသံုးၿပီးေငြေပးေခ်ဖို႔ ပိုၿပီးဆႏၵရွိေနတတ္ၾကတယ္။ ေငြသားဟာ ေငြေပးေခ်တဲ့အခါ ပိုၿပီး ျမင္သာတယ္။ အဲဒီေတာ့ ကိုယ္တို႔ဘယ္ေလာက္သံုးစြဲမိသလဲဆိုတာ ေပးေခ်ေနရင္းနဲ႔ကို စိတ္ထဲမွာ တြက္ခ်က္ေနတတ္ၾကတယ္။ ေငြပမာဏကို ပိုၿပီးမျမင္ႏိုင္ေလေလ သံုးစြဲမိႏိုင္ေခ်ပိုမ်ားေလေလျဖစ္တတ္ၾကပါတယ္။

Source: Top Psychology Tricks to Spend Less While Shopping by Lauren Gelman | Reader’s digest

ၿဖိဳးၿဖိဳး

(Living Fashion Magazine, February, 2014)