စစ္ပြဲေတြကို ရပ္ျပစ္

US ျမင္းတပ္ရင္း (၅ )က ပင္လယ္ေကြ ့စစ္ပြဲျပန္ ဆာဂ်င္ စတီဗင္ဗင္းဆင့္ ဟာ ေျမာက္ပိုင္း မက္ဆီဒိုးနီးယားနယ္စပ္ကေန သံဆူးၾကိဳးေတြ သဲအိပ္ေတြကို ေက်ာ္ျပီး ဆာဘီးယားဘက္ ေမ်ွာ္ၾကည့္ေနတယ္။ သူ့ေနရာကေန ဆာဘီးယားဟာ ကိုက္(၃၀၀)ေလာက္ပဲ ေ၀းလိမ့္မယ္လို ့ သူ ခန့္မွန္းေနတာပါ။ နယ္စပ္တေလ်ွာက္ စစ္အင္အား (၄၀၀၀၀)ေလာက္ ဆာဘီးယားေတြဘက္က တပ္ျဖန့္ခ်ထားမယ္ဆိုတာ သူသိတယ္။ ကုလတပ္သား (၁၁၀၀) လဲ အတူရွိေနတာပါ။ နယ္ေျမထိမ္းသိမ္းဘုိ ့ သူတို ့ေရာက္ရွိေနတာ မွန္ေပမဲ ့ ဒါဟာ လွဲ ့စားမွဳသက္သက္လား။မေရရာပါဘူး။ အခိ်န္မေရြး ထေပါက္ကြဲႏိုင္တဲ့ မီးေတာင္ရွင္တခုလိုပါပဲ ။ေနာက္ထပ္ ေဘာ္လ္ကန္စစ္ပြဲ ထပ္ျဖစ္လာႏိုင္ပါတယ္။

၁၉၉၁ခုႏွစ္ ယူဂိုဆလားဗီးယား ျပိဳကဲြပ်က္သုန္း ျပီးေနာက္ သူ ့ တာ၀န္အရ ျငိမ္းခ်မ္းေရးထိန္းသိမ္းဘို ေရာက္လာတာပါ။ မက္ဆီဒိုးနီးယားရဲ ့ အရြယ္အစားဟာ ဆာဒီးနီးယားအီတာလ်ွံကြ်န္းလိုပါပဲ။ လူဦးေရမွာလဲ ႏွစ္သန္းေလာက္ပဲ ရွိတာပါ။ ေျမာက္ဘက္မွာ ဆာဘီးယား၊ အေနာက္ဘက္မွာ အယ္လ္ေဘးနီးယား၊ အေရွ ့ ဘက္မွာ ဘူလ္ေဂးရီးယား။ ေတာင္ဘက္မွာေတာ့ ဂရိစ္စသည္ ၀န္းရံထားတ့ဲ ကုန္းတြင္းပိတ္ႏိုင္ငံ ငယ္တခုျဖစ္ပါတယ္။ဒါေပမဲ ့ ေဘာ္လ္ကန္ေဒသနဲ ့ ေျမထဲပင္လယ္ေဒသတို ့အတြက္ အသည္းအသန္ အေရးပါတဲ ့အခ်က္အခ်ာ ေဒသျဖစ္တယ္။ ေဘာဆနီးယားနဲ ့ ခရိုေအးရွား တို ့ထက္လဲ ပိုျပီး မဟာဗ်ဴဟာက်ပါတယ္။ ဆလပ္ဗစ္ မဟုတ္တဲ ့ အယ္လ္ေဘးနီးယန္းေတြက ၄ပုံ တပုံရွိျပီး အားလုံးလိုလို မူဆလင္ ေတြျဖစ္ပါတယ္။ ေအာ္သိုေဒါက္စ္ခရိယန္က(၇၀)ရာခိုင္ႏွဳံး ရွိျပီး သူတို ့ဟာ မက္ဆီဒိုးနီးယန္းမ်ာပါ။ ခရိယာန္မက္ဆီဒိုးနီးယန္းေတြနဲ ့ အယ္လ္္ေဘးနီးယန္းမူဆလင္တို ့အၾကား (စုေပါင္းေနထိုင္ၾကရာက )အခ်င္းခ်င္း သံသယေတြနဲ ့ မၾကာခဏ ခိုက္ရန္ျဖစ္ပြားမွဳ ေတြ ရွိခဲ ့တယ္။
၁၉၉၅ခဳႏွစ္ ေဖေဖၚ၀ါရီလမွာ ေတာ့ ေသြးထြက္သံယိုမွဳေတြ ျဖစ္ပြားခဲ ့ေတာ့တာပါပဲ။ အျဖစ္က မူဆလင္ အယ္လ္ေဘးနီးယန္း ေက်ာင္းသားေတြက စ ခဲ ့ၾကတာပါ။ Tetovo University အေဆာက္အဦကို ၀ိုင္းျပီး အယ္လ္ေဘးနီးယန္းဘာသာစကား အဓိကထားသင္ၾကားေပးဘို ့ အေရးဆိုခဲ ့တယ္။ လက္နက္အျပည့္အစုံနဲ   ရဲေတြ ေရာက္လာခ်ိန္မွာေတာ့ ရုတ္ရုတ္သဲသဲျဖစ္လာၿပီး ရရာေက်ာက္ခဲမ်ားနဲ ့ ပစ္ေပါက္ ၾကလို ့ ရဲ ေတြက တန္ျပန္ မ်က္ရည္ယိုဗံုးသုံး ျဖိဳခြင္းေတာ့တာပါပဲ။ ရဲ ၉ေယာက္ဒါဏ္ရာရၿပီး အယ္လ္ေဘးနီးယန္းတေယာက္ေသသြားပါတယ္။ ထိန္းမႏိုင္ သိမ္းမရ ေဘာစနီးယားျပည္တြင္းစစ္အသြင္ ထင္ဟပ္ခဲ ့တယ္။ မက္ဆီဒိုးနီးယား ေျမာက္ပိုင္း နယ္စပ္မွာ ဆာဘီးယားျပည္နယ္ တခုျဖစ္တဲ ့ ( ယခု ခြဲထြက္) ကိုဆိုဘိုေဒသမွာလဲ အယ္လ္ေဘးနီးယန္း လူမ်ားစုနဲ ့ အုပ္ခ်ဳပ္သူ လူနည္းစု ဆာဘီးယန္း ေက်ာင္းဆရာမ်ားအၾကား တင္းမာမွဳမ်ားလဲ ရွိလာတာပါ။ဆာ့ဘ္ေတြက ကိုဆိုဘိုေတြကို သူတို ့ရဲ ့၀ိညာဥ္ သူတို ့ရဲ ့ အသဲႏွလုံး သဘြယ္ ခံယူထားတတာမို ့ ဘဲလ္ဂိတ္ အာဏာပိုင္မ်ားဟာ ေဘာဆနီးယားနဲ ့ ခရိုေအးရွား တိုက္ပြဲအတြင္း အိမ္ေျခယာမဲ ့ျဖစ္သြားတဲ ့ ဆာ့ဘ္ေတြကို ကိုဆိုဘိုေဒသမွာ ျပန္လည္ေနရာခ်ထားဖို ့ ၾကိဳးစားပါတယ္။ ဒီအခါ လူဦးေရ ၉၀ % ပါ၀င္ေနတဲ ့ အယ္လ္ေဘးနီးယန္းေတြၾကားမွာ ဆာ့ဘ္တို ့လုံျခံဳ ေဘးကင္းဘို ့ဆိုတာ မလြယ္ကူလွပါဘူး။ အုပ္စုႏွစ္ခုဟာ ပဋိပကၡျဖစ္ေတာ့တာပါပဲ ။ ဆာဘီးယန္းဒုကၡသည္မ်ား ကိုဆိုဘိုမွာ ေနရာခ်ေပးလိုက္ျခင္းဟာ မီးခတ္ေက်ာက္ေပၚ ေလာင္စာခ်လိုက္ျခင္းပါပဲ။ လို ့ သမိုင္းဆရာေတြက ဆိုပါတယ္။ မက္ဆီဒိုးနီးယန္းကိုပါ ကူးစက္ေလာင္ကြ်မ္းခဲ ့ရတယ္။ ဆာဘီးယန္းရဲေတြဟာ ေနအိမ္ေတြကို ၀င္ေရာက္ ရွာေဖြ ဖမ္းဆီးတာ ရိုက္ႏွက္တာလုပ္လာတယ္။ လုပ္ရိုးလုပ္စဥ္ သာမေညာင္ညကိစၥလို ့ သူတို့က သေဘာထားပံုရပါတယ္။ အဲဒီက စလို ့ မ်ိဳးတုံးသုတ္သင္မွဳ “Ethnic Cleaning “ဆိုတာေပၚေပါက္ခဲ ့တာပါပဲ။

ေဘာ္လ္ကန္ေဒသ ရွိ ႏိုင္ငံငယ္အားလုံးဟာ ကိုယ္စီ ကိုယ္စီ ေသြးစြန္းေပခဲ ့ၾကတယ္။ ဒီ ေၾကာက္ခမန္းလိလိ ျဖစ္ရပ္ဆိုးေတြက ေန့ညမေရြး ေျခာက္လွန့္ေနတယ္။ အယ္လ္ေဘးနီးယန္းေတြက သူတို ့ ဒီမွာ အေျခခ်ေနလာတာ ႏွစ္ေထာင္ခ်ီေနၿပီ တဲ ့ ။ ဘာ့ေၾကာင့္ဒုတိယလူ ျဖစ္ရမွာလဲ တဲ ့။ ဒါျဖင့္ ေကာင္းျပီ ။ပထမ ၊ဒုတိယ ဆိုတ့ဲ ေနရာတခုအတြက္ စစ္ပြဲေတြကို အဟုတ္တကယ္ ျပင္္ၾကမွာလား။ ဒါေပမဲ့ ကုလျငိမ္းခ်မ္းေရးတပ္ေတြ ၀င္လာတယ္။ စစ္ပြဲေတြကို ရပ္ျပစ္။

ဆလပ္ဗစ္မက္ဆီဒိုးနီးယန္း အမ်ားစုနဲ ့ အယ္ေဘးနီးယန္း မ်ိဳးႏြယ္စုတို ့ဟာ တကယ္ေတာ့ ေဘာစနီးယားက မ်ိဳးတုံးသတ္သင္မွဳမ်ိဳး ျဖစ္လာမွာကို ေၾကာက္ရြံ ့ေနတာပါ။ သူတို ့ဟာ ေနာင္ျဖစ္္လာႏိုင္ေျခရွိုတဲ ့ စစ္ပြဲေတြကို တားဆီးၾကဘို ့ ဆႏၵရွိလာၾကတယ္။
ေခာတ္မွီျငိမ္းခ်မ္းတဲ ့ ႏိုင္ငံေတာ္ၾကီးျဖစ္လာဖို ့ ဆႏၵတူညီရွိုလာၾကတယ္။ အေရွ့ ့ဥေရာပတခြင္ ဒီမိုကေရစီ ျဖစ္ထြန္းေပၚေပါက္မွဳကို ပြင့္လင္းညင္သာစြာ အသြင္ကူးေျပာင္းလိုၾကတယ္။ “ မာရွယ္တီးတိုး ရဲ “အာဏာရွင္၀ါဒလဲ က်ဆုံးပါျပီ။ ဆာဘီးယန္း အာဏာရွင္ “ဆလိုဘိုဒင္ မီလိုဆီဗစ္ “ရဲ ့ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မွဳကလဲ လြတ္ေျမာက္ခဲ ့ပါျပီ။ မက္ဆီဒိုးနီးယားက ၂၉ခုေျမာက္TV Station ပိုင္ရွင္ ဂါဒင္နာစတူးဆစ္စ္က ယူဂိုဆလားဗီးယားေခာတ္ေဟာင္းမွာ မေျပာရခဲ ့တာေတြ ခု ေျပာရဲပါျပီ တဲ ့။
မက္ဆီဒိုးနီးယားဟာ ႏုနယ္ပ်ိဳျမစ္ေသးတာမို ့ ရင့္က်က္ဖို ့ေတာ့ လိုေကာင္းလိုမွာျဖစ္ပါတယ္။
ေဘာ္လ္ကန္ေဒသမွာ စစ္မက္ မျဖစ္ပြားေစလိုပါဘူး။ စစ္ပြဲေတြကိုရပ္ျပစ္။
လြတ္လပ္တဲ ့ေစ်းကြက္စီးပြားေရးစနစ္ေဖၚေဆာင္ၾကဖို ့ ဒီမိုကေရစီ စနစ္ကို ထူေထာင္ၾကဖို ့ သူတို ့တကယ္ ၾကိဳးစားေနၾကပါၿပီ။

source : RD sep:1996, Can the Next Balkan War Be Stopped ? by , Fergus MBordewich
florist