ေသနတ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ဂ်ပန္

ေသနတ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ဘယ္လိုေဆာင္ရြက္လဲ - ဂ်ပန္ဟာ ကမၻာမွာ အျပင္းထန္ဆံုး ေသနတ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရး ဥပေဒေတြနဲ႔ ေသနတ္ဝယ္ဖို႔၊ ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ဖို႔ သိပ္ၿပီးခက္ခဲေအာင္လုပ္ထားၾကတယ္။ အဲဒီစနစ္ဟာ ျခစားေနတဲ့အစိုးရဌာနေတြမွာ ထဲထဲဝင္ဝင္ခ်ိတ္ဆက္ထားႏိုင္တဲ့ နာမည္ဆိုးရွိၾကသူ/ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူ ဂ်ပန္ယာကူဇာေတြေတာင္ အင္မတန္ကန္႔သတ္ထားပါတယ္ လုိ႔ Vox ရဲ႕သတင္းေထာက္ Zack Beauchamp က ရွင္းျပထားပါတယ္။ "လက္ရွိဥပေဒေတြအရ အငယ္တန္းယာကူဇာတစ္ဦးကို က်ည္ထိုးထားတဲ့ေသနတ္နဲ႔ ဖမ္းမိခဲ့ရင္ သူဟာ ေသနတ္ကိုင္ေဆာင္မႈနဲ႔ ပွ်မ္းမွ် ၇ႏွစ္သက္တမ္း အက်ဥ္းက်ခံရႏိုင္တယ္" လို႔ ဂ်ပန္သတင္းေထာက္ Jake Adelstein က Japan Times သတင္းစာမွာေရးသားခဲ့ပါတယ္။

"ေသနတ္တစ္လက္အလြယ္တကူပစ္ခတ္လိုက္ရင္ ျပစ္ဒဏ္ ၃ႏွစ္ကေန တစ္သက္တာထိ ခံယူရႏိုင္တယ္။ ၿပီးေတာ့ အက်ဥ္းေထာင္ကိုမသြားခင္ မယံုၾကည္ႏိုင္စရာ အာမခံနဲ႔ လြတ္ၿငိမ္းခြင့္ရထားလိုက္တဲ့အခ်ိန္မွာ ယာကူဇာေဘာ့စ္တစ္ဦးက ေသဒဏ္ဆံုးျဖတ္ၿပီးသတ္ျဖတ္လိုက္ႏိုင္တယ္။ (ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဆက္စပ္ေနတဲ့ဥပေဒေတြမွာ ေဘာ့စ္ဟာလည္း သူ႔ရဲ႕လက္ေအာက္ငယ္သားအျပစ္နဲ႔ပတ္သက္ၿပီး တရားစြဲဆိုခံရႏိုင္တယ္။)

၂၀၁၂ The Atlantic မဂၢဇင္းမွာေရးသားခဲ့တဲ့ Vox သတင္းေထာက္ Max Fisher ရဲ႕ ေဆာင္းပါးမွာ ေသနတ္တစ္လက္ ဝယ္ယူ/ ပိုင္ဆိုင္ဖို႔အတြက္ တင္းက်ပ္လွတဲ့လုပ္ငန္းစဥ္ေတြအေၾကာင္းရွင္းျပထားပါတယ္။ အမဲလိုက္ျခင္း၊ ပေရာ္ဖက္ရွင္နယ္ဆိုင္ရာမရွိမျဖစ္လိုအပ္မႈနဲ႔ ေသနတ္ၿပိဳင္ပြဲတို႔လို သီးသန္႔ကိစၥရပ္ေတြအတြက္သာ လုပ္ငန္းစဥ္ေတြၿပီးေျမာက္ႏိုင္ပါတယ္။

ဂ်ပန္မွာ ေသနတ္တစ္လက္ရဖို႔ တစ္လမွာ တစ္ႀကိမ္ပဲျပဳလုပ္တဲ့ တစ္ရက္အျပည့္သင္တန္းတက္ရမွာျဖစ္ၿပီး ေရးေျဖစာေမးပြဲေအာင္ျမင္ရပါမယ္။ ေသနတ္ပစ္သင္တန္းကိုလည္းတက္ၿပီး ေအာင္ျမင္ရမွာပါ။ ၿပီးရင္ေတာ့ ေဆးရုံမွာ စိတ္က်န္းမာေရးစာေမးပြဲနဲ႔ ေဆးဝါးသံံုးစြဲမႈရွိမရွိစစ္ေဆးမႈေတြယူရပါတယ္။ (ဂ်ပန္ဟာ ေသနတ္ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္တဲ့သူေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕စိတ္က်န္းမာေရးေကာင္းမြန္ေၾကာင္းသက္ေသျပရတာေၾကာင့္ တစ္မူထူးျခားတယ္လို႔ဆိုရမွာပါ။) အဲဒီမွတ္တမ္းဟာ ရဲဌာနမွာ ဖိုင္တြဲထားရပါလိမ့္မယ္။ ျပစ္မႈက်ဴးလြန္သူ ဒါမွမဟုတ္ အစြန္းေရာက္အုပ္စုေတြနဲ႔ ဆက္စပ္မႈ၊ ဒါမွမဟုတ္ ျပစ္မႈမွတ္တမ္းတစ္စံုတစ္ရာ ရွိမရွိ စသျဖင့္ တင္းက်ပ္တဲ့ေနာက္ေၾကာင္းစစ္ေဆးမႈေတြ ေနာက္ဆံုးအဆင့္ ျပဳလုပ္ပါလိမ့္မယ္။ ရဲမွတ္တမ္းအေထာက္အထားေတြကို အိမ္မွာ ေသနတ္နဲ႔အတူ ေနရာအတိအက်ထားဖို႔နဲ႔ က်ည္/ ေသနတ္ႏွစ္ခုလံုးကို သီးျခားစီခြဲၿပီး သိမ္းဆည္းထားဖုိ႔လည္း ေမ့မထားရပါဘူး။ ရဲစစ္ေဆးခ်က္ တစ္ႏွစ္တစ္ႀကိမ္ခံယူဖို႔၊ သံုးႏွစ္ျပည့္တိုင္း သင္တန္းျပန္တက္ၿပီး စာေမးပြဲျပန္ေျဖဖို႔လည္း သတိထားရပါတယ္။ 

ေနာက္ဆက္တြဲလိုအပ္ခ်က္ေတြမွာ ေသနတ္ပိုင္ဆိုင္မႈအတြက္ အသက္ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြပါ။ ေယဘူယ် အသက္ ၁၈ႏွစ္ျဖစ္ၿပီး အားကစားသမားေတြအတြက္ အသက္ ၁၄ ႏွစ္နဲ႔ အမဲလိုက္သမားေတြအတြက္ အသက္ ၂၀ ပါ။ ေသနတ္ရရွိဖို႔ စမ္းသပ္စစ္ေဆးတဲ့ပထမဆံုးေနရာမ်ဳိး တိက်တဲ့အေၾကာင္းျပခ်က္ကလြဲလို႔ သူတို႔ရဲ႕ ေသနတ္ကို ပစ္ခတ္ခြင့္မရွိပါဘူး။ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ရဲ႕ ေသနတ္ပိုင္ဆိုင္မႈကို တာဝန္ရွိသူေတြက အလံုးစံုႀကီးၾကပ္စစ္ေဆးေစာင့္ၾကည့္ေနခြင့္ရွိပါတယ္။ ေသနတ္ပိုင္ဆိုင္သူေတြရဲ႕ လက္နက္ေတြနဲ႔ သိမ္းဆည္းတဲ့အေနအထားကို တစ္ႏိုင္ငံလံုးအႏွံ႔စစ္ေဆးႏိုင္တဲ့အခြင့္အေရးအပါအဝင္ အမ်ားျပည္သူရဲ႕ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေႏွာင့္ယွက္တဲ့ ေဘးအႏၱရာယ္ ဒါမွမဟုတ္ ဆူပူထိခိုက္မႈေနာက္ပိုင္း အာဏာပိုင္ေတြဆီ ေပးအပ္ဖို႔ခြင့္ျပဳရမယ့္အခ်က္ေတြလည္း ပါဝင္တယ္။

အဲဒီကန္႔သတ္ခ်က္ေတြရဲ႕ ထိပ္ဆံုးမွာ က်ည္ဆန္ဝယ္ယူခြင့္နဲ႔ ပတ္သက္တဲ့သီးျခားခြင့္ျပဳခ်က္တစ္ခုရွိေသးတာက တစ္ဦးမွာ က်ည္ဘယ္ေလာက္ဝယ္ယူႏိုင္မလဲဆိုတာ ပမာဏအကန္႔အသတ္ပါ။ သုေတသနလုပ္ငန္းေတြကလြဲလို႔ အရပ္သား handgun ပိုင္ဆိုင္မႈကိုလည္း တားျမစ္ထားတယ္။ 

တင္းက်ပ္တဲ့ဥပေဒေတြရဲ႕ ရလာဒ္ တစ္စိတ္တစ္ပိုင္းအျဖစ္ ယူအက္စ္နဲ႔ ႏႈိင္းယွဥ္ရုံတင္မဟုတ္ဘဲ တျခားႏိုင္ေတြနဲ႔ႏႈိုင္းယွဥ္ရင္ေတာင္ ဂ်ပန္မွာ ေသနတ္အၾကမ္းဖက္မႈအဆင့္ အင္မတန္နိမ့္ပါတယ္။ ၂၀၁၂ က Fisher ေရးသားခဲ့တဲ့ေဆာင္းပါးမွာ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံလူဦးေရ သန္း ၁၃၀ နီးပါးရွိတဲ့အခ်ိန္ ေသနတ္ပစ္ခတ္သတ္ျဖတ္မႈ ၂၀၁၆မွာ ၂ ခုရွိခဲ့ၿပီး ၂၀၀၇ မွာ ၂၂ မႈရွိခဲ့ေတာ့ အဲဒီႏႈန္း ၂ခုလံုးဟာ ေသနတ္သတ္ျဖတ္မႈ အံ့ၾသစရာေကာင္းေလာက္ေအာင္နိမ့္တဲ့ႏႈန္းလို႔ ေျပာလို႔ရပါတယ္။ ယူအက္စ္ရဲ႕ ႏႈန္းထားဟာ ဂ်ပန္ထက္ အႀကိမ္၃၅၀ ပိုၿပီးျမင့္မားေနတယ္။ 

ယူအက္စ္ကို ဂ်ပန္ ဒါမွမဟုတ္ တျခားႏိုင္ငံေတြက ေသနတ္ဥပေဒေတြကို အလြယ္တကူတင္သြင္းအသံုးျပဳမယ္။ အဲဒီမူဝါဒေတြကို ခ်က္ခ်င္းအေထာင္အထည္ေဖာ္လိုက္ၿပီး တျခားတန္းတူဖြံ႕ၿဖိဳးၿပီးႏိုင္ငံေတြနဲ႔ယွဥ္လို႔ ယူအက္စ္မွာ ေသနတ္အၾကမ္းဖက္မႈေတြေလ်ာ့က်တာကိုေစာင့္ၾကည့္ပါ စသျဖင့္ အဲဒီလို အၾကံျပဳတာေတြတစ္ခုမွ မျပဳလုပ္ႏိုင္ၾကဘူး။ ယူအက္စ္၊ ဂ်ပန္၊ ယူေက၊ ကေနဒါ နဲ႔ ဆြစ္ဇာလန္တို႔ဟာ အင္မတန္ကြဲျပားတဲ့ ယဥ္ေက်းမႈ၊ လူမႈစီးပြား အမ်ဳိးမ်ဳိးအေထြေထြလႊမ္းမိုးမႈေတြရွိၾကတဲ့ ႏိုင္ငံေတြပါ။ ယူအက္စ္မဟုတ္တဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ႏႈိင္းယွဥ္ၾကည့္ရင္ ေသနတ္အနည္းငယ္သာ စတင္ပ်ံ႕ႏွံလည္ပတ္ေနတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေသနတ္ေတြကို ကန္႔သတ္ဖို႔လြယ္ကူၿပီး သူတို႔ရဲ႕ ထင္ေပၚေက်ာေစာတဲ့နာမည္ေကာင္းကို ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ ယူအက္စ္မွာရွိတဲ့လူဦးေရထက္ ေသနတ္ေတြက ပိုမ်ားေနတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ေသနတ္ဝင္လမ္းအတိုင္းအတာနဲ႔ ေသနတ္ပိုင္ဆိုင္မႈအဆင့္ေတြ ေနာက္ဆုတ္ျပန္လွည့္ဖို႔ ေတာ္ေတာ္ေလးခက္ခဲေနခဲ့မွာပါ။ 

ဒါေပမဲ့ သုေတသနနဲ႔ တျခားႏိုင္ငံေတြရဲ႕ အေတြ႔အၾကံဳေတြကိုအေျခခံၾကည့္ရင္ ပိုၿပီးကန္႔သတ္ထားတဲ့ ေသနတ္ဥပေဒေတြဆိုရင္ ယူအက္စ္မွာ ပစ္ခတ္ေသဆံုးမႈေတြအင္မတန္ေလ်ာ့က်သြားေအာင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၁၀၀ အတြင္း ဥပေဒျပဳသူေတြနဲ႔ အိမ္ျဖဴေတာ္ဟာ ဖက္ဒရယ္ေသနတ္ဥပေဒ အေရးႀကီးတဲ့ ျပင္ဆင္မြမ္းမံမႈေတြ သေဘာတူညီၾကဖို႔ အတူတကြေတြ႔ဆံုၾကတာ အနည္းဆံုး ၆ ႀကိမ္ ရွိခဲ့ပါတယ္။ ။

Source: How gun control works in America, compared with 4 other rich countries | www.vox.com

ၿဖိဳးၿဖိဳး

ေသနတ္ဥပေဒေတြ ဘာေၾကာင့္အသက္မဝင္ႏိုင္ျဖစ္ေနရလဲ
http://www.myworld-phyophyo.com/2016/02/blog-post_7.html
ေသနတ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ အေမရိက
http://www.myworld-phyophyo.com/2016/02/blog-post_11.html
ေသနတ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ကေနဒါ
http://www.myworld-phyophyo.com/2016/02/blog-post_15.html
ေသနတ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ယူေက
http://www.myworld-phyophyo.com/2016/02/blog-post_66.html
ေသနတ္ထိန္းခ်ဳပ္ေရးနဲ႔ ဆြစ္ဇာလန္
http://www.myworld-phyophyo.com/2016/06/blog-post_13.html

(ဆက္ရန္)