တကယ္ေတာ့ ..... အေဝးႀကီးပဲ

ဥကၠာပ်ံအေၾကာင္းေရးရင္းနဲ႔ တကယ္ေတာ့ အေဝးႀကီးပဲ ဆိုတာနဲ႔၊ အေဝးႀကီးမွာက်န္ခဲ့တဲ့ သီခ်င္းတစ္ပုဒ္ကို သြားသတိရေရာ၊ 

ၿဂိဳဟ္သိမ္ ၿဂိဳဟ္မႊားအႏၲရာယ္ထဲက ကၽြန္မတို႔ကမၻာ

ၿပီးခဲ့တဲ့ ေဖေဖၚဝါရီ ၁၅ ရက္ေန႔က ေျမကမၻာေပၚ တမ္းတမ္းမတ္မတ္ တဟုန္ထိုးခုန္ခ်လာတဲ့ ဥကၠာပ်ံတစ္ခုေၾကာင့္ ရုရွားႏိုင္ငံ၊ ခ်ဲလ်ာဘစ္ခ္ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ လူရာေပါင္းမ်ားစြာထိခိုက္ဒဏ္ရာရၾကတယ္။ ၁၀ တန္ေလးၿပီး တစ္နာရီမွာ မိုင္ ၄၀၀၀၀ ႏႈန္းနဲ႔ ျပဳတ္က်လာခဲ့တဲ့ ဥကၠာပ်ံရဲ႕ အရွိန္ေၾကာင့္ မွန္တံခါးေတြကြဲထြက္ကုန္ၾကတယ္။  အဲဒီ အျဖစ္အပ်က္ၿပီးတဲ့ေနာက္ ၁၆ နာရီအၾကာမွာ 2012 DA₁₄ လို႔အမည္ေပးထားခဲ့တဲ့ ဥကၠာပ်ံတစ္ခုကလည္း ကမၻာနဲ႔ နီးတဲ့ေနရာ(၂၈ ၀၀၀ ကီလိုမီတာအကြာ)ကေနျဖတ္သန္းသြားခဲ့ပါတယ္။ ခ်ဲလ်ာဘစ္ခ္ ထိခုိက္ဒဏ္ရာရရွိမႈေတြေၾကာင့္ လူေတြေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ဥကၠာပ်ံေတြရဲ႕ အႏၲရာယ္ကို သတိတရ ထိတ္လန္႔သြားၾကတယ္။ 2012 DA₁₄  ကၠာပ်ံ နဲ႔ ခ်ဲလ်ာဘစ္ခ္ၿမိဳ႕ေတာ္ဆီ ျပဳတ္က်ခဲ့တဲ့ ဥကၠာပ်ံဟာ အဆက္အစပ္ေတာ့မရွိပါဘူး။ သူတို႔ ႏွစ္ခုရဲ႕ လမ္းေၾကာင္းေတြက သိသိသာသာကြဲျပားပါတယ္။ 

2012 DA₁₄ ကို ၂၀၁၂ ေဖေဖၚဝါရီ ၂၃ ရက္ေန႔မွာ စပိန္ႏိုင္ငံ၊ ဂရာနာဒါျပည္နယ္ The Observatorio Astronómico de La Sagra နကၡတ္တာရာၾကည့္ေမွ်ာ္စင္ကေန ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကတာပါ။ ကမၻာကေန ၂၆၀၀၀၀၀ ကီလိုမီတာအကြာကေနျဖတ္ၿပီး ၇ ရက္အၾကာမွာ ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကတယ္။ အခ်င္း မီတာ ၃၀ ရွိၿပီး ၄၀၀၀၀ မက္ထရစ္တန္ေလးပါတယ္။ ၂၀၁၃ မွာ ကမၻာနဲ႔ အနီးအနားကေနျဖတ္သန္းသြားမယ္လို႔  ႀကိဳတင္ခန္႔မွန္းခဲ့ၾကတယ္။ ခန္႔မွန္းထားတဲ့အတိုင္းပဲ ၂၀၁၃ ေဖေဖၚဝါရီ ၁၅ ရက္ေန႔မွာ ကမၻာရဲ႕ အလယ္ဗဟိုကေန ၃၄၀၅၀ ကီလိုမီတာ အကြာကေန ျဖတ္သန္းသြားခဲ့ပါတယ္။ ခ်ဲလ်ာဘစ္ခ္ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ျပဳတ္က်ခဲ့တဲ့ ဥကၠာပ်ံလိုေတာ့ ကမၻာကို ဝင္မတိုးခဲ့ပါဘူး။ 2012 DA₁₄  ကိုေတာ့ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ကတည္းက ေတြ႔ရွိခဲ့ၾကေပမယ့္ ခ်ဲလ်ာဘစ္ခ္ၿမိဳ႕ဆီ တိုက္မိခဲ့တဲ့ ဥကၠာပ်ံကို ကမၻာ့ေလထုထဲကို မတိုးဝင္ခင္အထိ မေတြ႔ရွိခဲ့ၾကပါဘူး။ 

၂၀၄၆ ေဖေဖၚဝါရီ ၁၅ ရက္ေန႔မွာ ကမၻာကေန ၂၂၁၀၀၀၀ ကီလိုမီတာ အကြာကေန 2012 DA₁₄  ဟာ ေနာက္ထပ္တစ္ပတ္လည္ ျဖတ္သန္းဦးမွာပါ။ ဒါေပမဲ့ ကမၻာပတ္လမ္းေၾကာင္းထဲ ဝင္မလာႏိုင္ေလာက္ဘူးလို႔ ခန္႔မွန္းထားၾကပါတယ္။ နကၡတၱပညာရွင္ေတြဟာ ကမၻာနဲ႔ ၿဂိဳဟ္သိမ္ၿဂိဳဟ္မႊားေတြ တိုက္မိႏိုင္တဲ့အေျခအေနေတြကို ကာကြယ္ၾကဖို႔ စူးစမ္းေလ့လာေနၾကတာပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ ေဖေဖၚဝါရီ ၁၅ ရက္ေန႔က အျဖစ္အပ်က္ႏွစ္ခုဟာ ကမၻာရဲ႕ဝန္းက်င္ စၾကာဝဠာထဲက ပတ္လမ္းေတြမွာ ေမ်ာလြင့္လည္ပတ္ေနတဲ့ပစၥည္းေတြရဲ႕ ျဖစ္ႏိုင္ေျခရွိတဲ့အနၲရာယ္ေတြကို ပိုၿပီးအလန္႔တၾကား သတိထားမိေစခဲ့တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ပဲ စၾကာဝဠာထဲက အစုအပံု၊ အစအနေတြဟာ ကမၻာကို ဘယ္လိုၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြနဲ႔ ဟန္ေရးျပေနသလဲဆိုတဲ့ ေမးခြန္းေတြေမးျမန္းခဲ့ၾကပါတယ္။

2012 DA₁₄ ကေတာ့ အႏၱရာယ္မျပဳခဲ့ဘူး။ ဒါေပမဲ့ အရြယ္အစားတူ ေက်ာက္တံုးတစ္တံုးမ်ား တည့္တည့္ဝင္တိုးမိရင္ ဘာျဖစ္ႏိုင္မလဲ။ 

2012 DA₁₄  ဟာ ဘာျဒပ္စင္ေတြ ေပါင္းစပ္ပါဝင္သလဲ အတိအက်မေျပာႏိုင္ပါဘူး။ ဒါေပမဲ့  ကန္႔လန္႔ျဖတ္ မီတာ ၁၀၀ ထက္ ေသးငယ္တဲ့ ၿဂိဳဟ္သိမ္တစ္လံုး၊ ေက်ာက္သားအတံုးအခဲဟာ ေလထုထဲမွာ ျမင့္မားတဲ့အထိ ေပါက္ကြဲမႈျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ယူအက္စစ္တပ္ၿဂိဳဟ္တုေတြကေန (ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ ေစာင့္စမ္းသပ္မႈေတြ ေစာင့္ၾကည့္ရန္) ထုတ္ျပန္ထားတဲ့ အခ်က္အလက္ေတြအရ ေျပာတာကေတာ့ အဲဒီလို ေက်ာက္တံုးေတြဟာ ေလာင္ကၽြမ္းသြားၾကတာမ်ားၿပီး ေျမျပင္ေပၚထိခိုက္သက္ေရာက္မႈေတြ မရွိခဲ့ပါဘူးတဲ့။ ဒါေပမဲ့ တစ္ခါတစ္ရံ ကမၻာရဲ႕ ေလထုနီးနီး မ်က္ႏွာျပင္ဆီခ်ဥ္းကပ္လာၾကၿပီး အဲဒီ ေလထုေပါက္ကြဲမႈေတြက ျပင္းထန္တဲ့ပ်က္စီးမႈေတြျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ ၁၉၀၈ မွာ တန္ေပါင္းမ်ားစြာေလးလံတဲ့ ၿဂိဳဟ္ပ်ံ ဒါမွမဟုတ္ ၾကယ္တံခြန္တစ္ခုဟာ ဆိုက္ေဘးရီးယားႏိုင္ငံအထက္ ၁၀ ကီလိုမီတာအကြာမွာ မီးေလာင္ကၽြမ္းေပါက္ကြဲသြားခဲ့ဖူးတယ္။ အဲဒီေပါက္ကြဲမႈဟာ Tunguska ျမစ္အနီး ၂၀၀၀စတုရန္းကီလိုမီတာဧရိယာအတြင္းက သစ္ပင္ေပါင္း သန္း၈၀ခန္႔ ျပားျပားဝပ္ေလာင္ကၽြမ္းပ်က္စီးခဲ့ပါတယ္။ ကံေကာင္းခဲ့တာက အဲဒီေနရာမွာ ေနထိုင္တဲ့လူဦးေရက နည္းနည္းက်ဲက်ဲေလာက္ပဲရွိခဲ့တာပါ။ ေလ့လာမႈတစ္ခုမွာ အဲဒါဟာ Encke ၾကယ္တံခြန္အပိုင္းအစတစ္ခုျဖစ္တယ္လို႔ဆိုတယ္။ ေရခဲနဲ႔ဖုန္မႈန္႔ေတြေပါင္းစပ္ပါဝင္တဲ့အဲဒီဥကၠာပ်ံဟာ ႏွစ္စဥ္ ဇြန္လ ၅ ရက္ေန႔ကေန ဇြန္လိုင္ ၁၈ ရက္ေန႔အထိျဖစ္တတ္တဲ့ ဥကၠာပ်ံမိုးရြာသြန္းတဲ့ ျဖစ္စဥ္ထဲက တစ္ခုျဖစ္ႏိုင္ပါတယ္။ Tunguska အျဖစ္အပ်က္ဟာ အဲဒီ အခ်ိန္အတြင္းျဖစ္ပြားခဲ့တာပါ။ အဲဒီလိုမ်ဳိး လန္ဒန္ၿမိဳ႕မွာသာျဖစ္ခဲ့ရင္ေတာ့ ၁၈၈ကီလိုမီတာရွိတဲ့ M25 motorway(London Orbital)နယ္နမိတ္အတြင္း အရာအားလံုးပ်က္စီးကုန္မွာပါပဲ။

Photo from : Meteor Crater

2012 DA₁₄  နဲ႔ အရြယ္အစားတူဥကၠာခဲေၾကာင့္ ၁.၂ကီလိုမီတာ အက်ယ္ရွိတဲ့ ခ်ဳိင့္ခြက္တစ္ခု ယူႏိုက္တက္စတိတ္၊ အရီဇိုးနားမွာ ရွိေနပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀၀၀၀ခန္႔က အဲဒီခ်ဳိင့္ခြက္(Meteor Crater)ျဖစ္ေပၚခဲ့တာပါ။ မီတာ ၅၀ခန္႔ရွိတဲ့ နီကယ္-သံ သတၳဳေတြပါဝင္တဲ့ ဥကၠာခဲတစ္ခဲျပဳတ္က်ခဲ့တာေၾကာင့္လို႔ ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ ရုရွား၊ ခ်ဲလ်ာဘစ္ခ္ၿမိဳ႕ေတာ္မွာ ျပဳတ္က်ခဲ့တဲ့ ဥကၠာခဲရဲ႕ အခ်င္းခန္႔မွန္းေျခမတြက္ခ်က္ႏိုင္ခဲ့ၾကပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ တျခားဥကၠာပ်ံေတြထက္ အရြယ္အစားေသးႏိုင္ပါတယ္။

အဲဒီဥကၠာခဲေတြက ေက်ာက္သား နဲ႔ သတၳဳအတံုးအခဲႀကီးႀကီးမားမားေတြဆိုေတာ့ သူတို႔ေၾကာင့္ ဘယ္လိုေၾကမြပ်က္သုဥ္းႏိုင္မလဲ။

ေသးငယ္တဲ့ေက်ာက္တံုးေတြ နဲ႔ ဥကၠာပ်ံေတြဟာ ကမၻာၿဂိဳဟ္ဝန္းက်င္မွာ တခ်ိန္လံုး ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ႀကီး ေရြ႕လ်ားသြားလာေနၾကတာပါ။ တစ္စကၠန္႔မွာ ကီလိုမီတာ ၁၀ ေက်ာ္ပမာဏေလာက္အထိ အလြန္ျမန္ဆန္သြားေရြ႕လ်ားေနတာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အထက္မွာေျပာခဲ့သလိုပါပဲ အမ်ားစုကေတာ့ ကမၻာ့ေလထုအထက္မွာပဲ ေလာင္ကၽြမ္းသြားတတ္ၾကတယ္။ အေရအတြက္နည္းနည္းကပဲ ေျမမ်က္ႏွာျပင္ဆီအထိက်ေရာက္ႏိုင္ရွင္သန္ႏိုင္ခဲ့ၾကတာပါ။ သူတို႔ရဲ႕ အလ်င္နဲ႔ ေလထုနဲ႔ပြတ္တိုက္အား ထိေတြ႕တိုးတိုက္မိတဲ့အခါ အရွိန္ေလ်ာ့ႏိုင္/ေႏွးႏိုင္ပါတယ္။ တန္ေပါင္း၁၀၀ေက်ာ္ထက္ေလးလံတဲ့ ဥကၠာခဲေတြဆိုရင္ေတာ့ ကမၻာ့ေလထုသိပ္သည္းပြတ္တိုက္အားဟာ ဥကၠာခဲေတြရဲ႕ အလ်င္ကို နည္းနည္းပဲ သက္ေရာက္ႏိုင္မွာပါ။ အဲဒီေလာက္ထုထည္ရွိေနတဲ့ ေက်ာက္တံုးတစ္တံုးဟာ ျမန္ဆန္ျမင့္မားတဲ့အလ်င္နဲ႔ ကမၻာ့ေျမမ်က္ႏွာျပင္ဆီ ေျပးဝင္လာမယ္ဆိုရင္ အပူစြမ္းအင္ပမာဏမ်ားမ်ားထြက္လာမွာပါ။ ေက်ာက္တံုးရဲ႕ အေရြ႕စြမ္းအင္ဟာ Ek = ½mv2 ဆိုတဲ့ ပံုေသနည္းအတိုင္းပဲ ျဒပ္ထုပမာဏတစ္ဝက္ကို အလ်င္ႏွစ္ဆနဲ႔ ေျမွာက္ရင္ စြမ္းအင္ပမာဏပါ။ ေနာက္တစ္နည္းေျပာရရင္ေတာ့ အရာဝတၳဳရဲ႕ အျမန္ႏႈန္းႏွစ္ဆတင္လိုက္မယ္ဆိုရင္ အေရြ႕စြမ္းအင္ဟာ ဆခြဲကိန္း ေလးဆပိုၿပီးျမင့္တက္သြားမွာပါ။ ၿဂိဳဟ္ပ်ံေတြ၊ ဥကၠာခဲေတြရဲ႕ ထိေတြ႕ရိုက္ခတ္မႈကိုဆံုးျဖတ္ၾကတဲ့အခါ တျခားအခ်က္အလက္ေတြေပၚမွာလည္း မူတည္ပါေသးတယ္။ ဥပမာ ေလထုတဲ့တိုးဝင္လာတဲ့ ေထာင့္ နဲ႔ ေျမမ်က္ႏွာျပင္ရဲ႕ ဘူမိေျမအေနအထားသဘာဝေပၚေတြမွာ မူတည္ၿပီး ထိခိုက္ပ်က္စီးမႈ၊ သက္ေရာက္မႈေတြ ကြဲျပားႏိုင္ပါတယ္။ စြမ္းအင္ေတြဘယ္ေလာက္ေပါက္ကြဲႏိုင္မလဲ။ ဘယ္လိုအရြယ္အစား ဥကၠာပ်ံေတြရဲ႕ တိုးတိုက္မိေၾကာင့္ ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္တစ္ခုနဲ႔ အႀကိမ္မ်ားမ်ားပစ္ခတ္သလိုျဖစ္ႏိုင္မလဲ စသျဖင့္ ေလ့လာႏိုင္တဲ့ website တစ္ခုရွိပါတယ္။ ယူအက္စ္ Purdue University နဲ႔ Imperial College က သုေတသနပညာရွင္ေတြ ပူးေပါင္းေရးဆြဲထားတဲ့ Impact Earth! မွာ ဥကၠာပ်ံအရြယ္အစားေရြးခ်ယ္ၿပီး ကမၻာကို အစမ္းသေဘာဝင္တိုက္ၾကည့္ႏိုင္ပါတယ္။

သူတို႔ ဘယ္ေလာက္အရြယ္အစားထိ ႀကီးႏိုင္မလဲ။

ေသာၾကာေန႔က ေျပးဝင္လာခဲ့တဲ့ ဥကၠာခဲဟာ တကယ္ေတာ့ ေသးငယ္တဲ့ အပိုင္းအစတစ္ခုေလာက္ပဲရွိပါတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၆၅သန္းေလာက္က ဒိုင္ႏိုေဆာမ်ဳိးဆက္ေတြ ပ်က္သုဥ္းေပ်ာက္ကြယ္ေစခဲ့တဲ့ ထိေတြ႔မႈမွာ ဥကၠာခဲဟာ ၁၀ ကီလိုမီတာကေန ၁၅ ကီလိုမီတာက်ယ္ဝန္းႏိုင္မယ္လို႔ ခန္႔မွန္းၾကတယ္။  မကၠဆီကို ယူကာတန္ကၽြန္းဆြယ္မွာ ကမၻာ့ေလထုထဲ ျဖတ္ဝင္ျပဳတ္က်ခဲ့တဲ့ အဲဒီဥကၠာခဲဟာ ဟီရိုရွီးမား နဲ႔ နာဂါစာကီကို ၾကဲခ်ခဲ့တဲ့ ႏ်ဴကလီးယားဗံုး အႀကိမ္ဘီလီယံေပါင္းမ်ားစြာ ပိုၿပီးျပင္းထန္ေပါက္ကြဲႏိုင္ခဲ့တယ္။ TNT ၁၀၀ ထရီလီယံတန္ နဲ႔ ညီမွ်တဲ့ ပမာဏလို႔ ဆိုၾကတယ္။ 2012 DA₁₄  အရြယ္အစား ဥကၠာခဲေတြရိုက္ခတ္ရင္လည္း အဲဒီေဒသေတြမွာ သက္ေရာက္မႈေတြရွိမွာပါ။ ကမၻာအႏွံ႔သက္ေရာက္မႈလည္းရွိႏိုင္သလို သက္ေရာက္မႈ အခ်ိန္အေတာ္ၾကာတာလည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ မကၠဆီကို Chicxulub ထိေတြ႕မႈေၾကာင့္ဆိုရင္ ပမာဏႀကီးမားလွတဲ့ မီးေလာင္မႈေတြ၊ အားျပင္းတဲ့ ငလ်င္ေတြ နဲ႔ ကုန္းေျမထုၿပိဳက်မႈေတြ နဲ႔ ဆူနာမီလႈိင္းရိုက္ခတ္မႈေတြျဖစ္ပြားေစဖို႔ ေသနတ္ေမာင္းခလုတ္ဆြဲခ်လိုက္သလိုပါပဲ။ ပူျပင္းေနတဲ့ေက်ာက္တံုးေတြရယ္ ထြက္လာတဲ့ဓာတ္ေငြ႕ေတြဟာ အင္မတန္ျမန္ဆန္လွတဲ့အလ်င္ေၾကာင့္ ကမၻာ့ေလထုထဲမွာလည္း ေပါက္ကြဲမႈေတြျဖစ္ကာ၊ ကမၻာေျမဟာ  အေမွာင္ထုပိတ္ဖံုးကာဆီးသြားခဲ့တယ္။ ဥကၠာပ်ံထိေတြ႕မႈေၾကာင့္ impact winter လုိ႔ေခၚတဲ့ သက္ေရာက္မႈ အေျခအေနေတြဟာ ၁၀ႏွစ္တိုင္ေအာင္ ၾကာျမင့္ခဲ့ပါတယ္။ အဲဒီအရြယ္အစားဥကၠာခဲတစ္ခု ဒီေန႔ကမၻာႀကီးကို ထိေတြ႕ခဲ့ရင္ လူအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခုလံုး သုတ္သင္ျပစ္လုိက္သလိုျဖစ္ႏိုင္တာပါပဲ။ ကိန္းဂဏန္းေတြအရ ကီလိုမီတာ ၅၀ ထက္အရြယ္ႀကီးတဲ့ ေက်ာက္သား၊ သံ သတၳဳသား ၿဂိဳဟ္ေတြ ကမၻာႀကီးကို ထိေတြ႕ႏိုင္တာက ရာစုႏွစ္တိုင္းမွာ ျဖစ္ပြားႏိုင္ေသးတယ္။ 

သူတို႔တည္ရွိေနမႈကို ဘယ္ေလာက္အထိ သိႏိုင္မလဲ။

ကမၻာရဲ႕ ဝန္းက်င္အတြင္းၿခိမ္းေျခာက္ႏိုင္ေျခရွိတဲ့အရာဝတၳဳေတြကို စာရင္းျပဳစုေနတဲ့ သုေတသနကြန္ရက္ ကမၻာတစ္ဝွမ္းမွာရွိပါတယ္။ အဲဒီထဲက တစ္ခုက ယူအက္စ္အာကာသေအဂ်င္စီ ရဲ႕ Near Earth Objects(NEO) Programme ဆိုတာရွိတယ္။ ကမၻာနဲ႔ အနီးအနား ၿဂိဳဟ္ပတ္လမ္းမွာ ပံွမွန္လည္ပတ္ေနတဲ့ ၿဂိဳဟ္သိမ္ၿဂိဳဟ္မႊားနဲ႔ ၾကယ္တံခြန္ေတြကို ေစာင့္ၾကည့္/ ေလ့လာ/ ရွာေဖြဖို႔ စီမံေဆာင္ရြက္ေနၾကပါတယ္။ ၁၉၉၈ မွာ နာဆာက အခ်င္း တစ္ကီလိုမီတာ(၀.၆၈မီတာ)ထက္ႀကီးတဲ့ အာကာသထဲကဥကၠာပ်ံေတြကို ေလ့လာစာရင္းျပဳစုတဲ့လုပ္ငန္းစတင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ၂၀၀၅ မွာ ေအဂ်င္စီဟာ စိန္ေခၚမႈေတြပိုပိုၿပီး မ်ားလာတယ္။ အခ်င္း ၁၄၀မီတာ(၄၆၀ေပ)အရြယ္ ဥကၠာပ်ံအသစ္ေတြအမ်ားႀကီးေတြ႕လာရေတာ့ လုပ္ငန္းတာဝန္ေတြပိုလာပါတယ္။ နာဆာရဲ႕ ပစ္မွတ္ကေတာ့ ၂၀၂၀ ခုႏွစ္မွာ အားလံုးရဲ႕ ၉၀ရာခိုင္ႏႈန္းေလာက္ကို ရွာေဖြကာစာရင္းျပဳစုႏိုင္ဖို႔ပါ။

2012 DA₁₄

ဒါေပမဲ့ 2012 DA₁₄  နီးကပ္စြာပ်ံသန္းလာတာရယ္၊ ရုရွားမွာထိေတြ႕ခဲ့တဲ့ ဥကၠာခဲရယ္၊ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္မတိုင္ခင္ကအထိ မေတြ႕ခဲ့ၾကတဲ့ ၾကယ္တံခြန္ Ison ဟာ လာမယ့္ ႏို၀င္ဘာမွာ ခ်ဥ္းကပ္လာမယ္ဆိုတဲ့ေလ့လာမႈေတြကိုၾကည့္ရင္ ဥကၠာပ်ံေတြအေၾကာင္းသိရွိနားလည္ထားမႈေတြဟာ ကြာဟခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးရွိေနတယ္ဆိုတာသိႏိုင္ပါတယ္။ 

နကၡတ္ပညာရွင္ေတြက ကမၻာဆီတိုးဝင္လာမယ့္ တစ္စံုတစ္ခုကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့ၿပီဆိုပါစို႕။ ဘာမ်ားလုပ္မလဲ။

အေကာင္းဆံုးလူသိမ်ားတဲ့ဗ်ဴဟာာေတြထဲက တစ္ခုကေတာ့ ဘရုစ္ဝီလစ္သရုပ္ေဆာင္ထားတဲ့ Armageddon ရုပ္ရွင္ထဲက လို ႏ်ဴကလီးယားလက္နက္ကို လာေနတဲ့ ဥကၠာပ်ံရဲ႕ မ်က္ႏွာျပင္ ဒါမွမဟုတ္ ေအာက္ဘက္မွာ သြားကပ္ၿပီးေဖာက္ခြဲလိုက္တဲ့နည္းပါပဲ။ ေမွ်ာ္လင့္ခ်က္ကေတာ့ အဲဒီအရာဝတၳဳႀကီးကို အစိတ္စိတ္အပိုင္းပိုင္းကြဲသြားေစဖို႔ပါ။ အဲဒီလိုကြဲသြားေစတဲ့နည္းနဲ႔ ကမၻာဆီ တိုက္မိႏိုင္တဲ့လမ္းေၾကာင္းကေန လြဲဖယ္သြားေအာင္တြန္းေရႊ႕ႏိုင္တယ္။ ဒါေပမဲ့ ကံမေကာင္းခဲ့ရင္ ကြဲထြက္သြားတဲ့ဥကၠာခဲအပိုင္းအစေတြအမ်ားႀကီး ကမၻာဆီတည့္တည့္ဦးတည္လာႏိုင္ေသးတာပါ။

တျခားနည္းလမ္းက အာကာသယာဥ္တစ္ခုနဲ႔ အဲဒီဥကၠာပ်ံကို ပစ္တိုက္ေစတဲ့ဗ်ဴဟာပါ။ ဥေရာပအာကာသေအဂ်င္စီ(Esa) က Don Auijote လို႔ေခၚတဲ့ မစ္ရွင္တစ္ခု စီမံေဆာင္ရြက္ေနပါတယ္။ အဲဒီမစ္ရွင္က အာကာသထဲမွာ ထိေတြ႕တိုက္ခိုက္မိၿပီး လမ္းေၾကာင္းေျပာင္းႏိုင္မယ့္ အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈေတြေလ့လာပါလိမ့္မယ္။ ဥကၠာပ်ံရဲ႕မ်က္ႏွာျပင္ေပၚမွာ ေလဆာမီးေလာင္ကၽြမ္းမႈေတြျဖစ္ပြားေစေအာင္ လုပ္ေဆာင္တာဟာလည္း ေက်ာက္တံုးရဲ႕လမ္းေၾကာင္း ေရြ႕သြားေစႏိုင္တယ္။

ေနာက္ထပ္ အံ့အားသင့္စရာပိုၿပီးေကာင္းတဲ့စိတ္ကူးကေတာ့ အလင္းေပးႏိုင္တဲ့အေရာင္ျခယ္က်ည္လံုးေတြကို ဥကၠာပ်ံမွာထားလိုက္ျခင္းအားျဖင့္ အလင္းတန္ျပန္မႈေတြပိုၿပီး တိုးလာေစမယ္။ အလင္းမႈန္ေတြရဲ႕ ဖိအားဟာ အလင္းျပန္ေနတဲ့မ်က္ႏွာျပင္ကို တုန္ခါေစတယ္။ ဥကၠာပ်ံကို ခုန္ၿပီး ခါယမ္းေအာင္ျပဳလုပ္လိုက္ၿပီး သူ႔ရဲ႕ နဂိုလမ္းေၾကာင္းကေန ေသြဖီသြားေစတဲ့နည္းလမ္းပါ။ ဒါေပမဲ့ အႏၱရာယ္ရွိ ၿဂိဳဟ္သိမ္ၿဂိဳဟ္မႊားေတြကို လမ္းလႊဲေပးႏိုင္မယ့္ အဲဒီဗ်ဴဟာေတြကို စမ္းသပ္ဖို႔အတြက္ Don Quijote နဲ႔ တျခား မစ္ရွင္ေတြမွာ အခ်ိန္ဇယားတိတိက်က် မရွိေသးပါဘူး။

ကမၻာႀကီးရဲ႕ ဝန္းက်င္မွာရွိေနၾကတဲ့ အႀကီးဆံုးၿဂိဳဟ္၊ ဥကၠာပ်ံေတြအမ်ားစုဟာ အႏၱရာယ္မရွိႏိုင္ဘူး။ စြန္႔စြန္႔စားစားအျဖစ္အပ်က္ေတြမရွိႏိုင္ဘူးလို႔ စာရင္းေတြျပဳစုေဖာ္ျပထားၾကပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရုရွားမွာ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဥကၠာခဲထိေတြ႕မႈေၾကာင့္ အာကာသႀကီးဟာ အလြန္ဗ်ာမ်ားအလုပ္ရႈပ္ေနတဲ့ ေနရာတစ္ခုဆိုတာသတိေပးလိုက္ပါၿပီ။ အဲဒီ အာကာသထဲက ေရႊ႕လ်ားပ်ံသန္းေနတဲ့ ေက်ာက္တံုးေက်ာက္ခဲေတြေၾကာင့္ အံ့အားသင့္စရာေတြအျဖစ္အပ်က္ေတြဆီ ေခၚယူျခင္းခံၾကရမယ္ဆိုရင္ .. တကယ္ဆိုအခုအခ်ိန္မွာ ကၽြန္မတို႔ ကမၻာသားေတြ ဘာကိုမွ အဆင္သင့္မျဖစ္ၾကေသးပါဘူး။ ေလ့လာစူးစမ္းတြက္ခ်က္ၿပီး ေတြ႕ရွိထားၾကတဲ့ အေကာင္းဆံုးမဟာဗ်ဴဟာေတြဆိုတာကလည္း စမ္းသပ္တဲ့အဆင့္ထိေရာက္ေအာင္ ထိထိေရာက္ေရာက္မစီမံႏိုင္ေသးပါဘူး။ ကမၻာဆီနီးကပ္လာတဲ့ တခ်ဳိ႕ ဥကၠာပ်ံေတြကို တစ္ႏွစ္ေလာက္ ႀကိဳတင္ၿပီး ေတြ႕ရွိခဲ့ၾကတာရွိသလို 2012 BX₃₄  လို႔ေခၚတဲ့ ဥကၠာပ်ံဟာ ၆၅၀၀၀ကီလိုမီတာအကြာကေန အရွိန္ျပင္းျပင္းျဖတ္သန္းသြားခဲ့တာကို မတိုင္ခင္ ၂ ရက္အလိုေလာက္မွ သိရွိခဲ့ၾကတာပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ႏွစ္အနည္းငယ္က  တန္ ၈၀ခန္႔ေလးတဲ့ 2008 TC₃    လို႔ေခၚတဲ့ ဥကၠာခဲတစ္လံုးဟာ ကမၻာ့ေလထုလမ္းေၾကာင္းထဲ ေရာက္ရွိခဲ့ပါေသးတယ္။ ဆူဒန္မွာ ေလထုေပၚမွာ ႀကီးမားတဲ့ ေလာင္ကၽြမ္းမႈေတြျဖစ္ခဲ့တယ္။ အပိုင္းအစေတြ ျပန္႔က်ဲခဲ့ဖူးပါတယ္။ အဲဒီ 2008 TC₃   ဥကၠာခဲ ကို ရွာေဖြေတြ႕ရွိခဲ့ၿပီး နာရီ ၂၀ အၾကာမွာ ေလာက္ကၽြမ္းေပါက္ကြဲမႈေတြျဖစ္ခဲ့တာပါ။

University of Kent က ကထိက Dr. Stephen Lowry က ေျပာပါတယ္။ 
“ဒီေန႔ကမၻာမွာ အာကာသထဲက ဥကၠာပ်ံေတြနဲ႔ပတ္သက္တဲ့ျပႆနာေတြ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ကာကြယ္ေျဖရွင္းထားႏိုင္ၾကၿပီလို႔ လူေတြက ထင္ေနၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့ ဒီျပႆနာေတြ ေျဖရွင္းႏိုင္ဖို႔ အေဝးႀကီးဆိုတဲ့ေနရာမွာပဲ ကၽြန္ေတာ္တို႔ ရွိေနၾကပါေသးတယ္”  တဲ့။ ။

******************

Source (photos included): 
Asteroid and comet impacts (http://www.bbc.co.uk/news/science-environment-21413066)

ၿဖိဳးၿဖိဳး