ေကာ္ဖီအဆိပ္

အင္နာ ပိုလစ္ေကာ့ဗ္စကားယား (Anna Politkovskaya)
အလုပ္အကိုင္ … သတင္းစာဆရာ စာေရးဆရာ

၁၉၅၈ခုႏွစ္ျသဂုတ္လ ၃၀ရက္ေန႔တြင္ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ရွိ နယူးေရာ့ခ္ၿမိဳ႕တြင္ ေမြးဖြားခဲ့သည္။

၂၀၀၆ခု ေအာက္တိုဘာ ၇ ရက္ေန႔ အသက္ ၄၈ႏွစ္တြင္ ေမာ္စကိုၿမိဳ ့မွာလုပ္ႀကံခံရသည္။

ႏိုင္ငံသား … ရုရွား၊ အေမရိကန္
မိခင္တကၠသိုလ္ … ရုရွားႏိုင္ငံ စတိတ္ယူနီဗာစီတီ

ထင္ရွားေသာဆုမ်ား…
လူအခြင့္အေရးအတြက္  လူသားျခင္းစာနာေထာက္ထားေသာ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ကမၻာလံုးဆိုင္ရာဆု
သတင္းစာပညာဆု(၂၀၀၁)

သူမကို အင္နာမာဇီပါ မွ ၁၉၅၈ခုႏွစ္ ေမြးဖြားသည္။ မိဘမ်ိဳးရိုးမွာ ကုလသမဂၢတြင္္ ယူကရိန္းႏိုင္ငံကိုယ္စားၿပဳ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ေသာ သံတမန္အရာရွိအႏြယ္၀င္မ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ေမာ္စကိုတြင္ႀကီးျပင္းခဲ့ၿပီး၁၉၈၀ခုႏွစ္တြင္ ေမာ္စကို စတိတ္ယူနီဘာစီတီေက်ာင္းမွ ဘြဲ ့ရရွိခဲ့သည္။ ထိုသို ့ရွိစဥ္ မာရီနာ တက္စ္ဗြီထရီဗါ၏ လကၤာကို အမွီၿပဳ၍ သုေတသနစာတမ္းတေစာင္ တင္သြင္းခဲ့သည္။ ရုပ္ျမင္သံႀကားသတင္းေထာက္ ဗလာဒီစေလ လစ္စ္တီယက္ဗ္ မိတ္ဆက္ေပး၍ သိကြ်မ္းခဲ့ေသာ ရုရွားႏိုင္ငံသား ဘြဲ႔ရေက်ာင္းသား အလက္ဇန္းဒါး ပိုလစ္ကိုဗားစကီး ႏွင့္လက္ထပ္ခဲ့ရာ သားသမီး ၂ေယာက္ထြန္းကားသည္.။ ရုရွားႏိုင္ငံသား အျဖစ္ကို မစြန္႔လႊတ္ေသာ္လည္း သူမ၏ သတင္းစာသမားဘ၀တြင္ ျခိမ္းေျခာက္မွဳမ်ားရွိေနသျဖင့္ အေမရိကန္ႏိုင္ငံသားအျဖစ္ ခံယူခဲ့့သည္။ သူမသည္၁၉၈၂မွ ၁၉၉၃ ထိ Izvestia သတင္းစာအတြက္ အေရးေပၚ ကိစၥမ်ားႏွင့္ မေတာ္တဆ ျဖစ္ရပ္မ်ားအတြက္ စံုစမ္းသတင္းေရးသားေပးပို ့ရသည့္ သတင္းေထာက္အျဖစ္ ၄င္း အယ္ဒီတာအျဖစ္၄င္း၊တာ၀န္ယူခဲ့သည္။ ထို ့ေနာက္ ၁၉၉၄မွ ၁၉၉၉ထိ Obshchaya Gazeta  သတင္းစာ၏ လက္ေထာက္ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္ ျဖစ္လာသည္။ သူမသည္ လူမွဳျပႆနာမ်ား၊ ဒုကၡသည္မ်ား ကိစၥ ဦးစားေပးေရးသားသည္။ ထို ့ေနာက္၁၉၉၉မွ ၂၀၀၆အထိ ၂ပတ္တႀကိမ္ထုတ္ Novaya Gazeta သတင္းစာ၏ ေကာ္လံမ်ားတြင္ လူ ့အခြင့္အေရးဆိုင္ရာ ေဆာင္းပါးမ်ားပါ၀င္ေရးသားခဲ့သည္။ ၁၉၉၉ခု အစိုးရ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးကာလတိုင္ စုံစမ္းေရးဆိုင္ရာ သတင္းလႊာမ်ား ေ၀ဖန္ေရးသတင္းလႊာမ်ား ေရးသားခဲ့သည္။ အမ်ားအားျဖင့္ “ပူတင္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေခတ္” ကို ထင္ဟပ္ေစသည့္ Putin’s Russia ႏွင့္ “ေခ်ခ်င္းညွာ”တို ့၏ အေရးအခင္းႏွင့္ ဆက္စပ္ေရးသားသည့္ စာအုပ္အတြက္ ဆုတံဆိပ္မ်ားစြာ ရရွိခဲ့သည္။

သူမက.. အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုတြင္ စက္တဘၤာတိုက္ခိုက္မွဳ ေနာက္မွာ “ပူတင္” ဟာ သူ့ ့ႏိုင္ငံအတြက္ အႀကမ္းဖက္ တိုက္ခိုက္လာမွာကို မ်ားစြာ ပူပန္ေႀကာင့္က်ခဲ့တယ္လို ့ဆိုတယ္။ အႀကမ္းဖက္သမားမ်ားျဖစ္တဲ့ ေခ်ခ်င္းသူပုန္ေတြအတြက္ စိတ္မေအးဘူး။ စစ္သားေတြႏွင့္ ရဲေတြဟာ မႀကာခဏဒုကၡသည္စခန္းေတြ ေဆးရံု စတာေတြကုိ လာေရာက္စစ္ေဆးႀကတယ္ ။ ပူတင္ ဟာ “ေခ်ခ်င္းညွာနဲ႔အိမ္နီးခ်င္း အင္ဂူရွီတီးယား” တို႔မွာ ေခ်ခ်င္း ေတြကို မ်ိဳးျဖဳတ္ျပစ္ဖို ့ တိုက္ပြဲသစ္ေတြ စတင္ခဲ့တယ္ လို႔ ဒါဏ္ရာရသူမ်ားႏွင့္ သူမ ေတြ႔ဆံုေဆြးေႏြးရာမွာ ႀကားသိခဲ့ရေႀကာင္း သူမက တရား၀င္ေျပာႀကားခဲ့တယ္။ သူမေရးသားထုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ စာအုပ္ေတြမွာ A Dirty War (2001), A small corner of Hell(2003)တို႕ဟာ နာမည္ႀကီးထင္ရွားခဲ့တာပါ။ သူမဟာ ရုရွား စစ္တပ္က ေခ်ခ်င္းသူပုန္ေတြအေပၚ အင္အားသုံးၿပီးက်ဴးက်ဴးလြန္လြန္ ေခ်မွဳံးခဲ့ျခင္းကို ဘ၀င္မက်ျဖစ္ၿပီး ပီပီျျပင္ျပင္ေ၀ဖန္ေရးသားထားတယ္လို႔ ဆိုရမွာျဖစ္ပါတယ္။ ေခ်ခ်င္းအာဏာပိုင္ေတြက ကိုယ္ပိုင္အုပ္ခ်ဳပ္ခြင့္ ကို လိုလားေနၿပီး ပူတင္ က (ဗဟိုအစိုးက ခ်ဳပ္ကိုင္ထားတဲ့) အာဏာခြဲေ၀ကန့္သတ္မွဳေပးထားေပမဲ့ သီးျခားကင္းလႊတ္ခြင့္( ခြဲထြက္ခြင့္) မေပးပါဘူး။ ဒီေဒသေတြမွာ ဥပေဒအရ စစ္မွဳထမ္းရသူ ေခ်ခ်င္းညွာ တိုက္ခိုက္ေရးသမားမ်ား ႏွင့္ ဖယ္ဒရယ္ စစ္တပ္ဟာ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ တိုက္ပြဲေတြ ျဖစ္ပြားခဲ့တာပါ။ ႏွစ္ဘက္စလုံးမွာ လူအခ်င္းခ်င္း အဓမၼေသြးေဆာင္ျဖားေယာင္းခိုးယူမွဳ အစုအၿပံဳလိုက္ ညွင္းပန္းႏွိပ္စက္မွဳ သတ္ျဖတ္မွဳ ေတြ ၿပြမ္းတီးေနတယ္။ သူမေနာက္ဆုံးစံုစမ္းေဖၚထုတ္ သိရွိရတာကေခ်ခ်င္းတို႔ရဲ႕ စာသင္ေက်ာင္းေတြမွာ ခေလးသူငယ္မ်ားကို မသန္မစြမ္းျဖစ္ေစတဲ့ အမည္ခြဲျခားမရတဲ့ ဓါတုေဗဒေဆး၀ါးပါအစားအစာမ်ား ေကၽြးေမြးခဲ့တယ္ဆိုတာပါဘဲ။

ေျမာက္ပိုင္းေကာ့ေကးဆပ္မွာလည္း လူအခြင့္ေရးဆုံးရွဳံဳးမွုဳမ်ား ရွိေနေႀကာင္းသူမက သမိုင္းမွတ္တမ္းတင္ခဲ့ေသးတာပါ။ ၁၉၉၉ က ဂေရာ့ဆနီ မွာ ဆိုရင္ ဗံု္းႀကဲေလယာဥ္ေတြေအာက္မွာမ်ိဳးႏြယ္စုေတြ အေရာေရာအေႏွာေႏွာ ႏွင့္ ေဆာက္တည္ရာမရ ဦးတည္ရာမဲ့ ေျပးလႊားႀကရတယ္။ သက္ႀကီးရြယ္အိုေတြ ေဘးကင္းရာကို ပို႔ေပးႀကရတယ္။ သူမက စစ္ေျမျပင္ကေန ဒါေတြကိုအဆက္မျပတ္သတင္းေပးပို႔ခဲ့တယ္။ KGB ေထာက္လွမ္းေရးေဟာငး္ လက္ဖတင္နင္ ကာနယ္ ဗလာဒီမာပူတင္ ဟာ သမတ ေဘာရစ္ ရဲ လ္ဆင္ ရဲ ့ ၀န္ႀကီးခ်ဳပ္ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ဒီ့ေနာက္မွာေတာ့သူဟာ ရပ္ရွားႏိုင္ငံရဲ ့နံပတ္၀မ္း ျဖစ္လာဖို႔ မခက္ေတာ့ပါဘူး။သူ ့လက္ထက္မွာ ဒုတိယ ေခ်ခ်င္းညွာ စစ္ပြဲ ကို သမၼတပူတင္ အမိန္႔ ႏွင့္ မီးကုန္ယမ္းကုန္ဆင္ႏြဲလိုက္ေတာ့တာဘဲ။ ရုရွား ဖယ္ဒရယ္ ဆက္က်ဴရတီ ဆားဗစ္ အာဏာရွင္ဆန္တဲ့ ပူတင္၀ါဒထြန္းကားေနတယ္ လို႔ သူမက ဖြင့္ခ်လိုက္တာပါ။ ဒါဟာ ပူတင္ေပၚလစီ ပါတဲ့။ ဆိုဗီယက္ဆိုတဲ့ အသူတရာနက္တဲ့ေခ်ာာက္ႀကီးထဲ ေျခေခ်ာ္က်ေတာ့မလို႔။ ကြ်န္မတို႔ရဲ႔ အသိဥာဏ္နိမ့္က်မွဳေတြကေန ေခ်ာင္ပိတ္မိေနေစခဲ့တာ တဲ့။ ကြ်န္မတို႔အားလုံး အင္တာနက္ေတြက စြန္႔ခြာခဲ့ႀကရတယ္။ ဘာသတင္းမွလြတ္လပ္စြာေရးသားခြင့္မရွိဘူး။ တကယ္လို႔ သင္ သတင္းစာသမားလုပ္ခ်င္ရင္ ပူတင္ ကို ခယ၀ပ္တြားရလိမ့္မယ္။ သူခိုင္းတာေတြ အားလုံးျဖည့္ဆီးေပးရလိမ့္အုံးမယ္။ ဒါတင္ဘယ္ကမလဲ။ အဆိပ္ေတြရယ္၊ က်ည္ေတာင့္ေတြရယ္။ ေထာင္ေခ်ာက္ေတြရယ္၊ အက်ဥ္းေထာင္ေတြရယ္၊ ေသမင္းရယ္အဆင့္ဆင့္လာမယ္။ ဘာေတြဘဲ လုပ္ေပးေပး ေနာက္ဆုံး.. ပူတင္ရဲ ့ အိမ္ေစာင့္ေခြးေတြႏွင့္ စိတ္ေခ်ာက္ျခားစရာရင္ဆိုင္ရလိမ့္မယ္။ လူေတြက ကြ်န္မကို ေျပာတယ္။ ကြ်န္မဟာ ဘာကိုမွ အေကာင္းမျမင္တတ္ဘူး တဲ့။ ပူတင္ ကို အၿမဲ ဆန့္က်င္ဖို ့ဘဲ စိတ္ကူးေနတယ္ တဲ့။ အင္နာဟာ သူ ့ရဲ ့ေဆာင္းပါးေခါင္းစဥ္ကို ခုလိုေပးလိုက္တယ္။

Am I afraid?
ငါ ေၾကာက္ရမွာလား တဲ့။
တကယ္လို႔ တေယာက္ေယာက္ကမ်ား အေကာင္းျမင္၀ါဒနဲ့ ရွဳျမင္ခဲ့မယ္ဆိုရင္လဲ ျမင္ပါ။ ဒါေပမဲ့ ကြ်န္မတို႔ရဲ႔မ်ိဳးဆက္သစ္ ေျမးေတြျမစ္ေတြထိ ေသဒါဏ္ေတြဘဲတသီခ်ည္း ခ်မွတ္ခံေနရမွာက အေသအခ်ာပါဘဲ တဲ့။ သူမစာအုပ္မွာ ဖြင့္ခ်ေရးသားထားတယ္။ သူမကြယ္လြန္အၿပီး ၂၀၀၇ မွာ ထုတ္ေ၀ခဲ့တဲ့ “A Russian Diary” ကို ခုလိုေပးထားတယ္။ A Journalist’s Final Account of Life ,Corruption and Death in Putin’s Russia. (ပူတင္အုပ္စိုးမွဳကာလ ဂ်ာနယ္သမား ေတြ ့သမွ် အဂတိလိုက္စားမွဳမ်ားႏွင့္ အသက္ဆံုးရွဳံးမွဳမ်ား) သူမက ရုရွားပါလီမန္ဒီမိုကေရစီတြင္ သူမေတြ ့ျမင္ခဲ့ရသည့္ ေသျခင္းတရားမ်ားႏွင့္ ဥပေဒအရ တာ၀န္ထမ္းေဆာင္ရသူ ေရွ ့တန္းစစ္မ်က္ႏွာမွ စစ္သားမ်ား ျပန္ရိုးျပန္စဥ္ အိမ္ကို ျပန္လမ္းမႀကံဳဘဲ အသက္ေပးသြားရသူမ်ားကိစၥ ဘဲ့ဆလင္ေက်ာင္းဓါးစာခံမ်ား အေရးအခင္းကိစၥ။ ေမာ္စကိုဇတ္ရံု ဓါးစာခံကိစၥစသည္ ၂၀၀၅ ဇန္န၀ါရီမွ ၿသဂုတ္လ ေဆာင္းရာသီ မွ ေႏြရာသီအတြင္းလူထု မေက်နပ္မွဳမ်ား စသည္ ပြင့္လင္းစြာ ေရးသားခဲ့ေၿကာင္း သူမ ကြယ္လြန္ၿပီးမွ ဘာသာျပန္ဆရာ (ရုရွားဘာသာမွ အဂၤလိပ္ဘာသာသို ့ ့) အာ့ခ္် တစ္ က စာအုပ္တြင္ မွတ္ခ်က္ေရးခဲ့သည္။ ဘယ္သူက အင္နာ့ကို သတ္ျပစ္သလဲ ဆိုတာ မသိပါဘူး။ သူမထံက သတင္းအခ်က္အလက္ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို လုယက္ခဲ့ေႀကာင္းလဲ သိရတယ္။ ၂၀၀၂ ေမာ္စကို ဇာတ္ရံု ဓါးစာခံမ်ားလြတ္ေျမာက္ဖို႔ ၂၀၀၄ ဘဲယ္ဆလင္ေက်ာင္းဓါးစာခံမ်ားကိစၥ သူမပါ၀င္ေစ့စပ္ ညွိႏွဳိင္း ေဆြးေႏြးဖို႔ ႀကိဳးစားခဲ့ေၿကာင္းေရးသားခဲ့တယ္။ သူမကို ေမာ္စကို ကရင္မလင္ နန္းေတာ္က ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ေရး ကြန္ဖရင့္တခု ဖိတ္ႀကားခဲ့ရာမွာ သူမက သူမရဲ႔ ေဆာင္းပါးမ်ားကို ပိတ္ဆို ့တားဆီးဖို ့မျပဳလုပ္ရန္ ေမာ္စကို အာဏာပိုင္မ်ားေရွ ့ ရဲရဲ၀ံ့၀ံ့ ေတာင္းဆိုခဲ့တယ္။

သူမအသတ္ခံရၿပီးေနာက္ သူမ မိတ္ေဆြ စစ္ဘက္အရာရွိ ၁၉၉၉ခုႏွစ္ ေခ်ခ်င္းညွာဓါးစာခံမ်ားလြတ္ေျမာက္ေရးကိစၥမွာ ပါ၀င္ေဆြးေႏြးေပးခဲ့သူ “ဗီယာခ်ီဆလပ္ဗ္ အိုင္ဇမီေလာ့ဗ္” က အနည္းဆံုး ကိုးႀကိမ္ေလာက္ ၂၀၀၁ခုႏွစ္က သူမကို လုပ္ႀကံခဲ့တယ္လို ့ ဆိုတယ္။ သူမကို လိုက္လံေခ်ာင္းေျမာင္း လုပ္ႀကံေနေႀကာင္း”အင္နာ “ေကာင္းေကာင္းသိေနပါတယ္။ဒါေပမဲ့ အင္နာ က မေႀကာက္တတ္ဘူး။ ၂၀၀၅ခု ဒီဇဘၤာက နယ္စည္းမျခားသတင္းသမားမ်ားရဲ႔ လြတ္လပ္စြာ ပံုႏွိပ္ထုတ္ေ၀ခြင့္ကြန္ဖရင့္ “ဗီယင္နာ” မွာ က်င္းပတဲ့အခါ အင္နာ က လူဆိုတာ သူတို ့ က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ေျပာဆိုမိတဲ့ စကားေတြအတြက္ ေလ်ာ္ေႀကးအျဖစ္ သူတို ့ အသက္ေတြကို တာ၀န္ယူေပးဆပ္ႀကရႏိုင္တယ္” လို႔  ေျပာခဲ့တာပါ။ ၂၀၀၁ခု က ေတာင္ေပၚရြာကေလးတခုမွာရပ္ရွား စစ္သည္မ်ားဟာ သူမ သတင္းယူေနစဥ္ အက်ဥ္းခ် ဟန္႔တားၿပီး ေခ်ခ်င္းမိသားစု ၉၀ေက်ာ္ေနထိုင္ရာ ေဒသကို စီးနင္းတိုက္ခိုက္ႀကတယ္။ ၁၂ရက္ႀကာ တိုက္ပိတ္လွ်ပ္စစ္ဓါတ္လႊတ္ ႏွိပ္စက္ခဲ့ေႀကာင္း ရိုက္ႏွက္ စစ္ေမးေၾကာင္း အမ်ိဳးသမိးကေလးမ်ာကိုလည္း အႏိုင့္အထက္ ျပဳ ခဲ့ေႀကာင္း ေခ်ခ်င္းအဖြားအို တေယာက္ထံက အင္နာ အမိအရ စုံစမ္းသိရွိလိုက္တယ္။

သူမအက်ဥ္္းက်ေနစဥ္ ခပ္ငယ္ငယ္ စစ္ဗိုလ္ေလးက သူမကိုယ္တိုင္လည္း ထုရိုက္ ႏွိပ္စက္ခံရေႀကာင္း သူမခေလးမ်ားရုပ္ပံုကို ထုတ္ယူၿပီး အတန္ႀကာ ႀကည့္ရွဳ ႀကေႀႀကာင္း ႏွင့္ သူမကိုေတာ့ BM21-Grad Multiple-Launch rocket system သုံးၿပီး ေခါင္းျဖတ္သတ္မယ္လို႔ ေနာက္ေျပာင္ခဲ့ေႀကာင္း သူမကို အဆိပ္ခတ္ထားတဲ့ ေကာ္ဖီ တိုက္ေႀကြးခဲ့ေႀကာင္း အဆိပ္ခပ္ထားေႀကာင္း သူမ မသိဘဲေသာက္ခဲ့တာျဖစ္ၿပိး အရမ္း မူးေမာ္ ေအာ့အံခဲ့ေႀကာင္း သတိေမ့ၿပီးရက္အတန္ႀကာ ဖ်ားနာေနခဲ့ေႀကာင္း သက္ေသအေထာက္အထားျပႏိုင္မဲ့ ဓါတ္ပံု အသံသြင္းႀကိဳးေခြမ်ားဖ်က္ဆီးျပစ္ခဲ့ေႀကာင္း ကိုလည္း သူမေဆာင္းပါးေတြမွာ ေရးသားထားတယ္။ ၂၀၀၄စက္တင္ဘာလမွာ တာ၀န္ရွီသူမ်ား ေျမာက္ေအာ္ဆက္စ္တီးယားစာသင္ေက်ာင္း ဓါးစာခံမ်ားကိစၥေဆြးေႏြးပြဲမ်ားျပဳလုပ္ေနစဥ္ “အင္နာ”ကေတာ့ အဆိပ္ပါတဲ့ ေကာ္ဖီကိုေသာက္ၿပီး အျပင္းဖ်ားေနခဲ့တယ္။သတိလဲ မရေတာ့ဘူး။ “အင္နာ “ဟာ ဆိုဗီယက္ေခတ္ပုလိပ္ေတြရဲ႔ နာမည္ႀကီး လွ်ဳိ႔၀ွက္ အဆိပ္ အရသာကို လက္ေတြ ့က်က် ျမည္းစမ္းလိုက္ရၿပီျဖစ္တယ္။

၂၀၀၁ခုႏွစ္မွာေတာ့ “အင္နာ ‘ဟာ “ဗီယင္နာ” ကို ထြက္ေျပးလြတ္ေျမာက္သြားတယ္။ ရဲအရာရွိေတြဆီက အီးေမးလ္နဲ့ပို ့တဲ့ ျခိမ္းေျခာက္စာေတြကေတာ့ သူမထံ ပလူပ်ံေနတယ္။ ႀကည့္ရတာ ေခ်ခ်င္းညွာ ကိစၥမွာ အစိုးရရဲ ့ရက္စက္ ယုတ္မာမွဳေတြ ကို ေဖၚေကာင္လုပ္ခဲ့တဲ့အတြက္ လက္စားေခ်ခ်င္ေနပံုရတယ္။ အင္နာ့အတြက္ လြမ္းသူ ့ ပန္းေခြမ်ား သူမ၏ စာမူ..Disappearing People မွာ ျပည့္စုံစြာ ေဖၚျပထားတယ္။ ၂၀၀၆ ေအာက္တိုဘာလ ၇ရက္ေန႔ မွာေတာ့ အင္နာ ေနထိုင္ရာ အိမ္ခန္းတြဲမ်ားရွိရာ ဓါတ္ေလွခါးတခုအတြင္း လဲက် ေသဆံုးေနတဲ့ “အင္နာ့” ကို ေတြ ့ျမင္ႀကရတယ္။ ေသနတ္ဒါဏ္ရာ ၂ခ်က္ ရထားပီးေတာ့ တခ်က္က ပခုံးကို ထိမွန္ထားၿပီး တခ်က္ကေတာ့ ဦးေခါင္းကို အနီးကပ္ ျပစ္ခတ္ ထိမွန္္ထားျခင္းျဖစ္တယ္။ သူမဟာ အမွန္ေတြကိုေရာ အမွားေတြကိုေရာ ဒီအတိုင္း စုၿပံဳထားခဲ့ရၿပီး ဘယ္သူ ့ ဘယ္သူမွ ႏွဳတ္မဆက္ဘဲ ေက်ာခိုင္းထြက္ခြာ သြားခဲ့ၿပီ။

သူမရဲ ့ရုပ္ကလပ္ကို၂၀၀၆ ေအာက္တိုဘာ၁၀ရက္ေန႔က ေမာ္စကိုအျပင္ဘက္ ထရိုင္ခူေရာ့ဗ္ဆကိုရီ သုသာန္မွာ ျမွဳပ္ႏွံထားပါတယ္။ သူမကို ေျမမျမွဳပ္ခင္ သူမကို ခ်စ္ခင္ႏွစ္သက္ႀကသူမ်ား လက္တြဲေဖၚမ်ား မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္း အေပါင္းအသင္းမ်ား စာေပေလာကသားမ်ား လူေပါင္းေထာင္ခ်ီ လာေရာက္ ဂါရ၀ ၿပဳႀကတယ္။

အဲဒီ အသုဘအခန္းအနားကို အဆင့္ျမင့္ ေမာ္စကိုအရာရွိမ်ား တဦးတေလမွ် မေတြ႔ရပါဘူး။ သူမရဲ႔ မိတ္ေဆြမ်ားက “ေမာ္စကို အာဏာပိုင္ေတြဟာ အင္နာလုပ္ႀကံခံရမွဳမွာ ေပါ့ေပါ့ဆဆဘဲ အမွဳမဲ့ အမွတ္မဲ့ ေနေနႀကတယ္။ဒါမွမဟုတ္ သူတို႔ပါ၀င္ပတ္သက္မွဳ ရွိဟန္တူတယ္ လို႔စြပ္စြဲ ေျပာဆိုေနပါတယ္။ အင္နာ့ကို ခ်စ္ခင္သူ မ်ားကေတာ့ အင္နာဟာ လွလဲလွတယ္ ရဲရင့္တယ္ သတၱိရွိတယ္ လို႔ ခ်ီးက်ဴးႀကတယ္။ ၂၀၀၇ခုႏွစ္ ဟရူးမဲင္းရိုက္စ္ ေအာ္ဂႏိုက္ေဇးရွင္း အဖြဲ႔က သူမကို ဂုဏ္ၿပဳတဲ့အေနႏွင့္ ႏွစ္စဥ္ Anna Politkovskaya Award ဆုကို ခ်ီးျမွင့္ေပးေနပါတယ္။ ဒီဆုကို ၂၀၀၈မွာ အဖဂန္နစၥတန္မွ မာလာလီ ဂ်ိဳယာ က ပြဲဦးထြက္ ရရွိၿပီး ၂၀၀၉မွာ အီရန္မွ (One Million signatures Campain for Equality )လက္မွတ္ထိုးထားတဲ့ လက္မွတ္ပိုင္ရွင္ တေသာင္းအဖြဲ႔ က ရရွိၿပီးေတာ့ ၂၀၁၀ မွာ ဆူဒန္မွ ဟာလီမာ ဘာရွား ကရရွိခဲ့တယ္။၂၀၁၁မွာေတာ့ ဆီးရီးယားမွ ရာဇန္ဇိုင္တိုနက္ဟ္ ရရွိသြားပါတယ္။ အင္နာရရွိတဲ့ ဆုေတြကေတာ့ ေအာက္ပါအတိုင္းျဖစ္ပါတယ္။ 

2001: "Golden Pen Prize" of the Russian Union of Journalists
2001: Amnesty International Global Award for Human Rights Journalism
2002: Norwegian Authors' Union Freedom of Expression Prize ("Ytringsfrihetsprisen")
2002: PEN American Center Freedom to Write Award
2002: International Women's Media Foundation Courage in Journalism Award
2003: Lettre Ulysses Award for the Art of Reportage
2003: Hermann Kesten Medal
2004: Olof Palme Prize (shared with Lyudmila Alexeyeva and Sergei Kovalev)
2004: Vázquez Montalbán Award of International Journalism
2005: Civil Courage Prize (with Min Ko Naing and Munir Said Thalib)
2005: Prize for the Freedom and Future of the Media
2006: International Journalism Award named after Tiziano Terzani
2006: World Press Freedom Hero of the International Press Institute
2007: UNESCO/Guillermo Cano World Press Freedom Prize (awarded posthumously for the first time)
2007: National Press Club/John Aubuchon Freedom of the Press Award (posthumous)
2007 Democracy Award to Spotlight Press Freedom by the National Endowment for Democracy
source : wikipedia