ပင္လယ္ေသကို ရွာေဖြျခင္း

တည္ေနရာ ..အေရွ႔အလယ္ပိုင္း

ေဂ်ာ္ဒန္ေတာင္ၾကာဒေဒသခ်ိဳင့္၀ွမ္း

အရွည္ - 67.4 km (41.9 mi)

အက်ယ္ - 18km (11 mi)

အနက္ - 377 m (1,237ft)

ထူးျခားတဲ့ သူ႕အမည္

ပင္လယ္ေသ (dead sea) အမည္ဟာ အေနာက္တိုင္း အေခၚအေ၀ၚျဖစ္ၿပီး အာရဗစ္ဘာသာ၊ ဟီဘရူးဘာသာအေခၚအေ၀ၚမ်ားရွိပါတယ္။ ျမန္မာလို ဆိုရင္ေတာ့ “ေသမင္းပင္လယ္္” သို႕မဟုတ္ “ဆားပင္လယ္" The Sea of Death သို႕မဟုတ္ Salt Sea” ပါတဲ့ ။

အဓိကစီး၀င္တဲ့ျမစ္ကေတာ့ ေဂ်ာ္ဒန္ျမစ္ျဖစ္တယ္။အေရွ႕ဘက္မွာ ေဂ်ာ္ဒန္ နယ္စပ္မ်ဥ္း အေနာက္ဘက္မွာ အေနာက္ဘက္္ကမ္း(west bank) ႏွင့္ အစၥေရး တို႕အၾကားမွာ ထိစပ္တည္ရွိေနပါတယ္။ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ေအာက္ 423 metres(ေပအားျဖင့္ 1.388ft) နိမ့္က်ေနပါတယ္။ ကမၻာ့ေျမမ်က္ႏွာျပင္မွာ အနိမ့္ဆံုးအပိုင္းျဖစ္ေနျခင္းဟာ ထူးျခားမွဳတခုပါဘဲ။ ကမၻာေပၚမွာ ဆားပါ၀င္မွဳ လြန္ကဲတဲ့ေရအိုင္ပါ။ 33.7% ေပ်ာ္၀င္ပါရွိတယ္လို႕ ဆိုပါတယ္။ ဒီလို မ်ားျပားတဲ့ ဆားပါ၀င္မွဳ ႏွဳံးထားေၾကာင့္ ေရသတၱ၀ါေတြရွင္သန္ႀကီးထြားဖို႕ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး တဲ့။ ေနပူရွိန္ျပင္းတဲ့အခါ ေရဟာ အေငြ႕ပ်ံပါတယ္။ ေရေလ်ာ့နည္းသြားတဲ့အခါ နဂိုက ငံေနတဲ့ေရဟာ အငံဓါတ္ပိုကဲလာတတ္ပါတယ္။ ေလ့လာဆန္းစစ္သူမ်ားကေတာ့ ဒီလို အငံဓါတ္လြန္ကဲတဲ့ေရမ်ိဳးမွာ ဇီ၀သက္ရွိအပင္မ်ား ေရမွာရွင္သန္ေနထိုင္တဲ့ သတၱ၀ါမ်ား ေပါက္ပြားဖို႕ဆိုတာ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ ရွင္သန္ရန္ခက္ခဲလြန္းလို႔ ေသမင္းပင္လယ္လို႔ ေခၚတြင္ေစတာပါ။ ဒါေပမဲ့ မုိက္ကရိုစကုပ္ျဖင့္သာ ႀကည္႕ႏိုင္မယ့္ အလြန္ေသးငယ္လြန္းတဲ့ ဘက္တီးရီးယားမ်ား မိုက္ကရိုစကုပ္ေအာက္က ေသးမႊားမႊား မွဳိမ်ိဳးမ်ား ကေတာ့ အေရအတြက္ မ်ားစြာ ရွိေနတာပါ။ ေရႀကီးတဲ့အခ်ိန္မ်ိဳးမွာဆါးပါ၀င္မွဳ 35% မွ 30% ကို က်ဆင္းသြားတတ္ပါတယ္။

မိုးပါးေပမယ့္ ယာယီအားျဖင့္ မိုးသည္းတဲ့ေဆာင္းရာသီမ်ားလည္း ႀကံဳရတတ္ပါတယ္။ 1980 ခုႏွစ္က ေဆာင္းတြင္း မိုးႀကီးခဲ့တဲ့ အျဖစ္ကိုၾကည့္ရင္ ပံုမွန္အတိုင္းဆို ျပာေမွာင္ေနတတ္တဲ့ ပင္လယ္ဟာ အနီေရာင္ေျပာင္းၿပီး အလွပိုလာတယ္။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္းေထာင္ခ်ီ ရွိေနစဥ္ကတည္းက သူ႕အလွကို လူေတြ စိတ္၀င္စားၾကပါတယ္။ ယေန႔ ပင္လယ္ေသဟာ ကမၻာတ၀ွမ္းက လူေတြကို သိမ္းႀကံဳးဆြဲေဆာင္ေနတာပါ။ ေျမထဲပင္လယ္တ၀ိုက္က ဗဟုသုတရွာေဖြလိုသူမ်ားမၾကာခဏ က်က္စားေပ်ာ္ေမြ႕ႀကပါတယ္။ သမၼာက်မ္းကိုးေျပာရရင္ ကမၻာ့ ပထမ အပန္းေျဖစခန္းျဖစ္ၿပီးေတာ့ ေဒးဗစ္ဘုရင္ႀကီး ခိုလွဳံနားေနရာ ေဒသျဖစ္ပါတယ္။ က်န္းမာေရးအတြက္ အေကာင္းဆုံး အနားယူႏိုင္တဲ့ ေနရာျဖစ္ပါတယ္။

Movenpick အပန္းေျဖစခန္းျမင္ကြင္းက်ယ္

အစၥေရး ဘက္မွ လွမ္းေမွ်ာ္ႀကည့္ရင္ ရွဳမဆုံးေအာင္ ျမင္္ရမဲ့ ပင္လယ္ေသရဲ႕ အလွ ျမင္ကြင္းက်ယ္

ေမာင့္ဆိုဒြမ္ေတာင္ေပၚကၾကည္႕ရင္ျမင္ရမဲ့ ပင္လယ္ေသ အလွ ျမင္ကြင္းက်ယ္ပါ

ပင္လယ္ေသက ထြက္ရွိတဲ့ သဘာ၀ ဓါတ္ဆားမ်ားဟာ ေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးကို ကုသေပးႏိုင္တဲ့ အေနအထားမွာရွိတာမို႕ ေဆး၀ါးကြ်မ္းက်င္မ်ားႏွင့္ သိပၸံပညာရွင္ႀကီးမ်ားဟာ သုေတသနျပဳ ေလ့လာၾကဖို႕ မၾကာခဏ ေရာက္လာၾကတယ္။ တကယ္ေတာ့လည္း ေလ့လာစူးစမ္းဖို႔ အေကာင္းဆုံး စင္တာ တခုျဖစ္လာတာပါ။ စင္တာတခုျဖစ္လာခဲ့တဲ့ အေၾကာင္းရင္း မ်ားစြာရွိေနပါတယ္။ ေရမွာေပ်ာ္၀င္ပါရွိတဲ့ သတၱဳဓါတ္မ်ား က ေလမွာ ပ်ံ႕လြင့္ေနတဲ့ ပန္း၀တ္မွဳံႏွင့္ အျခားယားယံေစႏိုင္တဲ့ ဓါတ္မတဲ့ပစၥည္းမ်ား၊ ေနစြမ္းအင္မွျဖာထြက္တဲ့ ခရမ္းလြန္ေရာင္ျခည္စတာ တို႕ကို ခုခံကာကြယ္ဖို႕ ေလ်ာ့ခ်ဖို႔၊ ၿပီးေတာ့ ေနေလာင္ျခင္း၊ ဖ်ားနာျခင္း၊ အေအးမိႏွာရည္ယိုစီးျခင္း၊ အရိုးအဆစ္ ဒူးေယာင္ ဒူးနာအမ်ိဳးမ်ိဳး၊ၾကမ္းေထာ္ေသာ အနီပိမ့္မ်ားထြက္သည့္ အေရျပားေရာဂါအမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ အျခား အေထြေထြ ေရာဂါမ်ားကို ေပ်ာက္ကင္းႏိုင္တဲ့ စြမ္းအင္ရွိပါတယ္။

ဥပမာ ဒူးေခါင္းနာျခင္းကို သတၱဳဓါတ္ႀကြယ္၀ေသာေရအိုင္မွ ရႊံ႕မ်ားႏွင့္ ဖိသိပ္အုံခဲၾကပ္စည္းျခင္း။ႏွာရည္ယိုျခင္းကို ပင္လယ္ေသမွရရွိသည့္ ဓါတ္ဆားရည္ျဖင့္ု စပေရးျဖန္းကုသျခင္းစသျဖင့္ ေရွးယခင္ကတည္းက ေရာဂါ ကုထုံးမ်ားစြာရွိပါတယ္။ ပင္လယ္ေသဟာ လူတို႔အတြက္ အက်ိဳးျပဳ ျဖစ္ထြန္းေစတဲ့ ပိုတက္ရွ္ ဓါတ္ဆားတမ်ိဳးကိုလည္း ထုပ္လုပ္ေပးေနတာပါ။ သတၱဳနဲ႔အက္ဆစ္ ဓါတ္ျပဳၿပီး ေျမဆီေျမႏွစ္ ေျမၾသဇာကိုပါ ေကာင္းမြန္ေစတဲ့ဓါတ္ဆားတမ်ိဳးျဖစ္ေပၚေစပါတယ္။ အီဂ်စ္လူမ်ိဳးတို႔ဟာ အဲဒီကရတဲ့ေနထရြန္ ဓါတ္ဆားႏွင့္ ဖါရိုဘုရင္မ်ားရဲ့အေလာင္းကို Mummification လို႕ေခၚတဲ့ ေဆးစိမ္ျခင္းျပဳလုပ္ရတာပါ။
(ဒီအေၾကာင္းအေသးစိတ္ ဒီမွာ ေရးဖူးပါတယ္။ ဒီ့ထက္မက က်ယ္ျပန္႕စြားေရးသားဖို႕ ေမွ်ာ္လင့္ထားပါတယ္။)

ေျမထဲပင္လယ္ေဒသတစ္၀ိုက္ ျဖန္႕က်က္ေနထိုင္သူမ်ားဟာ ပင္လယ္ေသက ထြက္ရွိတဲ့ ဓါတ္သတၱဳကေန cosmetics လို႕ အလြယ္ေပါင္းရံုးေခၚတြင္တဲ့ အသားလွ ဆီ ႏွဳုတ္ခမ္းဆိုးေဆး၊ ေခါင္းလိမ္းဆီ ေဆးတို႕ဖတ္ စသည္တို႕ကို ဖါရိုးမင္းဆက္မ်ားမွာ ထုတ္လုပ္သုံးစြဲ ေန တတ္ၾကပါၿပီ။ ႀကိဳတင္္ကာကြယ္ဖို႕ နည္းပညာမ်ားလည္း တတ္ကြွ်မ္းေနပါၿပီ။ ၂၀၀၉ခုႏွစ္ေလာက္မွာေတာ့ လာေရာက္ႀကည့္ရွဳေလ့လာသူေပါင္း ေထာင္ခ်ီၿပီး (1.2million) အစၥေရးကို ေရာက္လာၾကတယ္။ပင္လယ္ေသဟာ 1.24kg/L သိပ္သည္းမွဳ ရွိတာေၾကာင့္ ေရကူးလိုသူႏွင့္ ေရေပၚေပါေလာေမွ်ာလိုသူတို႕လည္း အေတြ႕အႀကံဳရေအာင္ လာေရာက္လည္ပတ္ၾကတာမို႕ ပင္လယ္ေသမွာ ဧည့္ပရိသတ္မ်ားႏွင့္ စည္ကားေနပါတယ္ တဲ့။

ပင္လယ္ေသမွာ ေနာက္တခု ထူးျခားတာက သူဟာ ကုန္းတြင္းပိတ္ ေရအိုင္ႀကီးျဖစ္ၿပီး သူ႕ရဲ့ ပုံသ႑ာန္ အသြင္အျပင္မွာ ဘယ္ဘက္ကို ေဘးတိုက္ ေရြ႕ရွားႏိုင္တဲ့ ကမၻာေျမလႊာျပတ္ေရြ႕ေၾကာင္း တိုက္တိုနစ္ပလိတ္ ႏွင့္ အာဖရိကဲန္ပလိတ္ အာေရဘီယဲန္ ပလိတ္ တိုရဲ့ ၾကားမွာ တည္ရွိေနျခင္းပါဘဲ။ ပင္လယ္ေသထဲကိုစီး၀င္တဲ့ ေဂ်ာ္ဒန္ျမစ္ဟာ ျပန္လမ္းမႀကံဳတဲ့ ေရယမုန္လဲ ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ ထြက္ေပါက္မရွိဘူး။

ပင္လယ္ေသ၀န္းက်ဥ္မွာေတာ့ ေႏြဦးရာသီမ်ားမွာ လွပတဲ့ ႏွစ္ရွည္ခံ အပင္ငယ္ကေလးမ်ား ႀကိဳႀကား ေပါက္ေရာက္ပါတယ္။ ေရအိုင္ငယ္ကေလးမ်ားလည္းရွိပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ နင္းမိလွ်င္ ကြ်ံ၀င္သြားႏိုင္တဲ့ သဲနံဳးတြင္းမ်ာလည္း ကမ္ေျခတေလွ်ာက္ရွိေနပါတယ္။

ပင္လယ္ေသရဲ႕ ေျမာက္ဘက္အစြန္က်တဲ့ အပိုင္းမွာ ေတာ့ မိုးေရဟာ ရွားရွားပါးပါး လို႕ ဆိုရမွာပါဘဲ။ ႏွစ္စဥ္ မိုးေရခ်ိန္လကၼ 100mm(4in) ရြာသြန္းေလ့ရွိီၿပီး ေတာင္ဘက္က်တဲ့ ေဒသေတြမွာေတာ့ မဆိုသေလာက္ 50mm (2in) ရြာသြန္းေလ့ရွိတယ္။ ဂ်ဴဒီယဲန္ ေတာင္ကုန္းေတြမွာ မိုးရိပ္မိုးေငြ႔ျမင္ေတြ႕ႏိုင္ေပမဲ့ ပင္လယ္ေသမွာေတာ့ ေျခာက္ေျခာက္ေသြ႕ေသြ႕ပါပဲ။ အေရွ႕ ဘက္ကုန္းျမင့္ေတြက ရြာခ်လာမဲ့ မိုးေရ ေလာက္ဘဲ လက္ခံရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ဂ်ဴဒီယဲန္ ေတာင္ကုန္းေတြက အနည္းငယ္ မတ္ေစာက္ၿပီး အေရွ႕ဘက္ေတာင္တန္းေတြက ေအာက္ဘက္က်ပါတယ္။ ေရကန္ရဲ့ အေနာက္ေတာင္ဘက္က်တဲ့အရပ္ေဒသေတြမွာေတာ့ ျမင့္မားတဲ့ ဆိုဒြန္ေတာင္ႀကီးရွိေနတဲ့အတြက္ 210mm( 700in) ရြာသြန္းပါတယ္။ ပင္လယ္ေသကို၀န္းရံေနတဲ့ ေတာင္တန္းေတြမွာ ကုလားအုပ္မ်ား၊ေတာင္ဆိတ္ရိုင္းမ်ား၊ ေတာယုန္ႀကီးမ်ား၊ေခြးအႏွင့္ က်ားသစ္မ်ားက သူႏိုင္ ကိုယ္ႏိုင္ မင္းမူေနတာပါ။ရာေပါင္းမ်ားစြာေသာ ငွက္မ်ိဳးစံုကေလးမ်ားက ဘာသာဘာ၀ ေပ်ာ္ရႊင္ျမဴးထူးလို႕ေနၾကတယ္။

ဒီေနရာေတြကို အစၥေရး ေရာ ေဂ်ာ္ဒန္ကပါ သဘာ၀ ေတာရိုင္းနယ္ေျမ သတ္မွတ္ၿပီးသီးသန္႕ ထားရွိတာပါ။ ယေန႕မွာေတာ့ ၿဗိတိသွ်တို႔က ပင္လယ္ေသေျမာက္ဘက္ကမ္းအနီး ေဂါက္ကြင္းတခု တည္ေဆာက္ထားပါတယ္။ ဓါတုေဗဒပညာရွင္မ်ားႏွင့္ စူးစမ္းေလ့လာလိုသူမ်ားကလည္း ၀င္လာမစဲ တသဲသဲပါ။ ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္ထက္ ေပေပါင္း 1,289ft နိမ့္တဲ့ အေ၀းေျပးလမ္းမႀကီးတခု အေနာက္ဘက္ကမ္းႏွင့္ အစၥေရးကမ္းေျခတေလွ်ာက္မွာ ေဖါက္လုပ္တည္ရွိေနပါတယ္။ ကမၻာ့ပထမတန္းစား ဟိုတယ္ႀကီးမ်ား အပန္းေျဖစခန္းမ်ားလည္း အလားတူေဆာက္လုပ္ထားပါတယ္။

အီဂ်စ္လူမ်ိဳးတို႔ ဟာ ယခုလို အေလာင္းမ်ား မပုပ္မသိုးေအာင္ မမ္မီလုပ္ ေဆးစိမ္ဖို႔ ပင္လယ္ေသက ႏ်ဴထရြန္ ဓါတ္ဆားကို အသုံးျပဳၾကရတာပါ။ ေနပူရွိန္ျပင္းတဲ့အခါ ေရဟာ အေငြ႕ပ်ံပါတယ္။ေရေလ်ာ့နည္းသြားတဲ့အခါ နဂိုက ငံေနတဲ့ေရဟာ အငံဓါတ္ပိုကဲလာတတ္ပါတယ္။ 1979ခုႏွစ္မွာက ပါလက္စတိုင္းကုပၼဏီ တစ္ခုက( Palestine Potash company) ပိုတက္ရွ္ ႏွင့္ ဘရိုမိုင္းသတၱဳမ်ား ေဖၚထုတ္ လုပ္ပိုင္ခြင့္ရရွိခဲ့တယ္။ ပိုတက္ သို႕မဟုတ္ ပိုတက္စီယံ ကလိုရိုက္ ကုိပါ။ အေရွ႕အလယ္ပိုင္းျငိမ္းေအးေနစဥ္ကာလမ်ိဳးမွာ အာရပ္ႏွင့္ဂ်ဴး လုပ္ငန္းရွင္ႀကီးမ်ားက ေျခသြက္လက္သြက္ အႀကီးအက်ယ္ ထုတ္လုပ္ လာၾကတယ္။

1934ခုႏွစ္မွာ တစ္ခါ စီမံကိန္းခ်ၿပီး အေနာက္ေတာင္ဘက္ကမ္းရိုးတန္းမွာ ဒုတိယအႀကိမ္ အေျခခ် လုပ္ကိုင္ခဲ့ၾကတယ္။ ဒုတိယ ကမၻာစစ္အတြင္းမွာလည္း ထုတ္လုပ္ခဲ့ေသးတာပါ။ ေနာက္ဆုံး ေရွာင္တခင္ျဖစ္လာတဲ့ 1928ခုႏွစ္ အာရပ္အစၥေရးစစ္ပြဲအတြင္းမွာလည္းထုတ္လုပ္ျဖန္႕ျဖဴးခဲ့တာပါ။ ၿဗိတိသွ်တို ့ကလည္း ထုတ္ယူခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၅၂ခုႏွစ္မွာေတာ့ အမ်ိဳးသားပိုင္ Dead Sea Works Ltd က က်န္ေနတဲ့ ပိုတက္မ်ားႏွင့္ သတၱဳပစၥည္းမ်ားကို ႏိုင္ငံေတာ္ကိုယ္စား ပင္လယ္ေသမွေန ထုတ္ယူခဲ့ႀကတယ္။ 2001ခုႏွစ္မွာ ဒီငံက်ိက်ိ ပင္လယ္ေသက ပိုတက္ တန္ခ်ိန္ေပါင္း 1.77 ၊ ဘရိုမိုင္းဓါတ္ေပါင္း တန္ခ်ိန္ 206,000 ၊ ေကာ့စတစ္ဆိုဒါ 44.900 တန္ခ်ိန္၊ မက္ဂနီစီယမ္ႏွင့္ ဆိုဒီယံ ကလိုရိုက္ 25.000တန္ အစၥေရး  တဦးတည္းထုတ္ယူခဲ့ပါတယ္။ Dead Sea Magician Ltd ရဲ႕ အေထာက္အပံ့ႏွင့္ပါ။ ေဂ်ာ္ဒန္ဘက္မွာလည္းထုတ္ယူတာမ်ိဳးရွိပါတယ္။ ပင္ကိုယ္အားျဖင့္ဓါတ္သတၱဳမ်ားႏွင့္ ႀကြယ္၀ေနတဲ့ ပင္လယ္ေသဆားကို ကမၻာတစ္၀ွမ္းက စိတ္၀င္စားေနၾကသူေတြ ဒုႏွင့္ေဒးပါ။ ကုိယ္ခႏၶာသန္႕ရွင္းစင္ၾကယ္ေစဖို႕အသားအရည္ လွပေခ်ာေမြ႕ေစဖို႕ စိုေျပ၀င္းအိေနေအာင္ ထိန္းသိမ္းထားဖို႕ ဓါတုေဗဒနည္းနွင့္ အသားလွဆီ အမ်ိဳးမ်ိဳး ထုတ္လုပ္ၾကမွာ ျဖစ္ပါတယ္။

Florist

Source: Wikipedia

Living Fashion Magazine, November, 2012