ကမၻာေပၚက အလွဆုံး ေရပန္းမ်ား

Waterfront Park (Charleston)

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု  ေတာင္ကာရိုလိုင္းနားျပည္နယ္ ခ်ားလ္စတန္ေဒသ ကူးပါးျမစ္အနီး ခန္႔မွန္း မိုင္၀က္ရွည္ၿပီး၁၂ဧက ရွိ (5 ha)ေျမေနရာမွာ တီထြင္ ေဆာက္လုပ္ထားတဲ့ နာနတ္သီးပုံ ေရပန္းပါ။၂၀၀၇ခုႏွစ္က Landmark Award ဆုကို လက္ခံရရွိခဲ့သတဲ့။American Society of Landscape Architects  အဖြဲ႔နဲ႔ National Trust for Historic Preservation အဖြဲ႔ တို႔က ဆန္းသစ္တဲ့ အေတြးအေခၚနဲ့ ဒီဇိုင္းလက္ရာ တို႔ေႀကာင့္ ေပးခဲ့တာျဖစ္တယ္။ွSasaki Associates အဖြဲ႔က စတူးအတ္ အို ေဒၚဆန္ရဲ႔ လက္ရာပါတဲ့။ ၁၉၈၉ခုႏွစ္ ဟာရီကိန္း ဟူးဂိုး ေႀကာင့္ ေဒၚလာတသန္းဖိုးေလာက္ ဆုံးရွံဳးခဲ့ရၿပီး ေနာက္ ၁၉၉၀ခုႏွစ္ ေမလ ၁၁ရက္ေန႔မွာ ဖြင့္ပြဲလုပ္ႏိုင္ခဲ့တယ္။

"မႈိ" မခိုတြယ္ေအာင္ ဘယ္လိုေဆာင္၊ ဘာေတြေရွာင္

"mushroom" လို႔ဆိုတဲ့ စားသံုးလို႔ရတဲ့မႈိေတြရဲ႕ အရသာခ်ဳိခ်ဳိကို လူတိုင္းနီးပါးႏွစ္သက္ၾကေပမယ့္ "mold" (mould) ဆိုတဲ့ မႈိကေတာ့ျဖင့္ က်န္းမာေရးအတြက္ အႏၱရာယ္ႀကီးလွပါတယ္။ ေရွာင္ၾကဥ္ရေလ့ရွိတယ္။ အႏၱရာယ္ႀကီးတဲ့ မႈိေတြရဲ႕ အဓိကပစ္မွတ္က ေဟာင္းႏြမ္းေဆြးေျမ႕မႈ နဲ႔ စိုထိုင္းမႈၾကည္ရွည္ထိန္းသိမ္းထားတဲ့ေနရာေတြကိုပါ။ အိမ္ေတြမွာ မႈိျပႆနာၾကံဳရၿပီဆို ခ်က္ခ်င္းေဆးေၾကာသန္႔ရွင္းပစ္ရပါမယ္။ ၿပီးရင္ေတာ့ ေရစိမ့္က်ေနတဲ့ေနရာကို ျပဳျပင္ရမွာပါ။ ေရေၾကာင့္ပ်က္စီးေနတဲ့ ေရစပ္စပ္ေနရာ၊ေတြနဲ႔ ပစၥည္းပစၥယေတြကို ေျခာက္ေသြ႕ေစဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ၂၄ နာရီကေန ၄၈နာရီအတြင္း မႈိစတင္တြယ္ကပ္ႀကီးထြားတတ္ပါတယ္။ မႈိေတြဟာ သဘာဝပတ္ဝန္းက်င္ထဲက အစိတ္အပိုင္းတစ္ခုပါ။ အျပင္ဘက္ေတြမွာ သစ္ရြက္ေၾကြနဲ႔ ေသဆံုးေနတဲ့သစ္ပင္ေတြလို သဘာဝေျမၾသဇာကုန္ဆံုးသြားတဲ့ေနရာမွာ မႈိေတြ သဘာဝအတိုင္းေပါက္ပြားတတ္ၾကတယ္။ အိမ္အတြင္းဘက္ေတြမွာေတာ့ မႈိႀကီးထြားမႈဟာ ေရွာင္ၾကဥ္ဖယ္ရွားသင့္တဲ့အရာပါ။ 

မိုးရာသီေလးထဲမွာ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္စြာ

ရာသီဥတုတစ္မ်ဳိးကေန တစ္မ်ဳိး အကူးအေျပာင္းကာလမွာ ကိုယ္ခႏၶာထဲက အစိတ္အပိုင္းေလးေတြ အလိုက္သင့္မေျပာင္းလဲႏိုင္ဘဲ လူမွာမအီမသာျဖစ္ေနတတ္ပါတယ္။ မိုးရာသီဟာ ကမၻာၿဂိဳဟ္ေပၚမွာ ရွိေနတဲ့သက္ရွိအားလံုးကို ျပန္လည္ႏုပ်ဳိေစတဲ့ ရာသီဥတုလို႔ေတာ့ဆိုၾကတယ္။ ေႏြရာသီကာလျပင္းလွတဲ့အပူေတြ လြတ္ေျမာက္သြားေစမယ့္မိုးေရစက္ေတြကို လူတိုင္းႀကိဳဆိုခ်င္ၾကပါတယ္။ မုတ္သံုရာသီဟာ တခ်ဳိ႕ က်န္းမာေရးအတြက္စိတ္ပူစရာအေျခအေနေလးေတြလည္း သယ္ေဆာင္လာတတ္ေသးတာကိုေတာ့ သတိျပဳၾကရမွာပါ။ မုတ္သံုမိုးနဲ႔အတူ အစာအဆိပ္သင့္၊ ဝမ္းပ်က္ဝမ္းေလွ်ာ၊ ဝမ္းကိုက္နဲ႔ ကာလဝမ္းေရာဂါလို ေရာဂါေတြေရာေယာင္ပါဝင္လာတတ္ၾကတယ္။ စိုထိုင္းမႈကလည္း ေလထုထဲမွာ အျမင့္ဆံုးအဆင့္မွာရွိေနတတ္ပါတယ္။ ကိုယ္တို႔ ခႏၶာကိုယ္မွာေတာ့ အစာေျခဖ်က္တဲ့စနစ္ရဲ႕ စြမ္းေဆာင္ႏိုင္မႈက အနိမ့္ဆံုးအဆင့္ျဖစ္ေနပါသတဲ့။ မိုးရာသီမွာ အစာေျခဖ်က္ျခင္းအားနည္းပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ အစားအစာကို နည္းနည္းေလွ်ာ့စားေပးတာ သင့္ေတာ္ပါတယ္။ 

မက်န္းမာေစတဲ့အစားအေသာက္ေတြ

အာလူး၊ ပန္းေဂၚဖီ၊ ပဲေတာင့္ရွည္သီး၊ ရုံးပတီသီး၊ ပဲစင္းငံု၊ ဗိုလ္စားပဲသီး တို႔ မစားသင့္ပါဘူး။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္နဲ႔ အသီးအႏွံအားလံုးကို ဂရုတစိုက္ေဆးေၾကာၿပီးမွ စားသင့္ပါတယ္။ မိုးရာသီမွာ ပိုးေကာင္ေတြပိုၿပီးပါဝင္တတ္ၿပီး အညစ္အေၾကးပိုေနတတ္တာေၾကာင့္ပါ။  ဆားငံလြန္းတဲ့အစားအစာေတြဟာ ဗိုက္ထဲမွာ ေရဓာတ္ၾကာၾကာရွိေနၿပီး ေလပြသလို ဗိုက္ကယ္တာျဖစ္တတ္တာေၾကာင့္လည္း ဆားအသင့္အတင့္ ဒါမွမဟုတ္ အငံဓာတ္နည္းပါးတဲ့ အစားအစာသာ စားသင့္ပါတယ္။ ခ်ဥ္လြန္းတဲ့အစားအစာ မန္က်ည္းသီးနဲ႔ ခ်ပ္တနီး၊ ဆားစိမ္/ အခ်ဥ္တည္ထားတဲ့ အစားမ်ဳိးေတြ မစားသင့္လွဘူး။ အဓိကအေရးႀကီးတာကေတာ့ အစာေျခဖ်က္ဖို႔ အားစိုက္ရလြန္းတဲ့ အစားအစာေတြေရွာင္ေပးဖို႔ပါပဲ။ 

စားသင့္တဲ့အစားအစာေတြက

ေျခာက္ေသြ႔တဲ့သဘာဝရွိတဲ့ အစားအစာ ဥပမာ ေျပာင္းဖူး၊ ကုလားပဲ၊ ျမင္းစားဂ်ဳံေတြ စားသင့္ပါတယ္။ ဆန္ေဟာင္း၊ ဂ်ဳံ/ ေျပာင္း၊ မုေယာစပါး၊ ပဲနီေလး (ပဲဝါ လည္းအတူတူပါပဲ)၊ ဒိန္ခဲ၊ စပ်စ္ဝိုင္၊ ပ်ားရည္တို႔လည္း သင့္ေတာ္ပါတယ္။ ေရဓာတ္ၾကြယ္ဝတဲ့ ဖရဲသီး၊ သခြားေမႊးသီးတို႔လို ကိုယ္ခႏၶာကစုပ္ယူႏိုင္စြမ္းမ်ားတဲ့ အသီးအႏွံေတြလည္း စားသံုးသင့္တဲ့အစားအစာပါပဲ။ ေနာက္တစ္ခု ရာသီစာလို႔ေတာင္ ေျပာႏုိင္တာက ႏြားႏို႔ပါ။ ႏြားႏို႔နဲ႔ buttermilk ကိုလည္း အစာေျခဖ်က္ႏႈန္းေကာင္းေစတာေၾကာင့္ ေသာက္သံုးသင့္ပါတယ္။ ဟင္းသီးဟင္းရြက္၊ အသီးအႏွံ၊ အေစ့အႏွံ၊ ေကြကာတို႔လို အစားအစာ မ်ားမ်ားစားသင့္ၿပီး အသားနဲ႔ ငါးေတြ သိပ္မစားတာေကာင္းပါတယ္။ အဆီဓာတ္နည္းပါးတဲ့ အကင္၊ နံျပားဖိုမွာ ျပင္ဆင္ထားတဲ့ မုန္႔ေတြစားတာလည္း သင့္ေတာ္လွတယ္။ ငရုတ္ေကာင္း၊ ဂ်င္း နဲ႔ ပူစီနံ၊ နႏြင္းတို႔လို ေရာဂါကူးစက္မႈကို ကာကြယ္ၿပီး အစာေျခဖ်က္ႏႈန္းေကာင္းတဲ့ ဟင္းခတ္အေမႊးအႀကိဳင္ေတြနဲ႔ ထမင္းဝိုင္းေလးကို ျပင္ဆင္သင့္ပါတယ္။

မိုးရာသီနဲ႔ အေရျပား

မိုးရာသီမွာ အေရျပားေျခာက္ေသြ႕တတ္တယ္လို႔ဆိုေပမဲ့ ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ မိုးရာသီမွာေတာ့ ေဆာင္းရာသီေလာက္ အသားအေရဟာ ထူးကဲၿပီးမေျခာက္ေသြ႕လွပါဘူး။ အေရးႀကီးတာကေတာ့ မိုးရာသီမွာ တခ်ဳိ႕ေနရာေဒသေတြ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈေတြျဖစ္ပြားၾကတယ္။ အဲဒီေနရာေတြမွာ ေရဟာ ညစ္ညမ္းေနတတ္ပါတယ္။ မသန္႔ရွင္းတဲ့ေရကိုင္မိတိုင္း ပိုးသတ္ထားတဲ့ေရ နဲ႔ ဆပ္ျပာသံုးၿပီး လက္ေဆးဖို႔လိုအပ္ပါတယ္။ မၾကာခဏလက္ေဆးရတာေၾကာင့္မို႔ လက္အေရျပားပြန္းပဲ့ျခင္း မျဖစ္ႏို္င္ေအာင္ အေပ်ာ့စားဆပ္ျပာမ်ဳိးကိုပဲ သံုးသင့္ပါတယ္။ 

မိုးရာသီနဲ႔ အဝတ္အစား

ဂရုစိုက္ေပးရမွာကေတာ့ ခ်ည္သားအဝတ္အစားေတြပဲ ဝတ္ဆင္သင့္ေပးဖို႔ပါ။ တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္ ခ်ည္ေႏွာင္ထားတဲ့အဝတ္အစား့ျဖစ္မေနဖို႔လည္း အေရးႀကီးလွတယ္။ မႈိကာကြယ္ေပးႏိုင္တဲ့ anti-fungal ကိုယ္လိမ္းေပါင္ဒါကို မႈိတြယ္ကပ္ႏိုင္တဲ့ေနရာေတြမွာ လိမ္းေပးသင့္ပါတယ္။ ခ်က္ခ်င္းေျခာက္ေသြ႔ဖို႔ ခက္ခဲတဲ့ ဂ်င္းန္ထည္ေတြ မဝတ္ပါနဲ႔။ ဆီးခ်ဳိ၊ ေလးဘက္နာရွိသူေတြအတြက္ ထူးဂရုျပဳသင့္တာက ေျခေထာက္ေတြ ေႏြးေထြးေနေစဖို႔ပါ။ ေျခဗလာက်င္းၿပီး မေလွ်ာက္ပါနဲ႔။ စိုထိုင္းတဲ့ရႈးဖိနိပ္မစီးဘဲ ေရစိမ့္ဝင္မွႈမရွိတဲ့ဖိနပ္ ေရြးခ်ယ္သင့္ပါတယ္။

မိုးရာသီနဲ႔ ေဘးကင္းလံုျခံဳမႈ

ေရလႊမ္းမိုးခဲ့ၿပီး ေရဝပ္ေရအိုင္ေနတဲ့ေနရာေတြမွာ ျခင္ေတြ အေျမာက္အမ်ားေပါက္ပြားတတ္ၾကပါတယ္။ အဲဒီေရဝပ္ေနတဲ့ေနရာေတြမွာ ေရအျမန္ဆံုးစီးဆင္းေစဖို႔နဲ႔ ေရေတြေျခာက္ေသြ႕သြားေစဖို႔ ႀကိဳးစားၾကရမွာပါ။ ကားတာယာေဟာင္းေတြ၊ ပန္းအိုးေတြထဲက ေရေတြကိုလည္းစစ္ေဆးရွင္းလင္းသင့္ပါတယ္။ သင့္ေတာ္တဲ့ အင္းဆက္ကာကြယ္လိမ္းေဆး ကိုယ္မွာလိမ္းထားသင့္ပါတယ္။ ငွက္ဖ်ား နဲ႔ အသားဝါေရာဂါေတြဟာ ေရေသေရပုပ္ေတြ နဲ႔ ညစ္ညမ္းေနတဲ့အစားအစာေတြကေန ျဖစ္ေလ့ရွိတယ္။ ေရေသရွိတဲ့ေနရာ၊ ျခင္ေတြမ်ားမ်ားစားစားေပါက္ပြားေနတဲ့ေနရာမ်ဳိးမွာ ေနထိုင္ရရင္ ျခင္မကိုက္ေစတဲ့လိမ္းေဆး၊ ကရင္မ္ နဲ႔ ျခင္ေထာင္ ဂရုတစိုက္အသံုးျပဳေပးပါ။

မိုးရာသီထဲ ေပါ့ပါးသြက္လက္ေစဖို႔ကေတာ့

ေလက်င့္ခန္းျပဳလုပ္ေပးဖို႔ပါပဲ။ သြက္သြက္လက္လက္ျဖစ္ေစဖို႔၊ က်စ္လစ္ၿပီးက်န္းမာေနေစဖို႔ ေလ့က်င့္ခန္းအကူအညီ ယူရပါဦးမယ္။ မိုးေရစက္ေတြေျပးလႊားေနတဲ့ လမ္းေတြေပၚမွာ အေျပးေလ့က်င့္ခန္း နဲ႔ တျခားေလ့က်င့္ခန္းေတြျပဳလုပ္ဖို႔ မျဖစ္ႏိုင္ေပမဲ့ အိမ္တြင္းမွာလည္းပဲ ပံုမွန္ျပဳလုပ္ေနၾကေလ့က်င့္ခန္းေတြ မပ်က္မကြက္ျပဳလုပ္ေပးပါ။ အဲဒါကလည္း မိုးရာသီေလးထဲမွာ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ေစႏိုင္မယ့္ အေရးအႀကီးဆံုးအခ်က္ျဖစ္ေနပါေသးတယ္။ ။

ၿဖိဳးၿဖိဳး

Living Fashion Magazine, July, 2014

ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ျခင္း

Myanmar Knowledge Society (MKS)နဲ႔ ေရးျဖစ္တဲ့ စာတစ္အုပ္ပါ။ က်မ ေရးျဖစ္တဲ့အပိုင္းက တာဝန္မယူတဲ့ “အာဏာယူျခင္း”

(တာဝန္ယူမႈမလိုအပ္တဲ့ အာဏာ) ပါ။

MKS ရဲ႕ Facebook မွာေတာ့ ဒီစာအုပ္ကို ဒီလိုညႊန္းထားပါတယ္။

"ယခုစာအုပ္ပါအေၾကာင္းအရာမ်ားမွ နိုင္ငံေတာ္၏အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ခိုင္မာေအာင္တည္ေဆာက္ေပးျခင္းအားျဖင့္ လူမ်ိဳးစုလက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး၊ လူမ်ိဳးစုနဲ႕ ဘာသာေရးပဋိပကၡ၊ ရာဇ၀တ္ျပစ္မႈနဲ႕ အိုင္ဒီယိုလိုဂ်ီိဆိုင္ရာ ျပသနာေတြကို မေပၚေပါက္ေအာင္ ထိန္းသိမ္းထားျပီး ကမၻာလံုးဆိုင္ရာ လံုျခံဳေရးကို အာမခံႏိုင္မယ္ဆိုတဲ့အျမင္ရႈေထာင့္က တင္ျပထားတာျဖစ္တယ္။"

စာအုပ္ေနာက္ေက်ာဖံုးမွာ ဒီလုိေရးထားပါတယ္။

(ယခု စာအုပ္ပါ အျမင္ေတြမွာ အမ်ိဳးသားႏုိင္ငံတည္ေဆာက္ျခင္း(၀ါ) အမ်ိဳးသားေရး တည္ေဆာက္ျခင္းဘက္ကေန ၾကည့္ရႈထားတာမဟုတ္ဘဲ ႏိုင္ငံေတာ္တည္ေဆာက္ျခင္းState-building ဘက္ကေန ၾကည့္ထားျခင္းသာလွ်င္ ျဖစ္တယ္။အမ်ိဳးသားေရးတည္ေဆာက္ျခင္း(၀ါ)လူမ်ိဳးစုပဋိပကၡနဲ႔ လူမ်ိဳးစုေတြအေပၚ အားမွ်ေျခတည္ေဆာက္ေပးျခင္းအားျဖင့္ ခုိင္မာတဲ့ႏိုင္ငံေတာ္တစ္ရပ္တစ္ဆင့္ၿပီး တစ္ဆင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတုိးတက္လာမယ္ဆုိတဲ့ အမ်ိဳးသားႏုိင္ငံတည္ေဆာက္ျခင္း nation-buildingသေဘာထက္ ႏုိင္ငံေတာ္ရဲ႕ အခ်ဳပ္အျခာအာဏာကို ခုိင္မာေအာင္ တည္ေဆာက္ေပးျခင္းအားျဖင့္ လူမ်ိဳးစု လက္နက္ကိုင္ေတာ္လွန္ေရး လူမ်ိဳးစုနဲ႔ဘာသာေရးပဋိပကၡ ရာဇ၀တ္ျပစ္မႈနဲ႔ အုိင္ဒီယုိလုိဂ်ီဆုိင္ရာ အေရးေတြကုိ မေပၚေပါက္ ေအာင္ ထိန္းသိမ္းထားႏိုင္ၿပီး ကမၻာလံုးဆုိင္ရာ လံုျခံဳေရးကုိလည္း အာမခံေပးႏိုင္မယ္ဆုိတဲ့ အျမင္ကေန ၾကည့္ရႈထားတာ ျဖစ္တယ္။)

ရိုင္းသြားမယ္ထင္ ဆင္ျခင္ရမယ့္အျပဳအမူေလးေတြ

Living Fashion Magazine, June, 2014

ႏိုင္ငံရပ္ျခားခရီးသြားအတြက္ျပင္ဆင္ေနၿပီဆိုရင္ ေဒသခံေတြႀကိဳက္ႏွစ္သက္မႈမရွိႏိုင္တဲ့ ေယဘူယ်စည္းကမ္းေလးေတြ သိထားႏိုင္ရင္ပိုေကာင္းမွာပါ။ တျခားႏိုင္ငံေတြမွာ ဒီအျပဳအမူေလးေတြ မျပဳလုပ္မိေအာင္ တတ္ႏိုင္သမွ်ဆင္ျခင္သင့္ပါတယ္ တဲ့။

ဂ်ပန္မွာ ေဘာက္ဆူး မေပးပါနဲ႔

စားေသာက္ဆိုင္ေတြနဲ႔ ဟုိတယ္ေတြမွာ tip money ေပးတဲ့ အေလ့အထဟာ တြင္က်ယ္ေနၾကပါတယ္။ ဂ်ပန္မွာေတာ့ ျခြင္းခ်က္ပါ။ tip money မေပးၾကပါဘူး။ အဲဒါဟာ အရွက္ရေစတယ္။ ႏွိမ္တယ္လို႔ ထင္ျမင္ယူဆတာေၾကာင့္ပါ။

ရုရွားမွာေတာ့ အျပံဳးေခၽြတာပါ

ရုရွားႏိုင္ငံေရာက္ခဲ့ရင္ လူစိမ္းေတြကို ျပံဳးမျပပါနဲ႔။ သူတို႔ျမင္ၾကတာက အျပံဳးဟာ ရင္းႏွီးကၽြမ္းဝင္တဲ့အျပဳအမူတစ္ခုအျဖစ္ပါ။ စစ္မွန္ရင္းႏွီးတဲ့မိတ္ေဆြအခ်င္းခ်င္းကိုမွ ရည္ညႊန္းျပံဳးျပႏႈတ္ဆက္ေလ့ရွိတာေၾကာင့္ မသိတဲ့ လူစိမ္းတစ္ေယာက္ကို ျပံဳးျပေနမယ္ဆိုရင္ သင္ဟာ ရိုးသားတည္ၾကည္မႈမရွိဘူးလို႔ သူတို႔က ဆံုးျဖတ္သြားႏိုင္ပါတယ္။

အိႏၵိယမွာ ဘယ္လက္မသံုးသင့္ပါ

အိႏၵိယယဥ္ေက်းမႈမွာ ဘယ္လက္ဟာ သန္႔ရွင္းမႈမရွိဘူးလို႔ ယူဆၾကတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္မို႔ တစ္ဦးတစ္ေယာက္ကို ႏႈတ္ဆက္တာပဲျဖစ္ျဖစ္ ေငြလဲတာပဲျဖစ္ျဖစ္၊ ပစၥည္းပစၥယေတြ ေကာက္ယူကိုင္တြယ္တာကအစ သင့္ရဲ႕ ညာဘက္လက္ကိုပဲ သတိထားၿပီးအသံုးျပဳေပးပါ။

တရုတ္ႏိုင္ငံမွာဆိုရင္ ပန္းကန္ထဲမွာ အကုန္အစင္မစားလိုက္ပါနဲ႔

ကိုယ့္ပန္းကန္ထဲရွိသမွ်အစားအစာကို ေျပာင္စင္ေအာင္စားလိုက္တယ္ဆိုရင္ သင့္ကို ဧည့္ခံတဲ့ မိတ္ေဆြဟာ သူ လံုလံုေလာက္ေလာက္ မေကၽြးႏိုင္ခဲ့လို႔။ ဒါမွမဟုတ္ ထပ္ၿပီးျဖည့္မေပးလိုက္လို႔ ဆိုတဲ့ သေဘာမ်ဳိးျပသတာလို႔ ထင္ျမင္သြားႏိုင္တယ္။ ပန္းကန္ထဲမွာ နည္းနည္းျဖစ္ျဖစ္ ခ်န္ထားလိုက္မယ္။ စားၿပီးတဲ့အခါ ေလခ်ဥ္တက္လိုက္တာဟာ စားဖိုးမႈးကို ခ်ီးမြန္းမႈအျဖစ္ အဆင္ေျပတဲ့အျပဳအမူျဖစ္လို႔ေနပါတယ္။

ေနာ္ေဝးမွာ ဟြန္းမတီးပါနဲ႔

အေရးေပၚကိစၥေတြမွသာ အသံုးျပဳႏိုင္မွာပါ။ တကယ္လို႔မ်ား ကားဟြန္းတီးမိခဲ့ရင္ေတာ့ မလိုအပ္တဲ့ အဲဒီ ကားဟြန္း တတီတီျမည္သံေၾကာင့္ တျခားကားေမာင္းသူေတြ ထိတ္ထိတ္ပ်ာပ်ာျဖစ္သြားပါလိမ့္မယ္။

ျပင္သစ္မွာဆို "ဟယ္လို"

Bonjour madame, monsieur ဆိုတဲ့ စကားေလးဟာ အျမဲတမ္းပဲ ပထမဆံုးေျပာလိုက္ရမယ့္ စကားျဖစ္သင့္ပါတယ္။ အဲဒီ ဟယ္လို စကားလံုးေလးနဲ႔ စၿပီးႏႈတ္မဆက္ခဲ့ဖူးဆိုရင္ သင္ဟာ တစ္ဖက္သားကို မတူမတန္သလို ႏွိမ့္ခ် သတ္မွတ္လိုက္တဲ့သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္သြားႏိုင္တယ္။

ဂ်ာမနီမွာ ေဘာင္းဘီအိတ္ကပ္ထဲ လက္ႏႈိက္ၿပီး စကားစျမည္မေျပာပါနဲ႔

ဂ်ာမန္ေတြဟာ အဲဒီအျပဳအမူကို ရိုင္းတယ္လို႔ဆံုးျဖတ္ၾကပါတယ္။ စားေသာက္တဲ့အခါမွာလည္း ဓေလ့ထံုးတမ္းနဲ႔ အညီဆိုရင္ သင့္ရဲ႕ လက္ေတြကို စားပြဲေပၚထင္ထားရမွာပါ။ ေပါင္းေပၚမွာဖြက္သိမ္းထားတာထက္ စားပြဲေပၚပဲ တင္ထားတာ ယဥ္ေက်းတဲ့အျပဳအမူလို႔ ဆိုတယ္။ ။

ၿဖိဳးၿဖိဳး
Source : Rude! What You Should Never Do in Other Countries By Taylor Shea | Reader's Digest

ၿဖိဳးၿဖိဳး

ေက်ာက္ဆည္ၿမိဳ႔ က ရိုးရာ ဆင္ပြဲေတာ္

ေက်ာက္ဆည္ၿမိဳ႔ဟာ မႏၱေလးနဲ့ ဆိုရင္  မိုင္ ၃၀ပဲ ကြာလွမ္းပါတယ္။ ၿမိဳ႔အ၀င္မွာေတာ့ ျမန္မာမွဳ ျမန္မာ့ဟန္ သြန္းထုထားတဲ့ ရုပ္ႀကြ ဆင္ႀကီးႏွစ္ေကာင္က လႈိက္လွဲစြာ ဆီးႀကိဳေနမွာ ျဖစ္တယ္။တခ်ိဳ႔ က ေက်ာက္ဆည္ကို ဆင္ၿမိဳ႔ေတာ္လို႔ေတာင္ တင္စားေခၚေ၀ၚႀကတာပါ။

ဘယ္ႏိုင္ငံ ဘယ္ေဒသမွာမွ ဒီလို ဆင္ပြဲေတာ္မ်ိဳး မရွိပါဘူး။ ဆင္ပြဲေတာ္ရဲ႔ သမိုင္းေႀကာင္းကို နည္းနည္းေျပာျပဖို႔ ဆိုရင္ အေနာ္ရထာ ဘုရင္ ေခတ္ကို ျပန္သြားရပါလိမ့္မယ္။ အေနာ္ရထာဘုရင္ ဟာ လယ္တြင္းကိုးခရိုင္  ဆည္ေျမာင္း ေခ်ာင္းကန္ေတြ တူးေဖၚခဲ့တယ္ဆိုတာ လူတိုင္းသိမွာပါ။သီဟိုရ္ဘုရင့္ထံမွလည္း စြယ္ေတာ္တဆူ ဆင္ျဖဴေတာ္ႏွင့္ ပင့္ေဆာင္ခဲ့ေသးတာပါ။ အဲလို ပင့္ေဆာင္ရာမွာ ဘုရင္က အဓိိဌာန္နဲ ့ ဆင္ၿဖဴေတာ္ကို လႊတ္ပါတယ္။ ဆင္ျဖဴေတာ္၀ပ္ရာ ဌာန ႏွစ္ခုမွာ ဘုရားေစတီ တဆူစီ တည္ပါတယ္။သာေလ်ာင္းေတာင္ ဆင္ ၀ပ္ရာကို  ေရႊသာေလ်ာင္းဘုရားဆိုတာ တည္ထားကိုးကြယ္လ်က္ ခုတိုင္ ထင္ရွား တည္ရွိေနပါတယ္။ ဆင္ကမယ့္သမ်ားဟာ မကမီ ေရႊသာေလ်ာင္းဘုရားကို လက္ရာရစ္ သုံးႀကိမ္  ဦးတိုက္ ကံေတာ့ႀကရပါတယ္ တဲ့။ 

အေနာ္ရထာမင္းႀကီးဟာ သီတင္းကြ်တ္လဆန္း၁၄ရက္နဲ႔ လျပည့္ေန႔မ်ားမွာ ေရႊဆင္ ေငြဆင္အရုပ္နဲ႔ တကြ လွဴဖြယ္ပစၥည္းတို႔ကို ဆင္ေပၚမွာ တင္ၿပီး လွည့္လည္ လွဴဒါန္းေစပါတယ္။ဒါ့ေႀကာင့္လည္း ဆင္လွဴပြဲေတာ္လို႔ ေခၚတာပါ။လွည့္လည္ရတဲ့ အေႀကာင္းရင္းက လူတို႔ ၿကည္ညိဳေစရန္ သာဓုေခၚယူႏိုင္ေစရန္ ျဖစ္ပါသတဲ့။အေနာ္ရထာေခတ္ကတည္းက ခုခ်ိန္ထိ ဆင္လွဴပြဲ ၿပဳလုပ္ခဲ့ရာမွာ  တျဖည္းျဖည္း နားရြက္ လွဳပ္တဲ့ ဆင္ ဦးေခါင္းလွဳပ္တဲ့ဆင္ မ်ားကို တီထြင္လာရာက လူပါ ၀င္ကႏိုင္တဲ့ ဆင္ႀကီးမ်ားကို ၀ါးႏွင့္ ေခြ ရစ္ၿပီး ဆန္းသစ္ တီထြင္ လာႀကတယ္။ ေက်ာက္ဆည္သား ဆရာငယ္ တီထြင္လိုက္တဲ့ “ႏြဲ႔ဆိုး" ဆင္ဟာ အလြန္နာမည္ႀကီးပါတယ္။ သူ က လိုက္ရင္ ႏြဲ႔တဲ့တဲ့ ဆိုးတိုးတိုး မို႔ လူေတြ ႀကည့္လို႔ မရိုး ႏိုင္ ႀကည့္မ၀ ရွဳမ၀ႏိုင္ႀကပါဘူး တဲ့။

ဆင္ရုပ္ႀကီးထဲကို ေရွ႔တေယာက္ ေနာက္တေယာက္ လူ၀င္ ကႀကရတာပါ။ အဲလို ကတဲ့အခါ ရိုးရာ ဆင္အက ၊ ေဘာ္ႀကယ္အက၊ ဆင္ကေလးအက ရယ္လို႔ သုံးမ်ိဳးရွိပါတယ္။

ဆင္ကတဲ့အခါ  အစဥ္အလာအရ ဆိုရင္ ပထမ ဘုရားကံေတာ့ခန္း။ ဆင္ဖမ္းခန္း။အယိုင္ အကခန္း ရယ္လို႔ ပိုင္းျခားႏိုင္ပါေသးတယ္။အဲလိုမ်ိဳး ကတဲ့အခါ ျမန္မာ့တူရိယာ ပစၥည္းေတြကိုသာ သုံးစြဲ တီးမွဳတ္ႀကပါတယ္။ေမာင္း။ ဒိုး။ႏွဲ။ လင္ကြင္း။ ၀ါးလက္ခုပ္။ အိုးစည္ စတဲ့ တူရိယာမ်ားနဲ့ ဇတ္ကြက္ ဇတ္လမ္းဆင္ ကႀကတာမ်ိဳးလည္း ရွိပါတယ္။ အလြန္ႀကည့္ေကာင္းတဲ့ပြဲပါ။ အေနာ္ရထာ ေခတ္ကေန ေရတြက္ႀကည့္ရင္ ႏွစ္၉၀၀ ေက်ာ္ ႀကာျမင့္လာသည့္တိုင္ မရိုးႏိုင္ပဲ ယေန႔တိုင္ ေခတ္စားေနဆဲ ျဖစ္ပါတယ္။ပိုလို႔ ပိုလို႔ ေခတ္စားလာတယ္ လို႔ေတာင္ ေျပာရမွာျဖစ္တယ္။ဒီလို ရိုးရာမပ်က္ ထိမ္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္ျခင္းျဖင့္ အေနာ္ရထာ မင္းႀကီးကို ေက်းဇူးတ႔ုံျပန္ရာေရာက္ၿပီး စပါးဆန္ေရ ေပါမ်ားႀကြယ္၀ေစတယ္လို႔ ေက်ာက္ဆည္သားတို႔က အယူ ရွိပါတယ္။

ကမၻာလွည့္ ႏိုင္ငံျခားသားမ်ားအႀကိဳက္ ပြဲေတာ္တခု ျဖစ္မယ္ ဆိုတာလည္း  ေသခ်ာေျပာရဲပါတယ္။

ခင္ေမသစ္ 

ကိုးကား ျမန္မာ့အလင္း သတင္းစာ။ေအာက္တိုဘာလ ၇ရက္၊ တနလၤာေန႔ ၊ ၂၀၁၃

ရင္သပ္ရႈေမာဖြယ္ရာ အိပ္မက္ေနရာ

Turnip rock, Michigan

အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု မီခ်ီကန္နယ္ ပို႔ေအာ္စတင္ေဒသအနီး မွာ ထူးထူးဆန္းဆန္း ျဖစ္ေပၚေနတဲ့ ရွဳခင္းကေလးေပါ့။နတ္မ်ားဖန္ဆင္းထားတာထက္ေတာင္ ပိုမယ္ထင္ပါတယ္။သူတို႔ အေနာက္တိုင္း အေခၚ အေ၀ၚကေတာ့ မုံလာဥၿဖဴ ေက်ာက္တုံး တဲ့။ သင္ဘယ္လိုထင္ပါသလဲ။ ဘုရားပန္းအိုးကေလးလုပ္ၿပီး ဘုရားလွဴထားရရင္ မေကာင္းေပဘူးလား

အေမရိကဲန္ ခရီးသြားDon Price(jr) ေျပာတာက ကြ်န္ေတာ္ ေအာ္စတင္ ဆိပ္ကမ္းကို ေရာက္စဥ္က ရွဳခင္းေတြအေႀကာင္း မိတ္ေဆြ ေတြနဲ႔ စကားေျပာျဖစ္ခဲ့ႀကရာက Turnip Rock  အေႀကာင္း ေရာက္သြားတယ္ဗ်။ဒါနဲ႔ ကြ်န္ေတာ္ ေအာ္စတင္ ဆိပ္ကမ္းကေန မနက္ ၃း၄၅ မိနစ္မွာ ကယပ္ေလွတစင္းနဲ႔ ထြက္လာလိုက္တာ ေနေရာင္မလာခင္ ၄း၃၀မွာ ေရာက္ပါေရာ။ကြ်န္ေတာ္ဗ်ာ ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ား ေရာက္ခဲ့ၿပီးပါၿပီ ။ဒီေလာက္ ဆန္းက်ယ္လွပတဲ့ ေနရာမ်ိဳးကို မေတြ႔ခဲ့ရပါဘူး။အံ့ဖြယ္ရွဳခင္းပါပဲ။ တဲ့။

Multnomah Falls. Oregon

ဒါက အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ကိုလံဘီယာ ေဒသ က ေဂ်ာ့ဂ်္ျမစ္ နေဘး ေအာ္ရီဂြန္ေရတံခြန္ႀကီးလို႔ပဲ ဆိုပါစို႔။ကုန္းျမင့္ပိုင္း ရဲ႔ ကိုလံဘီယာျမစ္ သမိုင္းစဥ္တေလွ်ာက္ အရွိန္အ၀ါႀကီးမား ေက်ာ္ေဇာ လွတဲ့ေနရာေတြပါ။

ေပအားျဖင့္ 620 ft (189m)ရွည္လ်ားၿပီး ေအာ္ရီဂြန္ေဒသမွာေတာ့ အရွည္ဆုံး ေရတံခြန္ႀကီးေပ့ါ့။World Waterfall Databaseအရ သိရွိရတာကေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုမွာ  ၁၃၇ခုေျမာက္ အရွည္ဆုံးေရတံခြန္ႀကီး စာရင္း၀င္ ျဖစ္တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။United States forest Service က သစ္ေတာ၀န္ထမ္းေတြကေတာ့ အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စုရဲ႔ ဒုတိယေျမာက္ အရွည္ဆုံး ေရတံခြန္ႀကီးပါ လို႔ မွတ္တမ္းတင္ထားတယ္။ တဲ့။

Norman die , France

ေနာ္မန္ဒီ ကမ္းေျခက လွိဳဏ္ေပါက္ လို႔ ေျပာရမလား  သဘာ၀အေလွ်ာက္ ျဖစ္တည္ေပၚေပါက္ေနတဲ့ ေက်ာက္ေဆာင္ႀကီးပါ။

ေနာ္မန္ဒီကမ္းေျခကို သင္သိပါတယ္ေနာ္။၁၉၄၄ခု ဇြန္လ ၆ရက္ ေန႔မွာ မဟာမိတ္ တပ္ေပါင္းစုက နာဇီေတြကို္ ႏွင္ထုတ္ဖို႔ ေနာ္မန္ဒီကမ္းေျခကေန အၿပီးသတ္ ထိုးစစ္ဆင္ ကမ္းတက္ တိုက္ခိုက္ခဲ့ရာမွာ ေအာင္ပြဲ ရခဲ့တယ္ေလ။

ျပင္သစ္ေတြက လူလည္းလွသလို ရွဳေမွ်ာ္ခင္းေတြကလည္း ဘယ္ေနရာ ဘယ္ေဒသကိုပဲ ႀကည့္ႀကည့္ သိပ္လွသတဲ့။

ေနာ္မန္ဒီဆိုတာက သိပ္လွတဲ့ ေနရာပါ။ရွဳခင္းရွဳကြက္ေတြက အ့ံမခန္းေပါမ်ားတဲ့ ေဒသေပါ့။

Olymic  National Park is located in the U.S State of Washington

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ၀ါရွင္တန္ဒီစီ အတြင္း တည္ရွိေနတဲ့ အိုလံပစ္အမ်ိဳးသားဥယ်ာဥၤႀကီးပါ။ေန႔စဥ္ လူေပါင္း ေသာင္းေက်ာ္ ၀င္ေရာက္နားေန ခိုလွဳံ အပန္းေျဖ ႀကသတဲ့။ျပာလဲ့ေနတဲ့ ေရကန္ကေလးရယ္ စိမ္းျမျမ ပန္းခင္းကေလးမွာ အျဖဴေရာင္ ဇာပန္းပြင့္ကေလးေတြရယ္  ျပန္႔ႀကဲေနပုံက ကဗ်ာဆန္ေနတယ္။ တိမ္ေတြ ေျပးေနပုံက ညိဳတိုတို ျဖဴတူတူ ေတာင္ႀကီးကို ႏွဳတ္ဆက္ထြက္ခြာေနသလိုလို။ 

Charlston,south Carolina

အေမရိကန္ ျပည္ေထာင္စု ေတာင္ကာရိုလိုင္းနားျပည္နယ္က ခ်ားလ္စတန္ ပန္းၿခံပါ။ႏွစ္သန္းနဲ့ခ်ီ တည္ရွိလာတဲ့ သစ္ပင္ႀကီးေတြဆိုေတာ့လွဳိဏ္ဂူႀကီးမ်ားသဖြယ္ တည္ရွိေနပါတယ္။

(အသက္ႀကီးလို႔ ခါးကုန္းသြားတာမ်ားလားမသိ )

ဆန္းက်ယ္လိုက္တာလို႔ အံ့ႀသယူရမွာပါ။သဘာ၀ ပန္းခ်ီကားတခ်ပ္ဟာ လူေတြ နတ္ေတြ ဖန္ဆင္းတာထက္ သာတယ္လို႔ ဆိုရလိမ့္မယ္။

Pongua Falls, Vietnam

ဗီယက္နမ္ႏိုင္ငံက  ပြန္ဂြါ ေရတံခြန္ႀကီးပါ။ ဗုဒၶရဟန္းေတာ္မ်ား ေရကသိုဏ္းရွဳတဲ့ ေနရာေတြေပါ။့အဆင့္ ဆင့္  အထပ္ထပ္  အလႊာ အလႊာ ေရတံခြန္ မ်ားေပၚမွာ က်က္စားေနထိုင္ က်င့္ႀကံအားထုတ္ေနတာ တကယ့္ကို  အားက်စရာႀကီးပါပဲ။ဗီယက္နမ္ဟာ ကြန္ၿမဴနစ္ ေတြ ႀကီးစိုး ေသာ္လည္း ဗုဒ

 Ice Canyon ,Greenland

 ဂရင္းလန္ကြ်န္းက ေရခဲေခ်ာက္ႀကီးပါ ။ တကယ့္ကို မီဂါ့မီဂါ ေခ်ာက္ႀကီးပါဗ်ာ လို႔ တကၠသိုလ္သိပၸံဆရာႀကီးေတြက တညီတညႊတ္တည္း အတည္ၿပဳ ေျပာႀကားပါတယ္။

မိုင္အားျဖင့္၄၄၆၊ကီလိုမီတာအားျဖင့္ ၇၅၀ေက်ာ္ရွည္ၿပီး အနက္က မီတာ ၈၀၀ (၂၆၀၀ေပ)  အက်ယ္က ၁၀ကီလိုမီတာ (၆မိုင္) ရွိပါသတဲ့။ Vပုံသ႑ာန္ နံရံမ်ားရွိျပီး ေအာက္ေျခ ျပားျပားမွာ လ်ဳိခ်ပ္ေျမာင္ေတြ ထြင္းထုထားသလို ေရခဲေတြ ၿမွဳပ္ႏွံထားသလို ေတြ႔ေနရတယ္လို႔ ကမၻာ့ သိပၸံဆရာႀကီးမ်ားက ေျပာဆိုပါတယ္။ 

Keukenhof  Gardens, Netherland 

ေဟာ္လန္ႏိုင္ငံ( နယ္သာလန္)က စပါယ္ရွယ္ ဥယ်ာဥၤႀကီးပါ ။ေဟာ္လန္အမ်ိဳးသားတို႔ရဲ ့ အမွတ္သေကၤတလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္။ပန္းပြင့္ ပန္းဖူး ပန္းငုံေတြ အစုအၿပံဳလိုက္ 

လွပစြာ မြန္းမံ တည္ေဆာက္ထားတာပါ။ကူကင္ေဟာ့ဖ္ ပန္းၿခံ လို႔ ေခၚပါတယ္။

Morondava,Madagascar

ေတာင္အာဖရိကအနီး အိႏၵိယ သမုဒၵရာအတြင္းက မာဒဂါစကားကြ်န္း ရွိ မိုရြန္ဒါဗါ ၿမိဳ႔ေတာ္ဟာ အလွအပေတြ ေပါင္းစုထားတဲ့ ကြ်န္းႏိုင္ငံ ျဖစ္ပါသတဲ့။မိုရြန္ဒါဗါျမစ္၀ွမ္းေဒသ ဟာ UNESCO အဖြဲ႔ က ကမၻာ့အေမြအႏွစ္အျဖစ္ သတ္မွတ္ စံထားခဲ့တာပါ။ပုံမွာျမင္ေတြ႔ရသလို ဘယ္မွာမွ မျမင္ေတြ႔ရႏိုင္တဲ့ ပံုသ႑ာန္မ်ိဳးနဲ႔  အပင္ေတြက ထူးထူးဆန္းဆန္း ရွင္သန္ ျဖစ္ထြန္းေနတာပါ။မိုရြန္ဒါဗါ ေျမာက္ဘက္ ကီလိုမီတာ ၁၅၀က်ယ္၀န္းတဲ့ ေဒသမွာ တည္ရွိေနတာပါ။ကမၻာေက်ာ္ ဂ်ိန္းဘြန္းရုပ္ရွင္ကားမ်ား သြားေရာက္ရိုက္ကူးခဲ့ရတဲ့ ေနရာေတြေပါ့။

Cypress Gardens,Express Treem

အေမရိကန္ျပည္ေထာင္စု ဖေလာ္ရီဒါျပည္နယ္ winter Haven အနီး မွာရွိတဲ့ ကမၻာေက်ာ္ ရုကၡေဗဒ ဥယ်ာဥ္ႀကီးေပါ့။ဆိုက္ပရပ္ ပန္းၿခံ ဆိုပါစို႔။၁၉၃၆ခုႏွစ္ဇန္န၀ါရီလက စတင္ဖြင့္လွစ္ခဲ့တာပါ။ DickPope နဲ့ သူရဲ႔ ဇနီး ဂ်ဴလီတို႔ က စိုက္ပ်ိဳး ခဲ့တာပါ။ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ ကုန္လြန္ခဲ့ၿပီးေနာက္  ယခုအခါ ဖေလာ္ရီဒါ ျပည္နယ္ရဲ႔ ဆြဲေဆာင္ႏိုင္မွဳ အားအေကာင္းဆုံး ေနရာေဒသ တခုျဖစ္ေနပါၿပီ။ေရလႊာ ႏွင္းေလ်ာစီးျပခန္းမ်ားနဲ႔ နာမည္ေက်ာ္ လူႀကိဳက္အမ်ားဆုံး ပန္းၿခံႀကီးပါပဲ။

Refer: Top Dreamer Mag: 32 Wonderful places and Landscapes 0nly for your eyes

ခင္ေမသစ္
(Living Fashion Magazine, May, 2014)

နာမီကၽြန္းကို ေပ်ာ္ေပ်ာ္ပါးပါး သြားၾကမလား၊ ရထားကေလးနဲ႔

Florist
(Living Fashion Magazine, June, 2014)

က်ဴရွဴးကၽြန္းေလးကို သြားလည္ရေအာင္

ခင္ေမသစ္ 
(Living Fashion Magazine, June, 2014)

ခ်ာလီခ်က္ပလင္ရဲ႕ ကမၻာ

Living Fashion Magazine, July, 2014

၁၄ ႏွစ္ခန္႔ၾကာ ဆန္႔က်င္ျငင္းခံုမႈေတြ၊ အခက္အခဲေတြအမ်ားႀကီးၾကံဳခဲ့ရၿပီးတဲ့ေနာက္ ခ်ာလီခ်က္ပလင္ရဲ႕အမွတ္တရ အခင္းအက်င္းေတြဟာ ေနာက္ဆံုးမွာေတာ့ အနားယူစရာေနရာရရွိသြားခဲ့ပါၿပီ။ ဟစ္တလာရဲ႕ သရုပ္သကန္ကို သေရာ္ထားတဲ့The Great Dictator ၊ ဒုတိယကမၻာစစ္မတိုင္ခင္ကျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့ အၾကာရွည္ဆံုး၊ အျပင္းထန္ဆံုး နဲ႔ အက်ယ္ျပန္႔ဆံုးပ်ံ႔ႏွံ႕ခဲ့တဲ့ ကမၻာ့စီးပြားေရးကပ္ Great Depression ဇာတ္အိမ္တည္ထားတဲ့ Modern Times တို႔လို ဂႏၱဝင္ရုပ္ရွင္ေတြပါ ကိုယ္တိုင္ဖန္တီး၊ သရုပ္ေဆာင္၊ ရိုက္ကူးခဲ့တဲ့ အဂၤလိပ္သရုပ္ေဆာင္ ခ်ာလီခ်က္ပလင္ရဲ႕ ဆြစ္ဇာလန္ကေနအိမ္ကို ျပဳျပင္မြမ္းမံမႈေတြ ျပဳလုပ္ေနခဲ့ပါၿပီ။ 

သံလြင္စိမ္းဝါ ကမ္းေျချပာျပာ ေကာ္ဖူးကၽြန္းေလးမွာ ( ၁ )

အပိုင္း (၁)

ကၽြန္မတို႔ ခရီးသြားၾကတယ္။ ပထမေတာ့ လုပ္ငန္းခြင္ထဲက၊ မိသားစုကိစၥေလးေတြထဲက တခဏတာ ဆြဲထုတ္ၿပီး စိတ္ဖိစီးမႈေတြကေပ်ာက္ဆံုးသြားေအာင္ သြားသြားလာလာ ကုစားဖို႔ပါ။ ကိုယ္တိုင္ကိုယ္က် ေပ်ာက္ဆံုးသြားေအာင္ ေျဖေလ်ာ့လႊတ္ခ်ေပးလိုက္တာ။ ေနာက္ထပ္ ခရီးေတြသြားၾကျပန္တယ္။ ေနာက္ထပ္ ေနာက္ထပ္ခရီးေတြမွာေတာ့ ကၽြန္မတို႔ ကိုယ့္ဘာသာျပန္ရွာၾကည့္ခ်င္လာၾကၿပီ။ ကၽြန္မတို႔ရဲ႕ စိတ္ႏွလံုး၊ မ်က္စိ၊ နား အားလံုးဖြင့္လွစ္ထားလိုက္ၿပီး ကမၻာႀကီးထဲက ေမြးရပ္ဇာတိမဟုတ္တဲ့ေနရာေတြမွာ ဘယ္ေလာက္အထိ ကိုယ္တိုင္ပါဝင္စီးေမ်ာႏိုင္မလဲ၊ ဘယ္ေလာက္အထိေလ့လာစူးစမ္းႏိုင္မလဲ။ သတင္းေတြထဲမွာ၊ ဓာတ္ပံုေတြမွာ ညႊန္းဆိုဖြဲ႔ႏြဲ႕ျပေနသလို တကယ္ပဲ အဲဒီလိုေနရာေတြလားဆိုတာ ကုိယ္တိုင္ျမင္သိ ခံစားၾကည့္ခ်င္လာတဲ့ ခံစားခ်က္မ်ဳိးနဲ႔ခရီးသြားလာၾကတာပါ။ အားလပ္ရက္ေႏြရာသီကာလေတြဟာ သြားသြားလာလာခရီးစဥ္ေလးေတြစီစဥ္ဖို႔ အေကာင္းဆံုးအခ်ိန္ေလးေတြပါပဲ။

ကမၻာ့ဖလား အေဆာင္ရုပ္ေလးမ်ား

Fuleco

FIFA World Cup တိုင္း မွာ ၁၉၆၆ခုႏွစ္ကေနစၿပီး အေဆာင္ရုပ္(mascot)ေလးေတြရွိၾကတယ္၊ World cup Willie က ပထမဆံုးလာဘ္ေကာင္အေဆာင္ရုပ္ေလးပါ၊ 

အေဆာင္ရုပ္ေလးေတြကို အိမ္ရွင္ႏိုင္ငံရဲ႕ရုိးရာအ၀တ္အစား၊ ႏိုင္ငံကိုယ္စားျပဳပန္း၊ ႏိုင္ငံအထိမ္းအမွတ္တိရစၦာန္ေလးေတြကို ကိုယ္စားျပဳဒီဇုိင္းေရးဆြဲၾကပါတယ္။

ေဖေဖမရွိေတာ့သည့္ ဖခင္မ်ားေန႔မွာ

စုမီေအာင္

လူသားတုိ႔ကို ကုိယ္စားျပဳသည့္ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္မ်ား ေရာက္တုိင္း၊ လတစ္လ၏ ေန႔ျမတ္မ်ားတြင္ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည့္ ထုိေန႔၏ အထိမ္းအမွတ္ပြဲမ်ားမွာ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲရေလတုိင္း ကၽြန္မ ေပ်ာ္ရႊင္တတ္သည္။ ဂ်ပ္ဆင္ဘုရားရွိခုိးေက်ာင္းတြင္ ထုိသုိ႔ေသာ ေန႔ထူးေန႔ျမတ္ မ်ား ဥပမာ မိခင္မ်ားေန႔(Mothers’ Day), ဖခင္မ်ားေန႔(Fathers’ Day)၊ မုဆုိးမမ်ားေန႔ (Widows Day)၊ ကေလးသူငယ္မ်ားေန႔ (International Children’s Day)၊ သက္ႀကီးရြယ္အုိမ်ားေန႔(Aged Day or International Day of Older Persons) အစရွိသျဖင့္ အထိမ္းအမွတ္ပြဲမ်ား ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည္။ ေမလ၏ ဒုတိယတနဂၤေႏြမွာ မိခင္မ်ားေန႔ကုိ ထူးထူးျခားျခားျပဳလုပ္ခဲ့သလုိ လာမည့္ဇြန္လ၏ တတိယတနဂၤေႏြမွာ ဖခင္မ်ားေန႔ကုိ ထူးျခားစြာျပဳလုပ္ၾကဦးမည္။ ယခုႏွစ္ ဇြန္လတြင္ ျပဳလုပ္မည့္ ဖခင္မ်ားေန႔မွာေတာ့ ကၽြန္မ မည္သုိ႔မွ် ေပ်ာ္ရႊင္ႏုိင္မည္မဟုတ္ေတာ့ပါ။ ၂၀၁၃ ဒီဇင္ဘာက ေဖေဖကြယ္လြန္ခဲ့လုိ႔ပဲ ျဖစ္ပါသည္။ 

xxxxxx

ေဖေဖ့အေၾကာင္းစဥ္းစားလုိက္လွ်င္ ဇာတိပ်ဥ္းမနားၿမိဳ႕ေလး၏ လသာသာညမ်ားႏွင့္ ရန္ကုန္ကန္ေတာ္ႀကီးေမွ်ာ္စင္ကၽြန္းတြင္ စေနေန႔ ညမ်ားမွာ ျပဳလုပ္ေလ့ရွိသည့္ Undergurond Music Show မ်ားကို အထူးပင္ ကၽြန္မသတိရမိသည္။ သတိရစရာမ်ား အပံုအပင္ မ်ားျပားစြာရွိခဲ့ေသာ္လည္း သူမ်ားဖခင္မ်ား မလုပ္ႏုိင္သည့္ကိစၥမ်ားကို ကၽြန္မတုိ႔အတြက္လုပ္ေပးခဲ့သည့္အျဖစ္မ်ားက ကၽြန္မအား သတိရစိတ္ ပုိကဲေစပါသည္။ 

အိမ္ေရွ႕အုတ္ခံုမွာ ကၽြန္မတုိ႔ေမာင္ႏွမတစ္ေတြ ဂစ္တာတီး၊ သီခ်င္းဆုိၾကသည္ကုိ ေဖေဖသည္ ပက္လက္ကုလားထုိင္ တစ္လံုး တြင္ထုိင္ကာ ျပံဳးျပံဳးႀကီးနားေထာင္ေလ့ရွိသည္။ ကၽြန္မတုိ႔ေမာပန္းသြားလွ်င္ေတာ့ ေဖေဖသည္ သူ႔ဘ၀အတိတ္အေၾကာင္း မ်ားကို ဖြဲ႔သီကာေျပာျပေတာ့သည္။ ေဖေဖငယ္စဥ္ကတည္းက မိဘမ်ား ဆံုးပါးခဲ့သျဖင့္ ၊မင္းကေတာ္ႀကီးေဒၚပန္းရီ (`မင္းကေတာ္ႀကီးငါးမုန္႔´ဟု ငါးမုန္႔လုပ္ငန္းလုပ္သည့္အေဒၚ) က ေဖေဖတုိ႔ေမာင္ႏွမမ်ားအားလံုးကို သူ႔သားသမီးအရင္းမ်ားႏွယ္ေမြးစားခဲ့သည္။ ေဖေဖ့အေဒၚကို အားလံုးက `မာမီႀကီး´ဟုေခၚၾကသည္။ ေဖေဖ့ေျပာျပခ်က္အရ ေငြကုန္က်စရိတ္နည္းေအာင္ သားအရင္းမ်ားကဲ့သို႔ေဘာင္းဘီရွည္ မဆင္ဘဲ ေဖေဖ့ကို ေဘာင္းဘီတုိမ်ားသည္ ဆင္ခဲ့သည္ဟု သိရစဥ္က ေဖေဖ့အတြက္ ငယ္စိတ္ႏွင့္စိတ္တုိေဒါသထြက္ကာ မခံ မရပ္ႏုိင္ ျဖစ္မိခဲ့ေသးေသာ္လည္း ႀကီးျပင္းလာခ်ိန္မွာေတာ့ အရာရာကို ကၽြန္မ နားလည္ခဲ့ပါသည္။ ေဖေဖ့ အေဒၚမွာ သူ႔သားသမီးအရင္းမ်ား မ်ားျပားလွသည့္အထဲ ေဖေဖတုိ႔ေမာင္ႏွမငါးေယာက္ကိုပါ ျပဳစုရသျဖင့္ လစ္ဟာခ်က္မ်ားရွိႏိုင္ပါသည္။ 

ငယ္စဥ္က သားအရင္းမ်ားႏွင့္ တန္းတူခံစားခြင့္မရွိခဲ့အတြက္ ေက်ာင္းစာမွာပိုၿပီးထူးခၽြန္ေအာင္ႀကိဳးစားခဲ့သလုိ ငါးမုန္႔မ်ားလုပ္ ရာမွာ ျဖစ္ေစ၊ အျခားအိမ္ အလုပ္မ်ားမွာျဖစ္ေစ၊ တစ္အိမ္လံုးရွိသမွ်အလုပ္မ်ားကုိ တတ္ႏုိင္သည္ထက္ပိုအားစုိက္လ်က္ မ်ားစြာ အားထုတ္ လုပ္ကုိင္ေပးခဲ့သည္ဟုသိရသည့္အခါ ေဖေဖ့စိတ္ဓာတ္ကုိ ကၽြန္မမ်ားစြာအားက်ခဲ့ပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အေဆာင္မွာ၊ အိမ္မွာ မည္သည့္ ေနရာမ်ိဳး မွာ ေနထုိင္ရသည္ျဖစ္ေစ ကၽြန္မသည္လည္း မ်က္လံုးကျမင္ေတြ႕မိသည့္အလုပ္ကို ေရွာင္လႊဲမသြားဘဲ လက္ က ခ်က္ခ်င္း လုပ္ေဆာင္တတ္သည့္ အက်င့္တစ္ခု မသိမသာ ရလာခဲ့ပါသည္။ သည့္အတြက္ စဥ္းစားမိတုိင္း ေဖေဖ့ကို ေက်းဇူးတင္ပါသည္။ 

ေဖေဖက သူ႔ခံစားခ်က္မ်ားေျပာျပၿပီးတုိင္း “ အင္း.. ဘာပဲေျပာေျပာ မာမီႀကီးေက်းဇူးေတြအမ်ားႀကီးပဲ၊ အေဖကအကုန္လုပ္ေပး ေတာ့ မာမီႀကီးက အေရးအေၾကာင္းရွိရင္ အေဖ့ကိုပဲအားကိုးတယ္၊ ခ်စ္လည္းခ်စ္ရွာတယ္”ဟုေျပာေလ့ရွိသည္။ 

xxxxxxx

ေဖေဖသည္ အိမ္မွာပဲ ေဆးခန္းဖြင့္ထားခဲ့သည္။ Leprosy Inspectorျဖစ္ရာ အေရျပားေပၚျဖစ္ပ်က္သမွ် အေသးဆံုးမွစကာ အႀကီးမားဆံုးျပႆနာထိ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏုိင္ပါသည္။ ေဖေဖ့ဆီလာသမွ်လူနာအမ်ားစုမွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးၾကသျဖင့္ ေဖေဖသည္ ေဆးထုိးခ မယူပါ။ အေျခခံေဆး၀ါးကုန္က်ေငြမွ်သာ ေလွ်ာ့ေပါ့ယူေလ့ရွိသည္။ ေက်းရြာမ်ားသုိ႔ Medical Check-up Tour သြားတုိင္း ကၽြန္မတို႔ လုိက္သြားေလ့ရွိသည္။ လူနာမ်ားအေပၚထားသည့္ ေဖေဖ့၏ႀကီးျမတ္လွသည့္ ကရုဏာကို ကၽြန္မအလြန္အမင္းအံ့အားသင့္ လ်က္ နားမလည္ႏုိင္ေအာင္လည္း ျဖစ္ခဲ့ရဖူးသည္။ လက္ေခ်ာင္း ေျခေခ်ာင္းမ်ားတုိ၀င္ လ်က္၊ နားရြက္မ်ားႏွာေခါင္းမ်ား ပံုပ်က္ထူအမ္း ေနသည့္ အနာႀကီးေရာဂါသည္မ်ားကို အနီးကပ္ကိုင္တြယ္၊ ေဆးထုိး၊ ေဆး၀ါး ေကၽြးၿပီးလွ်င္ သူတုိ႔က ေကၽြးေမြးသည့္ အစားအစာမ်ား ကိုလည္း အားပါးတရစားသံုးေလ့ရွိပါသည္။ ကၽြန္မကေတာ့ အိပ္မက္ထဲပင္ ထည့္မက္၊ ေၾကာက္လန္႔၊ ေယာင္ရမ္းေအာ္ဟစ္ ႏုိးထတတ္ သည္အထိ ေဖေဖ့လူနာမ်ားကို ရြံရွာေၾကာက္လန္႔ခဲ့မိပါသည္။ သုိ႔ေသာ္ ေဖေဖ့ေနာက္သို႔ မလုိက္ဘဲ ကၽြႏ္မ မေနႏိုင္ပါ။ 

အစုိးရက ေဖေဖ့အား လင့္ရုိဗာကားတစ္စီးေပးထားစဥ္က ေဖေဖကိုယ္တုိင္ေမာင္းသည့္ကားေပၚမွာ ကၽြန္မ တုိ႔ အားလံုး လုိက္ေလ့ ရွိပါသည္။ ဆုိင္ကယ္ႏွင့္သြားမည္ဆုိလွ်င္ တစ္ေယာက္သာေခၚႏုိင္သည့္အတြက္`ဘယ္သူလုိက္မလဲ´ဟု ေဖေဖ ေမးတိုင္း ကၽြန္မကအရင္ဆံုးဆုိင္ကယ္ေနာက္ လုတက္ကာ လုိက္ေလ့ရွိပါသည္။ အျပင္သုိ႔ထြက္တုိင္း ေဖေဖ့အက်င့္တစ္ခုကို ကၽြန္မ နားမလည္ ေအာင္ျဖစ္ရတတ္သည္။ ေဖေဖသည္ လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ ကြမ္းယာဆုိင္ေလးမ်ားေတြ႕သည္ႏွင့္ ေမာင္းလက္စ ကား/ ဆုိင္ကယ္ကို ထုိးရပ္ကာ ေဆးရြက္ႀကီး လက္မခန္႔ ခပ္ေသးေသးအပိုင္းအစေလး ဖဲ့ေပးရန္ ေတာင္းခံလ်က္ ေျခလံုးၿပီး ပါးေစာင္တြင္ခဲငံုထားေလ့ ရွိသည္။ ေမေမက ထုိအက်င့္ ေပ်ာက္ေစရန္ ေဆးရြက္ႀကီးမ်ား၀ယ္၊ ဖဲ့ကာ ဘူးကေလးႏွင့္ထည့္ေပးၿပီး ေဆာင္ထားရန္ေပးေသာ္လည္း ေဖေဖသည္ ဘူးကေလးပါလွ်င္ေတာင္မွ ထုိအက်င့္ကိုျပဳျမဲပင္။ ေဆးရြက္ငံုရန္ အဓိကမဟုတ္ဘဲ လမ္းေဘးကလူမ်ားႏွင့္ စကားဆုိ မိတ္ေဆြျဖစ္လုိစိတ္ေၾကာင့္ ျပဳျခင္းျဖစ္သည္ကို ကၽြန္မ ၾကီးျပင္းလာသည့္အခါ နားလည္ခဲ့သျဖင့္ ယခုအခါ လမ္းေဘးကြမ္းယာဆုိင္ ေလးမ်ားမွာ တစ္ရွဴထုပ္၀ယ္ေလတုိင္း ေဖေဖ့၏ထုိအက်င့္ႏွင့္အတူ ေဖေဖ့ကို သတိရစိတ္က ကၽြန္မကုိ မ်က္ရည္စုိ႔ေစပါသည္။ ေဖေဖမရွိသည့္အခါက်မွ ေဖေဖ ဦးစားေပး ေရြးႏုတ္ ေပါင္းသင္းခဲ့သည့္ လမ္းေဘးကြမ္းယာဆုိင္ကလူ၊ လမ္းေဘးလက္ဖက္ရည္ဆုိင္ ကလူ၊ လမ္းေဘး ဟင္းရြက္ကန္စြန္းေရာင္း သည့္လူ..ဆုိရလွ်င္ လမ္းေဘးကလူမ်ား..သည္လူမ်ားကို လွည့္ၾကည့္စကားဆုိ မိတ္ဖြဲ႔ ေပါင္းသင္းရန္ ကၽြန္မ သတိရတတ္ခဲ့ေပၿပီ။ 

ယခုအခါ အလုပ္တုိက္သို႔လာတုိင္း လမ္းေထာင့္ကြမ္းယာဆုိင္က မိန္းကေလးကို တစ္ရွဴးတစ္ထုပ္၀ယ္ယူလ်က္ စကားစျမည္ ေလးမ်ား ဆုိေျပာမိသည္မွာ ေဖေဖ့အားသတိရစိတ္ေၾကာင့္ ျဖစ္မည္လား။ ဤသုိ႔ ေဖေဖ့အားသတိရစိတ္ျဖင့္ ျပဳမိသည္မ်ား ရွိသကဲ့သုိ႔ အလြန္အမင္း သတိရမိမည္ကုိစိုးသျဖင့္ မသြားမိရန္ ေရွာင္တိမ္းေနသည့္ေနရာမ်ားလည္း ရွိေနျပန္သည္။ ဆန္႔က်င္ဘက္စိတ္မ်ား မည္သည့္ ကာလထိ၊ မည္မွ်အားေကာင္းဖြဲ႔တည္ေနမည္ကို ကၽြန္မ မသိေတာ့ပါ။

xxxxxx

ရန္ကုန္၊ ေက်ာက္ေျမာင္းမွာ ေနျဖစ္ၾကသည့္အခါ ကန္ေတာ္ႀကီး၊ေမွ်ာ္စင္ကၽြန္းတြင္လုပ္သည့္ Underground Music Show မ်ားသုိ႔ လမ္းေလွ်ာက္လ်က္တစ္ဖံု၊ ဆုိက္ကားသံုးေယာက္တက္စီးလ်က္တစ္ခါ၊ ေဖေဖ၊ ညီမေလး၊ ကၽြန္မတုိ႔သံုးေယာက္ သြားၾကည့္ေလ့ ရွိသည့္အခ်ိန္မ်ားကို ကၽြန္မအလြန္အမင္း လြမ္းဆြတ္သတိရမိပါသည္။ လူငယ္တုိ႔စိတ္ႀကိဳက္ ေအာ္ဟစ္ေပါက္ကြဲ တီးခတ္ဟစ္ဆုိေလ့ရွိ သည့့္ ထုိဂီတပြဲမ်ားကုိ အသက္ ၇၀ျပည့္လုဖခင္တစ္ဦးက သမီးမ်ားႏွင့္အတူလုိက္ပါၾကည့္သည္ဆုိျခင္းက အိမ္နီးခ်င္းမ်ားအတြက္ အထူးအဆန္းႀကီးတစ္ခုျဖစ္ေနခဲ့သည္။ သူငယ္ခ်င္းမ်ားက `ဘာလို႔ နင့္အေဖ ေခၚမွာလဲ၊ ငါတုိ႔နဲ႔လုိက္ခဲ့၊ လြတ္လြတ္ လပ္လပ္သြားၾကည့္ ရေအာင္´ ဟု ေျပာေသာ္လည္း ကၽြန္မတုိ႔စိတ္ထဲ အေဖႏွင့္သြားရသည္က လံုျခံဳမႈရွိသည္ႏွင့္အမွ် ပိုၿပီး လြတ္လပ္ ေပ်ာ္ရြင္မႈရွိသည္ဟု ခံစားရသည္။ ေဖေဖက ေရွ႕မတုိးနဲ႔၊ ေနာက္နားမွာေန၊ ဟုိလုိေန၊ သည္လုိၾကည့္ တားျမစ္ေလ့မရွိပါ။ သူကိုယ္တုိင္ပင္ သမီးႏွစ္ေယာက္ လက္ဆြဲကာ အက်ီခၽြတ္ ေ၀ွ႕ယမ္းေအာ္ဟစ္ကခုန္ေနသည့္ ၾကမ္းၾကမ္းေဟာ့ေဟာ့ လူငယ္ေတြၾကား ေပ်ာ္ေပ်ာ္ႀကီး တုိး၀င္ၾကည့္တတ္ သည္။ ယခုေနာက္ပိုင္း ေမွ်ာ္စင္ကၽြန္းကMusic Showမ်ားကို ကၽြန္မ သြားမၾကည့္ျဖစ္ေတာ့ပါ။ ေဖေဖ့အားသတိရ စိတ္ ထူးကဲေပၚ ထြက္ကာ ေပ်ာ္ရႊင္ကခုန္ေနသည့္လူအမ်ားၾကား ကၽြန္မ သည္းထန္စြာ ရုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ ငုိေၾကြးမိမွာ ေသခ်ာပါသည္။ ယခုပင္လွ်င္ စာေရးေနလ်က္ မ်က္ရည္မ်ား ပါးေပၚသုိ႔တိတ္တဆိတ္လိမ့္ဆင္းက်ေနပါသည္။  

xxxxxx

အသက္၈၅ႏွစ္အရြယ္ ကြယ္လြန္သူတုိ႔၏နာေရးေၾကာ္ျငာမ်ားကို ျမင္ရတုိင္းမွာလည္း ကၽြန္မ အမွန္ပင္စိတ္ထဲ ေၾကကြဲမိပါ သည္။ ဧၿပီ ၂၃၊ ယုဒသန္ခန္းမတြင္ ျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ဦး၀င္းတင္ဂါရ၀ျပဳအခမ္းအနားေရာက္ခဲ့စဥ္ကတစ္ႀကိမ္၊ ဘူတာႀကီး၊ သာသနာ့ဟိတ ဓမၼာရံုတြင္ ေမ ၂၅ ကျပဳလုပ္ခဲ့သည့္ ဆရာျမသန္းတင့္ ၈၅ႏွစ္ျပည့္ေမြးေန႔အမွတ္တရ ဂုဏ္ျပဳဖတ္ၾကားျခင္းမွာတစ္ႀကိမ္၊ ေသဆံုးျခင္း ႏွင့္အတူ ၈၅ ဆုိသည့္ဂဏန္းတစ္လံုးက ကၽြန္မအတြက္ ထိခုိက္၀မ္းနည္းစရာ တုိက္ဆုိင္မႈ ျဖစ္ခဲ့ရသည္။ ဆရာမျမဴျမဴက `သုခၿမိဳ႕ေတာ္၊ ဟာစရိပါး ႏွင့္ ကၽြန္မေဖေဖ´ဟု မ်က္ရည္တစ္၀က္စြက္လ်က္ဖတ္လွ်င္ သုခၿမိဳ႕ေတာ္ထဲက ႏူနာစြဲလူဆင္းရဲတုိ႔၏ပံုရိပ္မ်ားႏွင့္အတူ ကၽြန္မငယ္စဥ္က အနီးဆံုးမွာျမင္ခဲ့ရသည့္ ေဖေဖ့လူနာ အနာႀကီးေရာဂါသည္မ်ား…ၿပီးေတာ့ ထုိလူဆင္းရဲမ်ားကုိမွ တရင္းတႏွီး ေရြးႏုတ္ ေပါင္းသင္း ဆက္ဆံ ေနထုိင္ခဲ့သည့္ ေဖေဖ့၏ ကရုဏာႀကီးျမတ္မႈ၊ လူသားဆန္သည့္ေနထုိင္မႈ၊ တာ၀န္ေက်မႈ၊ ပံုရိပ္အစုစုတုိ႔ကုိ တမ္းတျမင္ေယာင္ကာ ကၽြန္မ စိတ္မထိန္းႏုိင္ေတာ့ၿပီ။ 

xxxxxx

ေဖေဖမရွိေတာ့ၿပီ ဆုိသည့္အသိက ယခုႏွစ္၊ ဇြန္လတတိယတနဂၤေႏြတြင္ျပဳလုပ္မည့္ ဖခင္မ်ားေန႔မွာ မည္သည့္က႑မွ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲရမွန္း မသိေအာင္ ကၽြန္မအား ႀကိဳတင္ေျခာက္လွန္႔ေနပါၿပီ။ ယခင့္ယခင္ႏွစ္မ်ားက ဂ်ပ္ဆင္ဘုရားေက်ာင္းတြင္ျပဳလုပ္သည့္ ဖခင္မ်ားေန႔ အခမ္းအနားမ်ားမွာ ကၽြန္မ အင္မတန္မွ ေပ်ာ္ရႊင္ခဲ့သည္။ ထုိအခမ္းအနားမ်ားမွာ ဖခင္ႏွင့္ပတ္သက္သည့္ `သက္ေသခံခ်က္´(Testimony)၀န္ခံေျပာဆုိျခင္း၊ ဖခင္အားရည္စူးေရးသားသည့္ စာ၊ ကဗ်ာတစ္ပုဒ္ ရြတ္ဖတ္ျခင္း၊ ဖခင္ဂုဏ္ျပဳေတး သီခ်င္း သီဆုိျခင္း၊ ပက္ကင္လွလွထုပ္ပိုးထားသည့္ လက္ေဆာင္ပစၥည္းေလးမ်ားကုိ တက္ေရာက္လာၾကသည့္ ဖခင္မ်ားထံ လက္ထဲ အေရာက္ လုိက္လံေပးေ၀ျခင္း စသျဖင့္ ႏွစ္စဥ္ ေပ်ာ္ရႊင္ျမဴးထူးစြာ ပါ၀င္ဆင္ႏႊဲရေလ့ရွိသည္။ ေဖေဖကလည္း သူရန္ကုန္မွာရွိလွ်င္ ကိုယ္တုိင္တက္ေရာက္ခဲ့သလုိ၊ ပ်ဥ္းမနားမွာရွိေနလွ်င္လည္း ကၽြန္မက ထိုေန႔မွာေပးေ၀သည့္ လက္ေဆာင္ထုပ္ေလးကို သိမ္းယူကာ ကၽြန္မသီးသန္႔ေပးလုိသည့္ လက္ေဆာင္မ်ားႏွင့္အတူ ပါဆယ္ထုပ္ကာ ကားဂိတ္မွတစ္ဆင့္ ပို႔ေပးေလ့ရွိပါသည္။ ယခုႏွစ္မွာ ကၽြန္မ မည္သုိ႔မည္ပံု ျဖတ္သန္းရမည္ကုိ ကၽြန္မအမွန္ပင္ မသိေတာ့ပါ။ 

မည္သုိ႔ပင္ျဖစ္ေစ ေဖေဖမရွိေတာ့သည့္ ဖခင္မ်ားေန႔မွာ `ဖခင္မ်ားအားလံုးေပ်ာ္ရႊင္ပါေစ၊ သားသမီးမ်ားကလည္း ဖခင္တုိ႔ထံမွ ႀကီးျမတ္သည့္အမူအက်င့္မ်ားကို ကမ္းယူဆင့္ပြားႏုိင္ပါေစ´ဟု ကၽြန္မ ဆုေတာင္းလုိက္ပါသည္။ ကၽြန္မကိုယ္တုိင္လည္း က်န္ရွိသည့္ အသက္ဘ၀ေန႔ရက္မ်ားမွာ ေဖေဖ့ကဲ့သုိ႔ လူသားဆန္စြာ ေနထုိင္သြားႏုိင္ရပါလိမ့္မည္။

စုမီေအာင္

အကူးအေျပာင္းကာလ တရားမွ်တမႈ

Myanmar Knowledge Society (MKS) မွ ထုတ္ေဝတဲ့ အကူးအေျပာင္းကာလတရားမွ်တမႈ (Transitional Justice) မွာ က်မ ေရးျဖစ္ခဲ့တဲ့ Hungary အပိုင္းပါ။ အေရွ႕ဥေရာပႏိုင္ငံေတြရဲ႕အကူးအေျပာင္းကာလတရားမွ်တမႈကို ေလ့လာသံုးသပ္ထားတဲ့စာအုပ္ပါ။ စိတ္ဝင္စားဖို႔ေကာင္းတာမို႔ တျခားအေရွ႕ဥေရာပႏိုင္ငံေတြအေၾကာင္းပါ ဖတ္ခ်င္ရင္ စာအုပ္ဝယ္ဖတ္ၾကည့္ပါေနာ္။

ကမၻာႀကီးေပၚက ထူးထူးဆန္းဆန္း အေဆာက္အဦ ႀကီးေတြ

(၁)ေပၚတူဂီက ေက်ာက္တုံးအိမ္

1. Stone House, Portugal

မီးခတ္ေက်ာက္နဲ႔ ဆင္ဆင္တူတဲ့ ေက်ာက္ကို အသုံးၿပဳ တည္ေဆာက္ထားတဲ့ ေပၚတူဂီက ေက်ာက္တုံးအိမ္ျဖစ္ပါတယ္။ အလြန္လက္ရာေျမာက္တဲ့ ပိသုကာ ဆရာႀကီးမ်ားက မႀကာခဏ လာေရာက္ တိုက္ခိုက္ေလ့ရွိတဲ့ ဂ်ာမန္လူရိုင္းမ်ားရဲ႔ ရန္က ကာကြယ္ဖို႔ အိမ္ကို  ေက်ာက္တုံးေတြႀကား  လုံလုံၿခံဳၿခံဳ လက္စြမ္းျပ တည္ေဆာက္ သိမ္းဆည္း ထုဆစ္ထားဟန္ရွိတယ္။ က်ည္ဆန္ေတြရဲ႔ ဒါဏ္က  ခံႏိုင္ရည္ရွိေစတဲ့ ျပတင္းတံခါးေတြရယ္ ခိုင္မာေတာင့္တင္းတဲ့ စတီး လူ၀င္တံခါးေတြရယ္ ပါရွိေနျပန္တယ္။

ေကာင္းကင္ဘုံတံခါး၀သို႔ ေမွ်ာ္ႀကည့္ ခ်ိတ္ဆြဲထားေသာ ေဘဘီလုံ ဥယ်ာဥ္္ႀကီးမ်ား

A 16th-century hand-coloured engraving of the Hanging Gardens of Babylon by Dutch artist Maarten van Heemskerck, with the Tower of Babel in the background

နတ္ဘုရားတို႔ ဖန္ဆင္းလိုက္သလိုပါပဲ။တကယ့္ကို ဒ႑ာရီဆန္ဆန္  တိုက္တာအိမ္ေျခ ေခါင္မိုးေတြေပၚက သစ္ပင္ ပန္းမာလ္ ဥယ်ာဥ္ၿခံႀကီးမ်ားဟာ ေလမွာ၀ဲပ်ံေနသလို အထူးအဆန္း  ျမင္ေတြ႔ေနရတာေႀကာင့္  Hanging Gardens ရယ္လို႔ တြင္သြားခဲ့ျခင္းျဖစ္တယ္ ။ ေကာင္းကင္ဘုံတံခါး၀သို႔  ေမွ်ာ္ႀကည့္ ခ်ိတ္ဆြဲထားသည့့္ဥယ်ာဥ္ပ်ံႀကီးမ်ား လို႕ ဆိုႏိုင္ပါေသးတယ္။ေဘဘီလုံ (Babylon) ဆိုတာရဲ႔ အဓိပၸါယ္ကိုက (Gate of the Gods)”ဘုရားသခင္ရဲ႔ တံခါး၀မ်ား” လို႔ အဓိပၸါယ္ရတာပါ။

၁၆ ရာစုႏွစ္က ဒပ္ခ်္လူမ်ိဳး အႏုပညာရွင္ မာတင္ ဗင္ ဟီးမ္ဆကရက္ခ္ က ေနာက္ခံ (Babel Tower ) ဘာဘယ္ေမွ်ာ္စင္ႏွင့္အတူ ဥယ်ာဥ္ပ်ံႀကီးမ်ားကို ထူးျခားစြာ ရုပ္လုံးေဖၚမွတ္တမ္းတင္ ေရးသားခဲ့တယ္ တဲ့။

ေနရာကေတာ့ ယခုအခါ အီရတ္ႏိုင္ငံ ဟီးလပ္ ဘာဘီလ္(Hillah,Babil)ျပည္နယ္မွာပါ။  ေရွးေဟာင္း ေဘဘီလုံၿမိဳံေတာ္ႀကီးမွာ ျဖစ္ပါတယ္ လို႔ ေဘဘီလုံနီယဲန္လူမ်ိဳး ဘုန္းေတာ္ႀကီး ဘေရာ့ဆပ္စ္ (Berossus) က 290BC မွာ ပထမ ဦးစြာ ထုတ္ေဖၚ ေရးသားထားေႀကာင္းဂ်ိဳ႔စ္ ဖါ့စ္ (Jose Phus)ဆိုသူ သုေတသီတဦးက ေကာက္ႏွဳတ္ေဖၚျပခဲ့တယ္။ကမၻာ့အ့ံဖြယ္ ခုႏွစ္မ်ိဳးမွာ တခုအပါအ၀င္ ျဖစ္ပါတယ္။တကယ့္ကို ထူးေထြတည့္ အံ့ရာ လို႔ ဆိုရမွာ  ျဖစ္ပါတယ္။

လူသားတို႔ တည္ေဆာက္ခဲ့သမွ် ထဲမွာ ဒါဟာ မယုံႀကည္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ အ့ံႀသ ခ်ီးမြမ္းဖြယ္ ေကာင္းေသာ အစီအမံ ျဖစ္တယ္လို႕(The Marvel of the Mandkind ) ဆိုၿပီးေတာ့လည္း နာမည္ေက်ာ္လာခဲ့တာပါ။

Hanging Gardens of Babylon, 20th-century interpretation

၂၀ရာစုႏွစ္က ေဘဘီလုံ ဥယ်ာဥ္ပ်ံႀကီးမ်ား

ဒါ့ေႀကာင့္လည္း ေရွး ေရာမ နဲ႔ ဂရိ (ေခါမ သို႔မဟုတ္ မက္ဆီဒိုးနီးယဲန္) စာေရးဆရာ Strabo,Diodorus Sircutusနဲ႔ Quintus Curtius Rufus တို႔က ဒါဟာ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္လြန္းတဲ့ အေရွ႔တိုင္း ဥယ်ာဥ္တခုလို႔ ဆိုပါတယ္။ ေရသြယ္ေျမာင္းေတြလည္း မလစ္လပ္ရပါဘူး။

ဆန္းႀကယ္စြာ စီမံထားတယ္တဲ့။

Illustration of the mythical Hanging Gardens of Babylon by Maerten van Heemskerck (1498-1574), published in 1572.

၁၄၉၈ ကေန ၁၅၇၄အထိ ထြန္းကားခဲ့တဲ့ စာေရးဆရာ မာတင္ ဗင္ ဟီးမ္စကပ္ခ္ က ၁၅၇၂ခုႏွစ္မွာ ဒ႑ာရီ ပံုျပင္ ဆန္လြန္းလွတယ္လို႔ ထုတ္ေဖၚေရးသားခဲ့တယ္။

တကယ့္ကိုပဲ ဒ႑ာရီ ပုံျပင္ စိတ္ကူးယဥ္ဆန္ဆန္ တည္ရွိေနတာပါ။ သကၠရာဇ္ 605 -528BC အတြင္း ေဘဘီလုံ ၿမိဳ႔ေတာ္ႀကီးကို ထီးနန္းစိုက္ထူ ဧကရာဇ္တဆူ ျဖစ္ခဲ့တဲ့ ဘုရင္ Nebuchadnezzar II က အိမ္ယာေတာေတာင္နဲ့႔ ခြဲခြာလာရတဲ့အတြက္  ႒ာနီကို ေအာက္ေမ့ လြမ္းဆြတ္ေတာ္မူေနသူ  ပါရွန္မိဖုရား Queen Amytis အတြက္ ေရႊနန္းေဆာင္တခုနဲ႔အတူ ဒီ ထူးျခား ဆန္းျပားတဲ့ ဥယ်ာဥ္ပ်ံႀကီးမ်ားကို တြဲဘက္ၿပီး အလြမ္းေျပ တည္ေဆာက္ေပးခဲ့တာလို႔ ဆိုပါတယ္။ 

ႏွစ္ျပည္ေထာင္ ခ်စ္ႀကည္ေရး မိတ္ဆက္ လက္ထပ္ရတာမ်ိဳး ရွိေလေတာ့ မက္ဆီ ဒိုးနီးယဲန္မိဖုရား အတြက္ သို႔မဟုတ္ ပါရွဲန္မိဖုရားအတြက္ ဆိုတာ သဲသဲကြဲကြဲမရွိဘူး လို႕ တခ်ိဳ႔ သုေတသီတို႔က အျငင္းပြားဖြယ္ရွိခဲ့ေပမဲ့ ဟီရို ဒိုးတပ္စ္ (Herodotus)ကေတာ့ သူ႕သမိုင္းစာအုပ္မွာ ဒီအေႀကာင္း နီးနီးကပ္ကပ္ ထဲထဲ၀င္၀င္  ေရးသားခဲ့တာမ်ိဳး မရွိပါဘူး တဲ့။

တခ်ိဳ႔ကလည္း အဆီးရီးယဲန္ဘုရင္ Assyrian Sonnacherib(704- 681BC)က တိုက္ဂရစ္ျမစ္ေပၚမွာရွိတဲ့ သူ႔ရဲ႔ ၿမိဳ႔ေတာ္ႀကီး  Nineveh မွာ ေဆာက္လုပ္ခဲ့တယ္လို႔ ဆိုႀကျပန္တယ္။

This copy of a bas relief from the North Palace of Ashurbanipal (669–631 BC) at Nineveh shows a luxurious garden watered by an aqueduct.

ေနာက္တမ်ိဳး ေျပာႀကတာက ဒီမွ် ခန္းနားထည္၀ါလြန္းတဲ့ ဥယ်ာဥ္ႀကီး ကို တည္ေဆာက္ခဲ့သူဟာ King Ashurbanipal(669-631BC)ျဖစ္တယ္။ ေရသြယ္ေျမာင္း စုံစုံလင္လင္ ပါ၀င္တာေႀကာင့္ ဘာမွ လိုေလေသးမရွိပါဘူးတဲ့။

ဒီလို အျငင္းပြားဖြယ္ ေျပာဆိုေနႀကျခင္းဟာ ေခတ္ၿပိဳင္ စာေရးဆရာႀကီးေတြရဲ႕ ဖန္တီးမွဳလည္း  ျဖစ္ႏိုင္ေခ်ရွိေန ပါေသးတယ္။ 

ယခုအခါမွာေတာ့ ယူဖေရးတီးစ္ျမစ္ (Euphrates)ေအာက္ေျခမွာ တည္ရွိေနတာျဖစ္တယ္ ေဘဘီလုံမွာ ရွိတာမဟုတ္ဘူးလို႔လည္း ဆိုႀကျပန္ေတာ့ ယခုအခါ တည္ျငိမ္းေအးခ်မ္းမွဳ မရွိတဲ့ အီရတ္ႏိုင္ငံမွာ ျပန္လည္ တူးေဖၚႀကည့္ရွဳဖို႔ဆိုတာ အလြန္တရာမွ ခက္ခဲလြန္းေနပါတယ္။

နန္းေတာ္ႀကီးကေတာ့ နိဗၺာန္ဘုံတမွ် ခန္းနားထည္၀ါလြန္းပါတယ္။ ဥယ်ာဥ္ေတြက တြဲလဲ ခ်ိတ္ဆြဲ ထားသလို ပါပဲ။ေလွ်ာက္လမ္းေတြဟာ တျဖည္းျဖည္း  ေထာင္မတ္ၿပီး ေက်ာက္တိုင္ႀကီးေတြနဲ႔ အခိုင္အခန္႔ စီခ်ယ္ကာရံ ေဆာက္လုပ္ထားၿပီး သစ္ပင္မ်ိဳးစုံ ေပါင္းထည့္ျဖည့္စြက္ထားတာေႀကာင့္ ေတာေတာင္ရွဳခင္းတခုလုံး မ,ယူေရႊ႔ေျပာင္း စိုက္ထူ ထားေရာ့လား အထင္မွားႏိုင္ပါတယ္။ ႀကည့္လိုက္ရင္ တေတာလုံး တေတာင္လုံး (ေရႊနန္းေတာ္ႀကီးတခုလံုး)စိမ္းစို ညိဳမွဳိင္းလို႔။တဆင့္ၿပီးတဆင့္ ေတာင္ကုန္းကေလးေပၚဆင္ေျခေလ်ာ ျမင့္တက္သြားရာမွာ ေတာရိုင္းႏွင္းဆီေတြလည္း ၿခံရံ ျဖာေ၀လို႔ေပါ့။ပန္း၀တ္ရံု ၿခံဳထည္ ျဖန္႔ခင္းလိုက္သလို တေလာကလုံး စိုျပည္တင့္တယ္လို႔။ေကြ႔ေကာက္ ပတ္ရစ္ ျမင့္တက္သြားတဲ့ ပန္းၿခံဳႏြယ္ ေတာတန္းကေလးက လွပါဘိ သနဲ႔။

ဒါဟာ ေရႊျပည္ေတာ္ ေမွ်ာ္တိုင္း ေ၀းခဲ့ရသူ ဌာနီကို လြမ္းတပူေဆြးေနသူ ပါရွဲန္ မိဖုရား ေက်နပ္ ႏွစ္ခ်ိဳက္ေစဖို႔ အထူးၿပဳလုပ္ေပးထားတဲ့   ဧကရာဇ္ဘုရင္ႀကီးရဲ႔ ေစတနာပါပဲ။ ေရွးပိသုကာအတတ္ပညာရဲ႔ ေျပာင္ျမာက္မွဳကို မလြဲမေသြ အံ့ျသ ခ်ီးမြမ္းရမွာ ျဖစ္တယ္။

Florist 

Refer: Wikipedia