ထူးထူးေထြေထြ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ေတြ

ႏွစ္သစ္ တစ္ႏွစ္ကိုေရာက္လာေတာ့မယ္။

ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ေတြအေၾကာင္း ၂၀၁၃ ကေရးထားတာျပန္တင္ထားလိုက္ပါတယ္။ ဖတ္ခ်င္တဲ့သူအလြယ္တကူရွာေတြ႕ေအာင္ပါ။
က်န္ေနေသးတဲ့ႏိုင္ငံေတြရဲ႕ ႏွစ္သစ္ကူးရိုးရာဓေလ့ေတြေရးႏိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားပါဦးမယ္။

Merry Christmas !

မိတ္ေဆြ သူငယ္ခ်င္းေတြကို ခ်စ္ခင္ေလးစားစြာျဖင့္

ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ေတြဟာ ကမၻာတဝွမ္းမွာ လူမႈေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ နဲ႔ ဘာသာတရားအစဥ္အလာ ေလးစားလိုက္နာမႈေတြနဲ႔ က်င္းပၾကတဲ့ ပြဲေတြပါ။ ႏွစ္သစ္ရဲ႕အစမွာျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ ေရွးအက်ဆံုး၊ သက္တမ္းအရင့္ဆံုးေပ်ာ္ပြဲရႊင္ပြဲေတြျဖစ္ၿပီး တစ္ကမၻာလံုးက ေစာင့္ၾကည့္ၾကတယ္။ ကိုယ္တိုင္ ပါဝင္ဆင္ႏႊဲၾကပါတယ္။ အေစာဆံုး ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကို မက္ဆိုပိုေတးမီးယား(အာရွအေနာက္ေတာင္ပိုင္းေရွးက်တဲ့ေဒသ၊ ဒီေန႔ေခတ္မွာေတာ့ အီရတ္ႏိုင္ငံေပါ့) အဲဒီမွာ 2000 BCE ခန္႔က စတင္က်င္းပခဲ့ၾကတယ္လို႔ဆိုတယ္။ အဲဒီေနရာမွာ “ေဘဘီလံုေတြရဲ႕ ႏွစ္သစ္” Akitu ပြဲေတာ္ကို ေႏြဦးအလြန္(မတ္လလယ္) လဆန္းပိုင္းေတြက်င္းပၾကတယ္။ တီးဂရစ္ျမစ္အထက္ပိုင္းေဒသ အဆီးရီးယားမွာေတာ့ ေဆာင္းဦးကာလ (စက္တင္ဘာလလယ္)ေလာက္မွာ က်င္းပၾကျပန္တယ္။ အီဂ်စ္ေတြ၊ ဖိုးနီးရွန္း နဲ႔ ပါရွန္းေတြက စက္တင္ဘာ ၂၁ ရက္(ေဆာင္းဦး)၊ ေခတ္ဦး ဂရိေတြကေတာ့ ေဆာင္းကာလ ဒီဇင္ဘာ ၂၁ ရက္ေန႔မွာ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ေတြကို အေစာဆံုးက်င္းပဆင္ႏႊဲခဲ့ၾကတာပါ။ အလယ္ေခတ္ ေခတ္ဦးပိုင္းမွာေတာ့ ဥေရာပတစ္ေလွ်ာက္ ခရစ္ယာန္ဘာသာဝင္ေတြဟာ မတ္လ ၂၅မွာ ႏွစ္သစ္ကူးအျဖစ္  စားေသာက္ပြဲႀကီးကိုေၾကညာက်င္းပခဲ့ၾကတယ္။ ရိုမန္ကက္သစ္ဘုရားေက်ာင္းက ၁၅၈၂ မွာ အသံုးျပခဲ့ဳၾကတဲ့ ဂရီဂိုရီရန္ ျပကၡဒိန္အရ ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ကို ဇန္နဝါရီ ၁ ရက္ ေန႔မွာ သတ္မွတ္က်င္းပလုိက္ၾကတယ္။ ေနာက္ပိုင္း တျဖည္းျဖည္းခ်င္း ဥေရာပတိုင္းျပည္အမ်ားစုလည္း အဲဒီ ဇန္နဝါရီ ၁ ရက္ေန႔ ကိုပဲ ႏွစ္သစ္ကူးေန႔အျဖစ္ လိုက္နာက်င္းပလာခဲ့ၾကပါတယ္။ စေကာ့တလန္က ၁၆၆၀၊ ဂ်ာမနီနဲ႔ ဒိန္းမတ္က ၁၇၀၀၊ အဂၤလန္က ၁၇၅၂ နဲ႔ ရုရွားက ၁၉၁၈ ခုႏွစ္ေတြမွာ ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ ကို ဇန္နဝါရီ ၁ ရက္ ေန႔မွာ ပြဲလမ္းသဘင္အခမ္းအနားေတြနဲ႔ ဆင္ႏႊဲလာၾကတာပါ။

ဒီေန႔ေခတ္ထဲက ကမၻာႀကီးရဲ႕ ေနရာေဒသအသီးသီးမွာ ေနထုိင္ၾကတဲ့ လူမ်ဳိးစံုဟာ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကို အမ်ုိးမ်ဳိး အဖံုဖံု၊ အခ်ိန္၊ က်င္းပပံုေတြ ကြဲျပားစြာ ျပဳလုပ္က်င္းပေနၾကပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လည္းဆိုေတာ့ ကြဲျပားတဲ့လူမ်ဳိးစံုဟာ ကြဲျပားတဲ့ျပကၡဒိန္ေတြ အသံုးျပဳၾကတာေၾကာင့္ပါ။ တရုတ္ နဲ႔ အစၥေရးက Lunar ျပကၡဒိန္ကို အသံုးျပဳၾကတယ္။ အဲဒီျပကၡဒိန္က ကမၻာတစ္ဝွမ္းလေရြ႕လ်ားမႈေပၚအေျခခံထားပါတယ္။ တခ်ဳိ႕တိုင္းျပည္ေတြက်ျပန္ေတာ့ ေကာက္သစ္စ တဲ့အခ်ိန္ ေကာက္ပင္ေတြႀကီးထြားရွင္သန္ၾကတဲ့ ေႏြဦးကာလေတြ၊ ေဆာင္းဦးလို ေကာင္ပင္သီးႏွံေတြရိတ္သိမ္းၾကတဲ့  ေဆာင္းဦးကာလေတြဆိုၿပီး ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကို က်င္းပၾကတာပါ။ ႏွစ္သစ္ကို ႀကိဳဆိုၾကတဲ့အခါ လူႀကီး၊ လူငယ္ေတြ ပါဝင္ဆင္ႏႊဲပံုေတြကလည္း အမ်ဳိးမ်ဳိးကြဲျပားေနၾကတာပါပဲ။ အခု ကမၻာတစ္ဝွမ္းလွည့္လည္ၿပီး ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ရက္ေတြကို ဆင္ႏႊဲၾကည့္ၾကရေအာင္ေနာ္။
(အခ်ိန္အကန္႔အသတ္ေၾကာင့္တျခားတိုင္းျပည္ေတြက ကြဲျပားတဲ့ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ေတြ အကုန္မေရးလိုက္ႏိုင္ခဲ့ပါဘူး။)

ဂ်ပန္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ - ရႈိဂါ့ဆု(shōgatsu) ပြဲေတာ္ေန႔ကို ဇန္နဝါရီ ၁ ရက္ေန႔မွာပဲ ႏွစ္စဥ္က်င္းပၾကတယ္။ အဲဒီရက္ေတြဟာ အင္မတန္အလုပ္ရႈပ္ၾကတဲ့ ပြဲေတာ္ေန႔ေတြပါတဲ့။ အထူးသျဖင့္ ႏွစ္သစ္ကူးေန႔မတိုင္ခင္တစ္ရက္ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ရဲ႕ ေနာက္ဆံုးရက္ အိုမီဆုိကာ(Ōmisoka)မွာ အလုပ္အမ်ားဆံုးပါပဲ။ ဂ်ပန္ေတြရဲ႕ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကို ဂရီဂိုရီရန္ ျပကၡဒိန္အသံုးျပဳခဲ့ၾကတဲ့ ၁၈၇၃ ခုႏွစ္ကေန ဇန္နဝါရီ ၁ ရက္ေန႔မွာ စတင္က်င္းပခဲ့ၾကတယ္။ အိုကီနာဝါမွာေတာ့ တရုတ္၊ ကိုရီးယား နဲ႔ ဗီယက္နမ္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ေတြလိုပဲ က်င္းပေနၾကဆဲပါ။ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲအတြက္ ေရညိွျပဳတ္၊ ငါးအသားလႊာ၊ သစ္အယ္သီးအာလူးေမႊ၊ ဆူပြက္ေအာင္ျပဳတ္ထားတဲ့ ဘားေဒါ့ခ္အျမစ္ နဲဲ႔ အခ်ဳိကဲကဲ ပဲပိစပ္အနက္ စတဲ့အမယ္စံုစားခ်င္စဖြယ္ ပါဝင္တဲ့ အိုဆဲခ်ီဟင္းလ်ာကို အထူးျပင္ဆင္ခ်က္ျပဳတ္စားေသာက္ၾကပါတယ္။ အဲဒီဟင္းလ်ာေတြအမ်ားစုက ခ်ဳိ၊ ခ်ဥ္ အရသာနဲ႔ အရည္မပါတဲ့အစားအစာမ်ဳိးပါ။ ေရခဲေသတၱာထဲထည့္သိမ္းစရာမလိုဘူးလို႔ဆိုၾကတယ္။ ေရွးက်တဲ့အခ်ိန္ထဲက ျပင္ဆင္စားေသာက္ၾကတဲ့ဟင္းလ်ာပါ။  အိုဆဲခ်ီ မွာေတာင္ အမ်ဳိးမ်ဳိးရွိၾကပါတယ္။ တစ္ေနရာမွာ စားခဲ့ၿပီးတဲ့ဟင္းလ်ာကို ေနာက္ထပ္တစ္ေနရာမွာ စားေလ့စားထမရွိတာက ဂ်ပန္ေတြရဲ႕ယံုၾကည္မႈပါ။ (ကံမေကာင္းဘူးလို႔ယံုၾကည္ထားတယ္။ တခ်ဳိ႕ေနရာေတြမွာ မစားဖို႔ေတာင္တားျမစ္ထားတယ္လို႔ ဆိုၾကတယ္)။ ေနာက္ ေက်ာ္ၾကားတဲ့ဟင္းလ်ာက အိုဇိုနီ လို႔ ေခၚတဲ့ ဆန္အရသာျပားနဲ႔ ဂ်ပန္ေဒသထြက္ အသီးအရြက္လတ္လတ္ဆတ္ဆတ္ထည့္ျပဳတ္ထားတဲ့ စြပ္ျပဳတ္ပါ။ အဲဒီဟင္းလ်ာေတြက ေရွးက်တဲ့ ဂ်ပန္ႏွစ္သစ္ကူးဟင္းလ်ာေတြပါ။ ဒီေန႔မွာေတာ့ ဆာရွီမီ နဲ႔ ဆူရွီ တုိ႔ကိုပဲ တရႈိက္မက္မက္စားသံုးၿပီး ႏွစ္သစ္ကူးၾကသတဲ့။ တခါတရံ ဂ်ပန္အစားအစာမဟုတ္တာကိုေတာင္ ဝိုင္းဖြဲ႔စားေသာက္ၿပီး ႏွစ္သစ္ကိုႀကိဳေနၾကပါၿပီလို႔ ဆိုတယ္။ ျပည့္တင္းေနတဲ့ ဝမ္းဗိုက္အတြက္ အစာေျခဖို႔အကူအညီေပးႏိုင္တဲ့ ေဆးဘက္ဝင္အပင္ ၇ မ်ဳိးပါ ဆန္စြပ္ျပဳတ္ကိုလည္း ေကၽြးေမြးဧည့္ခံၾကသတဲ့။ အဲဒီ ဆန္စြပ္ျပုတ္ကို ဂ်င္ဂ်စ္ဆု လို႔ ေခၚတဲ့ “လူသားေတြရဲ႕ ေန႔-Human Day” ဇန္နဝါရီလ ၇ ရက္ေန႔မွာ ျပင္ဆင္ခ်က္ျပဳတ္ၾကတာပါ။

လူသားေတြရဲ႕အျပစ္ ၁၀၈ မ်ဳိးကို ရွင္းလင္းပယ္ရွားေစဖို႔ ဗုဒၶဘာသာဘုရားေက်ာင္းေတြမွာ ေခါင္းေလာင္း ၁၀၈ႀကိမ္ထိုးၾကတယ္။ တိုက်ဳိမွာ ညလယ္ေခါင္းေလာင္းသံကို ေစာင့္ၾကည့္နားေထာင္ၾကတာက ဂ်ပန္လူမ်ဳိးေတြကို အစြဲေဆာင္ဆံုးပါပဲ။ တစ္ႏွစ္လံုးက အျပစ္ေတြေခါင္းေလာင္းသံနဲ႔အတူ ေဝးလြင့္သြားတယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကတာေၾကာင့္ပါ။ ေခါင္းေလာင္းသံနားေထာင္ၿပီးရင္ေတာ့ နာဂါႏိုေဒသအအစားအစာ “ဆိုဘာေခါက္ဆြဲ”စားေသာက္ပြဲက်င္းပၾကတယ္တဲ့။ ကေလးငယ္ေတြကို ပိုခ်ီဘူကူရို ေခၚတဲ့စာအိတ္လွလွေလးေတြထဲ ပိုက္ဆံထည့္ၿပီးေပးၾကတယ္။ “ပထမဆံုးေနမင္း” “ပထမဆံုး အရယ္အျပံဳး” “ပထမဆံုးအိပ္မက္” စတဲ့ ဟိုကၠဴကဗ်ာမ်ဳိးေတြလည္း ႏွစ္သစ္ကူးေန႔မွာ ရြတ္ဆိုၾကတယ္။ “ဘီသိုဗန္ရဲ႕ နဝမေျမာက္ေတးသြား” သံစံုေတးဂီတေဖ်ာ္ေျဖပြဲေတြ ႏွစ္သစ္ကူးကာလမွာ ျပဳလုပ္ၾကတယ္။ ပထမကမၻာစစ္အတြင္း ဂ်ာမန္စစ္သံု႔ပန္းကိုးဦးက အဲဒီ “နဝမေျမာက္ေတးသြား”ကို မိတ္ဆက္ခဲ့ၾကတယ္တဲ့။ “ဟက္ဆုရွိႏိုဒဲ” လို႔ ေခၚတဲ့ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ရဲ႕ ပထမဆံုးေနထြက္ခ်ိန္ကို ေစာင့္ၾကည့္ၾကတာကလည္း အေလးအနက္ဂရုျပဳလုပ္ေဆာင္ၾကတယ္။ ကမ္းေျခ ဒါမွမဟုတ္ ေတာင္ေပၚကို တက္ၾကၿပီး ေနထြက္ခ်ိန္ကို ေစာင့္ၾကည့္ၾကပါတယ္။

* * * * * * * * * * * * * * * * * *

စေကာ့လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ ႏွစ္သစ္ကူး - ေဟာဂ့္မေန(Hogmanay) လို႔ ေခၚတဲ့ ေနာက္ဆံုးေန႔ဆိုတဲ့စကားလံုးနဲ႔ အခမ္းအနားကို ဇန္နဝါရီ ၁ ရက္ေန႔မွာ ျပဳလုပ္က်င္းပၾကတာပါ။ ေဟာဂ့္မေန အစကေတာ့ ေဆာင္းတြင္း အီေကြတာနဲ႔ ေျမာက္ဘက္အေဝးဆံုး ေန ေရာက္သြားတဲ့အခ်ိန္ ဇြန္လ ၂၂ ရက္ေန႔မွာ အေျခခံခဲ့တယ္။ ေကာက္ရိတ္သိမ္းပြဲအခ်ိန္မ်ဳိးမွာ ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ Yule ခရစ္စမတ္ပြဲေတာ္ခ်ိန္ ၁၂ ရက္ကို “ရူးေၾကာင္ေၾကာင္ေန႔” ဆိုၿပီး စေကာ့တလန္မွာ ေခၚၾကေသးတယ္။ အဲဒီခရစ္စမတ္ပြဲေတြကေန ေျပာင္းလဲ က်င္းပလာတဲ့ ႏွစ္သစ္ကူးေန႔မွာ ဓေလ့ထံုးစံေတြက အမ်ားႀကီးပဲ ရွိၾကတယ္။ အဲဒီထဲကမွ တစ္ႏိုင္ငံလံုး က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္ျပဳလုပ္ၾကတာက “ပထမဆံုးေျခလွမ္းစတင္ျခင္း (First-Footing)” ပါ။ အဲဒီပြဲကို ႏွစ္သစ္ကူးၿပီး သန္းေခါင္ယံအေက်ာ္မွာ ခ်က္ခ်င္းျပဳလုပ္ပါတယ္။ ပထမဆံုးေျခလွမ္းစတင္ျခင္း ဆင္ႏႊဲမယ့္သူဟာ အိမ္မွာ ေနထုိင္တဲ့သူျဖစ္ရမယ္လို႔ ဆိုေပမယ့္ အိမ္နီးခ်င္း၊ သူငယ္ခ်င္းေတြလည္း ျပဳလုပ္ၾကတယ္။ အဲဒီသူဟာ မစတင္ခင္ အိမ္ထဲမွာ ရွိမေနရပါဘူး။ သန္းေခါင္ယံေက်ာ္တာနဲ႔ အိမ္တံခါးမကေန အိမ္ထဲကိုလွမ္းဝင္တယ္။ ဆား (ဒီေန႔ေခတ္မွာေတာ့ ဆားယူေဆာင္လာသူနည္းပါးသြားပါၿပီ)၊ ေက်ာက္မီးေသြး၊ ေပါင္မုန္႔အဝိုင္းျပား၊ ဝီစကီ နဲ႔ သစ္သီးကိတ္ေတြ လက္ေဆာင္ေပးပါတယ္။ အိမ္ပိုင္ရွင္ဆီကို ကံေကာင္းျခင္းေတြသယ္ေဆာင္လာတဲ့ရည္ရြယ္ခ်က္နဲ႔ပါ။ လက္ေဆာင္အျဖစ္ေပးတဲ့ စားစရာ၊ အေဖ်ာ္ယမကာေတြကိုေတာ့ ဧည့္သည္ေတြကို ေကၽြးေမြးဧည့္ခံၾကပါတယ္။ ပထမေျခလွမ္းစတင္ျခင္း ဆင္ႏႊဲသူဟာ ဆံပင္နက္ေမွာင္သန္စြမ္းတဲ့ အမ်ဳိးသားျဖစ္ရမယ္။ အရပ္ရွည္ရမယ္တဲ့။ အမ်ဳိးသမီး ဒါမွမဟုတ္ ဆံပင္က်ဲပါးသူအမ်ဳိးသားဟာ ကံမေကာင္းဘူးလို႔ တခ်ဳိ႕ေနရာေဒသေတြမွာ ယံုၾကည္ၾကလို႔ပါ။ အခ်င္း ၂ ေပ ခန္႔ရွိတဲ့ သတင္းစာ၊ တုတ္၊ အဝတ္အၾကမ္းစေတြနဲ႔ မီးေဘာလံုး လုပ္ၿပီး မီးမကူးႏိုင္တဲ့လက္ကိုင္သားနဲ႔ တြယ္ဆက္ကာ လွည့္ပတ္ေဝွ႕ယမ္းၿပီး လမ္းတစ္ေလွ်ာက္လွည့္လည္ၾကတယ္။ အဲဒီ မီးအလွျပပြဲမ်ဳိးကို လူေတြအမ်ားႀကီးက ေစာင့္ၿပီးၾကည့္ၾကတယ္။ ႏွစ္သက္သေဘာက်ၾကပါတယ္။ ဒီဘက္ေခတ္မွာေတာ့ သန္းေခါင္ယံအခ်ိန္ေစာင့္ဆိုင္းေနၾကရတဲ့ လူအုပ္ႀကီးကို တျခားေဖ်ာ္ေျဖမႈေတြပါ ေပါင္းစပ္ေဖ်ာ္ေျဖလာၾကတယ္။ မီးအလွျပကစားနည္းအစံု နဲ႔ ခရာမႈတ္ဂီတဝိုင္းေတြက လမ္းတစ္ေလွ်ာက္ တျဗဳန္းျဗဳန္းတဒိုင္းဒိုင္းတီးခတ္ၿပီး ႏွစ္သစ္ကူးအခ်ိန္ကို ေစာင့္ေမွ်ာ္ၾကတာပါ။  ၁၈ရာစုက စေကာ့ထ္ကဗ်ာဆရာ Robert Burns ရဲ႕ “Auld Lang Syne(Old Long Since)” သီခ်င္းကို ႏွစ္သစ္ကူးသီခ်င္းအျဖစ္ ႏွစ္သစ္ကူးတဲ့အခ်ိန္မွာ လက္ေမာင္းခ်င္းခ်ိတ္လို႔ သံၿပိဳင္သီဆိုၾကေသးတယ္။ စေကာ့ထ္က အႀကီးဆံုးၿမိဳ႕ေတာ္ေတြျဖစ္တဲ့ ဂလပ္စ္ဂိုး၊ အီဒင္ဘာဂ္ နဲ႔ အဘာဒီးန္ တို႔မွာ တစ္ညလံုး ေပ်ာ္ပြဲဆင္ႏြဲၾကတယ္။ မီးအလွျပပြဲကို ေလျပင္းက်တဲ့ ႏွစ္ေတြမွာေတာ့ ဖ်က္သိမ္းတာမ်ဳိးေတြရွိပါတယ္။ Handsel ေန႔ မွာ အလုပ္ရွင္က ဝန္ထမ္းေတြဆီ၊ မိဘက သားသမီးေတြဆီ၊ ဆရာဆရာမေတြက ေက်ာင္းသူေက်ာင္းသားေတြဆီကို လက္ေဆာင္ေလးေတြေပးၾကပါေသးတယ္။ Handsel ဆိုတာ လက္ေဆာင္ဗူးကို ရည္ညႊန္းတဲ့စကားလံုးပါ။

* * * * * * * * * * * * * * * * * *

ကေမၺာဒီးယားႏွစ္သစ္ကူး - Chaul Chnam Thmey “ႏွစ္သစ္ထဲဝင္ေရာက္ျခင္း” ဟာ ႏွစ္သစ္ကူးမွာျပဳလုပ္တဲ့ ကေမၺာဒီယန္းအားလပ္ရက္ေတြပါ။ ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ကေန စတင္ၿပီး ၃ ရက္ျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ ေကာက္ရိတ္သိမ္းပြဲအၿပီး ဧၿပီ ၁၃ ၊ ၁၄ ရက္ေတြမွာ စတင္က်င္းပၾကတယ္။ ခမာလူမ်ဳိးေတြရဲ႕ ႏွစ္သစ္ကူးဟာ အိႏိၵယေဒသအေတာ္မ်ားမ်ား၊ ျမန္မာနဲ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံ ႏွစ္သစ္ကူးအခ်ိန္ကာလေတြနဲ႔ တစ္ခ်ိန္တည္းက်ေရာက္ပါတယ္။ ကေမၺာဒီးယန္းေတြကလည္း ဗုဒၶဘာသာျပကၡဒိန္ကို အေျခခံၾကတာေၾကာင့္ပါ။ Maha Songkran ဟာ ႏွစ္သစ္ကူးပထမေန႔အမည္ပါ။ ခမာရိုးရာအဝတ္အစားေတြဝတ္ဆင္တယ္။ ဘုရားမွာ မီးပူေဇာ္ၾကတယ္။ အေမႊးတိုင္ေတြထြန္းၾကပါတယ္။ ဗုဒၶအဆံုးအမအတိုင္း ဦးညႊတ္ဂါရဝျပဳၾကတယ္။ ဒူးတုပ္ဝပ္တြားၿပီး ရွိခိုးဦးခိုက္ၾကပါတယ္။ ကံေကာင္းေစဖို႔ မနက္ခင္းမွာျမင့္ျမတ္တဲ့ေရနဲ႔ မ်က္ႏွာကို ေဆးေၾကာသန္႔စင္ၾကပါတယ္။ ေန႔လည္ခင္းပိုင္းမွာ ရင္ဘတ္ပိုင္း၊ ညပိုင္းမွာ ေျခေထာက္စသည္ျဖင့္ ျမင့္ျမတ္တဲ့ေရနဲ႔ ေဆးေၾကာၿပီး အိပ္ရာဝင္ၾကတယ္။ Virak Wanabat  ကေတာ့ ဒုတိယေန႔ပါ။ အဲဒီေန႔မွာ ဆင္းရဲႏြမ္းပါးသူ၊ အိုးအိမ္မရွိသူ၊ ဝင္ေငြနည္းပါးၾကတဲ့ မိသားစုေတြကို ေငြေၾကးအေထာက္အပံ့အလွဴအတန္းျပဳလုပ္ၾကတယ္။ မိသားစုလိုက္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္းေတြကို သြားေရာက္ၿပီး ဘိုးဘြားေတြကို ဂါရဝျပဳၾကပါတယ္။ T'ngai Leang Saka က တတိယႏွစ္သစ္ကူးေန႔ပါ။ ဗုဒၶရုပ္ပြားဆင္းတုေတာ္ေတြကို အေမႊးအႀကိဳင္ပက္ဖ်န္းထားတဲ့ေရနဲ႔ ေရသန္႔စင္ေဆးေၾကာၾကတယ္။ သက္ႀကီးရြယ္အို ဘိုးဘြားေတြကိုလည္း ေျခသည္းလက္သည္းညွပ္ေပးတာ ေခါင္းေလွ်ာ္ေပးတာစသျဖင့္ကုသိုလ္ယူၾကတယ္။ ဗုဒၶရုပ္ပြားေတာ္ေတြ ေရကုသိုလ္ယူေဆးေၾကာသန္႔ရွင္းၾကတဲ့အထိမ္းအမွတ္ကေတာ့ ေရဟာ အပင္တိုင္း၊ သက္ရွိတိုင္းအတြက္အဓိကလိုအပ္ခ်က္ျဖစ္ၿပီး၊ အဲဒီလိုအပ္ခ်က္ကို ျဖည့္တင္းေပးတဲ့သေဘာပါ။ အသက္ရွည္မယ္။ ကံေကာင္းမယ္၊ ေပ်ာ္ရႊင္ၾကည္ႏူးဖြယ္ရာေတြ ႀကံဳဆံုရမယ္။ ေအာင္ျမင္ႀကီးပြား စီးပြားျဖစ္ထြန္းေစတယ္လို႔လည္း ယံုၾကည္ပါတယ္။ မိဘ ဘိုးဘြားေတြကို ေရခ်ဳိးသန္႔စင္ေပးတာဟာ အနာဂတ္အတြက္ အေကာင္းဆံုးဆႏၵေတြနဲ႔ ေကာင္းတဲ့အၾကံဥာဏ္ေတြ ရရွိႏိုင္ၾကပါတယ္ တဲ့။ တာဝတၱိ ံသာနတ္ျပည္က စၾကာမုနိစကၠဘုရားေစတီေတာ္ကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ သဲပံုေစတီပြဲေတာ္ကို ဘုရားေက်ာင္းကန္ဝန္းအတြင္းမွာ ျပဳလုပ္က်င္းပၾကတယ္။ ခမာအေခၚ Kalan(ေကာက္ညင္းက်ည္ေထာက္) ကိုလည္း ႏွစ္သစ္ကူးအထူးအစားအစာအျဖစ္တည္ခင္းဧည့္ခံတတ္ၾကပါတယ္။ အုန္းသီး၊ အုန္းႏို႔ရည္နဲ႔တြဲဖက္ စားေသာက္ေလ့ရွိၾကတယ္။

* * * * * * * * * * * * * * * * * *

အီရန္က ႏွစ္သစ္ကူး - ႏိုရာဇ့္(Nowruz) ဟာ အဇာဘိုင္ဂ်န္၊ အီရန္လူမ်ဳိးေတြရဲ႕ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ပါ။ ပါရွန္းႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ လုိ႔လည္း ရည္ညႊန္းၾကပါတယ္။ အီရန္လူမ်ဳိးေတြနဲ႔ တျခား ယဥ္ေက်းမႈဆက္ႏြယ္သြားတဲ့ ေဒသေတြ၊ အာရွအလယ္ပိုင္း၊ ေကာ့ေကးဆပ္၊ ေတာင္အာရွ၊ တရုတ္အေနာက္ေျမာက္၊ ပင္လယ္နက္အနီးေဒသတခ်ဳိ႕နဲ႔ ေဘာ္လ္ကန္ေဒသတခ်ုိ႕လူမ်ဳိးစုေတြမွာလည္း ႏိုရာဇ့္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲျပဳလုပ္ၾကတယ္။  အဲဒီႏွစ္သစ္ကူးပြဲကို ေႏြဦးပထမဆံုးရက္ ရယ္၊ အီရန္ျပကၡဒိန္အရ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ရဲ႕ အစမွာ က်င္းပၾကတာပါ။ မီးညြန္႔မီးေတာက္ေတြဟာ ႏိုရာဇ့္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ရဲ႕ သေကၤတပါ။ အီရန္မိသားစုဝင္ေတြႏွစ္သစ္ကူးအားလပ္ရက္ေတြမွာ အတူဆံုဆည္းၾကဖို႔ႀကိဳးစားၾကတယ္။ ရိုးရာဓေလ့စရိုက္ေတြကို ေလ့လာၾကပါတယ္တဲ့။ ကမၻာတစ္ဝွမ္းမွာအေျခခ်ေနထိုင္ၾကတဲ့ အီရန္လူမ်ဳိးေတြအတြက္ ႏိုရာဇ့္ပြဲေတာ္က်င္းပဖို႔ အခက္ေတြ႔ႏိုင္ပါတယ္။ ေလာ့စ္အင္ဂ်လိစ္၊ တိုရန္တို၊ နဲ႔ ယူေက(အဓိကအားျဖင့္ လန္ဒန္)မွာ မီးပံုပြဲေတာ္က်င္းပဖို႔က ကိုယ့္အိမ္ကိုယ့္ဝန္းထဲမွာေတာင္ ျပဳလုပ္ခြင့္မရွိပါဘူး။ တင္းတင္းက်ပ္က်ပ္တားျမစ္ထားတာေၾကာင့္ပါ။ အဲဒီလိုေန႔မွာဆိုရင္ ေတာင္ကယ္ရိုလိုင္းနားမွာ ေနထိုင္ၾကတဲ့ အီရန္လူမ်ဳိးေတြဟာ ကမ္းေျခဘက္ေတြဆီသြားၿပီး မီးပံုပြဲႏိုရာဇ့္ကို က်င္းပၾကတယ္။ အာဖဂန္မွာေတာ့ ႏိုရာဇ့္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကို ရိုးရာအစဥ္အလာအတိုင္း ေနရာေဒအႏွံ႔အျပားက်င္းပျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ ႏိုရာဇ့္ ရိုးရာထံုထမ္းအစဥ္အလာထဲမွာ ပန္းနီပြဲေတာ္ Guli Surkh မွာ က်ဴးလစ္ပန္းအနီေရာင္ေတြကို ႏွစ္သစ္ကူးမတိုင္မီ ရက္ေပါင္း ၄၀ေလာက္ကတည္းက Mazar-i-Sharif ၿမိဳ႕တြင္းတစ္ဝိုက္ ေတာင္ကုန္း နဲ႔ ေျမျပန္႔ေတြမွာပါ စိုက္ပ်ဳိးဖူးပြင့္ေစတာပါ။ အဲဒီရက္ေတြမွာဆိုရင္ မာဇားအီရွာရစ္ဖ္ၿမိဳ႕ကိုလူေပါင္းမ်ားစြာသြားေရာက္လည္ပတ္ၾကတယ္။ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကို ဆင္ႏႊဲၾကပါတယ္။ Jahenda Bālā ကိုေတာ့ ႏွစ္သစ္ကူး ပထမဆံုးေန႔မွာ ျပဳလုပ္တာပါ။ အဲဒီေန႔မွာ အစိုးရအဖြဲ႔ဝင္ထိပ္တန္းအရာရွိေတြဟာ မာဇားၿမိဳ႕က “အျပာေရာင္ဗလီ”မွာ ဘာသာေရးအခမ္းအနားတက္ေရာက္ၾကတယ္။ အမ်ားအားျဖင့္ ဆြန္နီအစၥလာမ္ဘာသာဝင္ အာဖဂန္အမ်ားစုပါ။ မာဇားၿမိဳ႕လယ္ပန္းျခံမွာဆိုရင္ ႏိုရာဇ့္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္မွာ လူေပါင္း ၂ သိန္းခန္႔တက္ေရာက္ၾကတာပါ။ ႏွစ္သစ္ကူးအထူးဟင္းလ်ာေတြမွာ Sabzi Chalaw လို႔ေခၚတဲ့ ဆန္ နဲ႔ စပီးနာ့ခ်္ရြက္ဟင္းလ်ာ၊ ကြတ္ကီးမုန္႔အခ်ဳိေတြ နဲ႔ Māhī wa Jelabī (ငါးေၾကာ္နဲ႔ ဂ်ေလဘီ)တို႔ကို အမ်ားဆံုးဧည့္ခံေကၽြးေမြးၾကတယ္။ အီရန္မွာ ႏိုရာဇ့္ဟာ အေရးအပါဆံုးအားလပ္ရက္ပြဲေတာ္ပါ။ ယဇ္ပူေဇာ္ခံသူ Sumerian ဘုရားသခင္(Domuzi)ဟာ ႏွစ္တစ္ႏွစ္ရဲ႕အကုန္မွာ အသတ္ခံရၿပီး ႏွစ္သစ္မွာျပန္လည္ေမြးဖြားလာသူတဲ့။


အဲဒီအယူအဆကို ကိုယ္စားျပဳတဲ့ Hājī Firuz ဆိုတဲ့အမ်ဳိးသားတစ္ဦးဟာ မ်က္ႏွာမွာေဆးအမည္းေရာင္ေတြလိမ္းျခယ္ၿပီး အနီေရာင္ဝတ္စံုကိုဝတ္ဆင္တယ္။ သူက သီခ်င္းဆိုတယ္။ ကခုန္တယ္။ ခ်ဳတပ္ဗံုကို တီးတယ္။ ထရမ္းပက္ေလမႈတ္ခရာနဲ႔ တီးမႈတ္ကခုန္ဟာ လမ္းေတြမွာလွည့္လည္သြားလာပါတယ္တဲ့။  (အနက္ေရာင္ဟာေရွးပါရွန္းလူမ်ဳိးေတြရဲ႕ ကံေကာင္းေစတဲ့အေရာင္ပါ) ေက်းရြာေတြမွာ မုတ္ဆိတ္က်င္စြယ္ရွည္ရွည္လ်ားလ်ား အသက္ႀကီးအမ်ဳိးသားတစ္ဦးက အေရာင္အေသြးစံုအဝတ္အစား၊ ဦးထုပ္ရွည္၊ စိပ္ပုတီးစသျဖင့္ဆင္ျမန္းထားၿပီး သဘာဝတရားေပးတဲ့စြမ္းအား၊ ေကာင္းက်ဳိးအဝဝရရွိေစဖို႔ ရြာလမ္းတစ္ေလွ်ာက္လွည့္လည္ဆုေတာင္းတယ္။ လူေတြကို ေငြေၾကးေပးကမ္းလွဴဒါန္းတယ္၊ တရားဓမၼရြတ္ဆိုသြားလာပါတယ္။ အဇာဘိုင္ဂ်န္ ႏိုရာဇ့္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္မွာေတာ့ တစ္လၾကာျမင့္ပါတယ္။ အဂၤါေန႔တိုင္းမွာ ပြဲေတာ္အခမ္းအနားျပဳလုပ္တယ္။ ေရ၊ မီး၊ ေျမ နဲ႔ ေလ ဆိုၿပီး တစ္လအတြင္းက ရက္သတၱေလးပတ္စာ အဂၤါေန႔ေတြမွာ အိမ္ရွင္းလင္းျခင္း၊ အပင္စိုက္ျခင္း၊ အဝတ္အစားသစ္ခ်ဳပ္ျခင္း၊ ၾကက္ဥေတြကို ေဆးျခယ္ျခင္းလုပ္ၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ ရွာကာဘူရာ လို မုန္႔ညက္ စသည္ျပဳလုပ္ၿပီး စားပြဲေသာက္ပြဲက်င္းပၾကတာပါ။ အဂၤါေန႔တိုင္းမွာ မီးပံုပြဲျပဳလုပ္ၿပီး ဆုေတာင္းပြဲေတြလည္းျပဳလုပ္တယ္။ အားလပ္ရက္ေတြမွာ ဂူသခ်ဳိင္းေတြသြားလာၿပီး ဆံုးပါးခဲ့ၿပီးတဲ့ ေဆြမ်ဳိးေတြကိုလည္း ဂါရဝျပဳၾကပါတယ္။

* * * * * * * * * * * * * * * * * *

ဗီယက္နမ္ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲ - တက္ငုယင္ဒန္(Tết Nguyên Đán) အတိုေကာက္ “တက္” လို႔ ေခၚတဲ့ ဗီယက္နမ္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ဟာ ေႏြဦးေရာက္ရွိလာတဲ့အခ်ိန္ တရုတ္ျပကၡဒိန္အရ Lunar ႏွစ္သစ္ရဲ႕ ပထမဆံုးေန႔မွာ ျပဳလုပ္တာပါ။ တရုတ္ႏွစ္သစ္ကူးေန႔နဲ႔ အတူတူပါပဲ။ တရုတ္ႏိုင္ငံနဲ႔ အခ်ိန္တစ္နာရီ ကြားျခားေတာ့ လအသစ္ေပၚထြက္တဲ့အခ်ိန္အတိအက်တြက္ခ်က္တဲ့အခ်ိန္မွာသာ နည္းနည္းကြဲျပားမႈရွိတာပါ။ အားလပ္ရက္ အထူးဟင္းလ်ာေတြခ်က္ျပဳတ္ ဧည့္ခံၾကတယ္။ အိမ္ေတြကို ရွင္းလင္းေဆးေၾကာၾကပါတယ္။ ႏွစ္သစ္ကူးပထမေန႔မွာ မိတ္ေဆြေတြရဲ႕ အိမ္ကို သြားေရာက္လည္ပတ္တာ၊ ဘိုးဘြားေတြအတြက္ ဝတ္ျပဳဆုေတာင္းတာ၊ ႏွစ္သစ္ဆုမြန္ေကာင္းေတာင္းတာ၊ ကေလးေတြနဲ႔ သက္ႀကီးရြယ္ႀကီးေတြကို ေငြေၾကးေပးကမ္းတာ ၿပီးေတာ့ ဆိုင္ဖြင့္ပြဲမ်ဳိး ျပဳလုပ္ၾကတယ္။ ဘုရားေက်ာင္းကန္ေတြ ဖူးေမွ်ာ္ၾကတယ္။ ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္ေဟာင္းကအခက္အခဲေတြ ေမ့ေဖ်ာက္ျပစ္ၿပီး ပိုၿပီးေကာင္းတဲ့ ႏွစ္သစ္ကို ေမွ်ာ္လင့္ကာ ဆုေတာင္းၾကတယ္။ ဗီယက္နမ္ေဒသ သံုးမ်ဳိးမွာ တက္ ႏွစ္ကူးပြဲေတာ္ကို သံုးမ်ဳိး ႏွစ္သစ္မကူးခင္၊ ႏွစ္သစ္ကူးညေန နဲ႔ ႏွစ္သစ္ကူး ပြဲေတာ္ဆိုၿပီး ၃ မ်ဳိးျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ ႏွစ္သစ္ကူးညေနမေရာက္ခင္ ရက္သတၱပတ္ တစ္ပတ္၊ ႏွစ္ပတ္အလိုေလာက္မွာ တက္ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲအတြက္ျပင္ဆင္ၾကတယ္။ ေစ်းဝယ္ထြက္ျခင္း၊ အိမ္အလွဆင္ျခင္း၊ ရိုးရာအစားအစာခ်က္ျပဳတ္ျခင္းေတြလုပ္ၾကတယ္။ ၿပီးေတာ့ ေဆြမ်ဳိးသားခ်င္းေတြ အိမ္ျပန္လာမယ့္အခ်ိန္ေစာင့္ေမွ်ာ္ၾကပါတယ္။ ေၾကြးၿမီေတြရွိေနရင္ အကုန္ေပးေခ်ၾကတယ္။ အဲဒါမွ တက္ ပြဲေတာ္ကာလမွာ ေၾကြးၿမီကင္းကင္းနဲ႔ လြတ္လြတ္လပ္လပ္ေပ်ာ္ရႊင္ႏိုင္မယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကတယ္။ တက္ ကာလ မွာ လမ္းေပၚမွာလူေတြဟာ ျပည့္က်ပ္ေနတယ္။ ဆိုင္ေတြလည္းပိတ္ၾကတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ႏွစ္သစ္မကူးခင္မွာ ကေလးေတြအတြက္အဝတ္အစားေတြကို ႀကိဳတင္ဝယ္ယူၾကတယ္။ ပြဲေတာ္မွာ ဝတ္ဆင္ၾကဖို႔ပါ။ တက္ ပြဲေတာ္မွာ စာအိတ္နီေလးေတြထဲ ပိုက္ဆံထည့္ၿပီး ကေလးငယ္ေတြကို လက္ေဆာင္ေပးၾကတယ္။

ကေလးငယ္ေတြက အဝတ္အစားသစ္ေလးေတြ ဝတ္ထားၾကပါတယ္။ အစ္ကိုအစ္မ၊ အေဖအေမေတြ စာအိတ္နီေလးေတြမေပးခင္ ကေလးေတြက အရင္ ရိုးရာအစဥ္အလာအရ “တက္” ႏႈတ္ဆက္ကတ္ျပားေလးေတြေပးၾကရတယ္။ တက္ ပြဲေတာ္ခ်ိန္မွာ တံျမက္စည္းလွည္းဖို႔ တားျမစ္ပါတယ္။ ကံေကာင္းျခင္းေတြလွဲထုတ္လြင့္ပစ္သလိုျဖစ္ႏိုင္တယ္ဆိုတဲ့ ယံုၾကည္မႈနဲ႔ပါ။ မိသားစုဝင္တစ္ဦးဦး လတ္တေလာဆံုးပါးထားတဲ့သူဟာ မိတ္ေဆြေတြ အိမ္အလည္အပတ္မသြားႏိုင္ပါဘူး။ တားျမစ္ပါတယ္။  အတိအက်လိုက္နာလုပ္ေဆာင္ၾကတာမဟုတ္ေပမယ့္ တက္ ပြဲေတာ္ဒုတိယေန႔မွာ မိတ္ေဆြသူငယ္ခ်င္း၊ တတိယေန႔မွာ ဆရာဆရာမေတြအတြက္ဆိုၿပီး အလည္အပတ္ဖိတ္ေခၚၾကတယ္တဲ့။ ဘုရားေက်ာင္းကန္ေတြမွာ အလွဴအတန္းျပဳလုပ္ၿပီး ကိုယ္အလိုရွိတဲ့ အနာဂတ္အတြက္ ဆုေတာင္းၾကပါတယ္။ ႏွစ္သစ္ကူးရက္ကေန တစ္ပတ္ခန္႔ လမ္းမေတြေပၚမွာ မီးရႈန္းမီးပန္းပစ္ေဖာက္တာ၊ စည္၊ ဗံုေတြတီးၾကတာ၊ ေခါင္းေလာင္း ေမာင္းေတြတီးၿပီး ဆူညံတဲ့အသံေတြျပဳလုပ္ကာ သရဲတေစၥေတြကို ႏွင္ထုတ္တဲ့အေလ့အထလည္းရွိၾကတယ္။ လမ္းေတြေပၚမွာ ျခေသၤနဂါး “Lan” အက ေဖ်ာ္ေျဖပြဲေတြလုပ္ၾကတယ္။ အဲဒီ ျခေသၤ့နဂါးဟာ မေကာင္းဆိုးဝါး၊ သရဲတေစၥေတြကို ေျခာက္လွန္႔ေမာင္းထုတ္ႏိုင္တဲ့ အစြမ္းရွိတယ္လို႔ ယံုၾကည္ထားၾကတာေၾကာင့္ပါ။

ဂ်ဴးလူမ်ဳိးေတြရဲ႕ ႏွစ္သစ္ကူး - ဟီဘရူးဘာသာ စကားလံုး ေရာရွ္႕ဟာရွာနာ(Rosh Hashanah) ဟာ “ႏွစ္တစ္ႏွစ္ရဲ႕ ဦးေခါင္း” လို႔ အဓိပၸါယ္ရၿပီး ဂ်ဴးေတြရဲ႕ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ပါ။ ေဆာင္းဦးကာလမွာ ျပဳလုပ္ၾကတယ္။ ႏွစ္တစ္ႏွစ္မွာ ၇ လ သာရွိတဲ့ ဂ်ဴးျပကၡဒိန္အရ ပထမဆံုးလ Tishrei ရဲ႕ ပထမဆံုးရက္မွာ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္က်င္းပတာပါ။ အာဒံ နဲ႔ ဧဝ တို႔ ဖန္ဆင္းလိုက္တဲ့ ႏွစ္ပတ္လည္ေန႔လို႔လည္း ယံုၾကည္ၾကတယ္။ သမၼာက်န္းစာထဲက သေကၤတအစားအစာေတြ ပ်ားရည္စိမ္ပန္းသီးလို မုန္႔ေတြစားၾကတယ္။ “ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ႏွစ္သစ္ကူးျဖစ္ပါေစ”  ဟီဘရူးလို “Shanah Tovah” လို႔ ႏႈတ္ခြန္းဆက္ၾကပါတယ္။ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္မွာ shofar လို႔ေခၚတဲ့ ေလမႈတ္ကိရိယာကို ဂ်ဴးဘုရားေက်ာင္းေတြမွာတီးမႈတ္ၿပီး ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္က်င္းပၾကတယ္။ shofar ေလမႈတ္ကိရိယာကို သိုးထီးရဲ႕ဦးခ်ဳိနဲ႔ျပဳလုပ္ထားၿပီး အရြယ္အစားမ်ဳိးစံု ရွိၾကတယ္။ ခပ္ေကြ႕ေကြ႕တႊန္႔လိမ္ေနတဲ့ေျမႊတစ္ေကာင္လို ဦးခ်ဳိပံုစံကေန အရြယ္ခပ္ႀကီးႀကီး shofar မ်ဳိးထိ ေတြ႔ျမင္ႏုိင္ပါတယ္။ ဂ်ဴးဘာသာေရးအခမ္းအနားေတြမွာ အသံုးျပဳၾကတယ္။ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္အစားအေသာက္ေတြမွာေတာ့ ဓေလ့ထံုးထမ္းအစဥ္အလာေတြနဲ႔ ျပင္ဆင္ၾကတာပါ။ ဥပမာ “ႏွစ္တစ္ႏွစ္ရဲ႕ ဦးေခါင္း”အျဖစ္ ကိုယ္စားျပဳခ်င္တာေၾကာင့္ ငါးေခါင္းကိုခ်က္ျပဳတ္ၾကတယ္။ ပန္းသီးသၾကားေဖ်ာ္ရည္၊ စြံပလြံသီး၊ သလဲသီး၊ မ်က္ဆံနက္ပဲလံုး၊ မုန္႔ညွက္ေႏွာဖရုံသီး၊ ဂ်ဳံ၊ ႏို႔၊ ၾကက္ဥႏွစ္သုတ္လိမ္းၿပီး ခပ္ၾကြပ္ၾကြပ္ေၾကာ္ထားတဲ့ leek ၾကက္သြန္မိတ္၊ သၾကားမံုလာ နဲ႔ ငါးေကာင္လံုးဟင္းလ်ာေတြ ျပင္ဆင္တည္ခင္းၾကတယ္။

* * * * * * * * * * * * * * * * * *

ၾသစႀတီးယားမွာ ႏွစ္သစ္ကူးညေနခင္းကို မိသားစုဝင္ေတြ၊ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ ဆင္ႏႊဲၾကတာမ်ားပါတယ္။ ညသန္းေခါင္ယံအခ်ိန္မွာ ORF တီဗီကေန ဗီယင္နာၿမိဳ႕St.Stephen’s Cathedral ဘုရားေက်ာင္းက ေခါင္းေလာင္းႀကီးက ထြက္ေပၚလာမယ့္ ေခါင္းေလာင္းသံကို ထုတ္လႊင့္ေပးပါတယ္။ လမ္းေတြမွာ စင္ျမင့္ေဖ်ာ္ေျဖပြဲေတြ၊ သံစံုတီးဝိုင္းတီးမႈတ္သံၿမိဳင္ၿမိဳင္ဆိုင္ဆိုင္ကို နားေထာင္ရမွာပါ။ ျမဴနီစီပယ္အစိုးရရုံးေတြကေန မီးရႈးမီးပန္းေတြ ပစ္ေဖာက္ၾကသလို တစ္ဦးခ်င္းစီကလည္း ေဆာ့ကစားၿပီး ႏွစ္သစ္ကူးကို ႀကိဳဆိုၾကတယ္။

* * * * * * * * * * * * * * * * * *

ဒိန္းမတ္မွာ ဆိုရင္ ပါတီပြဲေတြ သြားၾကပါတယ္။ အိမ္ေတြမွာ ေပ်ာ္ရႊင္စြာဆင္ႏႊဲၾကပါတယ္။ ႏွစ္သစ္ကူးအတြက္ အထူးျပဳလုပ္ထားတဲ့ Kransekage ကိတ္(စက္ဝိုင္းအလႊာ အဆင့္ဆင့္ထပ္ထားၿပီး ထိပ္ဆံုးမွာ ကေတာ့ပံုပါ မက္မြန္သီး၊ သၾကား၊ ၾကက္ဥအကာနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ကိတ္မ်ဳိး) နဲ႔ ရွန္ပိန္ တြဲဖက္ဧည္ခံၾကတယ္။ တျခား ရိုးရာအစားအစာက cod ငါးျပဳတ္၊ kale ေဂၚဖီပြင့္ႏွပ္၊ ဝက္ေပါင္သားဟင္းလ်ာေတြပါ။ အမဲဟင္းလ်ာ၊ ဆူရွီ တို႔ကလည္း ဒီေခတ္မွာ ေက်ာ္ၾကားလာတဲ့ ႏွစ္သစ္ကူးအစားအစာေတြျဖစ္ေနပါၿပီ။ ဒီဇင္ဘာ ၃၁ ညေန ၆ နာရီမွာ Amalienborg နန္းေတာ္ကေန ဧကရာဇ္ဟာ ႏွစ္သစ္ကူးႏႈတ္ဆက္စကားေျပာၾကားတယ္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ကိုပင္ေဟဂင္ရဲ႕ သမိုင္းဝင္ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမနာရီစင္ႀကီးက သန္းေခါင္းယံအခ်ိန္မွာ တီးခတ္ပါတယ္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမရင္ျပင္မွာ စုေဝးၿပီး ႏွစ္သစ္ကူးကို ေပ်ာ္ရႊင္ျမဴးတူးစြာႀကိဳဆိုၾကတယ္။ ၿမိဳ႕ေတာ္ခန္းမေမွ်ာ္စင္ကေန မီးရႈးမီးပန္းေတြ က်ဲပက္ပစ္ေဖာက္ၾကတယ္။

* * * * * * * * * * * * * * * * * *

လန္ဒန္ရဲ႕ ႏွစ္သစ္ကူးေပ်ာ္ပြဲဆင္ႏႊဲတာက London Eye တစ္ဝိုက္ ႏွစ္စဥ္လူေပါင္း ၂၅၀၀၀၀ ခန႔္စုရံုးၾကၿပိး  ၈ မိနစ္စာ မီးရႈးမီးပန္းေတြ အလွျပေဖာက္ခြဲတာကို ေစာင့္ၾကည့္ၾကပါတယ္။  ဇန္နဝါရီ ၁ ရက္ေန႔မွာ ေတာ့ ႏွစ္သစ္ကူးေန႔ ခ်ီတက္ပြဲျပဳလုပ္ၾကတယ္။ Big Ben နာရီစင္ႀကီးရဲ႕ နာရီသံျမည္ဟည္းတဲ့အခ်ိန္တိုင္းမွာ မီးရႈးမီးပန္းေတြ ထြက္ေပၚလာေလ့ရွိတယ္။

* * * * * * * * * * * * * * * * * *

တရုတ္ႏိုင္ငံရဲ႕ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကို ေႏြဦးပြဲေတာ္လို႔လည္းေခၚၾကတယ္။ တရုတ္ျပကၡဒိန္အရ ပထမဆံုးေန႔ဟာ ၂၀၁၃ ခုႏွစ္အတြက္ဆိုရင္ ေဖေဖာ္ဝါရီ ၁၀ ရက္ေန႔မွာ က်ေရာက္ပါလိမ့္မယ္။ တရုတ္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ဟာ ၁၅ရက္ေျမာက္ေန႔မွာ မီးအိမ္ပြဲေတာ္နဲ႔ အဆံုးသတ္ေလ့ရွိတယ္။ ျပတင္းေပါက္၊ တံခါးေတြမွာ ေကာင္းတဲ့အနာဂတ္၊ ေပ်ာ္ရႊင္ျခင္း၊ ခ်မ္းသာျခင္း၊ အသက္ရွည္ျခင္း စတဲ့ စာလံုးေတြေရးထားတဲ့ အနီေရာင္စကၠဴေလးေတြ ကပ္ထားၾကတယ္။ ႏွစ္သစ္ကူးဟင္းလ်ာေတြမွာ ဝက္သား၊ ဘဲသား၊ ၾကက္သား နဲ႔ အခ်ဳိ႕မုန္႔ေတြ တည္ခင္းဧည့္ခံၾကပါတယ္။ ကေလးငယ္ေတြက ႏွစ္သစ္ကူးညက မီးရႈးမီးပန္းေတြေဖာက္ကာေဆာ့ကစားၿပီး မနက္မိုးလင္းလို႔ အိပ္ရာႏိုးထၾကတဲ့အခါ မိဘေတြကို ေပ်ာ္ရႊင္က်န္းမာခ်မ္းသာေစတဲ့ ႏွစ္သစ္ကူးျဖစ္ဖို႔ ဆုေတာင္းေပးၾကတယ္။ မိဘေတြက ပိုက္ဆံထည့္ထားတဲ့ စာအိတ္နီေလးေတြကို လက္ေဆာင္ျပန္ၿပီး ေပးၾကပါတယ္။ နဂါးအက၊ ျခေသံအကေတြ ကျပေဖ်ာ္ေျဖၾကတယ္။ မိသားစုေတြ စံုလင္ၾကတဲ့ ညမွာ ညစာစားပြဲကို hot pot ျပင္ဆင္ခ်က္ျပဳတ္ကာ ဝိုင္းဖြဲ႕စားေသာက္ၾကတယ္။ ေခါက္ဆြဲမွ်င္ကို ျပဳတ္တဲ့အခါ မက်ဳိးမျပတ္ေစပဲ အရွည္အတိုင္း ေရဆူဆူမွာ ျပဳတ္ေစတယ္။ ေခါက္ဆြဲမက်ဳိးမျပတ္ပါမွ သက္ရွည္က်န္းမာမယ္လို႔ အယူရွိၾကတယ္လို႔ဆိုတယ္။

* * * * * * * * * * * * * * * * * *

ကိုးရီးယားႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္က Lunar ျပကၡဒိန္ရဲ႕ ပထမဆံုးေန႔ပါပဲ။ ကိုးရီးယားရိုးရာအားလပ္ရက္အခမ္းအနားေတြထဲမွာ အေရးပါဆံုးပြဲေတာ္ပါ။ ဂရီဂိုရီျပကၡဒိန္အရ ဇန္နဝါရီ ၁ ရက္ေန႔ကိုလည္း ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္အျဖစ္က်င္းပၾကေသးတာပါ။ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲကို သံုးရက္ျပဳလုပ္ၾကတယ္။ ကိုးရီးယားလူမ်ဳိးအမ်ားစုကေတာ့ hanbok လို႔ေခၚတဲ့ ကိုးရီးယားရိုးရာဝတ္စံု အေသြးအေရာင္စံုကို ဝတ္ဆင္ကာ ပြဲေတာ္မွာ ဆင္ႏႊဲၾကတယ္။ ႏွစ္သစ္ရဲ႕ ပထမဆံုးအလင္းေရာင္ျခည္ျဖာက်ပံုကို ၾကည့္ရႈလိုၾကတဲ့အခါ ဂ်န္ႏူး၊ ဒြန္ေဂး နဲ႔ ဂန္ဝူး ျပည္နယ္ေတြကို သြားေလ့သြားထရွိၾကတယ္။ ဆန္အရသာျပားနဲ႔ ျပဳလုပ္ထားတဲ့ Tteokguk စြပ္ျပဳပ္ကို ေကၽြးေမြးဧည့္ခံၾကတယ္။ ကိုးရီးယားေမြးေန႔ပါတီမွာလည္း Tteokguk ကို ျပင္ဆင္ေကၽြးေမြးၾကပါတယ္။ Tteokguk တစ္ႀကိမ္စားလိုက္တာနဲ႔ အသက္တစ္ႏွစ္ႀကီးသြားပါၿပီ လို႔ ဆိုၾကတယ္။

* * * * * * * * * * * * * * * * * *

ဆြန္ကရန္(Songkran)လို႔ ေခၚတဲ့ ထိုင္းႏိုင္ငံရဲ႕ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကို ရုိးရာႏွစ္သစ္ကူးေန႔ ဧၿပီ ၁၃ ကေန ဧၿပီ ၁၅ ရက္ေန႔အထိျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။ ေတာင္အာရွ၊ အေရွ႕ေတာင္အာရွ တိုင္းျပည္ေတြရဲ႕ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္တို႔နဲ႔ တစ္ခ်ိန္တည္းက်ေလ့ရွိတယ္။ ဆြန္ကရန္ပြဲေတာ္ဟာ တစ္ႏွစ္လံုးမွာ အပူဆံုးအခ်ိန္က်ေရာက္တာပါ။ ေျခာက္ေသြ႔တဲ့ရာသီရဲ႕ ေနာက္ဆံုးရက္ေတြဆိုေတာ့ အပူရွိန္ျပင္းထန္တဲ့အခ်ိန္မ်ဳိးပါ။ ထိုင္းႏိုင္ငံရဲ႕ ေျမာက္ပိုင္းၿမိဳ႕ေတာ္ ခ်င္းမိုင္မွာ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကို ၆ ရက္နဲ႔ တခါတရံ ပိုၿပီးၾကာရွည္စြာက်င္းပၾကတယ္။ ဆြန္ကရန္ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္က်င္းပပံုက ေရနဲ႔ ပက္ျဖန္းေဆာ့ကစားၾကတာပါ။ တခ်ဳိ႕မိသားစုေတြလည္း မိသားစုလုိက္ ဘုန္းႀကီးေက်ာင္း၊ ဘုရားေတြ သြားေရာက္ၾကတယ္။ ဘုရားရုပ္ပြားေတာ္ေတြကို ေရသပၸါယ္တာဟာ ကံေကာင္းျခင္းေတြနဲ႔ စီးပြားျဖစ္မယ္။ ေအာင္ျမင္ႀကီးပြားမႈေတြ ယူေဆာင္လာမယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကလို႔ပါ။ သနပ္ခါး၊ ေျမျဖဴမႈန္႔ေတြ တစ္ဦးနဲ႔ တစ္ဦးလိမ္းက်ံတာလည္း ေဆာ့ကစားသူေတြ အင္မတန္စိတ္ဝင္စားၾကတဲ့ ႏွစ္သစ္ကူးေပ်ာ္ပြဲဆင္ႏႊဲပံုပါပဲ။ 

* * * * * * * * * * * * * * * * * *

ျမန္မာႏိုင္ငံရဲ႕ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ကေတာ့ ျမန္မာလို တန္ခူးလ အတြင္း(ဧၿပီလ)မွာ က်င္းပျပဳလုပ္ၾကတယ္။ ဧၿပီ ၁၃ ကေန ၁၆ ရက္ေန႔အတြင္းမွာ ေရကစားတဲ့ သၾကၤန္ပြဲေတာ္ဆင္ႏႊဲၾကပါတယ္။ လူစည္ကားရာေနရာေတြမွာ မ႑ာပ္ေတြအျပိဳင္ထိုးထားၾကၿပီး ေရပက္ေဆာ့ကစားၾကတယ္။ ႏွစ္ေဟာင္းကအညစ္အေၾကးေတြ သၾကၤန္မွာ ေရနဲ႔ ေဆးေၾကာသန္႔ရွင္းေစတယ္လို႔ ယံုၾကည္ၾကပါတယ္။ အေသြးက်က်အဝါေရာင္ပန္းေလးေတြျဖစ္တဲ့ ပိေတာက္ပန္းက ျမန္မာႏွစ္သစ္ကူးကာလမွာမွ ပြင့္ႏိုင္ၾကတာပါ။ ရပ္ကြက္ေတြထဲက လမ္းေထာင့္ေတြမွာ ပရိတ္တရားရြတ္ဆိုၾကတယ္။ အိမ္တိုင္းက ပရိတ္အိုးေလးေတြကို  အဲဒီပရိတ္တရားရြတ္ဆိုမယ့္ လမ္းေထာင့္မွာ တျခားပရိတ္အိုးေတြနဲ႔အတူတင္ထားၾကတယ္။ ဘုန္းႀကီး ပရိတ္တရားနာၿပီးတဲ့ အခါ ပရိတ္အိုးေလးေတြကို ျပန္ယူရၿပီး ကိုယ့္အိမ္ထဲမွာ အေရွ႕အေနာက္ေတာင္ေျမာက္ ေထာင့္ေလးေထာင့္ လိုက္လံျဖန္းပက္ၾကပါတယ္။ အိမ္တြင္းမွာ ေဘးအႏၱရာယ္ကင္းရွင္းတယ္ လို႔ ယံုၾကည္ၾကတယ္။ ပရိတ္အိုးမွာ ေန႔သင့္နံသင့္အရြက္အပြင့္ေလးေတြအစံုအလင္ထည့္ၾကရတယ္။ အပ္ခ်ည္လံုး(ပရိတ္ခ်ည္)၊ သဲ စသည္ထည့္ၾကပါတယ္။ ႏွစ္ဆန္းတစ္ရက္ေန႔မွာ ငါးလႊတ္ပြဲ၊ ေဘးမဲ့လႊတ္ပြဲေတြ ရပ္ကြက္အလိုက္ စုေပါင္းကုသိုလ္ယူျပဳလုပ္ၾကပါတယ္။  သက္ႀကီးရြယ္အိုေတြကို ေခါင္းေလွ်ာ္ေပးျခင္း၊ လက္သည္းညွပ္ေပးျခင္းျပဳလုပ္ေပးၾကတယ္။ ႏွစ္သစ္ကူးညေတြမွာ “ငရန္ႏွင္ျခင္း” လို႔ ေခၚတဲ့ သရဲတေစၥႏွင္ထုတ္ျခင္းကို ဗံု၊ သံပံုးေတြ တေျဗာင္းေျဗာင္းရိုက္ခတ္ၿပီး ေျခာက္လွန္႔ေမာင္းထုတ္ၾကတယ္။

ႏိုင္ငံတကာႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ေတြထဲ ကိုယ္ပါ အတူတူ ေပ်ာ္ရႊင္စြာဆင္ႏႊဲႏိုင္ေစဖို႔ ကမၻာတစ္ဝွမ္းကအမ်ဳိးမ်ဳိးကြဲျပားတဲ့ ႏွစ္သစ္ကူးပြဲေတာ္ေလးေတြကို ေဖာ္ျပေပးလိုက္ရပါတယ္။ ႏွစ္သစ္ကူးမွာ ႏႊဲေပ်ာ္ရင္း ပိုေကာင္းတဲ့ႏွစ္သစ္ကိုယ္စီ လူတိုင္းလူတိုင္း ပိုင္ဆိုင္ႏိုင္ေစဖို႔ ဆုေတာင္းမိရင္း။ ။

"ခ်စ္ခင္ရတဲ့ မိတ္ေဆြ၊ သူငယ္ခ်င္းမ်ားအားလံုး ေပ်ာ္ရႊင္ဖြယ္ရာႏွစ္သစ္ပါ ...

ႏွစ္သစ္မွာ စိတ္ေရာ ကိုယ္ပါ က်န္းမာေပ်ာ္ရႊင္ပါေစ ...

ရည္မွန္းခ်က္ေတြ အေကာင္အထည္ေဖာ္ႏိုင္ပါေစ"

စာဖတ္သူအားလံုးကို
ခ်စ္ခင္ေလးစားစြာျဖင့္
ၿဖိဳးၿဖိဳး

Living Fashion Magazine, January, 2013