ဆီးရီးယားအေျပာင္းအလဲက ဆိုးတဲ့ဘက္မွာ

ယူအက္စ္ကာကြယ္ေရးပန္တဂြန္စစ္ဌာနခ်ဳပ္က “ေရွ႕ဆက္ဖို႔အသင့္” လို႔ေျပာလာပါၿပီ။ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံသားေတြကို ဓာတုလက္နက္သံုးၿပီးဆန္႔က်င္ႏွိမ္နင္းခဲ့တယ္လို႔  သကၤာမကင္းျဖစ္ခဲ့ရတာေၾကာင့္ စစ္ေရးအရအေရးယူေတာ့မယ္ ဆံုးျဖတ္လိုက္ပါတယ္။ အမိန္႔ေတြရလိုက္တာနဲ႔ စစ္ေရးတိုက္ခိုက္မႈေတြစတင္ေတာ့မွာပါ။ ဆီးရီးယားျပည္တြင္းစစ္ပြဲဟာ ၂ ႏွစ္ေက်ာ္လာခဲ့ပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ အေျခအေနက သိပ္ကိုရႈပ္ေထြးလာခဲ့ပါတယ္။ breaking news သတင္း အရူးအမူးစြဲလမ္းေနသူေတြေတာင္ သတင္းေတြေနာက္ ထပ္ၾကပ္မကြာလိုက္ဖို႔ ခက္ခဲလာတဲ့အထိပါပဲ။ အခ်ိန္တိုင္း သတင္းတိုင္းက ၾကားျဖတ္သတင္းမ်ဳိးေတြျဖစ္ေနၾကတယ္။ အခုဆိုရင္ ဝါရွင္တန္ဟာ ဒီကမၻာႀကီးထဲက မတည္ၿငိမ္ဆံုးေဒသထဲက တစ္ခု ျဖစ္တဲ့ ဆီးရီးယားကို ဒံုးက်ည္ဘယ္ႏွစ္ခုအသံုးျပဳၿပီးအေရးယူတိုက္ခိုက္ၾကမလဲ အျပင္းအထန္စဥ္းစားေနပါတယ္။  ဒီအခ်ိန္ဟာ ဆီးရီးယားအေျခအေနကို ေျခရာျပန္ေကာက္ဖို႔ အေကာင္းဆံုးအခ်ိန္ပါပဲ။ ဒီသတင္းလႊာဟာ ဆီးရီးယားျပည္တြင္းစစ္ေနာက္ေၾကာင္းကို အျမန္ဆံုးသိႏိုင္မွာပါ။ စြယ္စံုက်မ္းတစ္ခုလို ဆီးရီးယားသမိုင္း ျခံဳငံုဝန္းပတ္မိဖို႔ေတာ့ ရည္ရြယ္မထားပါဘူး။ ဒါေပမဲ့ အႏၱရာယ္ရွိေဒသတစ္ခုရဲ႕ ေၾကာက္လန္႔စရာအေျခအေန၊ ဘယ္ေလာက္အထိအေရးတႀကီးျဖစ္ေနၾကၿပီလဲ။ အဲဒီေနာက္ဆံုးအေနအထားကို သိျမင္ႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။

၁. ပဋိပကၡမျဖစ္ခင္ ဆီးရီးယားဟာ ဘယ္လိုအေနအထားလဲ။

ပုန္ကန္ထၾကြမႈေတြမျဖစ္ေသးခင္ကတည္းက အဲဒီေနရာမွာ အေျခအေနေတြ မၿငိမ္းခ်မ္းပါဘူး။ ၿပီးခဲ့တဲ့ဆယ္စုႏွစ္ေတြမွာ မေက်မနပ္ျဖစ္မႈေတြ တအံုေႏြးေႏြးနဲ႔ပါပဲ။ ၁၉၈၂ မွာ သမၼတ ဟာေဖး အယ္လ္အာဆတ္(လက္ရွိသမၼတ ဘာရွား အယ္လ္ အာဆတ္ရဲ႕ ဖခင္- သမၼတသက္တမ္း- ၁၉၇၁ မွ ၂၀၀၀ ထိ)ဟာ အစၥလာမ္မစ္ႏိုင္ငံေရးအဖြဲ႕အစည္းတစ္ခု Muslim Brotherhood ရဲ႕ဆူပူအံုၾကြမႈကို အာဏာသံုးၿပီးၿဖိဳခြဲလိုက္တယ္။ စီးနင္းတိုက္ခုိက္မႈတစ္ခုမွာဆိုရင္ သူ႔ရဲ႕ အင္အားသံုးၿဖိဳခြင္းတဲ့ သံလက္သီးအစြမ္းဟာ လူေပါင္း ေသာင္းေက်ာ္ေသဆံုးမႈေတြျဖစ္ပြားေစခဲ့တာပါ။ ဟာေဖး အယ္လ္ အာဆတ္ ၂၀၀၀ခုႏွစ္မွာ ေသဆံုးခဲ့ေတာ့ သားျဖစ္တဲ့ ဘာရွား အယ္လ္အာဆတ္ သမၼတရာထူးရယူခဲ့ပါတယ္။ ဘာရွား အယ္လ္အာဆတ္ ဂတိေပးခဲ့တာက ပိုၿပီးေခတ္မီ/ ပိုၿပီး ဒီမိုကရက္တစ္ဆန္တဲ့ႏိုင္ငံတစ္ခုအျဖစ္တည္ေဆာက္သြားပါမယ္တဲ့။

(ၾသဂုတ္လ ၄ ရက္ေန႔ညက အာဆတ္ရဲ႕ ရွားရွားပါးပါး မိန္႔ခြန္းမွာလည္း“အၾကမ္းဖက္မႈကို ေျဖရွင္းနည္းဟာ သံလက္သီးသံုးၿပီး(အင္အားသံုး)တိုက္ခုိက္တဲ့နည္းကလြဲလို႔ တျခားမရွိဘူး။ အက်ဳိးအေၾကာင္းသင့္ေတြးေခၚႏိုင္တဲ့လူသားမွန္သမွ် အၾကမ္းဖက္မႈကို ႏိုင္ငံေရးအရ ကိုင္တြယ္ေျဖရွင္းႏိုင္မယ္လုိ႔ေတြးၾကမွာမဟုတ္ဘူး။ ကၽြန္ေတာ္ေတာ့ အဲဒီလိုမထင္ပါဘူး လုိ႔ ေျပာသြားပါတယ္။ ႏိုင္ငံပိုင္သတင္းေအဂ်င္စီ SANA ကေန ေျပာသြားခဲ့တာပါ။)

ဒါေပမဲ့ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြဟာ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြလုိလားတဲ့ပံုစံမ်ဳိး ျဖစ္မလာခဲ့ဘူး။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကတဲ့ အဲဒီတက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြဟာ ဆီးရီးယားအစိုးရကို “အာဏာရွင္ဆန္တယ္၊ အၾကြင္းမဲ့အာဏာရွင္စနစ္က်င့္သံုးေနတယ္။ ၿပီးေတာ့ အုပ္စုဖြဲ႕အႏိုင္က်င့္တဲ့အစိုးရမ်ဳိး”လို႔ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ေဝဖန္ခဲ့ၾကတယ္။ ဂိုဏ္းဂဏ၊ လူမ်ဳိးစုဆူပူအံုၾကြမႈေတြဟာ ၿပီးခဲ့တဲ့ဆယ္စုႏွစ္ေတြမွာ ဆီးရီးယားကို တုန္လႈပ္ေခ်ာက္ခ်ားေနေစခဲ့ပါတယ္။ Druze ဆီးရီးယားျပည္သူအုပ္စုရဲ႕ေဒါသမီးေတာက္ေတြ ၂၀၀၀မွာ လင္းျဖာထေတာက္ကုန္ေတာ့တယ္။ ကာဒစ္ရွ္လူမ်ဳိးစုပုန္ကန္ထၾကြမႈက ၂၀၀၄ မွာျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။

၂. ျပည္တြင္းစစ္ ဘယ္လိုစတင္ခဲ့တာလဲ။

အားလံုးဟာ ၂၀၁၁ ေဖေဖၚဝါရီက ဆီးရီးယားအေနာက္ေတာင္ေဒသ ေဂ်ာ္ဒန္နယ္စပ္အနီး ၿမိဳ႕ေတာ္ ဒါးရာမွာ စတင္ခဲ့တာပါ။ ေက်ာင္းနံရံေတြမွာ အစိုးရဆန္႔က်င္တဲ့ graffiti art ေတြေရးဆြဲခဲ့တာေၾကာင့္ အာဏာပိုင္ေတြက ေက်ာင္းသား ၁၅ ေယာက္ကို ဖမ္းဆီးခဲ့တယ္။ ေက်ာင္းသားေလးေတြရဲ႕graffiti စာလံုးေတြဟာ ႏူးညံ့မေနဘူး။ သူတို႔ေရးဆြဲခဲ့တာဟာ “ျပည္သူေတြဟာ အစိုးရကို ျဖဳတ္ခ်ခ်င္ေနၾကၿပီ” တဲ့။ ရွင္းရွင္းဘြင္းဘြင္းေရးဆြဲခဲ့တယ္။ ကေလးေတြ ဖမ္းဆီးခံရတဲ့အခ်ိန္မွာ ႏွိပ္စက္ခံခဲ့ရတယ္လို႔ဆိုတယ္။ ေဒသခံေတြက ေက်ာင္းသားေလးေတြဖမ္းဆီးႏွိပ္စက္မႈေပၚ နာက်ည္းေဒါသထြက္လာခဲ့ၾကတယ္။ ကန္႔ကြက္ဆႏၵျပပြဲေတြကို ေလာင္စာျဖည့္လိုက္သလုိျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ လံုျခံဳေရးတပ္ဖြဲ႕ေတြဟာ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြဆီ တိုက္ရိုက္ပစ္ခတ္ႏွိမ္နင္းခဲ့ေတာ့ ဆႏၵျပသူ ၄ ဦး အနည္းဆံုးေသဆံုးခဲ့တယ္။ အဲဒီ ၄ ဦးဟာ ဆီးရီးယားျပည္တြင္းစစ္မွာ ပထမဆံုးေသဆံုးမႈေတြပါလုိ႔ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြက ေျပာပါတယ္။ အဲဒီရက္ေတြမွာ လူအခြင့္အေရးေစာင့္ၾကည့္အဖြဲ႕အဆိုအရ ဆႏၵျပသူေတြေထာင္ေပါင္းမ်ားစြာစုရုံးမိသြားသည္အထိ ႀကီးမားသြားခဲ့တယ္လို႔ဆိုတယ္။ 

၃. ဆူပူအံုၾကြမႈကေန အယ္လ္အာဆတ္အစိုးရအဆံုးသတ္ေရး ေတာင္ဆိုမႈေတြဆီ ဘယ္လိုေျပာင္းလဲသြားတာလဲ။

ဒါးရာက ဆန္႔က်င္ဆႏၵျပသူေတြကို အယ္လ္အာဆတ္ အျပစ္တင္ၿပီး သိပ္မၾကာပါဘူး။ အမိန္႔မခ်ခင္ ၂၀၁၁ မတ္ အာဆတ္ရဲ႕ မိန္႔ခြန္းမွာ “ပူးေပါင္းၾကံစည္သူေတြ” ဟာ ဆူပူအံုၾကြမႈကို စတင္ခဲ့ၾကတာ။ ၿပီးေတာ့ အဲဒီ မၿငိမ္သက္မႈကို ပ်ံ႕ႏွံ႔ေစခ်င္ခဲ့ၾကတယ္လို႔ ေျပာခဲ့ပါတယ္။ သူ႔ရဲ႕ ႏွိမ့္ခ်တဲ့မွတ္ခ်က္ေတြနဲ႔ ဥပေဒျပဳအမိန္႔ခ်မွတ္သူေတြရဲ႕ ခ်ီးက်ဴးၾသဘာေပးမႈေတြကသာ ဆႏၵျပပြဲေတြကို ပိုၿပီးျပင္းထန္ေစခဲ့တာပါ။ အဲဒီမိန္႔ခြန္းဟာ ႀကီးမားတဲ့အက်ဳိးသက္ေရာက္မႈရွိခဲ့ပါတယ္ လို႔ ႏိုင္ငံတကာအက်ပ္အတည္းေစာင့္ၾကည့္အုပ္စု က ပီတာဟာလင္းက ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ေျပာခဲ့ပါတယ္။ “အာဆတ္အစိုးရကို ေထာက္ခံလိုသူေတြဟာ အဲဒီအခ်ိန္မွာ တုန္လႈပ္ေခ်ာက္ခ်ားေနခဲ့ပါတယ္”လို႔ ဆိုတယ္။ ႏွစ္ရက္ၾကာၿပီးတဲ့ေနာက္ ဆီးရီးယားႏိုင္ငံတစ္ဝွမ္း အစိုးရဆန္႔က်င့္ေရးဆႏၵျပပြဲေတြ အပတ္စဥ္စတင္ျပဳလုပ္လာခဲ့ၾကတယ္။ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးအတြက္ ေတာင္းဆိုလာၿပီး အယ္လ္အာဆတ္ရဲ႕ အစိုးရတစ္ဖြဲ႕လံုးဖယ္ရွားေပးဖို႔အထိပါ ေတာင္းဆိုခဲ့တယ္။ အခုေတာ့ လက္နက္ကိုင္သူပုန္ေတြဟာ အယ္လ္အာဆတ္ ထြက္သြားေရးကလြဲလို႔ ဘာကိုမွေလွ်ာ့ေလွ်ာ့ေပါ့ေပါ့လက္မခံဖို႔ သႏၷိဌာန္ခ်ထားခဲ့ၾကပါၿပီ။ ဆီးရီးယားအစိုးရကလည္း အၾကမ္းဖက္သမားေတြလို႔ တံဆိပ္ကပ္လိုက္ၿပီး ေနာက္မဆုတ္ဖို႔ကိုပဲအဓိဌာန္ျပဳလိုက္တယ္။ စစ္ပြဲအတြင္း လူေပါင္း တသိန္းေက်ာ္ေသဆံုးခဲ့ပါၿပီလို႔ ယူအန္က ခန္႔မွန္းထားပါတယ္။

၄. ဒါေပမဲ့ ႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္ၾကာလာတဲ့အခါမွာ ဘာေၾကာင့္ ယူအက္စ္က စစ္ေရးအရအေရးယူဖို႔လိုအပ္တယ္ လို႔ တခ်ဳိ႕လူေတြ ထင္ျမင္လာၾကတာလဲ။

ၿပီးခဲ့တဲ့ႏွစ္က ဆီးရီးယားအေၾကာင္းကိုျပန္ေျပာရရင္ သမၼတဘားရက္ခ္အိုဘားမား က “ဓာတုလက္နက္ေတြအစုအျပံဳလိုက္ေရႊ႕ေျပာင္းတာေတြ႔ရရင္/ အသံုးျပဳေနတာစၿပီးေတြ႕ရရင္ အဲဒါဟာ ကၽြန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ အနီေရာင္လိုင္းပါပဲ” လို႔ ဆိုခဲ့တယ္။ ပါဝင္ပတ္သက္မႈအတြက္ ရွင္းရွင္းလင္းလင္းေျပာခဲ့တာပါ။ ဆီးရီးယားကသာ ျပည္တြင္းစစ္မွာ ႏိုင္ငံသားေတြကိုတိုက္ခိုက္ဖို႔ ဓာတုလက္နက္သံုးလာမယ္ဆိုရင္ ယူအက္စ္က တစ္စံုတစ္ခုလုပ္ရပါလိမ့္မယ္လို႔ ဆိုလိုတာပါ။ အခု အိမ္ျဖဴေတာ္က ေျပာလာပါၿပီ။ ဆီးရီးယားဟာ ဓာတုလက္နက္ေတြသံုးေနခဲ့ဟန္တူတယ္တဲ့။ အဲဒါေၾကာင့္ အခုအေျခအေနျဖစ္လာတာပါ။ အိုဘားမားဘယ္လိုတံု႔ျပန္မလဲ။ ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ပါ အခုေတာ့ ထိုင္ေစာင့္ၿပီး သတင္းေတြမ်က္ျခည္မျပတ္ေစာင့္ၾကည့္ေနရုံပါပဲ။ သတင္းက ေနာက္တစ္ဆင့္ေျပာင္းလဲေနမွာပါ။

၅. ဓာတုလက္နက္ေတြကို ကစားပြဲအေျပာင္းအလဲအျဖစ္လုပ္ေဆာင္တာဘာေၾကာင့္လဲ။

တခ်ဳိ႕ ျငင္းခံုစရာျဖစ္ၾကတာက သမားရိုးက် ေသနတ္၊ ဗံုး ေတြဟာလည္းပဲ လူထိခိုက္ေသဆံုးမႈ အမ်ားအျပားရွိႏိုင္တာပါပဲတဲ့။ သူတို႔က “ဓာတုလက္နက္ေတြဟာ ကမၻာက အေရးယူေဆာင္ရြက္ဖို႔ ဦးတည္ေစတဲ့ပစ္မွတ္မျဖစ္သင့္ပါဘူး” လို႔ ဆိုတယ္။ ဒါေပမဲ့ အိမ္ျဖဴေတာ္ကေတာ့ ဓာတုလက္နက္ေတြဟာ ကစားပြဲအသြင္ေျပာင္းသူလုိ႔ပဲ သတ္မွတ္ထားပါတယ္။ “ဓာတုလက္နက္ေတြအသံုးျပဳတာဟာ ႏိုင္ငံအမ်ားစုရဲ႕စံႏႈန္းနဲ႔ ဆန္႔က်င္ေနပါတယ္။ ပထမကမၻာစစ္မွာကတည္းက အဲဒီလို လက္နက္ေတြအသံုးျပဳမႈအဆံုးသတ္ဖို႔ ႏိုင္ငံတကာက ႀကိဳးပမ္းခဲ့ၾကတယ္။ အဲဒီလိုလက္နက္ေတြ ပမာဏအေျမာက္အမ်ားသုံးမႈနဲ႔ ၿခိမ္းေျခာက္မႈေတြမ်ားလာမယ္ဆိုရင္ ႏိုင္ငံရဲ႕ အက်ဳိးကို ၿခိမ္းေျခာက္တာပါပဲ။ တကမၻာလံုးနဲ႔လည္း သက္ဆိုင္ပါတယ္” လို႔ အိမ္ျဖဴေတာ္ ေျပာေရးဆိုခြင့္ရွိသူ ေဂ်းကာေနး က ဒီရက္သတၱပတ္ထဲမွာေျပာခဲ့ပါတယ္။

၆. ယူအက္စ္က အခြင့္အေရးရခဲ့တုန္းက၊ အတိုက္အခံေတြဆီ ဘာေၾကာင့္ လက္နက္မ်ားမ်ားစားစားမပို႔ခဲ့တာလဲ။

ဇြန္လမွာ ယူအက္စ္ဟာ သူပုန္ေတြဆီကို လက္နက္၊ ခဲယမ္းမီးေက်ာက္ နဲ႔ တင့္ကားဖ်က္လက္နက္အနည္းငယ္ပို႔ခဲ့ပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ အဲဒါဟာ ဆူပူအံုၾကြမႈစတင္ၿပီး အေတာ္ၾကာမွပါ။ ဘာေၾကာင့္ေႏွာင့္ေႏွးခဲ့တာပါလိမ့္။ တခ်ဳိ႕ေစာဒကတက္တာက အစၥလာမ္မစ္အစြန္းေရာက္ေတြလည္းရွိေနတဲ့ေဒသတစ္ခုကို လက္နက္ေတြပို႔ေနတာဟာ စြန္႔စားမႈမ်ားတဲ့အလုပ္ပါတဲ့။ သူပုန္ တိုက္ခိုက္သူေတြအမ်ားအျပားဟာ အယ္လ္ေကဒါကိုေထာက္ခံတဲ့ စစ္ေသြးၾကြေတြျဖစ္ေနၾကၿပီး အေမရိကဟာလည္း အီရတ္နဲ႔ အာဖဂန္မွာ ေသေသေၾကေၾကႀကိဳးစားရင္ဆိုင္ေနရတာပါ။ ဆီးရီးယားသူပုန္ေတြက ယူအက္စ္ နဲ႔ ဥေရာပအရာရွိေတြကို ကတိေပးတာကေတာ့ သူတို႔ရရွိတဲ့စစ္သံုးလက္နက္တစ္စံုတစ္ရာ အစြန္းေရာက္ေတြလက္ထဲမေရာက္ေစရပါဘူးလို႔ ဆိုတယ္။ ဒါေပမဲ့ လူေနရပ္ကြက္ေတြရဲ႕ ေၾကာက္လန္႔တုန္လႈပ္မႈေတြကို မေလ်ာ့ပါးႏိုင္ပါဘူး။ သူပုန္ေတြလက္နက္ကိုင္ေဆာင္ေနတာဟာ အႏၱရာယ္ႀကီးတဲ့စြန္႔စားမႈလို႔ပဲ ေဝဖန္ေနၾကတာပါ။ ရုရွားသမၼတ ဗလာဒီမာပူတင္က ျပင္းျပင္းထန္ထန္ဆံုးျဖတ္တယ္။ အတိုက္အခံေတြကို ႏွိမ္နင္းျပစ္လိုက္ဖို႔ပါ။ ဇြန္လကျပဳလုပ္ခဲ့တဲ့ စီးပြားေရးဆိုင္ရာဖိုရမ္မွာ သူက သတိေပးပါတယ္။ “အဲဒီလက္နက္ေတြ ဘယ္ေနရာမွာအဆံုးသတ္မွာလဲ” တဲ့။

၇. ရုရွားနဲ႔ ဘာမ်ား အေပးအယူရွိသလဲ။ ဘာေၾကာင့္ ယူအက္စ္ကို သူတို႔ ေဝဖန္ေနၾကတာလဲ။

ဆီးရီးယားအေရးမွာ ရုရွားနဲ႔ ယူအက္စ္ဟာ သေဘာထားခ်င္းမကိုက္ညီပါဘူး။ ရုရွားနဲ႔ ဆီးရီးယားဟာ ႏွစ္ရွည္လမ်ားမဟာမိတ္ေတြျဖစ္ခဲ့ၾကတာပါ။ သိသာေစတဲ့တစ္ခ်က္က သူတို႔ရဲ႕ လက္နက္အေရာင္းအဝယ္ကိစၥမွာပါ။ ၂၀၀၇ နဲ႔ ၂၀၁၀ ခုႏွစ္အတြင္း ရုရွားဟာ ဆီးရီးယားကို ေဒၚလာ ၅ ဘီလီယံဖိုးခန္႔ ေရာင္းခ်ခဲ့တယ္ဆိုတာအတည္ျပဳႏိုင္ခဲ့တယ္။ ဒီလိုဆက္ဆံေရးမ်ဳိးကို အဆံုးသတ္ျပစ္လိုက္ရမွာ ရုရွားအတြက္ စရိတ္စကႀကီးေနမွာပဲ လို႔ ေလ့လာဆန္းစစ္သူ ပီတာဖရာဂ်ီစကာတုိစ့္က ဒီႏွစ္ထဲမွာေျပာခဲ့ပါတယ္။ ဆီးရီးယားကိုအဆက္ျဖတ္လိုက္ရင္ စီးပြားေရးအရနဲ႔ မဟာဗ်ဴဟာအရ အမ်ားႀကီးပဲအရႈံးေပၚႏိုင္တယ္လို႔ ရုရွားေခါင္းေဆာင္ပိုင္းက ျမင္ေနဆဲပါ” လို႔ ဖရာဂ်ီစကာတို႔စ္ ကေရးခဲ့တယ္။ ဆီးရီးယားဟာ အေနာက္က ၾကားဝင္ဖို႔ အာသီသျပင္းျပေနတဲ့ေနာက္ထပ္စမ္းသပ္ကြင္းတစ္ခုလို႔ ရုရွားက ျမင္တယ္။ ယူအက္စ္ပါဝင္ပတ္သက္မႈဟာ သူ႔ရဲ႕ အက်ဳိးစီးပြားကို တုိက္ရိုက္ၿခိမ္းေျခာက္ေစတဲ့ အႏၱရာယ္လို႔ ယူဆထားတယ္။ ရုရွားက ဆီးရီးယားကို ဆက္ၿပီးေထာက္ပံ့ေနတာမွာ တျခားသံသယျဖစ္စရာအေၾကာင္းေတြလည္းရွိပါတယ္။ ေျမထဲပင္လယ္ေဒသက ရုရွားရဲ႕ ေရတပ္အေျခစိုက္စခန္းဟာ ဆီးရီးယားကမ္းရိုးတန္းမွာပါ။ ၿပီးခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္က လစ္ဗ်ားကို ေနတိုးက ဗံုးက်ဲခဲ့တာကိုလည္း ပူတင္က စိတ္ပ်က္ေနတုန္းပါပဲ။ ၿပီးေတာ့ ရုရွားရဲ႕မိတ္ေဆြႀကီး ဂဒါဖီ အာဏာကေနဖယ္ရွားခဲ့ရတယ္။

၈. ဆီးရီးယားရဲ႕ ဘယ္ဘာသာဝင္ေတြ ပဋိပကၡထဲရွိေနၾကတာလဲ။

အယ္လ္အာဆတ္မိသားစုက Alawite ရွီဟိုက္မြတ္စလင္မ်ဳိးရုိးကဆင္းသက္လာတာပါ။ ဆီးရီးယားမွာေတာ့ ရွီဟိုက္မြတ္စလင္က လူနည္းစုပါ။ ဆြန္နီမြတ္စလင္က ေလးပံုသံုးပံုနီးပါးရွိပါတယ္။ အယ္လ္အာဆတ္ဟာ သူ႔အစိုးရအဖြဲ႕ထဲက အဓိကရာထူးေတြမွာ မိသားစုဝင္ေတြကိုေပးထားပါတယ္။ ဆြန္နီေတြ အာဏာရလာရင္ ဘာေတြျဖစ္ႏိုင္မလဲ ေၾကာက္လန္႔ေနတဲ့ တျခားလူနည္းစုေတြနဲ႔ သူ႔ကိုေထာက္ခံအားေပးတဲ့ Alawite ေတြပါ။ ဘာေၾကာင့္လဲဆိုေတာ့ ဆီးရီးယားအစိုးရပိုင္းက Alawite ပါ။ ႏုိင္ငံထဲက အမ်ားစုက ဆြန္နီေတြျဖစ္ေနၾကတယ္။ အဲဒီအခ်က္ကလည္း အၾကမ္းဖက္မႈေတြ ရစ္ပတ္ရႈပ္ေထြးေစပါတယ္။

၉. အဆိုးဆံုးဘာေတြ ျဖစ္ခဲ့ၾကၿပီလဲ။

အဆိုးဆံုးဇာတ္ညႊန္းကေတာ့ မတည္ၿငိမ္တဲ့အပိုင္းအျဖစ္သိထားၿပီးျဖစ္ေနတဲ့ ဆီးရီးယားအိမ္နီးခ်င္းေတြကိုလည္း မဆံုးႏိုင္ေအာင္/ မေအးႏိုင္ေအာင္ဘဲ ျပႆနာေတြကူးစက္ေလာင္ကၽြမ္းေစတာပါ လို႔ ကၽြမ္းက်င္သူေတြက ဆိုၾကတယ္။ ဆီးရီးယားပတ္ဝန္းက်င္ႏိုင္ငံေတြဆိုရင္ လက္ဘႏြန္၊ အီရတ္ နဲ႔ ေဂ်ာ္ဒန္၊ အစၥေရးနဲ႔ တူရကီ စတဲ့ႏိုင္ငံေတြပါ။ အၾကမ္းဖက္မႈဟာ စစ္ေဘးဒုကၡသည္ေတြကို အဲဒီႏိုင္ငံေတြထဲက ႏိုင္ငံတခ်ဳိ႕ဆီ ေဘးကင္းရာရွာဖို႔ လံႈ႔ေဆာ္ေနပါတယ္။ တူရကီမွာကလည္း ဆီးရီးယားရဲ႕ ေတာင္ပိုင္းနယ္စပ္မွာေနထိုင္ၾကတဲ့ ကာ့ဒ္သူပုန္ေတြနဲ႔ လူမ်ဳိးစုဆက္ဆံေရးတင္းမာမႈေတြရွိေနၾကတယ္။ အဲဒီတိုင္းျပည္ေတြအားလံုးမွာ ဘာသာေရး၊ ယဥ္ေက်းမႈ နဲ႔ သမိုင္းဆိုင္ရာအေၾကာင္းအခ်က္ေတြ အမ်ားႀကီးပဲရွိေနၾကတယ္။ သူတို႔ေတြၾကားထဲ မေရမတြက္ႏိုင္တဲ့ခက္ခဲရႈပ္ေထြးမႈအလႊာေတြ ထပ္ၿပီးေပါင္းထည့္လုိက္ေတာ့ ပဋိပကၡဆီဦးတည္ကုန္တယ္။ ကမၻာထဲက ႏိုင္ငံတစ္ခုလံုး တည္ၿငိမ္မႈဆံုးရႈံးရတယ္ဆိုရင္ အဲဒီပူပင္ေသာကေတြဟာ ႏိုင္ငံတကာအသိုင္းအဝိုင္းတစ္ခုလံုးကိုလည္း ထိပါးေစတာပါပဲ။ ။

ၿဖိဳးၿဖိဳး

Source and photos: Chemical weapons in Syria: How did we get here? By Mariano Castillo and Catherine E. Shoichet, CNN

ဆီးရီးယားအနာဂတ္ အေျပာင္းအလဲဆီသို႔(၁)

ဆီးရီးယားအနာဂတ္ အေျပာင္းအလဲဆီသို႔(၂)

ဆီးရီးယားသမၼတကေတာ္ရဲ႕ ကံၾကမၼာ

ဘယ္လုိျပဳျပင္မလဲ၊ ဘယ္လိုေခါင္းမာေနဦးမလဲ

ဆီးရီးယားစစ္ေျမျပင္မွာေၾကြလြင့္ခဲ့ရတဲ့ ဂ်ပန္သတင္းေထာက္မေလး
ဆီးရီးယားအေျပာင္းအလဲက ဆိုးတဲ့ဘက္မွာ

The STREET VIEW journal