မူဂါဘီ ရွက္ဖြယ္

Mugabe

ရိုးရိုးကေလးၾကည့္မယ္ဆိုရင္  ေရာဘတ္မူဂါဘီ  တေယာက္ နန္းစံသက္ သုံးဆယ္နဲ႔ သုံးႏွစ္ အလြန္မွာ တကယ့္ကို  သူ႔ကိုယ္သူ ကူကယ္ႏိုင္ဖို႔ လမ္းမျမင္ႏိုင္ေတာ့ပါဘူး။ ဒါနဲ႔ေတာင္  ဇူလိုင္ ၃၁ရက္မွာ က်င္းပခဲ့တဲ႔  ေရြးေကာက္ပြဲမွာ သူအႏိုင္ရပံုက ပမာျပရရင္ ကင္းၿမီးေကာက္နဲ႔ ဖါးလိုပါပဲ။ရက္စက္မွဳေတြ ခက္ထန္မာေႀကာမွဳေတြ  အာဏာရွင္ဆန္မွဳေတြ အဂတိလိုက္စားမွဳေတြ သူ႔ ပင္ကိုယ္စရိုက္အတိုင္း ေပၚလြင္ ထင္ရွားခဲ့တယ္။

ေရွးလြန္ေလၿပီးေသာ ၁၉၈၀ခုႏွစ္မ်ားဆီက ၿဗိတိသွ်ကိုလိုနီ ျဖစ္ခဲ့ၿပီး ရိုဒီးရွား ( Rhodesia ) ရယ္လို႔ နာမည္တြင္ခဲ့တာပါ။ မူဂါဘီ ဟာ ဇင္ဘာေဘြႏိုင္ငံရဲ႔ ပထမေျမာက္ တဦးတည္းေသာ သမၼတပါပဲ။သက္ဦးဆံပိုင္ ဘုရင္ စံနစ္မ်ိဳးနဲ႔ သူ႔ႏိုင္ငံကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့တယ္။ဖမ္းဆီး ေထာင္ခ်မွဳေတြ ဖိႏွိပ္ခ်ဳပ္ခ်ယ္မွဳေတြ သုတ္သင္သတ္ျဖတ္မွဳေတြ ျပည့္နက္ခဲ့တယ။္ တခ်ိန္က စီးပြားေရးေကာင္းေနတဲ့ ႏိုင္ငံဟာ သူ႔လက္ထက္မွာ ေလ်ာက် ထိုးဆင္းသြားတယ္။ေရြးေကာက္ပြဲ သုံးခုမွာ အားလုံး သူက အဂတိလိုက္စားၿပီး  မဲခိုးခဲ့တာခ်ည္းပါပဲ။ေတာ္ေတာ္ေလးကို ေႀကကြဲ ၀မ္းနည္းဖြယ္ ျဖစ္ရပ္ေတြနဲ႔ ႀကံဳဆုံခဲ့ရတာပါ။ အဘက္ဘက္က ယိုယြင္းက်ဆင္းသြားတာပါပဲ။ အမွန္ေတာ့ ဒီျဖစ္ရပ္ေတြအေပၚ မူဂါဘီကိုပဲ သက္သက္ႀကိး  အျပစ္တင္လို႔ မရျပန္ပါဘူး။ ဒီမိုကေရစီရဖို႔ သာတူညီမွ် အခြင့္အေရးေတြ ရဖို႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရးရဖို႔  စတဲ့ အိမ္မက္ေတြကို မက္ေနႀကတဲ့ အာဖရိက သမဂၢ (African Union)ရယ္ ေတာင္အာဖရိက အစိုးရေတြရယ္ ေႀကာင့္ပါ လို႔ အျပစ္တင္ရင္ ရႏိုင္ပါတယ္။

ေတာင္အာဖရိက အစိုးရေတြနဲ႔ အာဖရိက သမဂၢ ဟာ မူဂါဘီကို သိပ္လိုလားႀကတာေတာ့ မဟုတ္ပါဘူး။ဆယ္စုႏွစ္ တခုစာမက ဗရမ္းဗတာလုပ္ခဲ့တာ  တန္စိုးလက္ေဆာင္ေတြပုံႀသၿပီး သူ႔ေလွ်ာက္လမ္းကို ေျဖာင့္ၿဖဴးေအာင္ လုပ္ခဲ့တာ  ၿပီးေတာ့ ၂၀၀၈ခုႏွစ္ ေရြးေကာက္ပြဲကို ေသြးအတိ ၿပီးေစခဲ့တာ အားလုံးက မ်က္ျမင္ကိုယ္ေတြ႔  သိေနႀကလို႔ပါပဲ။ သို႔ေသာ္လည္း ဇင္ဘာေဘြ ႏိုင္ငံဟာ လူဦးေရ ၁၂သန္းရွိပါတယ္။အရည္အခ်င္း မျပည့္၀တဲ့ မွတ္ပုံတင္ဌာန  ျပသနာ ရွိတာေႀကာင့္ ႏိုင္ငံရဲ႔ ၆ေနရာ ရွိ လူဦးေရ တသန္းေက်ာ္ဟာ မွတ္ပုံတင္ မရွိပါဘူး။ က်န္တသန္းေလာက္ပဲ မွတ္ပုံတင္နဲ႔ မဲဆႏၵ ေပးႏိုင္ႀကတယ္။ဇင္ဘာေဘြ သုေတသနအဖြဲ႔ႏွင့္ ေရွ႔ေနမ်ားအဖြဲ႔ က ေထာက္ျပရာမွာ မဲဆႏၵရွင္ တေသာင္းေက်ာ္ဟာ ေသဆုံးသြားသူမ်ားလည္းျဖစ္ႏိုင္တယ္။ဒါမွမဟုတ္ ႏိုင္ငံထဲမွာ ႀကာရွည္ေနထိုင္ျခင္းမရွိသူ ျဖစ္ႏိုင္တယ္လို႔ ဆိုတယ္။တခ်ိဳ႔ ေဒသမွာေတာ့ ႏွစ္ေယာက္ တေယာက္ မဲေပးသူ သာမ်ား လာတာ ေတြ႔ျမင္ရတယ္တဲ့။ဇင္ဘာေဘြ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္က သတင္းထုတ္ျပန္ ေႀကညာရာမွာ Harare   ၿမိဳ႔အတြင္း အနည္းဆုံး မွတ္ပုံတင္ရွိသူ မဲဆႏၵရွင္ ၃၀၅၀၀၀ ဟာ မဲရံုေတြဆီမသြားပဲ ေရွာင္လဲႊခဲ့ႀကတယ္လို႔ ဆိုတယ္။

ယူအက္စ္ ၊ ၿဗိတိန္၊ ျသစေႀတးလ်ား ၊ အီးယူ ႏွင့္ အျခား အေနာက္ႏိုင္ငံေတြကေတာ့ မဲရံုေတြဟာ  မသမာဘူး။ လိမ္ညာမွဳရွိတယ္ လို႔  သံသယရွိခဲ့ျကတယ္။ယူအက္ ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ဂြ်န္ကယ္ရီကလည္း “ဒီေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္ဟာ ဇင္ဘာေဘြ လူထုကို ကိုယ္စားမျပဳဘူး သိပ္ကို ရွဳပ္ေထြးနက္နဲတယ္ “ လို႔ ေ၀ဖန္ ေထာက္ျပခဲ့တယ္။ၿဗိတိန္ႏိုင္ငံျခားေရး၀န္ႀကီး ၀ီလွ်ံေဟ့ခ်္ ကလည္း ေရြးေကာက္ပြဲ ရလဒ္အေပၚ လုံး၀ အယုံအႀကည္မရွိပါဘူး တဲ့။မူဂါဘီ ရွက္ဖြယ္လို႔ ျမင္ခဲ့ႀကတယ္။ မဲအေရအတြက္ေတြက ေဒသဆိုင္ရာ တာ၀န္ရွိသူေတြနဲ႔  ေတာ္ေတာ္ေလး ကြာျခားေနတယ္။

အဖရိက ေတာင္ပိုင္း ႏိုင္ငံကေလး ေဘာ့စ၀ါးနား (Botswana)ကေတာ့ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကို ျငင္းဆိုလိုက္ၿပီး 

“လြတ္လပ္ၿပီး တရားမွ်တတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ" ကို လိုလားေႀကာင္း ေျပာဆိုခဲ့တယ္။

ေတာင္အာဖရိက သမတ ဂ်က္ေကာ့ဘ္  ဇူးမားကေတာ့ တမ်ိဳး တဘာသာပါ။ မူဂါဘီ ကို ခ်ီးက်ဴးေထာပနာၿပဳလိုက္ၿပီး ေအာင္ျမင္မွဳကို ၀မ္းသာေႀကာင္းလွဳိက္လွဳိက္လွဲလွဲ ေျပာဆိုလိုက္တဲ့အျပင္ ဒီရလဒ္ဟာ ဇင္ဘာေဘြလူထု ရဲ႔ ဆႏၵအမွန္ျဖစ္ေႀကာင္း ဂြ်န္ကယ္ရီ ကို တုံ႔ျပန္လိုက္တယ္။မူဂါဘီဟာ အလုပ္လုပ္ရာမွာ ပါးနပ္လိမၼာမွဳ ရွိတယ္ စီမံေဆာင္ရြက္ပံု ေသခ်ာေစ့စပ္တယ္လို႔ ဂုဏ္ၿပဳ ေျပာဆိုေသးတာပါ။ဒါေပမဲ႔  ဇူးမား တေယာက္ လြဲေခ်ာ္မွားယြင္းေနၿပီ။  ဇင္ဘာေဘြ ရဲ႔ ဒီမိုကေရစီ ဟာ တခါတုံးကလို က်ိဳးေႀကသြားၿပီ။အနာတရ ျဖစ္သြားၿပီ။

ေတာင္အာဖရိက သတင္းစာ Business Day က  ေခါင္းႀကီးပိုင္း  ေရးသားရာမွာ ေရြးေကာက္ပြဲကေတာ့ အေကြ႔အေကာက္ အရွဳပ္အေထြးေတြနဲ႔ ၿပီးသြားပါၿပီ။ယဥ္ယဥ္ေက်းေက်းပါပဲ။  ဒါေပမ့ဲ စိတ္ပ်က္စရာေကာင္းတယ္ တဲ့။”က်ဳပ္တို႔ သမတႀကီးကေတာ့ ျပသနာကို ျမင္ေအာင္မႀကည့္တတ္ဘူး။စိတ္ပူပန္မွဳလည္း ျဖစ္ပုံ မရဘူး “ တဲ့။ဇူးမားကေတာ့  ထူးျခားတယ္ ေျပာရမွာပါ။သူ႔ေထာက္ခံခ်က္နဲ႔ ေတာင္အာဖရိက ဟာ အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြကို ေရနံ လွ်ပ္စစ္နဲ႔ အေၿခခံလူသုံးကုန္ပစၥည္းမ်ား ျဖန္႔ျဖဴးေပးပါတယ္။မူဂါဘီအုပ္ခ်ဳပ္မွဳေအာက္က ဇင္ဘာေဘြကို အေထာက္အကူေပးခဲ့တယ္။တကယ္ေတာ့ ေတာင္အာဖရိကဟာ ဒီံအယင္က စီးပြားေရး ေျပလည္ခဲ့တာမဟုတ္ပါဘူး။ျပသနာက ဇူးမားအယင္ သမတ သာဘိုဘီကီ(Thabo Mbeki)လက္ထက္ ျငိမ္းခ်မ္းေသာ သံတမန္နည္းလမ္းနဲ႔ အၿပဳသေဘာေဆာင္ေသာ ေစ့စပ္ေဆြးေႏြး ညွိႏွဳိင္းမွဳမ်ားေဖၚေဆာင္ေပမဲ့လည္း ေတာင္အာဖရိကရဲ႔ လူမ်ိဳးေရးခြဲျခားမွဳစနစ္က  အတားအဆီးျဖစ္ေစခဲ့တာပါ။ ေစ့စပ္ေျဖရွင္းဖို႔နည္းလမ္းေတြ ရွာေဖြႀကဖို႕ သမတေရဂင္ က ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုခဲ့တယ္။မူဂါဘီကလည္း လွဳံ႔ေဆာ္ခဲ့တယ္။

ေတာင္အာဖရိကေရာ ဇင္ဘာေဘြပါ ယခင္က ၿဗိတိသွ် ကိုလိုနီနယ္ေျမေဒသအျဖစ္ သမိုင္းအစဥ္အလာ နီးစပ္တဲ့ ဆက္ႏြယ္မွဳေတြ ရွိခဲ့ၿပီးပါ။ ႏိုင္ငံႏွစ္ခုစလုံးကို  လြတ္လပ္ေရးေပးခဲ့ေပမဲ့ လက္မလႊတ္ေသးဘဲ တၿပိဳင္တည္း အတူထားရွိခဲ့တယ္။ မိုင္းတြင္းနဲ႔သႀကား ကုန္ပစၥည္းမ်ားအတြက္ ေႀကြးျမီ ကိစၥေတြ ရွိေနတာေႀကာင့္ပါ။

ႏွစ္မ်ားစြာ ရံုးကန္ခဲ့ရၿပီး အာဖရိကအမ်ိဳးသားကြန္ဂရက္ (African National Congress,ANC) ရဲ႔ ထုတ္ပယ္ျခင္းခံခဲ့ရၿပီး ေနာက္ မူဂါဘီဟာ သူ႔ လက္တြဲေဖၚ မဟာမိတ္တို႔နဲ့ ၿမဲၿမဲခိုင္ခိုင္ မူလအေခ်အေနမွာပဲ  ရွိေနခဲ့တယ္။ဒီမိုကေရစီလိုလားသူ ေတာင္အဖရိကရဲ႔ ANC ကေတာ့ အကယ္၍ စည္းမ်ဥ္းဥပေဒခ်ိဳးေဖါက္တိုင္းအေႀကာင္းျပခ်က္ အမ်ိဳးမ်ိဳးနဲ႔ ယိမ္းယိုင္ခဲ႔ရင္ အာဏာရွင္ သေဘာမ်ိဳး သက္ရာက္မွဳ ရွိႏိုင္ေႀကာင္း သတိေပးေျပာဆိုခဲ့တယ္။ ဆယ္စုႏွစ္တခုစာ ကုန္ဆုံးသြားျပန္လည္း ႏိုင္ငံေရးကတည္ျငိမ္ဆဲ၊  မူဂါဘီ ေအာက္မွာ ျငိမ္၀ပ္ပိျပားေနဆဲပါပဲ။ ဒါေပမဲ့ မႏွစ္မ်ိဳ႔ မွဳေတြကေတာ့ တိုးတိုးတိတ္တိတ္ ပဲ့တင္ရိုက္ခတ္ေနတာပါ။  ၂၀၀၈ခု ေရြးေကာက္ပြဲ ေနာက္ပိုင္း မူဂါဘီဟာ ႏိုင္ငံအေခ်အေနကို ခပ္မဆိတ္ မသိက်ိဳးကြ်ံ ေနခဲ့တယ္။ေနာက္ပိုင္းျဖစ္ေပၚလာတဲ့ ကန့္ကြက္ဆႏၵျပမွဳေတြမွာ အစိုးရက အင္အားသုံး ၿဖိဳခြင္းခဲ့တာေႀကာင့္ လူ၄၀၀၀၀ ေက်ာ္ အိုးအိမ္စြန့္ခြာ ထြက္ေျပးႀကတယ္။ ၂၀၀ က ေပ်ာက္ဆုံးသြားတယ္။ေတာင္အာဖရိကနဲ႔ ေဘာ့စ၀ါနာ မွာ( ၂၅၃၀၀ ေက်ာ္) ဇင္ဘာေဘြ သားေတြ ေသာင္းခ်ီ ေျပာင္းေရႊ႔ ေနထိုင္ႀကတယ္။ဒါ့ေႀကာင့္ ႏိုင္ငံျခားသားမုန္းတီး တိုက္ခိုက္မွဳ ႀကီးထြားလာျခင္း  (Xenophobic attacks)။စီပြားေရး က်ဆင္းလာျခင္း အလုပ္အကိုင္ ရွားပါးျခင္း က်န္းမာေရးခ်ိဳ႔တဲ့ျခင္း စတာ တို႔ ကို ျဖစ္ေပၚေစတယ္။

ဇူးမားက ဒါေတြအားလုံး  သိပါတယ္။ သိေပမဲ ့ မလွဳပ္ပါဘူး။ ဂရုမစိုက္ပါဘူး။

ၾသဂုတ္လ ၂ရက္ သတင္းစာ ကြန္ဖရင့္မွာ ယခင္ ႏုိက္ဂ်ီးရီးယား သမတ Olusegun Obasanjo ႏွင့္ AU (African Union) ရဲ႕ ေရြးေကာက္ပြဲ ေကာ္မရွင္ က 

လြတ္လပ္ေသာ မွ်တေသာ ယုတၱိရွိေသာ ေရြးေကာက္ပြဲ ျဖစ္သည္ဟု ေျပာဆိုခဲ့တယ္။သူက တဖန္ ဒီမွ် ျပီးျပည့္စုံတဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲမ်ိဳး ကြ်န္ေတာ့္တသက္ မျမင္ဖူးဘူး လို႔ ျဖည့္စြက္ ေျပာႀကားခဲ့တယ္။

AU ရဲ႔ သေဘာထားဟာ ေႏွးေကြးေလးလံေသာ္လည္း  လက္ေတြ႔က်တယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ဒီမိုကေရစီ အတြက္ အလုပ္လုပ္တယ္ဆိုေသာ္လည္း အသြင္ေျပာင္းလဲဖို႔  စိတ္ရွည္ သည္းခံမွဳ လိုအပ္ေနတယ္။ 

ဇင္ဘာေဘြမွာ ျဖစ္ပြားခဲ့တဲ့  ေရြးေကာက္ပြဲ  ကို အတုယူလို႔ မျဖစ္ႏိုင္ပါဘူး။ဒါေပမဲ့ ေရြးေကာက္ပြဲ မွန္ကန္ေႀကာင္း ဘာ့ေႀကာင့္ ေထာက္ခံေနႀကတာလဲ။ ဘာ့ေႀကာင့္လဲ။

၂၀၀၂ခုမွာ အာဖရိက သမဂၢ ကို Thabo Mbeki က စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့တယ္။ေရွးအခါက ေတာ့ Organization of African Unity (OAU)  အဖြဲ႔အစည္း  ဆိုတာ ရွိခဲ့တယ္။

၁၉၆၃ခုမွာ တုံးက ဂါနာသမတ Nkrumah က ဦးေဆာင္ ထူေထာင္ခဲ့တာပါ။ဒါေပမဲ့ ေႀကြးၿမီ ကိစၥ အရွဳပ္အေထြး ဆိုးဆိုး၀ါး၀ါးျဖစ္ခဲ့တယ္။ေတာင္အာဖရိက သတင္းစာသမားနဲ႔ ႏိုင္ငံေရးအကဲခတ္ ကြ်မ္းက်င္ ပညာရွင္ R.W Johnson က သူေရးသားတဲ႔ “South Africa’sBrave New World “ အမည္ရ စာအုပ္မွာ

“OAU အႀကီးအကဲေတြဟာ ကိုလိုနီႏိုင္ငံမဟုတ္ဘူး ႀကား၀င္ မေႏွာင့္ယွက္ႏိူူုင္ဘူး ဆိုၿပီး ဂုဏ္တက္မာန္ရစ္ေနႀကတယ္။ “ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ႀကမ္းႀကဳတ္ရက္စက္ ခက္ထန္မွဳကေတာ့ သရဖူ ေဆာင္းတုံးပဲ “ လို႔ ေဖၚျပ ေရးသားခဲ့တယ္။

OAU ဟာ လူမမာလို ေသငယ္ေဇာနဲ႔ ေမ်ာေနတာမို႔ ျပန္လည္ရွင္သန္လာဖို႔ ခြန္အား လိုအပ္ေနေႀကာင္း  AU ရဲ႔ အေၿပာင္းအလဲကာလ ၂၀၀၂-၂၀၀၃  အတြင္း AU ကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့သူ Mbeki က  သဘာပတိမိန္႔ခြန္းမွာ ထည့္သြင္းေျပာႀကားခဲ့တယ္။

အဲဒီေနာက္ ဆူဒန္ႏိုင္ငံမွာလည္း ထူးထူးျခားျခားသတင္းမီဒီယာ  ပဋိပကၡေတြ ရွိေနဆဲပါ။

 Mbeki ရဲ႔ စိတ္ကူးက အာဖရိက ႏွစ္ႏိုင္ငံကို တြန္းတြန္းတိုက္တိုက္  မိမိရရ ဆုတ္ကိုင္ထားဖို႔ ျဖစ္တယ္။ သူက သူ႔ကိုယ္သူ အၿမဲတမ္း ညီညာျပန္႔ျပဴးေနတဲ႔ အာဖရိက ပုံရိပ္ကို မို႔ေမာက္သြားေစၿပီး အာဖရီကဲန္ ရီေနဆင္ေခတ္ကို (African  Renaissance )  စိတ္ကူးယဥ္ ပုံေဖၚ ေမွ်ာ္မွန္းေနတာပါ။ေတာင္အာဖရိကမွာ ဆယ္စုႏွစ္ကာလတခုလုံး  တျခားအလုပ္တခုျဖစ္တဲ့ UN ရဲ႔ အေထြေထြ အတြင္းေရးမွဴး ေနရာကို ရယူဖို႔ ႀကိဳးစား ေနတယ္။ The Economist စာေစာင္က Unflattering 2005 profile မွာ “Mbeki ဟာ  အာဖရိကရဲ႔ သံႀကီးတမန္ႀကီးအျဖစ္ ကမၻာကိုေျခဆန္႔ တိုး၀င္ခ်င္သူလို႔ ထင္ျမင္ခ်က္ေပးလိုက္တယ္။

OAU ထက္ပိုၿပီး AU က စစ္ပြဲေတြနဲ ့ တလႀကမ္း နပမ္းလုံးေနတဲ့ ႏိုင္ငံေတြကို  AU အေနနဲ ့သိသိသာသာႀကီး ႀကား၀င္ ေျဖရွင္း ေပးခ်င္တါပါ  ျငိမ္းခ်မ္းေရးကို ေဖၚေဆာင္ေပးခ်င္တာပါတဲ့။  သတင္းစာဆရာ Brian Pottinger က The Mbeki Legacy ဆိုတဲ႔ သူ႔စာအုပ္မွာ “စံၿပဳထိုက္တဲ့ ပုဂၢိဳလ္ ပါပဲ” လို႔ ပြင့္ပြင့္လင္းလင္း  ေရးသားခဲ့တယ္။

အဖြဲ႔အစည္းရဲ႔ ၁၀ႏွစ္ေျမာက္ ၂၀၁၂ခုႏွစ္မွာေတာ့ Mbeki ဟာ ညိွဳးႏြမ္းပ်က္ျပယ္ေတာ့မဲ့  AU  လို႔ ေရးသားလိုက္တယ္။အေနာက္ႏိုင္ငံေတြရဲ႔ လက္ကိုင္ဒုတ္ ျဖစ္လာၿပီလို႔ ဆိုတယ္။ Mbeki က အာဖရီကဲန္ရဲ႔ ျပသနာဟာ မလြယ္ဘူး အနာတရျဖစ္ေနၿပီ တဲ့။ဥပမာ (၂၀၁၁ က လစ္ဗ်ားကို UN က စြက္ဖက္  ႀကား၀င္ခဲ့လို႔ သူက ေဒါသျဖစ္ေနတာပါ။)သူက ဒီ့အတြက္နဲ႕ ေတာ္ေတာ္ေလး မအီမသာ ျဖစ္ေနတာကိုး။

ဇူးမားရဲ ့ ဇနီးေဟာင္း  Nkosana Dlamini-Zuma က AU ရဲ ႔ သဘာပတိ ျဖစ္ေနခ်ိန္ေပါ့။ေတာင္အာဖရိက လြတ္ေတာ္အမတ္ေနရာအတြက္ မေမွ်ာ္လင့္ပဲ ျပသနာျဖစ္လာတယ္။ ျပင္သစ္စကားသာ အသုံးမ်ားတဲ့ ေတာင္အာဖရိကႏိုင္ငံေတြမွာ ဘာသာစကားက  အေရးႀကီးေနတယ္။ 

ေတာင္အာဖရိကရဲ့ ပထမ အမ်ိဳးသမီး သမတ ခ်က္ျခင္း  အႏိုင္ရျဖစ္လာဖို႔ ဆိုတာ စိတ္ကသိကေအာက္ျဖစ္ေစတယ္။ဘာ့ေႀကာင့္လဲဆိုရင္ Mbeki က သမတေနရာအတြက္  အမ်ိဳးသမီးအမည္စာရင္း တင္သြင္းျခင္းကို ဆန္႔က်င္ေနလို႔ပါ။

၂၀၀၈ခု ဇင္ဘာေဘြ ေရြးေကာက္ပြဲ အၿပီးမွာ  သတင္းစာဆရာ Dianna Games က Business Day သတင္းစာမွာ AU ဟာ အရာရာတိုင္းမွာ  သူ႔ရဲ့ ႀသဇာအာဏာကို ၿမဲၿမဲ ဆုတ္ကိုင္ဖို႔ အဓိကထားတဲ့အတြက္ သေဘာထားကြဲလြဲမွဳ ျဖစ္ေပၚ လာႏိုင္တယ္  လို႔ ေရးသားခဲ့တယ္။အခ်ိန္ ၅ႏွစ္ ကုန္လြန္သြားေပမဲ့ ဘာမွ ေျပာင္းလဲမဳွု မျဖစ္ခဲ့ပါဘူး။Mbeki ဟာ အျခားေသာ အာဖရိက ေခါင္းေဆာင္ေတြနဲ႔ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံရာမွာ လူသိထင္ရွား ေ၀ဖန္ခံေနရတယ္။ AU ဟာ ကေန႔အထိ ဒီလိုပဲ ဆက္လက္ သြားလ်က္ရွိေနတယ္။

ရိုက္တာသတင္းဌာနက  ခရစ္ ခ်ီနာကာ  က မွတ္ခ်က္ၿပဳရာမွာ  ” ဇူးမားဟာ   ေရြးေကာက္ပြဲ မွာ မူဂါဘီ အႏိုင္ရ ေအာင္ျမင္မွဳကို လိုလိုလားလား ေထာက္ခံ အားေပးခဲ့တယ္။ႏိုင္ငံတကာ အျမင္မွာေတာ့ မယုတ္မလြန္ပါပဲ။ ဒီမိုကေရစီ  ေရြးေကာက္ပြဲအတြက္   ကုန္က်မဲ့ စရိတ္ကို  AU က ေကာင္းေကာင္းႀကီး ေထာက္ပံ့ခဲ့တာလို႔ ျပင္းျပင္းထန္ထန္ ေ၀ဖန္ေျပာဆိုတယ္။ AU ဟာ ဒီရလဒ္မ်ိဳး ထြက္ေပၚလာျခင္းကို အေတာ္ေလးစိတ္အာထက္သန္စြာ ေႏြးေႏြးေထြးေထြးရွိခဲ့တယ္ဆိုတာ ႀကည့္လိုက္ရင္ အလြယ္နဲ့႔ သိႏိုင္ပါတယ္။

ေနာက္ဆုံးအႀကိမ္ မွာေတာ့ မူဂါဘီ အတြက္ ဆိုး၀ါးတဲ့ အက်ိဳးသက္ေရာက္မွဳကို ကိုယ္တိုင္ ခံစားေတြ႔ထိ လိုက္ရၿပီျဖစ္တယ္။ ဇင္ဘာေဘြအတြက္သာ မက ဘူး။ ေဒသတြင္း ေနရာမ်ားနဲ႔ ေတာင္အာဖရိက တိုက္တတိုက္လုံးနဲ့ သက္ဆိုင္ေနတာပါ။ ဇင္ဘာေဘြ ဟာ စီးပြားေရးက ဘုံးဘုံးလဲေနရတဲ့အထဲ ေရြးေကာက္ပြဲအၿပီး အႀကမ္းဖက္မွဳေတြ မတည္မျငိမ္ ဆူပြက္မွဳေတြ လူ႔အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္မွဳေတြ မယုံၾကည္ႏိုင္ေလာက္ေအာင္ ျဖစ္ပြားခဲ့တာမဟုတ္ပါလား။

အကယ္၍မ်ား သင္သာAU မွာ ႀသဇာအာဏာရွိသူ ျဖစ္ခဲ့ရင္ အဲဒီမွာ သင္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ႀကီး ႀကည့္ေနႏိုင္မလား။သင့္ အုပ္ခ်ဳပ္မွဳ သမိုင္းမွတ္တမ္းမွာ သင္ဘယ္လို ေရးထိုး မလဲ။ ေမးပါရေစ။

R.W .JOHNSON က “AU က အာဏာရွင္ အုပ္စိုးမွဳကို လိုလားေနတာျဖစ္တယ္။   ၂၀၀၂ခု မက္ဒကာစကား ႏိုင္ငံ သမတ ေရြးခ်ယ္ပြဲမွာ မက္္ ရာဗာလိုမာနာနာ က AUကို ပါ၀ါမေပးခဲ့ပါဘူး။ ခြင့္မျပဳခဲ့ပါဘူး။    ဒါ့ေႀကာင့္လည္းသူ႔ချမာ အရာမေရာက္ အခ်ည္းႏွီး ျဖစ္ခဲ့ရတယ္။ မာဒကာစကားႏိုင္ငံရဲ႔ အဆင့္ျမင့္  ဥပေဒၿပဳ  လႊတ္ေတာ္မွာ  အေခ်အတင္ျဖစ္ခဲ့တယ္”လို႔ ဆိုပါတယ္။   ဂြ်န္ဆင္ သံသယျဖစ္တာက AU ဟာ ႏိုင္ငံကို ၃၃ႏွစ္ အုပ္ခ်ဳပ္လာတဲ့  မူဂါဘီလိုပဲ  သမတေရြးပြဲ ရွဳံးနိမ့္သူ ဒီဒီရာရက္ဆီ ရာကာ ႏွင့္ ဧကာစာရီ က်င့္သုံးခဲ့တယ္  တဲ့။ 

တိတ္ဆိတ္ျငိမ္သက္တဲ့ သုတ္သင္ဖယ္ရွားမွဳလား။AU ကေတာ့ သက္ႀကီးရြယ္ပ်ိဳေတြလို႔ ဆိုရပါေတာ့မယ္   တဲ့။ ဂ်ြန္ဆင္က ေရးပါတယ္။ ေ၀ဖန္မွဳေတြ ျပင္းထန္ေနဆဲေပမဲ့ ေတာင္အာဖရိက ကေတာ့ ဆက္လက္ ေမာင္းႏွင္အား ေကာင္းတုံးပါပဲ။ဂြ်န္ဆင္ကေတာ့ ၂၀၀၁ခု ဒီဇင္ဘာလကို ျပန္သြားေနပါတယ္။လူ႔အခြင့္အေရး ဆိုင္ရာ လွဳပ္ရွားသူ မ်ားက  ဥပါယ္တမည္ ႀကံစီဖန္တီးျခင္းမၿပဳရန္ မူဂါဘီရဲ႔ လူ႔ အခြင့္အေရး ခ်ိဳးေဖါက္မွုဳကို ရပ္ဆိုင္းရန္ ေတာင္းဆိုထားပါတယ္။

တကယ္တမ္းေျပာရရင္ ေခတ္မီ AU အဖြဲ႔အစည္းကေတာ့ ဟို ေရွးက အာဖရိက ပုံရိပ္ကို ျပန္ေျပာင္းသတိရေနတာပါ။ ႏိုင္ငံေရးသမားေတြကလည္း အေတာ္ႀကီး သတိေကာင္းေကာင္း ထား ၿပီး အဆင့္ျမင့္ျမင့္ တန္ဘိုးႀကီးႀကီး ထားၿပီး အလုပ္လုပ္ကိုင္ေနႀကပါတယ္။ ဟိုတခါတုံးကလို AU ကို ကယ္တင္ဖို႔ မလိုေတာ့ပါဘူး။လိုအပ္တာက ေခါင္းေဆာင္ပိုင္းေတြကိုပါ။အာဖရိကဟာ အစြမ္းအစရွိပါတယ္။ ဆယ္စုႏွစ္တခုအေက်ာ္ အခ်ိန္မလြန္ခင္  ေတာင္အာဖရိကဟာ ဇင္ဘာေဘြနဲ႔  ရင္းႏွီးခ်စ္ႀကည္စြာ ထိေတြ႔ ဆက္ဆံ မဲ့ မူ၀ါဒတခုခ်မွတ္ဖို႔ သတိေပးထားပါၿပီ။ ဒါေပမဲ့ အမွန္က ေႀကကြဲစရာေကာင္းေအာင္  ေနာက္က်ေနတာျဖစ္တယ္။

ဒီမိုကရက္တစ္ အစိုးရ အျဖစ္ ေဖၚေဆာင္ဖို႔ ဒီေရြးေကာက္ပြဲကို  သက္ေသျပ အသုံးခ်  လိုက္သလို  AU အဖြဲ႔ဟာ မွားယြင္းတဲ့ အၿပဳအမူကေန ခ၀ါခ်  အေကာင္းဘက္ကို ျပန္လည္ ဦးတည္ ေပးမဲ့ စြမ္းႏိုင္သူေတြ  ေပၚထြန္း ရွိလာႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။      ။

FLORIST

Mugabe's Shameful Protector - By Roy Robins (Foreign Policy)