Ayer's rock

ေမေမ့ရဲ႕စာ
Ayer’s rock ဆိုတာက  ျသစေျတးလ်ားတိုက္ရဲ ့  အထင္ကရ ေက်ာက္တုံးၿကီးေပါ့.သဲေက်ာက္ေတြနဲ့ ဖြဲ႔စည္းထားတဲ့ အဲဒီ ေက်ာက္တုံးၿကီးကို တိုင္းရင္းသား အေဘာရီးဂ်င္း ေတြက Uluru လို ့ ေခၚၿပီး ယခုအခါ A world Heritage site  စာရင္း၀င္ ေရွးေဟာင္းအေမြ အႏွစ္  ပစၥည္း တခု ျဖစ္ေနပါၿပီ။၁၈၇၀ ခုႏွစ္ တိုင္ လူျဖဴေတြ ၀င္ေရာက္မလာခင္   ေရွး ႏွစ္တေသာင္း ကတည္း က အေဘာရီးဂ်င္းေတြ အဲဒီေဒသမွာ ေနခဲ့တာပါ။ေဒသခ ံ  Pitjantjatjara Aboriginals တို ့ ပိုင္ဆိုင္တဲ့ နယ္ေျမ ေဒသ ျဖစ္ပါတယ္။ 

ကမၻာၿကီးဟာ အလြန္တရာ နက္နဲ ဆန္းက်ယ္ လြန္းတယ္။ ကြ်နဳပ္တို ့ မသိ ႏိုင္တာေတြ လိုက္မမွီတာေတြ ျပည့္သိပ္လို ့ေနတယ္။လူေတြ တိရိစ ၦာန္ေတြ အပင္ ေတြ ေတာေတာင္ေတြ သဘာ၀ ေရေျမ ေတြ သိဖို ့ အမ်ားၿကီး လိုအပ္ ေနတယ္။ အေဘာ ရီဂ်င္နယ္ လူမ်ိဳစုတို ့မွာလည္း မယုံခ်င္စဖြယ္ ပုံျပင္ေတြ ဒ႑ာရီေတြ အံ ့့ မခန္း ရွိေနတယ္။ပုံျပင္ ဆိုတာကလည္းဘိုးေဘးဘီဘက္ လက္ထက္ကတည္း က ဆင္းသက္ၿပီး ေျပာစမွတ္ ၿပဳလာခဲ့တာ ဆိုေတာ့ အမ်ိဳးမ်ိဳးပဲ ကြဲ ျပား ျခားနားစြာ ရွိေနျကတယ္။ဟိုေရွးေရွးတုံးက လူငယ္ေလး ႏွစ္ေယာက္ဟာ မိုးေတြ ရြာသြန္းၿပီးခ်ိန္မွာ ရြံ  ့ေတြနဲ့ ကစားခဲျ့ကသတဲ့။ ကစားလို ့ အားရေတာ့ သူတို ့ႏွစ္ေယာက္ Wiputa အရပ္ကို ခရီးဆက္ ထြက္ ျကသတဲ့။ သူတို ့ဟာ သူတို ့ ဆက္လက္ ထြက္ခြာျကရမဲ့ လမ္းေျကာင္းနဲ့ ပတ္သက္ၿပီးအျငင္းပြား ရန္ျဖစ္ ခဲ့ျကတယ္ တဲ့။ၿပီးေတာ့ သူတို ့ႏွစ္ဦးဟာ Mount Conner လို ့ေခၚတဲ ့ ေတာင္ ၿကီးတလုံးေပၚ ေရာက္သြားရင္းကေန သူတို ့ကိုယ္ၿကီးဟာ မယုံႏိုင္စဖြယ္ ဧရာမ ေက်ာက္တုံး ေက်ာက္ခဲ ၿကီးေတြ ျဖစ္သြားေရာတဲ့။ ဒါဟာ Uluru  ျဖစ္ေပၚလာပုံ ဒ႑ာရီ ပုံျပင္ တခုပါ/ ေနာက္တခုမွာေတာ့ လူမ်ိဳးစု ႏွစ္ ခုရဲ ့ ဘိုးေဘး ၀ိညာဥ္ ေတြဟာ   စားေသာက္ပြဲ ၿကးီ တခု ခင္းက်င္း ခဲ့ဲျတရာမွာ အိပ္ေပ်ာ္ေနတဲ့ ပုတ္သင္ညိဳ ေခ်ာေခ်ာမၿကီး ေတြကို ဖိတ္ျကားဖို ့ ေမ့ေလ်ာ့ ေနချ့ဲကသတဲ့။သူတို ့က စိတ္ဆိုးၿပီး  ျပန္လည္ တုံ့ျပန္တဲ့အေန နဲ ့ ရြံ ့ေတြကို  ေတာေခြးတေကာင္ ပုံ ဖန္ဆင္းၿပီး က်ိန္စာ ရြတ္ဆို တိုက္ခိုက္ ေစတယ္။သူတို ့စစ္ပြဲ ၿကီး ျဖစ္ပြားခဲ့ျကတယ္ တဲ ့။ သာမန္ ေသြးထြက္ သံယို မွဳသာမက ေသြးေခ်ာင္းစီးခဲ့တယ္။ အဲဒီက ေျမၿကီးေတြဟာ ရံုးၿကြ ကုန္းထၿပီး အနီေရာင္ ေသြးေတြနဲ့ ေရာေထြး အတုံး အခဲ ျဖစ္ ေတာင္ၿကီး လို ေပၚ လာသတဲ့။ အဲဒါ Uluru ျဖစ္ေပၚလာပုံ ဒ႑ာရီ တခု  ပါပဲ။ အေဘာရီးဂ်င္းတို ့ရဲ ့ ရိုးရာ ပုံျပင္တခု ပါ။တျခား Emu အေျပးျမန္ေပမဲ့ မပ်ံႏိုင္တ့ဲငွက္ Liru, အဆိပ္ျပင္းတဲ့ ေၿမြ  Lulunpa အျပာေရာင္ လွ်ာ ႏွင့္ ပုတ္သင္ညိဳ စသည္  ပုံျပင္ ေတြလည္း မ်ားစြာ ရွိေနပါတယ္။

ကင္ဂရူး။ ျကက္ဆင္။ အီးမူစတဲ့  ငွက္ မ်ိဳးစိတ္ေပါင္း၄၆မ်ိဳးတို ့ ေနထိုင္ ျကက္စား ေပ်ာ္ေမြ ့ျကတယ္။ သဘာ၀ေပါက္ပင္ သစ္ပင္ ပန္းပင္ မ်ားႏွင့္လ ည္း စိမ္းစို လန္းဆန္းေနတယ္။၁၈၇၂ခုႏွစ္ေလာက္မွာ အားနက္ ဂီလီ ႏွင့္ ၀ီလွ်ံ ဂို ဆီ တို ့ကႏိုင္ငံရပ္ျခား  ေျကးနန္းဆက္သြယ္ေရး စံနစ္ ကို အဲဒီေဒသမွာ စတင္ခဲ့တယ္။၁၉ရာစုႏွစ္ အေႏွာင္းပိုင္း မွာ သိုးအုပ္မ်ားအတြက္ စားက်က္ေျမကိစၥနဲ့ ပတ္သက္ၿပီး  ဌာနီ လူမ်ိဳးစုမ်ားနဲ ့ လူျဖဴတို ့အျကား ပဋိပကၡျဖစ္ အခ်င္းမ်ားခဲ့ျကတယ္။မိုးေခါင္ၿပီး ေျခာက္ေသြ ့လာတဲ့အတြက္ အစာေရစာရွားပါးလာတာမ်ိဳးလည္း ရွိလာတယ္။မျကာခဏ ခိုက္ရန္ ျဖစ္ပြားျကတဲ့အတြက္ ရဲေတြနဲ ့ရွင္းရ လင္းရ ျဖစ္လာတယ္။၁၉၃၀ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဥေရာပ က ေန ကုန္ပစၥည္း တင္ပို ့မွဳ ရွိလာခဲ့တာပါ။အမွန္ေတာ့ ၁၉၁၈ ၊၁၉၂၁ မွာကတည္းက  ျသစေျတးလ်ား အေနာက္ပိုင္း ။ ျသစေျတးလ်ား ေတာင္ပိုင္းနဲ့ ေျမာက္ပိုင္းနယ္ မ်ား ကို အေဘာရီးဂ်င္း တို ့ ဌာနီအျဖစ္ ျသစေျတးလီယဲန္ အစိုးရက သီးသန့္ ့ ျပဌာန္း ့ ခ်မွတ္ ခဲ့ၿပီးပါ။ ၁၉၃၆ကစလို ့  Uluru ေဒသကို ခရီးသြားဧည့္သည္မ်ားစတင္ ၀င္ေရာက္ခဲ့တယ္။ ၁၉၄၀ ေလာက္မွာေတာ့ ဥေရာပသားတို ့ အလုံးအရင္း ေျခခ်လာတယ္။     ၁၉၄၈ မွာေတာ့ ခရီးသြား ဘတ္စ္ ကားၿကီးမ်ား အမ်ားအျပား ၀င္ေရာက္လာတယ္။၁၉၈၅ ေအာက္တိုဘာလ ၂၆ရက္မွာ  Uluru ေဒသ ကို အေဘာရီးဂ်င္း တို ့လက္ ၂၀၀၉ခုႏွစ္မွာ  ျပန္လည္ လႊဲအပ္ခဲ့ပါတယ္။၂၀၀၉ ေအာက္တိုဘာ၈ရက္ေန ့မွာ ေတာ့ လူထုကို ဖြင့္လွစ္ ျပသခဲ့တယ္။သုံးရက္ တျကိမ္ ၀င္ေရာက္ျကည့္ရွဳသူ လူတိုင္းကို  လူတေယာက္လွ်င္ ေအာ္စတီ ေဒၚလာ ၂၅ အကုန္အက်ခံ ၀င္ခြင့္ ၿပဳခဲ့တယ္။ပန္းၿခံ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္သူတို ့က ျဖတ္သန္းသြားလာသူတို ့ကို စစ္ေဆးခဲ့ျကတယ္။

ေတာင္ေပၚကို တက္ႏိုင္ဖို ့ကေတာ့ ေလထန္ေနခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ခြင့္မျပဳပါဘူး။ခ်ိန္းၿကိဳးတခုႏွင့္ ခိုင္ခိုင္မာမာ ဆုတ္ကိုင္ တက္ ရင္ ရႏိုင္ပါတယ္။

ေဒသခံ အေဘာရီးဂ်င္းတို ့က ေတာ့ ေတာင္ေပၚကို တက္ေရာက္ေလ့ မရွိပါဘူးတဲ့။ ဘာျဖစ္လို ့လဲ ဆိုေတာ့ ေတာင္ေပၚကို တက္ရမဲ ့အလုပ္ဟာ စိတၱဇ ဆန္လြန္းေနပါသတဲ့.။ေန့ ့ ေျကာင္ေတာင္ ေခ်ာက္တီး ေျခာက္တက္ အိမ္မက္ ေနရသလို ေယာင္လည္လည္ ခံစားရလြန္းလို ့ တက္ေလ့ မရွိပါဘူး တဲ့။  သူတို ့ကပဲ အယူသီးေနတာလား။ သူတို ့ရဲ ့ ဘိုးေဘးဘီဘင္ ေတြကမ်ား ဒီေက်ာက္တုံးၿကီးမွာ ပူး၀င္ စြဲကပ္ ဖမ္းစား ေနသလား ဆိုတာ ကေတာ့ ဘုရားမွ  သိႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။ တစိမ္းဧည့္သည္မ်ား ေတာင္တက္မယ္ ဆိုရင္လည္း သူတို ့က အၿမဲ သတိေပးေလ့ ရွိတယ္။ တက္ခဲ့ရင္ တက္သြားသူ ခရီးသြားဧည့္သည္မ်ားရဲ ့ လုံၿခံဳေရးကို ေဒသခံ တို ့က အာမမခံပါဘူး တဲ့။ ခရီးသြား ဧည့္လမ္းညႊန္ ကိုယ္တိုင္ကလည္း  မတက္ပါႏွင့္ လို ့ မတားျမစ္ခ်င္ပါဘူး ဒါေပမဲ ့ ကြ်န္ေတာ္တို ့ရဲ ့ယဥ္ေက်းမွဳ ဓေလ့ ထုံးစံမ်ားကို ေလးေလးစားစား လိုက္နာၿပီး ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ ့ေစခ်င္ ပါတယ္ တဲ့။ Anangu နယ္ေျမထဲကို ေရာက္ရင္ ဧည့္သည္ တေယာက္ရဲ ့ လိုက္နာရမဲ ့စည္းကမ္းေတြကို မေမ့ေစခ်င္ပါဘူး တဲ့။ ဒါေတြ မလိုက္နာႏိုင္ရင္ ေစာေစာကတည္းက  မတက္ပဲ ေနတာ အေကာင္းဆုံးပဲ လို ့ ဆိုတယ္။ အျငင္းပြားဖြယ္မေတာ္တဆ  ျဖစ္ရပ္မ်ားကေတာ့ ရွိခဲ့ဖူးပါ သတဲ့။ ရွိဆဲပါ တဲ့။

 ေက်ာက္တုံးၿကီး တည္ရွိေနတဲ့ ေနရာကေတာ့  Ulyru Katjuta national park  မွာ ျဖစ္ပါတယ္။ ပထ၀ီ ေျမျပင္ အေနအထားအရ အလယ္ပိုင္း ျသစေျတးလ်ားတိုက္၏  ေျမာက္ပိုင္း နယ္ေျမရဲ႕ေတာင္ဘက္အတြင္း ပါ၀င္ၿပီး အျမင့္က  335km ( 208mi) ပါ။ ျသစေျတးလ်ား အေနာက္ပိုင္း Olgas ႏွင့္  Mount Augustus တို ့ႏွင့္လည္း နီးစပ္ ေနတာ ပါ။ျသစေျတးလ်ား ေတာင္ပိုင္း အၿကီးအကဲ ဟင္နရီ ေအယာ ကို အစြဲၿပဳၿပီး ဂုဏ္ၿပဳတဲ့အေနနဲ ့ ေအယာ တြင္သြားတာလို ့ဆိုပါတယ္။  နာမည္ကို Ayres, Ayes,Ares, Eyers< Eyres စသည္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ေခၚတြင္ ခဲ့ျကပါေသးတယ္ ခု ေနာက္ဆုံး Ayer’s rock ရယ္လို ့ တြင္ေနခဲ့တာပါ။ အေဘာရီးဂ်င္း တို ့ကေတာ့ Ulu ru လို ့ ေခၚျကတယ္။ပင္လယ္ေရမ်က္ႏွာျပင္အထက္ 83m ( 2.831ft )ျမင့္ပါသတဲ့။ဒါ့အျပင္ Alice Springs ၿမိဳ ့ အေနာက္ေတာင္ဘက္ ကီလို မီတာ၃၃၅ အကြာမွာ(208mi)  ရွိၿပီးေတာ့ ကားလမ္းနဲ့ဆိုရင္ Yulara အပန္းေျမ ရြာကေလး ကေန ကီလိုမီတာ ၄၆၃ ပဲ ေ၀းပါသတဲ့။ ၅နာရီေလာက္ေတာ့ ျကာႏိုင္ပါတယ္။ သဘာ၀အေလွ်ာက္ ျဖစ္တည္ ဖြဲ ့ စီးထားတဲ့ သဲေက်ာက္ အစုအေ၀း အတုံးအခဲၿကီးဆိုလည္း မမွားဘူးေပါ့။ မီးေတာင္ေခ်ာ္ရည္ ကေန ႏွစ္ ေထာင္ေသာင္းျကာလာတဲ့အခါ ေက်ာက္နက္ ျဖစ္သြာတာမ်ိဳးလည္း ျဖစ္ႏိုင္ပါေသးတယ္။ခရီးသြားဧည့္သည္မ်ားကေတာ့ ညအခါ အိပ္စက္ နားေနျခင္းမျပဳပဲ တညလုံး မိမိတို ့ သိလိုသည္မ်ားကို ရွာေဖြ စူးစမ္းျကတယ္။ သုေတသနျပဳ ေလ့လာျကတယ္။ေက်ာက္ေတာင္ျကီးေပၚကိုလည္း တက္ေရာက္ ျကည့္ရွဳျကတယ္။ေက်ာက္တုံးၿကီးကို ပတ္မိဖို ့ လူ ့ေျခလွမ္းနဲ ့ ဆိုရင္ ၁၀ကီလိုမီတာေလာက္ ေလွ်ာက္ရမွာ ျဖစ္ပါတယ္။ထူးဆန္းတာတခုက ေန၀င္ ေနထြက္ မ်ားမွာ အေရာင္ေျပာင္းလဲ တတ္ျခင္းပါပဲ။ အနီေရာင္ ကေန ခရမ္းအျပာေရာင္ ကိုလည္း ေျပာင္းလဲသြားတတ္ပါတယ္။

သင္ ေျပးေျပးလႊားလႊား တက္မယ္ ဆိုရင္ မိနစ္ ၂၀ ဒါမွမဟုတ္ မိနစ္ ၃၀ ေလာက္ေတာ့ျကာႏိုင္ပါတယ္။ာသီဥတုကေတာ့ အပူပိုင္း သဲကႏၱာရ ဥတုမ်ိဳးျဖစ္ၿပီး ႏွစ္စဥ္ ပ်မ္းမွ် မိုးေရခ်ိန္

၁၁.၂ လကၼ ရြာသြန္းေလ့ရွိပါသတဲ့. ။ရာသီ က တႏွစ္မွာ ၅ ရာသီ သတ္မွတ္ ထားရွိပါတယ္။

1/ ဧၿပီ ေမမွာ ေအးေသာ ကာလ။( cooler weather)

2/ဇြန္  ဇူလိုင္ နံနက္ခင္း ႏွင္း ထူသည့္ ကာလ(Cold season )

3/ျသဂတ္စ္  စက္တင္ဘာ   ေအာက္တိုဘာ ( တိရိစၦာန္သားေပါက္ ကာလAnimals breed and food ))

4/ နိဳ၀င္ဘာ ဒီဇင္ဘာ (အပူပိုင္း ကာလthe hot season )

5/ဇန္န၀ါရီ။ ေဖေဖၚ၀ါရီ ။မတ္ လ ရံဖန္ရံခါ မုန္တိုင္းက် (Sporadic storms ) တို ့ပါပဲ။

ေရွးေဟာင္းသုေတသန ပညာရွင္တို ့ အလိုအရ လူသားတို ့အေျခခ် ေနထိုင္မွဳ ကို စူစမ္းတဲ့အခါ ၁၁၈၇ ခုႏွစ္ ဆီေလာက္မွာ ဥေရာပ တိုက္သားေတြ ျသစေျတးလ်ားအေနာက္ ပိုင္းသဲကႏၱာရ နယ္ေျမကို ေရာက္ရွိလာခဲ့ျကသတဲ့။ ဒီအရင္ အႏွစ္ တေသာင္းေလာက္ကတည္းက ေဒသခံ တိုင္းရင္းသားေတြကေတာ့ ရွိေနတာပါ။

ကမၻာၿကီးဟာ အလြန္တရာ နက္နဲ ဆန္းက်ယ္ လြန္းတယ္။ ကြ်နဳပ္တို ့ မသိ ႏိုင္တာေတြ လိုက္မမွီတာေတြ ျပည့္သိပ္လို ့ေနတယ္။လူေတြ တိရိစ ၦာန္ေတြ အပင္ ေတြ ေတာေတာင္ေတြ သဘာ၀ ေရေျမ ေတြ သိဖို ့ အမ်ားၿကီး လိုအပ္ ေနတယ္။ အေဘာ ရီဂ်င္နယ္ လူမ်ိဳစုတို ့မွာလည္း မယုံခ်င္စဖြယ္ ပုံျပင္ေတြ ဒ႑ာရီေတြ အံ ့့ မခန္း ရွိေနတယ္။ပုံျပင္ ဆိုတာကလည္းဘိုးေဘးဘီဘက္ လက္ထက္ကတည္း က ဆင္းသက္ၿပီး ေျပာစမွတ္ ၿပဳလာခဲ့တာ ဆိုေတာ့ အမ်ိဳးမ်ိဳးပဲ ကြဲ ျပား ျခားနားစြာ ရွိေနျကတယ္။ဟိုေရွးေရွးတုံးက လူငယ္ေလး ႏွစ္ေယာက္ဟာ မိုးေတြ ရြာသြန္းၿပီးခ်ိန္မွာ ရြံ  ့ေတြနဲ့ ကစားခဲျ့ကသတဲ့။ ကစားလို ့ အားရေတာ့ သူတို ့ႏွစ္ေယာက္ Wiputa အရပ္ကို ခရီးဆက္ ထြက္ ျကသတဲ့။ သူတို ့ဟာ သူတို ့ ဆက္လက္ ထြက္ခြာျကရမဲ့ လမ္းေျကာင္းနဲ့ ပတ္သက္ၿပီးအျငင္းပြား ရန္ျဖစ္ ခဲ့ျကတယ္ တဲ့။ၿပီးေတာ့ သူတို ့ႏွစ္ဦးဟာ Mount Conner လို ့ေခၚတဲ ့ ေတာင္ ၿကီးတလုံးေပၚ ေရာက္သြားရင္းကေန သူတို ့ကိုယ္ၿကီးဟာ မယုံႏိုင္စဖြယ္ ဧရာမ ေက်ာက္တုံး ေက်ာက္ခဲ ၿကီးေတြ ျဖစ္သြားေရာတဲ့။ ဒါဟာ Uluru  ျဖစ္ေပၚလာပုံ ဒ႑ာရီ ပုံျပင္ တခုပါ/ ေနာက္တခုမွာေတာ့ လူမ်ိဳးစု ႏွစ္ ခုရဲ ့ ဘိုးေဘး ၀ိညာဥ္ ေတြဟာ   စားေသာက္ပြဲ ၿကးီ တခု ခင္းက်င္း ခဲ့ဲျတရာမွာ အိပ္ေပ်ာ္ေနတဲ့ ပုတ္သင္ညိဳ ေခ်ာေခ်ာမၿကီး ေတြကို ဖိတ္ျကားဖို ့ ေမ့ေလ်ာ့ ေနချ့ဲကသတဲ့။သူတို ့က စိတ္ဆိုးၿပီး  ျပန္လည္ တုံ့ျပန္တဲ့အေန နဲ ့ ရြံ ့ေတြကို  ေတာေခြးတေကာင္ ပုံ ဖန္ဆင္းၿပီး က်ိန္စာ ရြတ္ဆို တိုက္ခိုက္ ေစတယ္။သူတို ့စစ္ပြဲ ၿကီး ျဖစ္ပြားခဲ့ျကတယ္ တဲ ့။ သာမန္ ေသြးထြက္ သံယို မွဳသာမက ေသြးေခ်ာင္းစီးခဲ့တယ္။ အဲဒီက ေျမၿကီးေတြဟာ ရံုးၿကြ ကုန္းထၿပီး အနီေရာင္ ေသြးေတြနဲ့ ေရာေထြး အတုံး အခဲ ျဖစ္ ေတာင္ၿကီး လို ေပၚ လာသတဲ့။ အဲဒါ Uluru ျဖစ္ေပၚလာပုံ ဒ႑ာရီ တခု  ပါပဲ။ အေဘာရီးဂ်င္းတို ့ရဲ ့ ရိုးရာ ပုံျပင္တခု ပါ။တျခား Emu အေျပးျမန္ေပမဲ့ မပ်ံႏိုင္တ့ဲငွက္ Liru, အဆိပ္ျပင္းတဲ့ ေၿမြ  Lulunpa အျပာေရာင္ လွ်ာ ႏွင့္ ပုတ္သင္ညိဳ စသည္  ပုံျပင္ ေတြလည္း မ်ားစြာ ရွိေနပါတယ္။

ကင္ဂရူး။ ျကက္ဆင္။ အီးမူစတဲ့  ငွက္ မ်ိဳးစိတ္ေပါင္း၄၆မ်ိဳးတို ့ ေနထိုင္ ျကက္စား ေပ်ာ္ေမြ ့ျကတယ္။ သဘာ၀ေပါက္ပင္ သစ္ပင္ ပန္းပင္ မ်ားႏွင့္လ ည္း စိမ္းစို လန္းဆန္းေနတယ္။၁၈၇၂ခုႏွစ္ေလာက္မွာ အားနက္ ဂီလီ ႏွင့္ ၀ီလွ်ံ ဂို ဆီ တို ့ကႏိုင္ငံရပ္ျခား  ေျကးနန္းဆက္သြယ္ေရး စံနစ္ ကို အဲဒီေဒသမွာ စတင္ခဲ့တယ္။၁၉ရာစုႏွစ္ အေႏွာင္းပိုင္း မွာ သိုးအုပ္မ်ားအတြက္ စားက်က္ေျမကိစၥနဲ့ ပတ္သက္ၿပီး  ဌာနီ လူမ်ိဳးစုမ်ားနဲ ့ လူျဖဴတို ့အျကား ပဋိပကၡျဖစ္ အခ်င္းမ်ားခဲ့ျကတယ္။မိုးေခါင္ၿပီး ေျခာက္ေသြ ့လာတဲ့အတြက္ အစာေရစာရွားပါးလာတာမ်ိဳးလည္း ရွိလာတယ္။မျကာခဏ ခိုက္ရန္ ျဖစ္ပြားျကတဲ့အတြက္ ရဲေတြနဲ ့ရွင္းရ လင္းရ ျဖစ္လာတယ္။၁၉၃၀ ခုႏွစ္ ေနာက္ပိုင္းမွာ ဥေရာပ က ေန ကုန္ပစၥည္း တင္ပို ့မွဳ ရွိလာခဲ့တာပါ။အမွန္ေတာ့ ၁၉၁၈ ၊၁၉၂၁ မွာကတည္းက  ျသစေျတးလ်ား အေနာက္ပိုင္း ။ ျသစေျတးလ်ား ေတာင္ပိုင္းနဲ့ ေျမာက္ပိုင္းနယ္ မ်ား ကို အေဘာရီးဂ်င္း တို ့ ဌာနီအျဖစ္ ျသစေျတးလီယဲန္ အစိုးရက သီးသန့္ ့ ျပဌာန္း ့ ခ်မွတ္ ခဲ့ၿပီးပါ။ ၁၉၃၆ကစလို ့  Uluru ေဒသကို ခရီးသြားဧည့္သည္မ်ားစတင္ ၀င္ေရာက္ခဲ့တယ္။ ၁၉၄၀ ေလာက္မွာေတာ့ ဥေရာပသားတို ့ အလုံးအရင္း ေျခခ်လာတယ္။     ၁၉၄၈ မွာေတာ့ ခရီးသြား ဘတ္စ္ ကားၿကီးမ်ား အမ်ားအျပား ၀င္ေရာက္လာတယ္။၁၉၈၅ ေအာက္တိုဘာလ ၂၆ရက္မွာ  Uluru ေဒသ ကို အေဘာရီးဂ်င္း တို ့လက္ ၂၀၀၉ခုႏွစ္မွာ  ျပန္လည္ လႊဲအပ္ခဲ့ပါတယ္။၂၀၀၉ ေအာက္တိုဘာ၈ရက္ေန ့မွာ ေတာ့ လူထုကို ဖြင့္လွစ္ ျပသခဲ့တယ္။သုံးရက္ တျကိမ္ ၀င္ေရာက္ျကည့္ရွဳသူ လူတိုင္းကို  လူတေယာက္လွ်င္ ေအာ္စတီ ေဒၚလာ ၂၅ အကုန္အက်ခံ ၀င္ခြင့္ ၿပဳခဲ့တယ္။ပန္းၿခံ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ေရွာက္သူတို ့က ျဖတ္သန္းသြားလာသူတို ့ကို စစ္ေဆးခဲ့ျကတယ္။

ေတာင္ေပၚကို တက္ႏိုင္ဖို ့ကေတာ့ ေလထန္ေနခ်ိန္မ်ိဳးမွာ ခြင့္မျပဳပါဘူး။ခ်ိန္းၿကိဳးတခုႏွင့္ ခိုင္ခိုင္မာမာ ဆုပ္ကိုင္ တက္ ရင္ ရႏိုင္ပါတယ္။

ေဒသခံ အေဘာရီးဂ်င္းတို ့က ေတာ့ ေတာင္ေပၚကို တက္ေရာက္ေလ့ မရွိပါဘူးတဲ့။ ဘာျဖစ္လို ့လဲ ဆိုေတာ့ ေတာင္ေပၚကို တက္ရမဲ ့အလုပ္ဟာ စိတၱဇ ဆန္လြန္းေနပါသတဲ့.။ေန့ ့ ေျကာင္ေတာင္ ေခ်ာက္တီး ေျခာက္တက္ အိမ္မက္ ေနရသလို ေယာင္လည္လည္ ခံစားရလြန္းလို ့ တက္ေလ့ မရွိပါဘူး။တဲ့။  သူတို ့ကပဲ အယူသီးေနတာလား။ သူတို ့ရဲ ့ ဘိုးေဘးဘီဘင္ ေတြကမ်ား ဒီေက်ာက္တုံးၿကီးမွာ ပူး၀င္ စြဲကပ္ ဖမ္းစား ေနသလား ဆိုတာ ကေတာ့ ဘုရားမွ  သိႏိုင္ပါလိမ့္မယ္။တစိမ္းဧည့္သည္မ်ား ေတာင္တက္မယ္ ဆိုရင္လည္း သူတို ့က အၿမဲ သတိေပးေလ့ ရွိတယ္။တက္ခဲ့ရင္ တက္သြားသူ ခရီးသြားဧည့္သည္မ်ားရဲ ့ လုံၿခံဳေရးကို ေဒသခံ တို ့က အာမမခံပါဘူး တဲ့။ခရီးသြား ဧည့္လမ္းညႊန္ ကိုယ္တိုင္ကလည္း  မတက္ပါႏွင့္ လို ့ မတားျမစ္ခ်င္ပါဘူး ဒါေပမဲ ့ ကြ်န္ေတာ္တို ့ရဲ ့ယဥ္ေက်းမွဳ ဓေလ့ ထုံးစံမ်ားကို ေလးေလးစားစား လိုက္နာၿပီး ယဥ္ေက်းသိမ္ေမြ ့ေစခ်င္ ပါတယ္ တဲ့။Anangu နယ္ေျမထဲကို ေရာက္ရင္ ဧည့္သည္ တေယာက္ရဲ ့ လိုက္နာရမဲ ့စည္းကမ္းေတြကို မေမ့ေစခ်င္ပါဘူး တဲ့။ ဒါေတြ မလိုက္နာႏိုင္ရင္ ေစာေစာကတည္းက  မတက္ပဲ ေနတာ အေကာင္းဆုံးပဲ လို ့ ဆိုတယ္။အျငင္းပြားဖြယ္မေတာ္တဆ  ျဖစ္ရပ္မ်ားကေတာ့ ရွိခဲ့ဖူးပါ သတဲ့။ရွိဆဲပါ တဲ့။

ကမၻာေပၚမွာ ရွိတဲ့ တိုက္ၿကီးေတြထဲက  ျသစေျတးလ်ားတိုက္ ဆိုတာ ဟို ေရွးေရွးတုံးကေတာ ့တိုင္းရင္းသား လူနီ လူရိုင္း Aborigin လူမ်ိဳးစုေတြ ရဲ ့ ဌာနီရယ္လို ့ ထင္ရွားျဖစ္တည္ေနခဲ့တာပါ။ ၿဗိတိသွ် အစိုးရက တကြ်န္းက်တဲ့ ရာဇ၀တ္သားေတြကို အက်ဥ္းခ် ပို ့ထားတဲ့ ေနရာ ရယ္လို ့လည္း လူသိမ်ားခဲ့တာပါ။တစ တစ နဲ့ လူရိုင္းေတြကို ႏွင္ထုတ္လို ့ လူျဖဴေတြက သူတို ့ နယ္ေျမေတြကို က်ူးေက်ာ္ သိမ္းပိုက္လိုက္တယ္။

 ( ဒါ့အတြက္ ျသစေျတးလ်ား အစိုးရဟာ အေဘာရီးဂ်င္း တို ့ကို ေတာင္းပန္ ၀န္ခ်ၿပီး သူတို ့ရဲ ့ လူမွဳ ဘ၀အေထြေထြ ကို ၿမွင့္တင္ေပးခဲ့ၿပီးပါၿပီ။)

ၿပီးေတာ့ အေဘာရီးဂ်င္းတို ့ေရွးရိုး စဥ္လာ ယုံျကည္ စြဲလန္း  ကိုးကြယ္ ခဲ့တဲ့ UluRu  Ayer’s  rock ဆိုတဲ့ ေက်ာက္ေတာင္ၿကီးကလည္း အေဘာရီးဂ်င္းတို ့နဲ့အတူ ေက်ာ္ျကားခဲ့ပါေသးတယ္။ဒီေက်ာက္ေတာင္ၿကီးဟာ အလ်ား ၂.၅ ကီလိုမီတာ။အနံ ၁.၅ကီလိုမီတာ။အျမင့္ ၃၅၅မီတာ။ရွိၿပီး ေနထြက္ခ်ိန္ ေနမြန္းတည့္ခ်ိန္ ေန၀င္ခ်ိန္မ်ားမွာ ထူးထူးဆန္းဆန္း အေရာင္ ေျပာင္းလဲတတ္တယ္ လို ့ ဆိုပါတယ္။ကမၻာအရပ္ရပ္က ခရီးသြားဧည့္သည္ ေပါင္း သုံးသိန္းက်ာ္ ဟာ ရင္သပ္ရွဳေမာဖြယ္ရာ လွပ လြန္းေနတဲ့ ဒီ ေက်ာက္ေတာင္ၿကီးကို ႏွစ္စဥ္ လာေရာက္ ျကည့္ရွဳ ေလ့လာျကသတဲ့။ ႏိုင္ငံပိုင္ အစိုးရကေတာ့ Park Rangers ေခၚတဲ့ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္း ေစာင့္ေရွာက္သူ မ်ားကို အပ္ႏွံၿပီး ေစာင့္ေရွာက္ေစေပမဲ့လည္း ပိုင္ရွင္   Mutiitjulu လူမ်ိဳးစု ေခါင္းေဆာင္ Yami Lester ကေတာ့ ေျပာပါတယ္။ 

လူျဖူေတြဟာ ဘာမဆို လက္ေတြ ့က်က် သိရမွ လက္ခံ တတ္ျကတယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘယ္သူမဆို ဒီေတာင္ၿကီးရဲ ့အနီးအနား၀န္းက်င္ ကို ေရာက္ျပီ ဆိုတာနဲ့ ကိုယ္ စိတ္ ႏွလုံး အေျပာအဆို အျပဳအမူ ကို သတိၿပဳ ထိန္းခ်ဳပ္ဖို ့ သင့္တယ္လို ့ ဆိုပါတယ္။တခ်ိဳ ့က ေျခလက္ မျငိမ္တာ ႏွဳတ္ေဆာ့ တာ မ်ိဳး ရွိတတ္ျကတယ္ေလ။ တခုခု ခိုက္တတ္တာမ်ိဳး ျဖစ္မွာ စိုးပါတယ္ တဲ့။ ဒီအယူအဆနဲ ့ပတ္သက္ၿပီး ေထာက္ခံ အားျဖည့္လိုက္တာကေတာ့ ျသစေျတးလ်ားဗဟိုစာတိုက္ၿကီးကို ေရာက္ရွိလာတဲ့ စာ အေစာင္းေပါင္း ၁၅၀ ေက်ာ္ပါပဲ။ၿပီးေတာ့ ပါဆယ္ထုပ္ေပါင္း ၄၆၅ထုပ္ ဒါ့အျပင္ အေလးခ်ိန္ ကီလို ၈ရမ္ ၄၀၀ေက်ာ္ ရွိတဲ့ Ayer ေက်ာက္ေတာင္ၿကီးက ဖဲ့ယူထားတဲ့ အပိုင္းအစ ေတြပါပဲ။ စာတိုက္ျကီးက လက္ခံ ရရွိေနတာပါ။ စာထဲမွာကေတာ့ ေဆာရီးပါ ခြင့္လႊတ္ပါ။ ေနရပ္ကို ျပန္ပို ့ေပးပါ။ ကြ်န္ေတာ္ တို ့ ဆက္လက္ ထိမ္းသိမ္း မထားရဲ ေတာ့ပါဘူး။ တခုခု ခိုက္ေနတယ္ လုိ ့ ယုံျကည္လာတယ္ ။ အလုပ္ျပဳတ္တယ္ ေနထိုင္မေကာင္းျဖစ္တယ္ ။ကြ်န္ေတာ္ ဒီ အပုိင္းအစကို အျမင့္ ၃၅၅မီတာ ကေန ဖဲ့ ယူ ခိုး၀ွက္ ခဲ့တာပါ ဆိုၿပီး ေျမပုံ ႏွင့္တကြ ေဖၚျပ ထားတယ္။ စကင္ ဒီေနးဗီးယဲန္ ခေလးမ ႏွစ္ေယာက္ကေတာ့ ၁၉၇၆ ခုႏွစ္က ခိုးယူခဲ့တာပါ သူ ရွိတဲ့ အခ်ိန္းတိုင္းမွာ ဘာမွ အေဆင္မေျပခဲ့ဘူး။ အိမ္ေမြး တိရိစၦာန္ေလးေတြ ခဏ ခဏ ေသတယ္ တခုခု လြဲေခ်ာ္ေနတယ္ ။သိမ္းဆည္း မထားရဲေတာ့တဲ့အတြက္ သူ ့ေနရပ္ သူ ့ဇာတိေျမကို ေက်းဇူးၿပဳၿပီး ျပန္ပို ့ေပးပါတဲ့။ မသိလို ့ မိုက္မဲ မိပါတယ္ တ့ဲ။ ေတာင္းပန္ထားတယ္။ ဒီကေန ့အထိ ေက်ာက္ေတာင္ေပၚကေန ေျခလက္ေခ်ာ္က်တာမ်ိဳးသာ မက အသက္ကိုေတာင္ ႏွုဳတ္ယူ ႏိုင္တဲ့အထိ လူေပါင္း ၂၃ေယာက္ အတိဒုကၡ ေ၇ာက္ခဲ့ ဖူးပါသတဲ့။ စာတိုက္၀န္ထမ္းေတြ ေတာ္ေတာ္ ေခါင္းစားေနေျကာင္း ၀န္ခံခဲ့ထားပါတယ္။လူမ်ိဳး တိုင္း လူမ်ိဳးတိုင္းမွာ ဒ႑ာရီ ပုံျပင္ေတြ ရွိတတ္သလို အေဘာရီးဂ်င္း တို ့မွာလည္း ယုံတမ္းပံုျပင္ ေတြ အမ်ားအျပားရွိေနတာပါ။ ဥပမာ Ayer’s rock ႏွင့္ ဆက္ႏြယ္ၿပီး Male ,ယုန္ကေလး ပုံျပင္ ၊  ကူရာပါနာ ပုံဳျပင္ ေခြးနက္ၿကီး ပုံျပင္ ကူနီယာ ေျမြ ၿကီး ပုံျပင္  စတာတို ့ဟာ အေဘာရီးဂ်င္းတို ့ရဲ ့မရိုးႏိုင္ေအာင္  ထင္ရွားလွတဲ့ ပုံျပင္ ေတြပါပဲ။ ကဲ ေက်းဇူးၿပဳၿပီး ဒီ ေက်ာက္တုံး အပိုင္းအစေတြကို သူ ့ေနရပ္ ဌာနီ အေရာက္ လက္ဆင့္ကမ္း ေပးပို ့ျကပါလို ့ ေမတၱာ ရပ္ခံ ပန္ျကားလိုက္ပါတယ္။

Uluru Ayer ‘s rock,Australia 

Florist
(Living Fashion Magazine, September, 2014)